ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΚΑΡΠΟΣ

Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας.
26/2/2023

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Β. ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
   1. ΤΖΙΤΖΙΦΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ
   2. ΚΑΤΑΓΩΓΗ
   3. ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΚΑΡΠΟΣ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
   4. ΤΖΙΤΖΙΦΙΑ ΚΑΡΠΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
   5. ΚΑΡΠΟΣ ΤΖΙΤΖΙΦΙΑΣ: Η ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ
   6. ΟΦΕΛΗ
   7. ΠΩΣ ΤΡΩΓΕΤΑΙ
   8. ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
   9. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
   10. ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΠΟΥ ΤΑ ΒΡΙΣΚΩ
Παραπομπές (24)

ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΚΑΡΠΟΣ

---

Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τα τελευταία χρόνια, ο καρπός της τζιτζιφιάς έχει γίνει παγκοσμίως δημοφιλής, τόσο για την εύκολη καλλιέργεια του όσο και για τα οφέλη του στην υγεία. Το δέντρο τζιτζιφιά καλλιεργείται εδώ και τουλάχιστον 4.000 έτη και έχει επεκταθεί σε περισσότερες από 50 χώρες. Φωτογραφίες φαίνονται εδώ.
Στην παραδοσιακή ιατρική χρησιμοποιείται σε αρκετές διαφορετικές περιπτώσεις και τα τελευταία χρόνια πολυάριθμες προκαταρκτικές μελέτες εστιάζουν στις βιοενεργές ενώσεις του καρπού της τζιτζιφιάς, ο οποίος έχει ιδιαίτερα υψηλή διατροφική αξία. Μία προσοχή χρειάζεται όταν προσλαμβάνονται ταυτόχρονα με αντικαταθλιπτικά.
Μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι ο καρπός της τζιτζιφιάς μπορεί να βοηθήσει σημαντικά με τον ομαλό λειχήνα στόματος, την δυσκοιλιότητα και την δυσλιπιδαιμία σε παχύσαρκα παιδιά. Όλα τα οφέλη για τα τζίτζιφα φαίνονται εδώ.
Ο καρπός τρώγεται φρέσκος, αποξηραμένος ως υγιεινό γλύκισμα και θρεπτικό σνακ. Έχει μαστιχωτή υφή και γεύση, παρόμοια με τους χουρμάδες και γλυκό άρωμα.

Εντάξτε τα τζίτζιφα στην διατροφή σας. Μπορείτε να τα παραγγείλετε εδώ με σημαντικές εκπτώσεις και δυνατότητα για δωρεάν διατροφική υποστήριξη.

ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΑΓΟΡΑ

Β. ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
1. ΤΖΙΤΖΙΦΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Για τα "τζίτζιφα", η αγγλική ονομασία είναι "jujube" και η επιστημονική ονομασία είναι "Ziziphus jujuba Mill" (1). Τα τζίτζιφα ονομάζονται επίσης "κόκκινοι χουρμάδες" και "κινέζικοι χουρμάδες". Στην Κέρκυρα είναι γνωστά ως "τζίντζολες" και στην Ινδία, ο καρπός της τζιτζιφιάς είναι γνωστός ως "μήλο της ερήμου" (2).
Τα τζίτζιφα ανήκουν στο γένος Ζίζιφος (Ziziphus) και τα τελευταία χρόνια, ο καρπός έχει γίνει παγκοσμίως δημοφιλής.

2. ΚΑΤΑΓΩΓΗ
Κινεζικά ιστορικά έγγραφα όπως το Shijing δείχνουν ότι οπωροφόρα δέντρα, όπως είναι το δέντρο τζιτζιφιά, καλλιεργήθηκαν στην Κίνα εδώ και 4 χιλιετίες (3, 4) και διανέμεται ευρέως στην Ευρώπη, στην ανατολική Ασία και στην Αυστραλία (4).
Επίσης, αρχαιοβοτανικά στοιχεία από διάφορες περιοχές του κόσμου υποδεικνύουν ότι η συνειδητή ανθρώπινη καλλιέργεια για την τζιτζιφιά ξεκίνησε περίπου πριν από 4.000 έτη (3) ή ακόμα νωρίτερα π.χ. πριν από 7.000 έτη. Σύμφωνα με δεδομένα αρχαιολογίας, γενετικής και γονιδιωματικής, οι οδοί μετανάστευσης για την τζιτζιφιά είναι :
Κίνα → Κορέα → Ιαπωνία/Κίνα → Ευρώπη → Αμερική (5)

3. ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΚΑΡΠΟΣ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η τζιτζιφιά, αυτό το σημαντικό πολυετές δέντρο με οικονομική, θρεπτική και φαρμακευτική αξία (5), καλλιεργείται ακόμη και κάτω από αντίξοες εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες. Σε συνδυασμό με τις θετικές επιπτώσεις που έχει ο καρπός της τζιτζιφιάς στην ανθρώπινη υγεία, η επέκταση της έγινε σε περισσότερες από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο (6).
Η τζιτζιφιά είναι ένα μικρό φυλλοβόλο δέντρο ή θάμνος που φτάνει σε ύψος 5-12 μέτρα, συνήθως με αγκάθια στα κλαδιά του. Τα φύλλα είναι γυαλιστερά-πράσινα, ωοειδή-οξεία, μήκους 2-7 εκατοστών και πλάτους 1-3 εκατοστών. Τα άνθη είναι μικρά, πλάτους 5 χιλιοστών, με 5 δυσδιάκριτα κιτρινοπράσινα πέταλα. Ο καρπός είναι βρώσιμος ωοειδές, βάθους 1,5–3 εκατοστών.
Όταν ο καρπός δεν είναι ώριμος, το χρώμα του είναι απαλό πράσινο, με την σύσταση και την γεύση ενός μήλου με χαμηλότερη οξύτητα. Όταν ο καρπός ωριμάζει, το χρώμα του αλλάζει σε καφέ έως μωβ-μαύρο και μοιάζει με μικρό χουρμά.
Ο καρπός περιέχει ένα μόνο σκληρό κουκούτσι, παρόμοιο με το κουκούτσι της ελιάς, το οποίο περιέχει 2 σπόρους (7).

4. ΤΖΙΤΖΙΦΙΑ ΚΑΡΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Τα τζίτζιφα είναι γνωστά ως θρεπτική τροφή και ως παραδοσιακό φάρμακο στην Κίνα και σε πολλές άλλες χώρες της ανατολικής και νοτιοανατολικής Ασίας (6), ενώ ο αποξηραμένος καρπός της τζιτζιφιάς έχει χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ως πρόσθετο τροφής και ροφήματος (4).

Επίσης, το εκχύλισμα από τα τζίτζιφα αναγνωρίζεται παραδοσιακά ως μια εξαιρετική επιλογή για την ανορεξία, την κόπωση και των χαλαρών κοπράνων (4). Ο καρπός της τζιτζιφιάς χρησιμοποιείται από καιρό στην παραδοσιακή ιατρική (6) για :
 - ηπατικά προβλήματα,
 - άσθμα,
 - πυρετό,
 - ναυτία,
 - εμετούς,
 - κοιλιακούς πόνους,
 - πληγές,
 - ουρική αρθρίτιδα,
 - ρευματισμούς,
 - υπέρταση, και
 - διαβήτη.

Στην εναλλακτική ιατρική, τα τζίτζιφα χρησιμοποιούνται ευρέως για την βελτίωση του ύπνου και την μείωση του άγχους (8) και πρόσφατα, πολυάριθμες προκαταρκτικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι βιοενεργές ενώσεις και οι φυσικές ουσίες που προέρχονται από τα τζίτζιφα έχουν πιθανές φαρμακευτικές και διατροφικές αξίες για τον άνθρωπο (6). Στην συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένα δεδομένα από ανθρώπινες μελέτες.
Στην Ζάμπια, τα τζίτζιφα χρησιμοποιούνται ως φάρμακο για σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις επειδή τα υδατικά εκχυλίσματα και οι σκόνες τους έχουν αντιβακτηριακή δράση ευρέως φάσματος. Τα εκχυλίσματα από τα τζίτζιφα χρησιμοποιούνται επίσης ως επίδεσμος για την πρόληψη βακτηριακών λοιμώξεων και για να βοηθήσουν στην επούλωση πληγών κατά την ανδρική περιτομή (9).

5. ΚΑΡΠΟΣ ΤΖΙΤΖΙΦΙΑΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ
Ο καρπός της τζιτζιφιάς έχει υψηλή θρεπτική αξία και ανήκει στην τάξη Ροδώδη (Rosales) όπως το μήλο, το αχλάδι, το ροδάκινο και η μουριά (10). Ο καρπός τζίτζιφα είναι χαμηλός σε θερμίδες, αλλά πλούσιος σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. 100 γραμμάρια ωμά τζίτζιφα, ή περίπου 3 καρποί, παρέχουν (11):

• θερμίδες: 79
• λιπαρά: 0,2 γραμμάρια
• χοληστερόλη : 0 mg
• υδατάνθρακες: 20,2 γραμμάρια
• φυτικές ίνες: 10 γραμμάρια
• πρωτεΐνη: 1,2 γραμμάριο
• βιταμίνη C: 69 mg, δηλαδή το 77% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης για ενήλικες

Λόγω του ότι ο καρπός τζίτζιφα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και χαμηλό αριθμό θερμίδων, τα τζιτζιφα αποτελούν ένα εξαιρετικό, υγιεινό σνακ.
Είναι ιδιαίτερα πλούσια σε βιταμίνη C, μια σημαντική βιταμίνη, η οποία έχει ουσιαστικό ρόλο σε μια σειρά από κυτταρικές διεργασίες, όπως η σύνθεση κολλαγόνου. Η βιταμίνη C είναι κρίσιμης σημασίας για την προστασία των κυττάρων από οξειδωτική βλάβη που προκαλείται από τις τοξικές ελεύθερες ρίζες, οι οποίες εμπλέκονται στην ανάπτυξη διαφόρων χρόνιων ασθενειών (12).

Επιπλέον, τα τζίτζιφα περιέχουν ένα ευρύ φάσμα ενώσεων, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν φλαβονοειδή, τριτερπενικά οξέα, φαινολικά οξέα και αμινοξέα.
Το βετουλινικό οξύ που απομονώθηκε από το δέντρο τζιτζιφιά είναι γνωστό για ένα ευρύ φάσμα από βιολογικές και φαρμακευτικές ιδιότητες όπως αντιβακτηριακές, ανθελονοσιακές, αντιφλεγμονώδεις, αντιελμινθικές, αντικαρκινικές και μείωση της αίσθησης του πόνου. Ειδικά, τα παράγωγα του είναι ένας πολλά υποσχόμενος νέος θεραπευτικός παράγοντας για την αντιμετώπιση της HIV λοίμωξης .
Το δέντρο τζιτζιφιά παράγει το βετουλινικό οξύ σε σημαντική ποσότητα (4).

6. ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΚΑΡΠΟΣ ΟΦΕΛΗ
φυτικές ίνες:
Λιγότερο από το 10% των περισσότερων δυτικών χωρών καταναλώνουν επαρκή επίπεδα φρούτων και φυτικών ινών (13). Η γαστρεντερική μικροχλωρίδα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη υγεία. Μια διατροφική στρατηγική για την ρύθμιση της μικροχλωρίδας είναι η κατανάλωση φυτικών ινών. Ορισμένες φυτικές ίνες μπορούν επίσης να ταξινομηθούν ως πρεβιοτικά (14). Είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι οι πληθυσμοί που ακολουθούν μία διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες έχουν χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης χρόνιων ασθενειών σε σύγκριση με πληθυσμούς που ακολουθούν μία διατροφή με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν οτι οι φυτικές ίνες έχουν προστατευτική επίδραση στην παχυσαρκία, στην ευαισθησία στην ινσουλίνη και στον διαβήτη, στις καρδιαγγειακές και στεφανιαίες παθήσεις της καρδιάς και στον καρκίνο. Οι φυτικές ίνες θεωρούνται γενικά ως σημαντικό στοιχείο μιας υγιεινής διατροφής (15).
Τα τζίτζιφα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, οι οποίες, όπως είδαμε νωρίτερα, ανέρχονται περίπου στο 50% των υδατανθράκων.

δυσκοιλιότητα:
Η πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί προφανώς να αυξήσει την συχνότητα των κοπράνων σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα (16). Όπως θα δούμε και στην ενότητα με τις κλινικές δοκιμές, τα τζίτζιφα επιδρούν θετικά στην δυσκοιλιότητα.

Άλλες σημαντικές ενώσεις όπως αλκαλοειδή, φλαβονοειδή, στερόλες, τανίνες, σαπωνίνες και ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν ανιχνευθεί σε διαφορετικά είδη του γένους Ζίζιφος. Επιπλέον, πρόσφατες φυτοχημικές και φαρμακολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πολυσακχαρίτες είναι ένα από τα κύρια βιολογικά ενεργά συστατικά με ανοσοτροποποιητικές, αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές, ηπατοπροστατευτικές και υπογλυκαιμικές δράσεις. Επιπρόσθετα, τα τζίτζιφα είναι πηγή φαινολικών ενώσεων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αντοχή σε διάφορες καταπονήσεις του οργανισμού. Είναι φυσικά αντιοξειδωτικά, σαρωτές ελεύθερων ριζών με φαρμακολογικές ιδιότητες όπως αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές και αντιαλλεργικές (6).

Κλείνοντας, οι αποξηραμένοι σπόροι από την τζιτζιφιά είναι επίσημα αναγνωρισμένοι στην Κινεζική Φαρμακοποιία (17).

7. ΤΖΙΤΖΙΦΙΑ ΚΑΡΠΟΣ ΠΩΣ ΤΡΩΓΕΤΑΙ
Στις αλδεΰδες, ένα κύριο συστατικο που έχει καρπός της τζιτζιφιάς, οφείλεται κυρίως το γλυκό άρωμα που έχει ο καρπός, το οποίο επίσης θυμίζει άρωμα από πρόσφατα θρυμματισμένα αμύγδαλα (18). Στην Κίνα, λόγω της νοστιμιάς και της θρεπτικής αξίας που έχει ο καρπός της τζιτζιφιάς, αγαπιέται από το καταναλωτικό κοινό (19).

Ο καρπός της τζιτζιφιάς καταναλώνεται (6) :
 - φρέσκος,
 - αποξηραμένος, και
 - επεξεργασμένος π.χ. μαρμελάδες, κέικ, ζελέ κ.λπ.

Ο αποξηραμένος καρπός της τζιτζιφιάς έχει μαστιχωτή υφή και γεύση, παρόμοια με τους χουρμάδες. Τα αποξηραμένα τζίτζιφα καταναλώνονται μόνα τους, ως λιχουδιά και υγιεινό σνακ, ή χρησιμοποιούνται σε διάφορες συνταγές για γλυκά, χυμό κ.ά.
Στην Ελλάδα, ίσως το πιο γνωστό γλυκό με τζίτζιφα είναι η τζίντζολα (τζίτζιφα αποξηραμένα με σταφίδα και σουσάμι), η οποία είναι ευρέως γνωστή στην Κέρκυρα (20), ενώ δίδεται και μία σχετική συνταγή για την παρασκευή της (21), στην οποία θα έκανα 2 αντικαταστάσεις:
 - αντί για μέλι, θα χρησιμοποιούσα χαρουπόμελο ή πετιμέζι ή μελάσα, και
 - αντί για ζάχαρη θα χρησιμοποιούσα συνδυασμό κακάου και χαρουπόσκονης (αναλογία 3:1).

Περισσότερες πληροφορίες για το πώς τρώγεται, θα δείτε στην σχετική ανάρτηση κάνοντας κλικ εδώ.

8. ΚΑΡΠΟΣ ΤΖΙΤΖΙΦΙΑΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο καρπός της τζιτζιφιάς είναι ασφαλής για κατανάλωση.
Ωστόσο, σύμφωνα με την περίπτωση μίας 40χρονης γυναίκας, εάν λαμβάνετε αντικαταθλιπτικά, θα πρέπει να αποφεύγετε τα τζίτζιφα, καθώς ίσως μπορεί να αλληλεπιδράσει με αυτά τα φάρμακα και να οδηγήσει σε σοβαρές παρενέργειες (22).

9. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ
Σύμφωνα με μελέτες σε ανθρώπους, ο καρπός της τζιτζιφιάς μπορεί να βοηθήσει σημαντικά με :
 - τον ομαλό λειχήνα στόματος,
 - την δυσκοιλιότητα (23),
 - την δυσλιπιδαιμία σε παχύσαρκα παιδιά (24).

Όσον αφορά τον λειχήνα, 2 μελέτες έδειξαν ότι συνδυαστική αγωγή με τζίτζιφα, γκότζι μπέρι και αστράγαλο οδήγησαν σε σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, αν και τα οφέλη αυτά δεν μπορούμε να τα αποδώσουμε αποκλειστικά στα τζίτζιφα.
Όσον αφορά την δυσκοιλιότητα, τα ευρήματα έδειξαν ότι οι ασθενείς που έλαβαν τζίτζιφα είχαν 75% βελτίωση στον χρόνο διέλευσης, ενώ οι βαθμολογίες σοβαρότητας των συμπτωμάτων είχαν βελτίωση κατά 67%. Η ερευνητική ομάδα που διενήργησε την μελέτη συμπέρανε ότι τα τζίτζιφα αποτελούν μία αποτελεσματική και ασφαλή αντιμετώπιση για την χρόνια δυσκοιλιότητα (23).
Όσον αφορά την δυσλιπιδαιμία σε παχύσαρκα παιδιά, τα ευρήματα έδειξαν ότι 5 γραμμάρια σκόνης από τον καρπό της τζιτζιφιάς, 3 φορές την ημέρα, επί ένα μήνα, οδήγησαν σε σημαντική μείωση στην ολική χοληστερόλη και στην "κακή" LDL χοληστερόλη. Η ερευνητική ομάδα, στο συμπέρασμα της αναφέρει ότι ο καρπός της τζιτζιφιάς ίσως έχει πιθανές ευνοϊκές επιδράσεις στο λιπιδαιμικό προφίλ και ότι ίσως μπορεί να θεωρηθεί συμπληρωματική αγωγή (24).

10. ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΠΟΥ ΤΑ ΒΡΙΣΚΩ
Ενώ ο φρέσκος καρπός της τζιτζιφιάς είναι προς το παρόν δύσκολο να εντοπιστεί στην Ελλάδα, τόσο σε λαϊκές αγορές όσο και σε σούπερ μάρκετ,  ο αποξηραμένος καρπός είναι πιο εύκολο να βρεθεί και είναι διαθέσιμος εδώ με σημαντικές εκπτώσεις με σημαντικές εκπτώσεις και δυνατότητα υποστήριξης στο θέμα υγείας που σας απασχολεί.

Η παραλαβή γίνεται σε κάποιο από τα 3 καταστήματα (2 σε Ελλάδα + 1 σε Κύπρο), ενώ υπάρχει και η δυνατότητα αποστολής στον χώρο σας.

ΤΖΙΤΖΙΦΑ ΠΟΥ ΤΑ ΒΡΙΣΚΩ