ΚΟΡΝΤΙΣΕΠΣ για ΚΟΠΩΣΗ
Σύμφωνα με :
- επιστημονικές μελέτες,
- βιβλία ιατρών, και
- επιστημονικούς φορείς (π.χ. Ακαδημία Καναδά για Αθλητική Διατροφή + Αμερικανική Εταιρεία για Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης)
το κόρντισεπς προσφέρει σημαντική βοήθεια στην αντιμετώπιση της κόπωσης.
|
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ (χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά)
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΠΩΣΗ 3. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΡΝΤΙΣΕΠΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΠΩΣΗ ; 4. ΛΟΙΠΑ ΟΦΕΛΗ Παραπομπές (13) |
Το Κόρντισεπς για την Αντιμετώπιση της Κόπωσης
|
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πριν λίγες ημέρες (Ιούνιος 2020), ένας συνεργάτης μού ανέφερε ότι μάλλον πάσχει από το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης. Κατευθείαν, το πρώτο πράγμα που μού ήρθε στο μυαλό ήταν ότι χρειάζεται :
- να βελτιώσει την διατροφή του, και παράλληλα
- να χρησιμοποιήσει το κόρντισεπς (cordyceps).
Ωστόσο, επειδή και στο παρελθόν του έχω αναφέρει αρκετές φορές ότι χρειάζεται να βελτιώσει την διατροφή του, χωρίς όμως να έχω καταφέρει να τον πείσω, αυτήν την φορά δεν έκανα καμμία αναφορά στην διατροφή και απλά περιορίστηκα στο να του επισημάνω ότι το κόρντισεπς, σε μία κατάλληλη δοσολογία, μπορεί να τον βοηθήσει σημαντικά.
Τον είδα διστακτικό, και για αυτόν τον λόγο αποφάσισα να του στείλω περισσότερες πληροφορίες. Διαπίστωσα, όμως, ότι ήταν διάσπαρτες στην ιστοσελίδα μου, και αποφάσισα να κάνω ένα μικρό άρθρο-σύνοψη αποκλειστικά για το κόρντισεπς και την κόπωση.
Πριν λίγες ημέρες (Ιούνιος 2020), ένας συνεργάτης μού ανέφερε ότι μάλλον πάσχει από το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης. Κατευθείαν, το πρώτο πράγμα που μού ήρθε στο μυαλό ήταν ότι χρειάζεται :
- να βελτιώσει την διατροφή του, και παράλληλα
- να χρησιμοποιήσει το κόρντισεπς (cordyceps).
Ωστόσο, επειδή και στο παρελθόν του έχω αναφέρει αρκετές φορές ότι χρειάζεται να βελτιώσει την διατροφή του, χωρίς όμως να έχω καταφέρει να τον πείσω, αυτήν την φορά δεν έκανα καμμία αναφορά στην διατροφή και απλά περιορίστηκα στο να του επισημάνω ότι το κόρντισεπς, σε μία κατάλληλη δοσολογία, μπορεί να τον βοηθήσει σημαντικά.
Τον είδα διστακτικό, και για αυτόν τον λόγο αποφάσισα να του στείλω περισσότερες πληροφορίες. Διαπίστωσα, όμως, ότι ήταν διάσπαρτες στην ιστοσελίδα μου, και αποφάσισα να κάνω ένα μικρό άρθρο-σύνοψη αποκλειστικά για το κόρντισεπς και την κόπωση.
|
2. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΠΩΣΗ
Όπως αναφέρεται σε μία μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2017 για τα οφέλη που έχουν τα μανιτάρια στην αντιμετώπιση της κόπωσης, παγκοσμίως, η κόπωση επηρεάζει περισσότερο από το 20% των ανθρώπων, και έχει αρχίσει και γίνεται ένα σοβαρό πρόβλημα στην σύγχρονη κοινωνία διότι επηρεάζει : - την ανθρώπινη υγεία, - την αποτελεσματικότητα του ανθρώπου κατά τις ώρες που εργάζεται, καθώς και - την ποιότητα ζωής του (1). Ως εκ τούτου, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κόπωσης. |
Μανιτάρια για Κόπωση
|
|
Μία ανασκόπηση (11) που δημοσιεύτηκε το 2019 στο επιστημονικό περιοδικό "Φαρμακολογική έρευνα" αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
"είναι σύνηθες φαινόμενο οι άνθρωποι να βρίσκονται σε μία κατάσταση μειωμένης υγείας και να αντιμετωπίζουν «ανεξήγητη κόπωση», η οποία επηρεάζει σοβαρά την υγεία τους, την εργασιακή απόδοση τους καθώς και την ποιότητα ζωής τους. Εν τω μεταξύ, η κόπωση είναι επίσης ένα κοινό σύμπτωμα πολλών σοβαρών ασθενειών όπως HIV/AIDS, καρκίνος και σχιζοφρένεια. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη επίσημες συστάσεις για την αντιμετώπιση των διαφόρων μορφών της κόπωσης. Ορισμένα παραδοσιακά φυσικά φάρμακα χρησιμοποιούνται συχνά ως προϊόντα υγειονομικής περίθαλψης, όπως είναι, μεταξύ άλλων, και το κόρντισεπς (11). |
Φυσικά Φάρμακα για την Κόπωση
|
Καθώς η κόπωση ενδέχεται να παρερμηνευθεί ως τεμπελιά ή ληθαργικότητα, ορισμένοι άνθρωποι ίσως να μην αναγνωρίζουν την κόπωση ως σοβαρό πρόβλημα.
Τα διεγερτικά - όπως ο καφές, τα ενεργειακά ποτά, ακόμη και τα συμπληρώματα καφεΐνης ή εφεδρίνης - που λαμβάνονται από πολλούς ανθρώπους μπορούν να προσφέρουν μ ό ν ο μια π ρ ο σ ω ρ ι ν ή ανακούφιση, ενώ μακροπρόθεσμα μπορούν ακόμη και να δημιουργήσουν π ρ ο β λ ή μ α τ α υγείας (1).
Τα διεγερτικά - όπως ο καφές, τα ενεργειακά ποτά, ακόμη και τα συμπληρώματα καφεΐνης ή εφεδρίνης - που λαμβάνονται από πολλούς ανθρώπους μπορούν να προσφέρουν μ ό ν ο μια π ρ ο σ ω ρ ι ν ή ανακούφιση, ενώ μακροπρόθεσμα μπορούν ακόμη και να δημιουργήσουν π ρ ο β λ ή μ α τ α υγείας (1).
3. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΡΝΤΙΣΕΠΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΠΩΣΗ ;
|
Αρχικά, σύμφωνα με το βιβλίο "Φαρμακευτικά Φυτά και Μύκητες: Πρόσφατες εξελίξεις στην έρευνα και ανάπτυξη (2), από όλες τις παραδοσιακές χρήσεις για τις οποίες γίνονται αναφορές για το κόρντισεπς, ίσως η πιο γνωστή από όλες είναι το ότι "προσφέρει ανακούφιση από την κόπωση".
Στο ίδιο μήκος κύματος και μία ακόμα δημοσίευση, η οποία αναφέρει ότι "το Κόρντισεπς σίνενσις είναι ένα φυσικό βοτανικό φάρμακο που είναι δημοφιλές στην Κίνα εδώ και αιώνες για την διατήρηση της υγείας και την μείωση της κόπωσης" (14). |
Κόρντισεπς : η Πιο Γνωστή Παραδοσιακή Χρήση Ίσως Είναι η Ανακούφιση από την Κόπωση
|
|
Σε μία δημοσίευση που έγινε το 2009 στο επιστημονικό περιοδικό "Φαρμακευτική και Φαρμακολογία" (3) αναφέρεται ότι :
- το κόρντισεπς συνήθως χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της κόπωσης, και - οι ιαματικές εφαρμογές του επικεντρώνονται κυρίως στην αυξημένη αξιοποίηση του οξυγόνου και της παραγωγής ATP. |
Ιαματικές Εφαρμογές Κόρντισεπς: Επικεντρώνονται σε Αυξημένη Αξιοποίηση οξυγόνου
|
|
Μία πρόσφατη ανασκόπηση (2021) στο επιστημονικό περιοδικό για την Φαρμακολογία αναφέρει ότι μία από τις φαρμακολογικές δραστικότητες του κόρντισεπς είναι η αντιμετώπιση της κόπωσης.
Επίσης, το κόρντισεπς έχει χρησιμοποιηθεί ως αντιμετώπιση για την κόπωση και την αδυναμία, που προκαλεί η νόσος του μεγάλου υψομέτρου [altitude sickness], επιβραδύνοντας τα συμπτώματα και δίνοντας στον/στην ασθενή μια ώθηση ενέργειας (15). |
Κόρντισεπς: Αντιμετώπιση της Κόπωσης από την Ασθένεια του Υψομέτρου
|
|
Σε ένα παλαιότερο άρθρο μου με τίτλο "Κόρντισεπς & Ηλικιωμένοι", είχαν παρουσιαστεί δεδομένα από κλινικές μελέτες σε ηλικιωμένους ανθρώπους που έδειξαν σημαντική βελτίωση στο επίπεδο της κόπωσης.
Πιο συγκεκριμένα, μετά την λήψη κόρντισεπς για μόλις 30 ημέρες, το αξιοσημείωτο 92% παρουσίασε μείωση της χρόνιας κόπωσης. |
Κόρντισεπς: σε Μόλις 30 Μέρες Μειώθηκε η Χρόνια Κόπωση στο 92% των Συμμετεχόντων
|
|
Η Αμερικανική Εταιρεία για την Μυαλγική Εγκεφαλομυελίτιδα και το Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης αναφέρει ότι ένα από τα 3 μανιτάρια που χρησιμοποιούνται ευρέως για αυτές τις 2 καταστάσεις είναι το κόρντισεπς.
Συνεχίζει, αναφέροντας ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν το κόρντισεπς ανέφεραν ότι τους προσφέρει τόνωση και αυξάνει την αντοχή τους (4). |
Αμερικανική Εταιρεία για Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης: Ασθενείς που Έλαβαν Κόρντισεπς Ανέφεραν Τόνωση + Αυξημένη Αντοχή
|
|
Η Ακαδημία του Καναδά για την Αθλητική Διατροφή αναφέρει ότι ένα από τα αθλητικά οφέλη του κόρντισεπς είναι ότι καθυστερεί την κόπωση και τον χρόνο εξάντλησης (5).
|
Ακαδημία Καναδά για Αθλητική Διατροφή : το Κόρντισεπς Καθυστερεί Κόπωση + Χρόνο Εξάντλησης
|
|
Στο βιβλίο που έγραψε ο ιατρός Charles Moss (6), αναφέρει ότι το κόρντισεπς είναι "ιδιαίτερα χρήσιμο για την κόπωση των επινεφριδίων".
Η επινεφριδιακή κόπωση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κόπωση και άλλα συμπτώματα που οφείλονται στο ότι τα επινεφρίδια δεν λειτουργούν φυσιολογικά, όταν το άτομο βιώνει ψυχικό, συναισθηματικό ή σωματικό στρες (7). |
Iατρός Charles Moss για Κόρντισεπς : Ιδιαίτερα Χρήσιμο για Επινεφριδιακή Κόπωση
|
Άλλοι λόγοι που εξηγούν - τουλάχιστον εν μέρει - γιατί το κόρντισεπς δρα ευεργετικά στην κόπωση είναι το γεγονός ότι :
|
Α. το κόρντισεπς βελτιώνει την λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, ακόμα και σε σοβαρές παθήσεις του αναπνεστικού, οι οποίες συνοδεύονται από υπερβολική κόπωση (12).
Η κόπωση είναι ένα πρωταρχικό σύμπτωμα σε χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις με σημαντικές κλινικές επιπτώσεις (13). Δείτε την σχετική ανάρτηση με τίτλο "Κόρντισεπς και Αναπνευστικό". |
Κόρντισεπς : Βελτιώνει το Αναπνευστικό
|
|
Β. το κόρντισεπς βελτιώνει τις αθλητικές επιδόσεις.
Ενδεικτικά, η Ακαδημία του Καναδά για την Αθλητική Διατροφή (5) αναφέρει ότι τα αθλητικά οφέλη του Κόρντισεπς είναι τα εξής: 1. Βελτιώνει την αθλητική απόδοση. 2. Αυξάνει την πρόσληψη οξυγόνου. 3. Βοηθάει στην προστασία από το σύνδρομο υπερπροπόνησης. 4. Βελτιώνει την αντοχή. 5. Ενισχύει το σθένος. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την σχετική ανάρτηση με τίτλο "Κόρντισεπς για αθλητική απόδοση". |
Κόρντισεπς : Βελτιώνει τις Αθλητικές Επιδόσεις
|
|
Επίσης, το κόρντισεπς βρέθηκε στο προσκήνιο το 1993 όταν πραγματοποιήθηκε μία απίστευτη απόδοση από γυναικεία ομάδα στίβου, η οποία κατέρριψε 9 παγκόσμια ρεκόρ (!) και δήλωσαν ότι λάμβαναν τακτικά αυτό το μανιτάρι (8, 9).
Στο παρελθόν έχει αναφερθεί ότι το κόρντισεπς ενισχύει την φυσική αντοχή, καθιστώντας το πολύ χρήσιμο σε ηλικιωμένους ανθρώπους και στον αθλητισμό (8). Η πρόσφατη επιστημονική βιβλιογραφία επιβεβαιώνει περαιτέρω ότι το κόρντισεπς ενισχύει την κυτταρική ενέργεια με την μορφή ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη) (8). |
Κόρντισεπς και 9 Παγκόσμια Ρεκόρ (!)
|
|
Στο βιβλίο του "Θεραπευτικά Μανιτάρια" (10) ο ιατρός Georges Halpern PhD εξηγεί με ποιον τρόπο το κόρντισεπς βοηθάει τους ανθρώπους που υποφέρουν από χρόνια κόπωση.
Επίσης, αναφέρει ότι το κόρντισεπς φαίνεται να ενισχύει την αντοχή και σε ανθρώπους που δεν υποφέρουν από χρόνια κόπωση. - Συγκεκριμένα κάνει μνεία σε μία ετήσια συνάντηση του Αμερικανικού Κολλεγίου Αθλητικής Ιατρικής το 1999, όπου ο Christopher Cooper, καθηγητής Ιατρικής και Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, παρουσίασε μια μελέτη, η οποία έδειξε ότι το κόρντισεπς σίνενσις α ύ ξ η σ ε την σωματική απόδοση σε 30 υγιείς ηλικιωμένους ανθρώπους. - Στην συνέχεια αναφέρει ότι πρόσφατες μελέτες διερεύνησαν τους υποκείμενους μηχανισμούς δράσης μέσω των οποίων το κόρντισεπς αυξάνει την απόδοση, όπως είναι για παράδειγμα το γεγονός ότι αυξάνει την αναλογία τριφωσφορικής αδενοσίνης ATP. - Κλείνει την σχετική ενότητα αναφέροντας μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2000 στο αμερικανικό περιοδικό της Κλινικής Διατροφής, η οποία εξέτασε την ενέργεια και την αντοχή σε 110 υγιείς ενήλικες, οι οποίο, όμως, έκαναν καθιστική ζωή. Η μία ομάδα έλαβε κόρντισεπς (περίπου 6 κάψουλες), ενώ η άλλη ομάδα έλαβε εικονικό φάρμακο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι μετά από 12 εβδομάδες: - τα άτομα που έλαβαν κόρντισεπς ήταν σε θέση να ποδηλατίσουν 2,8% μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η απόσταση, ενώ - τα άτομα που έλαβαν το εικονικό φάρμακο η απόσταση που ποδηλάτισαν μ ε ι ώ θ η κ ε κατά 5,6%. |
Κόρντισεπς: Αυξάνει την Σωματική Απόδοση
|
|
4. ΛΟΙΠΑ ΟΦΕΛΗ
Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν καταδείξει τα διάφορα οφέλη που προσφέρει στην υγεία το κόρντισεπς όπως το ότι δρα ευεργετικά σε: - λιπιδαιμικό προφίλ - γονιμότητα - ήπαρ - καρκίνο πνεύμονα - διαβήτη - θυρεοειδή - καρδιαγγειακό - νεφρά - εμμηνόπαυση και - σκλήρυνση κατά πλάκας. Επιπρόσθετα, το κόρντισεπς περιέχει διάφορα βιοενεργά συστατικά όπως πολυσακχαρίτες, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και άλλα θρεπτικά συστατικά. |
|
|
Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας.
Για οποιαδήποτε πληροφορία, συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας. - Εμπειρία ετών: χρησιμοποιώ το κόρντισεπς από το 2012 τόσο σε εμένα και μέλη της οικογένειας μου, όσο και σε ανθρώπους που με προσεγγίζουν για ένα μεγάλο εύρος παθήσων. - Εξειδίκευση: σε αντίθεση με άλλα σημεία πώλησης που διαθέτουν δεκάδες προϊόντα - το οποίο σημαίνει περιορισμένη γνώση του αντικειμένου - έχω επιλέξει επί σκοπώ να ασχολούμαι με λίγα φαρμακευτικά μανιτάρια ώστε να είναι εφικτό κ ά θ ε μήνα να μελετάω ό λ ε ς τις νέες επιστημονικές δημοσιεύσεις, κάνοντας σχετικές αναρτήσεις. Δείτε ορισμένα σχόλια ανθρώπων που με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους, μεταξύ αυτών και ιατροί. |
Παραπομπές:
1. Geng P, Siu KC, Wang Z, Wu JY. Antifatigue Functions and Mechanisms of Edible and Medicinal Mushrooms. Biomed Res Int. 2017;2017:9648496. doi: 10.1155/2017/9648496. Epub 2017 Aug 14. PMID: 28890898; PMCID: PMC5584359.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5584359/
2. Book, 2017, Medicinal Plants and Fungi: Recent Advances in Research and Development, Dinesh Chandra Agrawal, Hsin-Sheng Tsay, Lie-Fen Shyur, Yang-Chang Wu, Sheng-Yang Wang
https://link.springer.com/book/10.1007/978-981-10-5978-0
3. Zhou X, Gong Z, Su Y, Lin J, Tang K. Cordyceps fungi: natural products, pharmacological functions and developmental products. J Pharm Pharmacol. 2009 Mar;61(3):279-91. doi: 10.1211/jpp/61.03.0002. PMID: 19222900.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1211/jpp.61.03.0002
4. American Myalgic Encephalomyelitis and Chronic Fatigue Syndrome Society
https://ammes.org/treatment/mushroom-extracts/
5. Cordyceps Sinensis, Canadian Academy of Sports Nutrition
https://www.caasn.com/cordyceps-sinensis.html
6. Book, A Three-Step Approach to Control Cortisol, Lose Weight, and Prevent Chronic Disease, Dr. Charles Moss
https://mosscenterforintegrativemedicine.com/books/the-adaptation-diet
7. Επινεφριδιακή Κόπωση, Διαγνωστική Αθηνών
https://athenslab.gr/exetaseis-prolipsis/anazitisi-ana-symptoma/epinefridiaki-koposi
8. Tuli HS, Sandhu SS, Sharma AK. Pharmacological and therapeutic potential of Cordyceps with special reference to Cordycepin. 3 Biotech. 2014 Feb;4(1):1-12. DOI: 10.1007/s13205-013-0121-9. PMID: 28324458; PMCID: PMC3909570.
https://europepmc.org/article/MED/28324458
9. Caterpillar Fungus, utah state university
https://www.usu.edu/herbarium/education/fun-facts-about-fungi/caterpillar-fungus
10. Healing Mushrooms: Effective Treatments for Today's Illnesses Paperback – January 15, 2007 by Georges M. Halpern (Author)
https://www.amazon.com/Healing-Mushrooms-Effective-Treatments-Illnesses/dp/0757001963
11. Luo C, Xu X, Wei X, Feng W, Huang H, Liu H, Xu R, Lin J, Han L, Zhang D. Natural medicines for the treatment of fatigue: Bioactive components, pharmacology, and mechanisms. Pharmacol Res. 2019 Oct;148:104409. doi: 10.1016/j.phrs.2019.104409. Epub 2019 Aug 22. PMID: 31446039.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661819308916
12. "I'm Tired, Too!", by Editorial Staff | March 21, 2022
https://www.lung.org/blog/fatigue-management-tips
13. Gruet M. Fatigue in Chronic Respiratory Diseases: Theoretical Framework and Implications For Real-Life Performance and Rehabilitation. Front Physiol. 2018 Sep 19;9:1285. doi: 10.3389/fphys.2018.01285. PMID: 30283347; PMCID: PMC6156387.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6156387/
14. Ningqun Wang, Jie Li, Xiaobo Huang, Wenqiang Chen, Yujing Chen, "Herbal Medicine Cordyceps sinensis Improves Health-Related Quality of Life in Moderate-to-Severe Asthma", Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 2016, Article ID 6134593, 8 pages, 2016. https://doi.org/10.1155/2016/6134593
https://www.hindawi.com/journals/ecam/2016/6134593/
15. Das G, Shin HS, Leyva-Gómez G, Prado-Audelo MLD, Cortes H, Singh YD, Panda MK, Mishra AP, Nigam M, Saklani S, Chaturi PK, Martorell M, Cruz-Martins N, Sharma V, Garg N, Sharma R, Patra JK. Cordyceps spp.: A Review on Its Immune-Stimulatory and Other Biological Potentials. Front Pharmacol. 2021 Feb 8;11:602364. doi: 10.3389/fphar.2020.602364. PMID: 33628175; PMCID: PMC7898063.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2020.602364/full
1. Geng P, Siu KC, Wang Z, Wu JY. Antifatigue Functions and Mechanisms of Edible and Medicinal Mushrooms. Biomed Res Int. 2017;2017:9648496. doi: 10.1155/2017/9648496. Epub 2017 Aug 14. PMID: 28890898; PMCID: PMC5584359.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5584359/
2. Book, 2017, Medicinal Plants and Fungi: Recent Advances in Research and Development, Dinesh Chandra Agrawal, Hsin-Sheng Tsay, Lie-Fen Shyur, Yang-Chang Wu, Sheng-Yang Wang
https://link.springer.com/book/10.1007/978-981-10-5978-0
3. Zhou X, Gong Z, Su Y, Lin J, Tang K. Cordyceps fungi: natural products, pharmacological functions and developmental products. J Pharm Pharmacol. 2009 Mar;61(3):279-91. doi: 10.1211/jpp/61.03.0002. PMID: 19222900.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1211/jpp.61.03.0002
4. American Myalgic Encephalomyelitis and Chronic Fatigue Syndrome Society
https://ammes.org/treatment/mushroom-extracts/
5. Cordyceps Sinensis, Canadian Academy of Sports Nutrition
https://www.caasn.com/cordyceps-sinensis.html
6. Book, A Three-Step Approach to Control Cortisol, Lose Weight, and Prevent Chronic Disease, Dr. Charles Moss
https://mosscenterforintegrativemedicine.com/books/the-adaptation-diet
7. Επινεφριδιακή Κόπωση, Διαγνωστική Αθηνών
https://athenslab.gr/exetaseis-prolipsis/anazitisi-ana-symptoma/epinefridiaki-koposi
8. Tuli HS, Sandhu SS, Sharma AK. Pharmacological and therapeutic potential of Cordyceps with special reference to Cordycepin. 3 Biotech. 2014 Feb;4(1):1-12. DOI: 10.1007/s13205-013-0121-9. PMID: 28324458; PMCID: PMC3909570.
https://europepmc.org/article/MED/28324458
9. Caterpillar Fungus, utah state university
https://www.usu.edu/herbarium/education/fun-facts-about-fungi/caterpillar-fungus
10. Healing Mushrooms: Effective Treatments for Today's Illnesses Paperback – January 15, 2007 by Georges M. Halpern (Author)
https://www.amazon.com/Healing-Mushrooms-Effective-Treatments-Illnesses/dp/0757001963
11. Luo C, Xu X, Wei X, Feng W, Huang H, Liu H, Xu R, Lin J, Han L, Zhang D. Natural medicines for the treatment of fatigue: Bioactive components, pharmacology, and mechanisms. Pharmacol Res. 2019 Oct;148:104409. doi: 10.1016/j.phrs.2019.104409. Epub 2019 Aug 22. PMID: 31446039.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661819308916
12. "I'm Tired, Too!", by Editorial Staff | March 21, 2022
https://www.lung.org/blog/fatigue-management-tips
13. Gruet M. Fatigue in Chronic Respiratory Diseases: Theoretical Framework and Implications For Real-Life Performance and Rehabilitation. Front Physiol. 2018 Sep 19;9:1285. doi: 10.3389/fphys.2018.01285. PMID: 30283347; PMCID: PMC6156387.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6156387/
14. Ningqun Wang, Jie Li, Xiaobo Huang, Wenqiang Chen, Yujing Chen, "Herbal Medicine Cordyceps sinensis Improves Health-Related Quality of Life in Moderate-to-Severe Asthma", Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 2016, Article ID 6134593, 8 pages, 2016. https://doi.org/10.1155/2016/6134593
https://www.hindawi.com/journals/ecam/2016/6134593/
15. Das G, Shin HS, Leyva-Gómez G, Prado-Audelo MLD, Cortes H, Singh YD, Panda MK, Mishra AP, Nigam M, Saklani S, Chaturi PK, Martorell M, Cruz-Martins N, Sharma V, Garg N, Sharma R, Patra JK. Cordyceps spp.: A Review on Its Immune-Stimulatory and Other Biological Potentials. Front Pharmacol. 2021 Feb 8;11:602364. doi: 10.3389/fphar.2020.602364. PMID: 33628175; PMCID: PMC7898063.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2020.602364/full
