Πολλοί άνθρωποι διαλογίζονται για να μειώσουν το ψυχολογικό άγχος και το άγχος που σχετίζεται με προβλήματα υγείας.
Για να συμβουλεύουν τους ανθρώπους κατάλληλα, οι κλινικοί ιατροί χρειάζεται να είναι ενήμεροι για τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τα οφέλη υγείας του διαλογισμού.
 
Αυτή ήταν η εισαγωγή από μία μετα-ανάλυση του 2014 από Αμερικάνους ερευνητές, οι οποίοι έθεσαν ως στόχο να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων διαλογισμού για τη βελτίωση παραμέτρων που σχετίζονται με το άγχος (ανησυχία, κατάθλιψη, άγχος/ δυσφορία, θετική διάθεση, ποιότητα ψυχικής υγείας, προσοχή, χρήση ουσιών, διατροφικές συνήθειες, ύπνος, πόνος, και βάρος) σε κλινικούς πληθυσμούς ενήλικων ατόμων.
 
Εντόπισαν τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές με ενεργή ομάδα ελέγχου από βάσεις δεδομένων (MEDLINE, PsycINFO, EMBASE, PsycArticles, Scopus, CINAHL, AMED, Cochrane) και συμπεριέλαβαν 47 δοκιμές με 3.515 συμμετέχοντες.
 
Τα ευρήματα τους εδειξαν ότι το προγράμματα διαλογισμού είχαν :
- μέτρια επίπεδο απόδειξης για την βελτίωσης της ανησυχίας, της κατάθλιψης και του πόνου
- χαμηλό επιπεδο απόδειξης για την βελτίωση της ψυχικής ποιότητας ζωής
- μικρό επιπεδο απόδειξης ότι δεν υπάρχουν επιδράσεις ή ανεπαρκείς αποδείξεις για οποιαδήποτε επίδραση στην θετική διάθεση, προσοχή, χρήση ουσιών, διατροφικές συνήθειες, ύπνο και βάρος.

Επίσης, δεν βρήκαν αποδείξεις ότι τα προγράμματα διαλογισμού ήταν καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη ενεργή θεραπεία (π.χ. φάρμακα, άσκηση και άλλες συμπεριφορικές θεραπείες).
 
Το συμπέρασμα τους ήταν ότι οι κλινικοί γιατροί χρειάζεται να γνωρίζουν ότι τα προγράμματα διαλογισμού μπορούν να οδηγήσουν σε μικρές έως μέτριες μειώσεις πολλαπλών αρνητικών παραμέτρων του ψυχολογικού άγχους.
Παράλληλα, επισήμαναν ότι απαιτούνται ισχυρότερες μελέτες για τον προσδιορισμό των επιδράσεων των προγραμμάτων διαλογισμού στη βελτίωση των παραμέτρων της ψυχικής υγείας και της συμπεριφοράς που σχετίζεται με το άγχος.
 
JAMA Intern Med. 2014 Mar;174(3):357-68. Meditation programs for psychological stress and well-being: a systematic review and meta-analysis.
Goyal M1, Singh S1, Sibinga EM2, Gould NF3, Rowland-Seymour A1, Sharma R4, Berger Z1, Sleicher D3, Maron DD4, Shihab HM4, Ranasinghe PD1, Linn S4, Saha S2, Bass EB5, Haythornthwaite JA3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24395196

Η μείωση του άγχους μέσω της ενσυνειδητότητας (Mindfulness-based stress reduction) είναι ένα δομημένο, ομαδικό πρόγραμμα που χρησιμοποιεί τον ενσυνείδητο διαλογισμό για να ανακουφίσει από διαταραχές :
 - σωματικές,
 - ψυχοσωματικές, και
 - ψυχιατρικές.
 
Το πρόγραμμα, μη θρησκευτικό και μη εσωτερικό, βασίζεται σε μια συστηματική διαδικασία για την ανάπτυξη αυξημένης συνειδητότητας στην στιγμή προς στιγμή εμπειρία μέσω διανοητικών διαδικασιών.
Αυτή η προσέγγιση θεωρεί ότι η μεγαλύτερη συνειδητότητα :
 - θα προσφέρει πιο ακριβή αντίληψη των πραγμάτων,
 - θα μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις των διαταραχών, και
 - θα βελτιώσει τη ζωτικότητα και την αντιμετώπιση αυτών
 
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εμφανίστηκαν αρκετές ερευνητικές εκθέσεις που φαίνεται να υποστηρίζουν πολλούς από αυτούς τους ισχυρισμούς.
 
Με αυτά τα δεδομένα ως σημείο έναρξης, το 2004, ερευνητές από την Γερμανία διεξήγαγαν μια ανασκόπηση και μετα-ανάλυση δημοσιευμένων και αδημοσίευτων μελετών που είχαν γίνει σχετικά με τα οφέλη υγείας από αυτό το πρόγραμμα.
 
Η αναζήτηση τους εντόπισε 64 εμπειρικές μελέτες, αλλά μόνο οι 20 πληρούσαν τα κριτήρια αποδεκτής ποιότητας ή συνάφειας ώστε να συμπεριληφθούν στην μετα-ανάλυση.

Οι αποδεκτές μελέτες (ελεγχόμενες αλλά και μελέτες παρατήρησης) κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα :
 - κλινικών πληθυσμών (π.χ., πόνος, καρκίνος, καρδιακές παθήσεις, κατάθλιψη και άγχος), καθώς και
 - μη κλινικά προβλήματα.

Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι παρόλο που ο αριθμός των μελετών ήταν σχετικά μικρός, τα ευρήματα τους έδειξαν ότι το εν λόγω πρόγραμμα ίσως βοηθήσει στα προαναφερόμενα προβλήματα.
 
Παραπομπή :
 J Psychosom Res. 2004 Jul;57(1):35-43.
Mindfulness-based stress reduction and health benefits. A meta-analysis.
Grossman P1, Niemann L, Schmidt S, Walach H.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15256293

Το 2015, ερευνητές από την Ολλανδία και την Βραζιλία διενέργησαν μία μετα-ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων σχετικά με την αποτελεσματικότητα των πρακτικών νου-σώματος σε ασθενείς με διαγνωσμένη καρδιακή νόσο.
 
Μετά την ολοκλήρωση της αναζήτησης τους, εντόπισαν 11 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες με συνολικά χαμηλή ποιότητα, οι οποίες είχαν αξιολογήσει τις εξής πρακτικές:
 - μείωση του άγχους με βάση την ενσυνειδητότητα (mindfulness-based stress reduction)
 - υπερβατικό διαλογισμό
 - προοδευτική μυική χαλάρωση, και
 - διαχείριση του άγχους.
 
Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε επίδραση :
 - στην σωματική ποιότητα ζωής
 - στην ψυχική ποιότητα ζωής
 - στην κατάθλιψη
 - στο άγχος
 - στη συστολική αρτηριακή πίεση και
 - στη διαστολική αρτηριακή πίεση
 
Το συμπέρασμα τους ήταν ότι οι πρακτικές νου-σώματος παρουσιάζουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα για ασθενείς με καρδιακή νόσο, και έκλεισαν επισημαίνοντας ότι υπάρχει ανάγκη για υψηλής ποιότητας μελέτες
 
Παραπομπή:
Eur J Prev Cardiol. 2015 Nov;22(11):1385-98.
Mind-body practices for patients with cardiac disease: a systematic review and meta-analysis.
Younge JO1, Gotink RA2, Baena CP3, Roos-Hesselink JW4, Hunink MG5.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25227551

Ο διαλογισμός είναι ένας δημοφιλής τρόπος διαχείρισης του άγχους, για τον οποίο υποστηρίζεται ότι βοηθάει στην διαχείριση του άγχους.
Ωστόσο, πολλές μελέτες του είδους συνήθως δεν συμπεριλαμβάνουν και μια ενεργή ομάδα ελέγχου.

Δεδομένης της συχνότητας με την οποία οι άνθρωποι επιλέγουν τον διαλογισμό ως μορφή αυτοδιαχείρισης, είναι σημαντικό να επικυρωθεί εάν όντως η πρακτική του διαλογισμού είναι αποτελεσματική στην διαχείριση του άγχους, εξετάζοντας σωστά σχεδιασμένες μελέτες.
 
Αυτή ακριβώς ήταν η εισαγωγή της δημοσίευσης από μία ομάδα Αυστραλών επιστημόνων, οι οποίοι  διερεύνησαν τις νευροβιολογικές επιδράσεις από διαφορετικά είδη διαλογισμού, συμπεριλαμβανομένων των εξής :
 - εστιασμένης προσοχής (focused attention),
 - ανοικτής παρακολούθησης (open monitoring), και
 - αυτόματου αυτο-υπερβατικού (automatic self-transcending),
σε σύγκριση με ενεργές ομάδες έλεγχο.
 
Στην μετα-ανάλυση που διενέργησαν, συμπεριλήφθηκαν 45 μέλετες, και τον Δεκέμβριο του 2017 δημοσίευσαν τα ευρήματα τους, τα οποία έδειξαν ότι, σε ένα διαφορετικό εύρος πληθυσμών ανθρώπων, όλα τα εξεταζόμενα είδη διαλογισμού μείωσαν :
 - την κορτιζόλη
 - την C - αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP)
 - την αρτηριακή πίεση
 - την καρδιακή συχνότητα
 - τα τριγλυκερίδια, και
 - τον παράγοντα νέκρωσης όγκων άλφα (TNF-α).

Πηγή :
J Psychiatr Res. 2017 Dec;95:156-178
Mindfulness mediates the physiological markers of stress: Systematic review and meta-analysis.
Pascoe MC1, Thompson DR2, Jenkins ZM3, Ski CF4.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28863392

Οι παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα έχουν συσχετιστεί με βελτιωμένη:
 - ικανοποίηση από την εργασία,
 - ευεξία,
 - υγεία, και
 - μειωμένο στρες στο χώρο εργασίας.
 
Ωστόσο, δεν έχει διερευνηθεί η επίδραση τους σε δείκτες φυσιολογίας του στρες.
 
Αυτό ακριβώς διερευνήσε μία ομάδα επιστημόνων από την Αυστραλία, τα ευρήματα των οποίων δημοσιεύθηκαν το 2018 με τίτλο «Τα προγράμματα ενσυνείδητου διαλογισμού που πραγματοποιούνται στον χώρο εργασίας βελτιώνουν τους δείκτες φυσιολογίας του στρες ; Μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση»
 
Όταν ολοκλήρωσαν την αναζήτηση τους, είχαν εντοπίσει 9 δημοσιεύσεις που πληρούσαν τα κριτήρια τους. Αφού επεξεργάστηκαν και ανέλυσαν τα ευρήματα τους, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα είναι υποσχομένες για την βελτίωση στους δείκτες φυσιολογίας του στρες. 
 
Πιο συγκεκριμένα, ανέφεραν ότι τα ευρήματά τους υποδεικνύουν ότι οι αλλαγές στην έκκριση κορτιζόλης κατά τη διάρκεια της ημέρας ίσως μπορούν να επηρεαστούν ιδιαίτερα από τις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα.

Συνέχισαν λέγοντας ότι χρειάζεται να διενεργηθούν μελλοντικές μελέτες :
 - αφενός για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα τους, και
 - αφετέτου για να διερευνηθούν ποια άλλα βιολογικά συστήματα ανταποκρίνονται στο μειωμένο στρες που οφείλεται στις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα.

Παραπομπή :
Do workplace-based mindfulness meditation programs improve physiological indices of stress? A systematic review and meta-analysis. Heckenberg RA1, Eddy P1, Kent S2, Wright BJ3; J Psychosom Res. 2018 Nov;
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30314581