Διαχωρίζοντας τους νευρωνικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στους διαλογισμούς που προέρχονται από τον Ινδουισμό και τον Βουδισμό

Τα πιο διαδεδομένα είδη διαλογισμού προέρχονται από τις πνευματικές παραδόσεις του Ινδουισμού και του Βουδισμού.
 
Διαφορετικές γνωστικές διαδικασίες ενεργοποιούνται από τα δύο αυτά είδη.
Σύμφωνα με μια ιστορική-φιλολογική υπόθεση, οι δύο μορφές διαλογισμού θα μπορούσαν να διαχωριστούν.
 
Ενώ η ενσυνειδητότητα είναι το επίκεντρο του βουδιστικού διαλογισμού, το οποίο επιτυγχάνεται εστιάζοντας συνεχώς την προσοχή στο σώμα, στην αναπνοή και στο περιεχόμενο των σκέψεων, το επίκεντρο του ινδουστικού διαλογισμού είναι η επίτευξη μίας άφατης κατάστασης του τίποτα που συνοδεύεται από μία απώλεια της αίσθησης του εαυτού και της δυαδικότητας.
 
Είναι πιθανό ότι αυτές οι διαφορετικές πρακτικές ενεργοποιούν διαφορετικά εγκεφαλικά δίκτυα.

Για να ελέγξουν αυτήν την υπόθεση, το 2014, ερευνητές από την Ιταλία διενέργησαν μία μετα-ανάλυση μελετών λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI).
 
Το εγκεφαλικό δίκτυο που σχετίζεται με τον διαλογισμό που προέρχεται από τον Βουδισμό (16 πειράματα, 263 άτομα) περιελάμβανε ενεργοποιήσεις σε μερικές δομές του μετωπιαίου λοβού που συσχετίζονται με την εκτελεστική προσοχή, επιβεβαιώνοντας ενδεχομένως τον θεμελιώδη ρόλο της ενσυνειδητότητας που ενυπάρχει σε πολλούς βουδιστικούς διαλογισμούς.
Στον αντίποδα, το εγκεφαλικό δίκτυο που προέρχεται από τον Ινδουισμό (8 πειράματα, 66 άτομα) πυροδότησε ένα αριστερό δίκτυο περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της μετακκεντρικής έλικας, του ανωτέρου βρεγματικού λοβού, του ιππόκαμπου και του δεξιού μεσαίου φλοιού.

Η διάσταση μεταξύ των πρόσθιων και των οπίσθιων δικτύων υποστηρίζει την θεωρία ότι τα διαφορετικά είδη διαλογισμού χαρακτηρίζονται από διαφορετικά πρότυπα νευρωνικής ενεργοποίησης.
 
Brain Cogn. 2014 Oct;90:32-40. Disentangling the neural mechanisms involved in Hinduism- and Buddhism-related meditations. Tomasino B1, Chiesa A2, Fabbro F3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24975229