Τα πιο διαδεδομένα είδη διαλογισμού προέρχονται από τις πνευματικές παραδόσεις του Ινδουισμού και του Βουδισμού.
 
Διαφορετικές γνωστικές διαδικασίες ενεργοποιούνται από τα δύο αυτά είδη.
Σύμφωνα με μια ιστορική-φιλολογική υπόθεση, οι δύο μορφές διαλογισμού θα μπορούσαν να διαχωριστούν.
 
Ενώ η ενσυνειδητότητα είναι το επίκεντρο του βουδιστικού διαλογισμού, το οποίο επιτυγχάνεται εστιάζοντας συνεχώς την προσοχή στο σώμα, στην αναπνοή και στο περιεχόμενο των σκέψεων, το επίκεντρο του ινδουστικού διαλογισμού είναι η επίτευξη μίας άφατης κατάστασης του τίποτα που συνοδεύεται από μία απώλεια της αίσθησης του εαυτού και της δυαδικότητας.
 
Είναι πιθανό ότι αυτές οι διαφορετικές πρακτικές ενεργοποιούν διαφορετικά εγκεφαλικά δίκτυα.

Για να ελέγξουν αυτήν την υπόθεση, το 2014, ερευνητές από την Ιταλία διενέργησαν μία μετα-ανάλυση μελετών λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI).
 
Το εγκεφαλικό δίκτυο που σχετίζεται με τον διαλογισμό που προέρχεται από τον Βουδισμό (16 πειράματα, 263 άτομα) περιελάμβανε ενεργοποιήσεις σε μερικές δομές του μετωπιαίου λοβού που συσχετίζονται με την εκτελεστική προσοχή, επιβεβαιώνοντας ενδεχομένως τον θεμελιώδη ρόλο της ενσυνειδητότητας που ενυπάρχει σε πολλούς βουδιστικούς διαλογισμούς.
Στον αντίποδα, το εγκεφαλικό δίκτυο που προέρχεται από τον Ινδουισμό (8 πειράματα, 66 άτομα) πυροδότησε ένα αριστερό δίκτυο περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της μετακκεντρικής έλικας, του ανωτέρου βρεγματικού λοβού, του ιππόκαμπου και του δεξιού μεσαίου φλοιού.

Η διάσταση μεταξύ των πρόσθιων και των οπίσθιων δικτύων υποστηρίζει την θεωρία ότι τα διαφορετικά είδη διαλογισμού χαρακτηρίζονται από διαφορετικά πρότυπα νευρωνικής ενεργοποίησης.
 
Brain Cogn. 2014 Oct;90:32-40. Disentangling the neural mechanisms involved in Hinduism- and Buddhism-related meditations. Tomasino B1, Chiesa A2, Fabbro F3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24975229

Την τελευταία δεκαετία, οι πρακτικές νου-σώματος, όπως είναι για παράδειγμα ο διαλογισμός, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον από διαφορετικά επιστημονικά πεδία.

Νευροαπεικονιστικές μελέτες έχουν εξετάσει τις επιδράσεις του διαλογισμού στην δομή και την λειτουργία του εγκεφάλου, και τα ευρήματα τους έχουν βοηθήσει στην αποσαφήνιση των θετικών επιδράσεων του διαλογισμού, καθώς και της πιθανής ενσωμάτωσης του στην συμβατική θεραπεία.
 
Με αυτό το σημείο αναφοράς, το 2015, ερευνητές από την Ιταλία πραγματοποίησαν μια μετα-ανάλυση νευροαπεικoνιστικών δεδομένων σχετικά με τις επιδράσεις του διαλογισμού στην δομή και στην λειτουργία του εγκεφάλου.

Τα αποτελέσματα τους έδειξαν ότι ο διαλογισμός οδηγεί στην ενεργοποίηση των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται :
 - στην επεξεργασία πληροφοριών που σχετίζονται με τον εαυτό μας,
 - στην αυτορύθμιση,
 - στην εστιασμένη επίλυση προβλημάτων,
 - στην προσαρμοστική συμπεριφορά, και
 - στην αλληλεπίδραση.
 
Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι στους έμπειρους διαλογιζόμενους, ο διαλογισμός προκαλεί λειτουργικές και δομικές τροποποιήσεις στον εγκέφαλο, ιδίως σε περιοχές που εμπλέκονται σε αυτο-αναφορικές διαδικασίες όπως είναι η αυτογνωσία και η αυτορύθμιση.

Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι τεχνικές διαλογισμού θα μπορούσαν να υιοθετηθούν από κλινικούς πληθυσμούς αλλά και στην πρόληψη ασθενειών.
 
Biomed Res Int. 2015;2015:419808.
The Meditative Mind: A Comprehensive Meta-Analysis of MRI Studies.
Boccia M1, Piccardi L2, Guariglia P3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26146618

Πολλοί άνθρωποι διαλογίζονται για να μειώσουν το ψυχολογικό άγχος και το άγχος που σχετίζεται με προβλήματα υγείας.
Για να συμβουλεύουν τους ανθρώπους κατάλληλα, οι κλινικοί ιατροί χρειάζεται να είναι ενήμεροι για τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τα οφέλη υγείας του διαλογισμού.
 
Αυτή ήταν η εισαγωγή από μία μετα-ανάλυση του 2014 από Αμερικάνους ερευνητές, οι οποίοι έθεσαν ως στόχο να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων διαλογισμού για τη βελτίωση παραμέτρων που σχετίζονται με το άγχος (ανησυχία, κατάθλιψη, άγχος/ δυσφορία, θετική διάθεση, ποιότητα ψυχικής υγείας, προσοχή, χρήση ουσιών, διατροφικές συνήθειες, ύπνος, πόνος, και βάρος) σε κλινικούς πληθυσμούς ενήλικων ατόμων.
 
Εντόπισαν τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές με ενεργή ομάδα ελέγχου από βάσεις δεδομένων (MEDLINE, PsycINFO, EMBASE, PsycArticles, Scopus, CINAHL, AMED, Cochrane) και συμπεριέλαβαν 47 δοκιμές με 3.515 συμμετέχοντες.
 
Τα ευρήματα τους εδειξαν ότι το προγράμματα διαλογισμού είχαν :
- μέτρια επίπεδο απόδειξης για την βελτίωσης της ανησυχίας, της κατάθλιψης και του πόνου
- χαμηλό επιπεδο απόδειξης για την βελτίωση της ψυχικής ποιότητας ζωής
- μικρό επιπεδο απόδειξης ότι δεν υπάρχουν επιδράσεις ή ανεπαρκείς αποδείξεις για οποιαδήποτε επίδραση στην θετική διάθεση, προσοχή, χρήση ουσιών, διατροφικές συνήθειες, ύπνο και βάρος.

Επίσης, δεν βρήκαν αποδείξεις ότι τα προγράμματα διαλογισμού ήταν καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη ενεργή θεραπεία (π.χ. φάρμακα, άσκηση και άλλες συμπεριφορικές θεραπείες).
 
Το συμπέρασμα τους ήταν ότι οι κλινικοί γιατροί χρειάζεται να γνωρίζουν ότι τα προγράμματα διαλογισμού μπορούν να οδηγήσουν σε μικρές έως μέτριες μειώσεις πολλαπλών αρνητικών παραμέτρων του ψυχολογικού άγχους.
Παράλληλα, επισήμαναν ότι απαιτούνται ισχυρότερες μελέτες για τον προσδιορισμό των επιδράσεων των προγραμμάτων διαλογισμού στη βελτίωση των παραμέτρων της ψυχικής υγείας και της συμπεριφοράς που σχετίζεται με το άγχος.
 
JAMA Intern Med. 2014 Mar;174(3):357-68. Meditation programs for psychological stress and well-being: a systematic review and meta-analysis.
Goyal M1, Singh S1, Sibinga EM2, Gould NF3, Rowland-Seymour A1, Sharma R4, Berger Z1, Sleicher D3, Maron DD4, Shihab HM4, Ranasinghe PD1, Linn S4, Saha S2, Bass EB5, Haythornthwaite JA3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24395196

Η αϋπνία είναι μια διαδεδομένη και εξουθενωτική κατάσταση που επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου και την ημερήσια παραγωγικότητα του ατόμου.
Αν και ο ενσυνείδητος διαλογισμός έχει προταθεί ως δυνητικά αποτελεσματικός όταν χρησιμοποιείται συμπληρωματικά στην φαρμακευτική θεραπεία της αϋπνίας, δεν έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα μία διεξοδική ποσοτική έρευνα στον τομέα αυτό.
 
Αυτήν ήταν η εισαγωγή ομάδας ερευνητών από την Κίνα, όταν το 2016 δημοσίευσαν μια μετα-ανάλυση, η οποία αξιολόγησε τα ευρήματα τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών για την επιδράση του ενσυνείδητου διαλογισμού στην αϋπνία.

Αφού ανέλυσαν σχετικές δημοσιεύσεις από βάσεις δεδομένων (PubMed, EMBASE, Cochrane, PsycINFO), εντόπισαν 6 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές (συνολικά 330 συμμετέχοντες) που πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής σε αυτήν την μετα-ανάλυση.
 
Βάσει των ευρημάτων τους, το συμπέρασμα ήταν ότι :
ο ενσυνείδητος διαλογισμός ίσως προσφέρει ήπια βελτίωση σε ορισμένες παραμέτρους του ύπνου σε ασθενείς με αϋπνία.
 
Κλείνοντας, επισήμαναν ότι ο ενσυνείδητος διαλογισμός μπορεί να χρησιμεύσει ως συμπληρωματική θεραπεία στην φαρμακευτική αγωγή για διαταραχές του ύπνου.
 
J Psychosom Res. 2016 Oct;89:1-6. Mindfulness meditation for insomnia: A meta-analysis of randomized controlled trials. Gong H1, Ni CX2, Liu YZ1, Zhang Y1, Su WJ1, Lian YJ1, Peng W1, Jiang CL3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27663102

Πρόσφατα, οι παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον της δυτικής ιατρικής.
 
Το μοντέλο Mindfulness Based Stress Reduction βασίζεται στο να διδάξει τους συμμετέχοντες να έχουν την πλήρη προσοχή τους στην παρούσα εμπειρία και να ενεργούν χωρίς κρίση απέναντι σε αγχωτικά γεγονότα.
Κατά την διάρκεια αυτής της διανοητικής πρακτικής, ο διαλογιζόμενος εστιάζει την προσοχή του στις αισθήσεις του σώματος. Ενώ αναδύονται διάφορα γεγονότα που αποσπάνε την προσοχή (νοητικές εικόνες, σκέψεις, συναισθηματικές ή σωματικές καταστάσεις), ο συμμετέχων διδάσκεται να αναγνωρίζει αυτές τις σκέψεις και να καλλιεργεί μία κατάσταση επίγνωσης χωρίς άμεση αντίδραση.
 
Η αποτελεσματικότητα αυτών των προγραμμάτων είναι καλά τεκμηριωμένη στον τομέα της ρύθμισης της συναισθηματικής απόκρισης :
  - στην κατάθλιψη (πρόληψη υποτροπών),
  - στις αγχώδεις διαταραχές,
  - στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή,
  - στις διατροφικές διαταραχές.
Επιπλέον, αποδεικτικά στοιχεία υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η πρακτική της ενσυνειδητότητας βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία, ιδίως την ικανότητα να διατηρεί το ατόμο την προσοχή του και να σκέφτεται με πιο ευέλικτο τρόπο.

Παρ'όλα αυτά, τα επίσημα προγράμματα αποκατάστασης που στοχεύουν σε γνωστικές διαταραχές, οι οποίες οφείλονται σε ψυχιατρικές (κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια) ή νευρολογικές καταστάσεις (εγκεφαλική βλάβη, άνοια), σπανίως βασίζονται στις αρχές που διέπουν τις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα.
 
Με αυτήν την μακροσκελή εισαγωγή, ερευνητές από την Γαλλία διενέργησαν, το 2018, μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας με στόχο την συζήτηση για την πιθανή διασύνδεση της κλινικής νευροψυχολογίας με τις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα.
 
Μεταξύ άλλων, αναφέρονται στο ότι πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι οι παρεμβάσεις που βασίζονται στον διαλογισμό προσφέρουν μια πολλά υποσχόμενη λύση στην πρόληψη και στην αποκατάσταση της γνωστικής δυσλειτουργίας.
Επίσης, εξετάζουν τα οφέλη και τους κινδύνους από την ενσωμάτωση της πρακτικής του διαλογισμού σε ευρύτερα προγράμματα γνωστικής αποκατάστασης και θεραπευτικής αγωγής σε ασθενείς που πάσχουν από γνωστικές διαταραχές.
 
Encephale. 2018 Feb;44(1):75-82.
[Mindful neuropsychology: Mindfulness-based cognitive remediation].
Bulzacka E1, Lavault S2, Pelissolo A3, Bagnis Isnard C4.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28483271

Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των ατόμων.
Οι λειτουργίες του :
 - εγκεφάλου,
 - καρδιαγγειακού συστήματος,
 - ανοσοποιητικού συστήματος, και
 - μεταβολικού συστήματος
συνδέονται στενά με τον ύπνο.
 
Η αϋπνία, ως συχνή διαταραχή του ύπνου, δημιουργεί σημαντικές ανησυχίες, και είναι απαραίτητο να βρεθούν αποτελεσματικές θεραπείες.
 
Τα τελευταία χρόνια, ένα αυξανόμενο σύνολο μελετών έχει δείξει ότι οι θεραπείες νου-σώματος μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου και να μειώσουν την σοβαρότητα της αϋπνίας.
Ωστόσο, δεν έχει διεξαχθεί ακόμα μία συνολική συστηματική ανασκόπηση.
 
Με αυτό το σημείο αναφοράς, το 2019, ερευνητές από την Κίνα διενέργησαν μία μετα-ανάλυση ώστε να αξιολογήσουν τις επιδράσεις των θεραπειών νου-σώματος στην ποιότητα ύπνου σε υγιείς ενήλικες και κλινικούς ασθενείς.
 
Η αναζήτηση τους σε βάσεις δεδομένων (PubMed, EMBASE, Cochrane) εντόπισε 49 μελέτες με 4.506 συμμετέχοντες.

Οι παρεμβάσεις που συμπεριλήφθηκαν ήταν :
 - διαλογισμός,
 - τάι τσι,
 - τσι γκονγκ, και
 - γιόγκα,
ενώ η διάρκεια τους ήταν από 4 έως 24 εβδομάδες.
 
Όι θεραπείες νου-σώματος πρόσφεραν σημαντική βελτίωση :
 - στην ποιότητα του ύπνου, και
 - στην μείωση της σοβαρότητας της αϋπνίας,
αλλά δεν είχαν σημαντικές επιδράσεις στην ποσότητα του ύπνου
 
Οι αναλύσεις υπο-ομάδων έδειξαν ότι οι επίδραση τους ήταν σημανικότερες σε υγιή άτομα σε σχέση με κλινικούς ασθενείς.
 
Επίσης, ένα ακόμα εύρημα ήταν ότι η επίδραση τους ίσως επηρεάζεται από τη διάρκεια τους αλλά όχι από τη συχνότητα τους
 
Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι οι θεραπείες νου-σώματος μπορούν να είναι αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση της αϋπνίας και στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου για υγιή άτομα και κλινικούς ασθενείς.
Κλείνοντας, επισήμαναν ότι απαιτούνται υψηλότερης ποιότητας και καλά ελεγχόμενα κλινικές δοκιμές για να υπάρξουν καλύτερα συμπεράσματα
 
Παραπομπή:
Evid Based Complement Alternat Med. 2019 Feb 13;2019:9359807.
The Effect of Mind-Body Therapies on Insomnia: A Systematic Review and Meta-Analysis.
Wang X1, Li P1, Pan C1, Dai L1, Wu Y1, Deng Y2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30894878

Υπάρχει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αποτελεσματικότητα του ενσυνείδητου διαλογισμού στις διαταραχές του ύπνου.
 
Το 2019, ερευνητές από την Αμερική διενέργησαν μία μετα-ανάλυση ώστε να αξιολογήσουν την επίδραση του ενσυνείδητου διαλογισμού στην ποιότητα του ύπνου.
 
Από τις συνολικά 3.303 καταγραφές, η αναζήτηση τους εντόπισε 18 ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές που πληρούσαν τα κριτήρια τους, με συνολικά 1.654 συμμετέχοντες.
 
Τα ευρήματα τους έδειξαν ότι ο ενσυνείδητος διαλογισμός βελτίωσε την ποιότητα του ύπνου.
 
Κλείνοντας την δημοσίευση, επισήμαναν ότι αυτά τα προκαταρκτικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο ενσυνείδητος διαλογισμός ίσως είναι αποτελεσματικός στη αντιμετώπιση ορισμένων παραμέτρων στην διαταραχή του ύπνου, αλλά απαιτείται ακόμα περαιτέρω έρευνα.
 
Παραπομπή :
Ann N Y Acad Sci. 2019 Jun;1445(1):5-16.
The effect of mindfulness meditation on sleep quality: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.
Rusch HL1,2, Rosario M2, Levison LM3, Olivera A2, Livingston WS2, Wu T4, Gill JM2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30575050

Η μείωση του άγχους μέσω της ενσυνειδητότητας (Mindfulness-based stress reduction) είναι ένα δομημένο, ομαδικό πρόγραμμα που χρησιμοποιεί τον ενσυνείδητο διαλογισμό για να ανακουφίσει από διαταραχές :
 - σωματικές,
 - ψυχοσωματικές, και
 - ψυχιατρικές.
 
Το πρόγραμμα, μη θρησκευτικό και μη εσωτερικό, βασίζεται σε μια συστηματική διαδικασία για την ανάπτυξη αυξημένης συνειδητότητας στην στιγμή προς στιγμή εμπειρία μέσω διανοητικών διαδικασιών.
Αυτή η προσέγγιση θεωρεί ότι η μεγαλύτερη συνειδητότητα :
 - θα προσφέρει πιο ακριβή αντίληψη των πραγμάτων,
 - θα μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις των διαταραχών, και
 - θα βελτιώσει τη ζωτικότητα και την αντιμετώπιση αυτών
 
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εμφανίστηκαν αρκετές ερευνητικές εκθέσεις που φαίνεται να υποστηρίζουν πολλούς από αυτούς τους ισχυρισμούς.
 
Με αυτά τα δεδομένα ως σημείο έναρξης, το 2004, ερευνητές από την Γερμανία διεξήγαγαν μια ανασκόπηση και μετα-ανάλυση δημοσιευμένων και αδημοσίευτων μελετών που είχαν γίνει σχετικά με τα οφέλη υγείας από αυτό το πρόγραμμα.
 
Η αναζήτηση τους εντόπισε 64 εμπειρικές μελέτες, αλλά μόνο οι 20 πληρούσαν τα κριτήρια αποδεκτής ποιότητας ή συνάφειας ώστε να συμπεριληφθούν στην μετα-ανάλυση.

Οι αποδεκτές μελέτες (ελεγχόμενες αλλά και μελέτες παρατήρησης) κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα :
 - κλινικών πληθυσμών (π.χ., πόνος, καρκίνος, καρδιακές παθήσεις, κατάθλιψη και άγχος), καθώς και
 - μη κλινικά προβλήματα.

Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι παρόλο που ο αριθμός των μελετών ήταν σχετικά μικρός, τα ευρήματα τους έδειξαν ότι το εν λόγω πρόγραμμα ίσως βοηθήσει στα προαναφερόμενα προβλήματα.
 
Παραπομπή :
 J Psychosom Res. 2004 Jul;57(1):35-43.
Mindfulness-based stress reduction and health benefits. A meta-analysis.
Grossman P1, Niemann L, Schmidt S, Walach H.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15256293

Μερικά στοιχεία από προηγούμενες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές και συστηματικές ανασκοπήσεις έδειξαν μια θετική συσχέτιση μεταξύ της υπέρτασης και του υπερβατικού διαλογισμού.
Ωστόσο, άλλες δοκιμές και ανασκοπήσεις έδειξαν ότι η επίδραση του υπερβατικού διαλογισμού στην αρτηριακή πίεση ήταν ασαφής αλλά χωρίς να έχουν χρησιμοποιήσει ανάλυση υποομάδων για να το διερευνήσουν πιο διεξοδικά.
 
Ο αμερικάνικος σύλλογος καρδιολόγων έχει δηλώσει ότι ο υπερβατικός διαλογισμός είναι δυνητικά ευεργετικός αλλά δεν έδωσε κάποια συγκεκριμένη ένδειξη.
 
Με αυτό το σημείο αναφοράς, ερευνητές από την Κίνα και την Αμερική δημοσίευσαν το 2015 μία μετα-ανάλυση, στην οποία διερεύνησαν αναλύσεις υπο-ομάδων σε συστηματικές ανασκοπήσεις ώστε να αξιολογηθεί η επίδραση του υπερβατικού διαλογισμού στην αρτηριακή πίεση.
 
Έγιναν αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων (Medline, Embase, Cochrane Library, Web of Science, Chinese BioMedical Literature Database) και εντοπίστηκαν 12 μελέτες με 996 συμμετέχοντες, οι οποίες έδειξαν μείωση :
 - της συστολικής (-4,26 mm Hg) και
 - της διαστολικής πίεσης (-2,33 mm Hg)
(συγκρίθηκαν ομάδες υπερβατικού διαλογισμού και ομάδες ελέγχου).
 
Τα αποτελέσματα από την ανάλυση υποομάδων έδειξαν ότι ο υπερβατικός διαλογισμός είχε μεγαλύτερη επίδραση στη συστολική πίεση :
 - στα πιο ηλικιωμένα άτομα,
 - στα άτομα με υψηλότερα αρχικά επίπεδα αρτηριακής πίεσης, και
 - στις γυναίκες.
 
Ωστόσο, επισήμαναν ότι τα αποτελέσματα ίσως έχουν επηρεαστεί λόγω της έλλειψης πληροφοριών σχετικά με το σχεδιασμό των μελετών και τις μεθόδους μέτρησης της αρτηριακής πίεσης.
 
Παραπομπή :
J Hum Hypertens. 2015 Nov;29(11):653-62.
Investigating the effect of transcendental meditation on blood pressure: a systematic review and meta-analysis.
Bai Z1, Chang J1, Chen C2, Li P2, Yang K1, Chi I3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25673114

Το 2015, ερευνητές από την Ολλανδία και την Βραζιλία διενέργησαν μία μετα-ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων σχετικά με την αποτελεσματικότητα των πρακτικών νου-σώματος σε ασθενείς με διαγνωσμένη καρδιακή νόσο.
 
Μετά την ολοκλήρωση της αναζήτησης τους, εντόπισαν 11 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες με συνολικά χαμηλή ποιότητα, οι οποίες είχαν αξιολογήσει τις εξής πρακτικές:
 - μείωση του άγχους με βάση την ενσυνειδητότητα (mindfulness-based stress reduction)
 - υπερβατικό διαλογισμό
 - προοδευτική μυική χαλάρωση, και
 - διαχείριση του άγχους.
 
Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε επίδραση :
 - στην σωματική ποιότητα ζωής
 - στην ψυχική ποιότητα ζωής
 - στην κατάθλιψη
 - στο άγχος
 - στη συστολική αρτηριακή πίεση και
 - στη διαστολική αρτηριακή πίεση
 
Το συμπέρασμα τους ήταν ότι οι πρακτικές νου-σώματος παρουσιάζουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα για ασθενείς με καρδιακή νόσο, και έκλεισαν επισημαίνοντας ότι υπάρχει ανάγκη για υψηλής ποιότητας μελέτες
 
Παραπομπή:
Eur J Prev Cardiol. 2015 Nov;22(11):1385-98.
Mind-body practices for patients with cardiac disease: a systematic review and meta-analysis.
Younge JO1, Gotink RA2, Baena CP3, Roos-Hesselink JW4, Hunink MG5.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25227551

Ο υπερβατικός διαλογισμός είναι μια τεχνική μείωσης του άγχους που μπορεί δυνητικά να μειώσει την αρτηριακή πίεση, με ασφαλή τρόπο.
Ο αμερικάνικος σύλλογος καρδιολόγων συνιστά ότι ο υπερβατικός διαλογισμός ίσως μπορεί να εξεταστεί στην κλινική πράξη.
 
Έχοντας αυτά τα δεδομένα ως αφετηρία, ερευνητές από την Σιγκαπούρη και την Αυστραλία, αποφάσισαν να διενεργήσουν το 2017 μία μετα-ανάλυση για τις επιδράσεις του υπερβατικού διαλογισμού στην αρτηριακή πίεση.
 
Διερεύνησαν επιστημονικές βάσεις δεδομένων (PubMed, EBSCOhost, Cochrane Library, Web of Science, Embase, PsycINFO), και εντόπισαν 8 μετα-αναλύσεις.
 
Το συμπέρασμα τους ήταν ότι ο υπερβατικός διαλογισμός ίσως μπορεί να μειώσει :
 - την συστολική πίεση κατά ~ 4mm Hg, και
 - την διαστολική πίεση κατά ~ 2mm Hg.
 
Ωστόσο, επισημαίνουν ότι χρειάζονται περαιτέρω στοιχεία από μακροπρόθεσμες και καλά σχεδιασμένες μελέτες
 
Παραπομπή:
Complement Ther Med. 2017 Oct;34:26-34.
Transcendental meditation for lowering blood pressure: An overview of systematic reviews and meta-analyses.
Ooi SL1, Giovino M2, Pak SC3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28917372

Ο διαλογισμός είναι ένας δημοφιλής τρόπος διαχείρισης του άγχους, για τον οποίο υποστηρίζεται ότι βοηθάει στην διαχείριση του άγχους.
Ωστόσο, πολλές μελέτες του είδους συνήθως δεν συμπεριλαμβάνουν και μια ενεργή ομάδα ελέγχου.

Δεδομένης της συχνότητας με την οποία οι άνθρωποι επιλέγουν τον διαλογισμό ως μορφή αυτοδιαχείρισης, είναι σημαντικό να επικυρωθεί εάν όντως η πρακτική του διαλογισμού είναι αποτελεσματική στην διαχείριση του άγχους, εξετάζοντας σωστά σχεδιασμένες μελέτες.
 
Αυτή ακριβώς ήταν η εισαγωγή της δημοσίευσης από μία ομάδα Αυστραλών επιστημόνων, οι οποίοι  διερεύνησαν τις νευροβιολογικές επιδράσεις από διαφορετικά είδη διαλογισμού, συμπεριλαμβανομένων των εξής :
 - εστιασμένης προσοχής (focused attention),
 - ανοικτής παρακολούθησης (open monitoring), και
 - αυτόματου αυτο-υπερβατικού (automatic self-transcending),
σε σύγκριση με ενεργές ομάδες έλεγχο.
 
Στην μετα-ανάλυση που διενέργησαν, συμπεριλήφθηκαν 45 μέλετες, και τον Δεκέμβριο του 2017 δημοσίευσαν τα ευρήματα τους, τα οποία έδειξαν ότι, σε ένα διαφορετικό εύρος πληθυσμών ανθρώπων, όλα τα εξεταζόμενα είδη διαλογισμού μείωσαν :
 - την κορτιζόλη
 - την C - αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP)
 - την αρτηριακή πίεση
 - την καρδιακή συχνότητα
 - τα τριγλυκερίδια, και
 - τον παράγοντα νέκρωσης όγκων άλφα (TNF-α).

Πηγή :
J Psychiatr Res. 2017 Dec;95:156-178
Mindfulness mediates the physiological markers of stress: Systematic review and meta-analysis.
Pascoe MC1, Thompson DR2, Jenkins ZM3, Ski CF4.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28863392

Οι παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα έχουν συσχετιστεί με βελτιωμένη:
 - ικανοποίηση από την εργασία,
 - ευεξία,
 - υγεία, και
 - μειωμένο στρες στο χώρο εργασίας.
 
Ωστόσο, δεν έχει διερευνηθεί η επίδραση τους σε δείκτες φυσιολογίας του στρες.
 
Αυτό ακριβώς διερευνήσε μία ομάδα επιστημόνων από την Αυστραλία, τα ευρήματα των οποίων δημοσιεύθηκαν το 2018 με τίτλο «Τα προγράμματα ενσυνείδητου διαλογισμού που πραγματοποιούνται στον χώρο εργασίας βελτιώνουν τους δείκτες φυσιολογίας του στρες ; Μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση»
 
Όταν ολοκλήρωσαν την αναζήτηση τους, είχαν εντοπίσει 9 δημοσιεύσεις που πληρούσαν τα κριτήρια τους. Αφού επεξεργάστηκαν και ανέλυσαν τα ευρήματα τους, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα είναι υποσχομένες για την βελτίωση στους δείκτες φυσιολογίας του στρες. 
 
Πιο συγκεκριμένα, ανέφεραν ότι τα ευρήματά τους υποδεικνύουν ότι οι αλλαγές στην έκκριση κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της ημέρας ίσως μπορούν να επηρεαστούν ιδιαίτερα από τις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα.

Συνέχισαν λέγοντας ότι χρειάζεται να διενεργηθούν μελλοντικές μελέτες :
 - αφενός για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα τους, και
 - αφετέτου για να διερευνηθούν ποια άλλα βιολογικά συστήματα ανταποκρίνονται στο μειωμένο στρες που οφείλεται στις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα.

Παραπομπή :
Do workplace-based mindfulness meditation programs improve physiological indices of stress? A systematic review and meta-analysis. Heckenberg RA1, Eddy P1, Kent S2, Wright BJ3; J Psychosom Res. 2018 Nov;
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30314581