Τα ψευδοδημητριακά είναι πλούσια σε θρεπτικές ουσίες δημητριακά και ανήκουν στην οικογένεια Amaranthaceae (1).

Αυτά τα δημητριακά περιέχουν (1) :
 - πρωτεΐνες,
 - μέταλλα,
 - λιγνίνη,
 - λιπίδια,
 - άμυλο.
 
Τα ψευδοδημητριακά είναι επίσης ιδιαίτερα καλές πηγές ιχνοστοιχείων και μετάλλων, και η περιεκτικότητα τους σε :
 - σίδηρο,
 - ψευδάργυρο,
 - ασβέστιο,
 - μαγνήσιο,
 - μαγγάνιο. και
 - χαλκό
είναι υψηλότερη από τα συμβατικά δημητριακά (1).

Ένα από αυτά τα δημητριακά είναι η κανίουα - αγγλική ονομασία canihua ή Kaniwa - (Chenopodium pallidicaule), η οποία προέρχεται από την περιοχή των Άνδεων της Νότιας Αμερικής (1).

Η κανίουα είναι καλή πηγή μακροθρεπτικών και μικροθρεπτικών, με περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη συγκρίσιμη με τα συμβατικά δημητριακά και εξαιρετικές θρεπτικές ιδιότητες που συνδέονται με την υψηλή ποιότητας πρωτεΐνης που περιέχει (1).

Επίσης, όπως όλα τα δημητριακά, περιέχει και φυτικό οξύ (1).

Η κατανάλωση άλλων ψευδοδημητριακών όπως η κινόα (quinoa) και ο αμάρανθος (amaranth) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια λόγω :
 - τόσο της θρεπτικής τους αξίας όσο και
 - των δυνατοτήτων τους ως λειτουργικών τροφίμων χωρίς γλουτένη (1).
 
H κανίουα είναι ένα φυτό που σχετίζεται στενά με την κινόα (2).

Ευδοκιμεί στο μεγάλο υψόμετρο, συνήθως περίπου 3.800 μέτρα πάνω από την στάθμη της θάλασσας.
Κάτω από αυτό το υψόμετρο, η κυρίαρχη καλλιέργεια είναι η κινόα (2).

Η καλλιέργεια της κανίουα δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη πέρα από τα σύνορα της Βολιβίας και του Περού (2).

Η κανίουα είναι πραγματικά ανθεκτική και αναπτύσσεται σε μεγάλα υψόμετρα και σε δύσκολες συνθήκες όπου άλλα ισοδύναμα είδη δυσκολεύονται να επιβιώσουν (2).

Κλείνοντας, η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι παρόλο που στην παρούσα φάση την κανίουα κατάφερα να την εντοπίσω μόνο σε δύο καταστήματα, εκτιμώ ότι το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσει την πορεία των άλλων ψευδοδημητριακών (αμάρανθος, κινόα λευκή, κινόα κόκκινη, κινόα μαύρη, φαγόπυρο, τεφ).
 
Παραπομπές:
1. J Sci Food Agric. 2019 Aug 30;99(11):5239-5248. doi: 10.1002/jsfa.9793. Epub 2019 Jun 5.
Fermentation of pseudocereals quinoa, canihua, and amaranth to improve mineral accessibility through degradation of phytate.
Castro-Alba V1,2, Lazarte CE1, Perez-Rea D2, Carlsson NG3, Almgren A3, Bergenståhl B1, Granfeldt Y1.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31062366
http://europepmc.org/article/MED/31062366
2. Int J Biol Macromol. 2019 Mar 15;125:829-838. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2018.12.120. Epub 2018 Dec 14.
Physicochemical and structural properties of starch from five Andean crops grown in Bolivia.
Fuentes C1, Perez-Rea D2, Bergenståhl B3, Carballo S4, Sjöö M5, Nilsson L6.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30557639
https://www.deepdyve.com/lp/elsevier/physicochemical-and-structural-properties-of-starch-from-five-andean-2SjdNjy251

Πριν λίγιες ημέρες, η υπεύθυνη της πρακτικής μου, μού έστειλε μία μελέτη σχετικά με την βίγκαν διατροφή στις μητέρες και στα παιδιά (1)
 
Καθώς την διάβαζα, στη ενότητα της πρωτεΐνης, μία πληροφορία τράβηξε την προσοχή μου :
"Soy and its derivatives, pseudocereals (buckwheat, quinoa, and amaranth), lupins, spinach, and hemp seeds have all the essential amino acids in a proportion similar to animal foods, and their consumption should be encouraged".
 
Το λούπινο το είχα καταναλώσει ορισμένες φορές πριν 5-6 χρόνια, αλλά στην πορεία το ξέχασα.
 
Συνεπώς, αποφάσισα να το ψάξω λίγο περισσότερο, το οποίο οδήγησε στην δημιουργία του παρακάτω μικρού άρθρου.
 
Το λούπινο είναι ένα όσπριο με πολλά είδη, τα οποία μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο ομάδες (1):
α) "παλαιού κόσμου", μεσόγειος, βόρεια και ανατολική Αφρική, και
β) "Νέου Κόσμου", βόρεια και νότια Αμερική
 
Η καλλιέργεια λούπινου έχει μακρά ιστορία και φτάνει μέχρι την αρχαιότητα.
Το λούπινο καλλιεργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα, Αίγυπτο, Ρώμη και άλλες μεσογειακές χώρες πριν από το 2.000 π.Χ. για κοπριά, κατανάλωση από ζώα και ανθρώπους, καθώς και για καλλυντική και ιατρική χρήση (2).

Πρόσφατες αναφορές σχετικά με τις θρεπτικές ιδιότητες των λούπινων έχουν ενισχύσει τη χρήση του σε μια ποικιλία λειτουργικών τροφίμων (3).

Το λούπινο έχει εξαιρετικές θρεπτικές ιδιότητες, δεν περιέχει γλουτένη και είναι χαμηλό σε άμυλο (4, 8) και λίπος (4)
Επίσης, είναι σημαντική πηγή ενέργειας, υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα (5, 6).
Επιπλέον, περιέχει ενώσεις όπως πολυφαινόλες και βιοδραστικά πεπτίδια (5), ολιγοσακχαρίτες, φλαβονοειδή και αλκαλοειδή (6)
 
Το λούπινο βοηθά στη μείωση της ολικής και της LDL χοληστερόλης (7)
Επίσης, μελέτες έχουν συνδέσει τα λούπινα με ευεργετικό ρόλο σε τομείς όπως η καταπολέμηση της παχυσαρκίας, του διαβήτη και των καρδιαγγειακών παθήσεων (8)
 
Επιπρόσθετα, το λούπινο - ως όσπριο - είναι ευεργετικό για το περιβάλλον καθώς διορθώνει το ατμοσφαιρικό άζωτο, συμβάλλει στην ενίσχυση της γονιμότητας του εδάφους, καθώς και στις αποδόσεις των επόμενων καλλιεργειών σε συστήματα περιστροφής (2) π.χ. αμειψισπορά

Κλείνοντας, η κατανάλωση λούπινου μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (9)
Η ευαισθησία στο λούπινο έχει παρατηρηθεί στο 15-20% των ατόμων με διαπιστωμένη αλλεργία στα φυστίκια (10).
 
Το λούπινο θεωρείται από ορισμένους ως "κρυφό" αλλεργιογόνο (11).
Τα κρυφά αλλεργιογόνα μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αντιδράσεις σε φαινομενικά μη συνδεόμενα τρόφιμα τα οποία στη συνέχεια θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διάγνωση ιδιοπαθούς αναφυλαξίας (11).

Ο καλύτερος τρόπος ώστε να διαπιστωθεί εάν ένα κρυφό αλλεργιογόνο προκαλεί αλλεργική αντίδραση είναι να αναλυθεί λεπτομερώς η αλλεργική αντίδραση, η παρουσία συν-παραγόντων, τα ύποπτα τρόφιμα, και ο τόπος κατανάλωσης (11).
 
Παραπομπές :
1. https://www.mdpi.com/2072-6643/11/1/5/htm
2. https://www.ncbi.nlm.nih.ov/pubmed/30781397
     http://europepmc.org/article/MED/30781397
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26996462
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29353413
     http://europepmc.org/article/MED/29353413
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28804797
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31382375
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28122929
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25902794
     http://europepmc.org/article/MED/25902794
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29606424
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27873194
11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31001275

Οι μεταβολές στην πίεση αίματος που προκαλούνται από μια βίγκαν διατροφή χωρίς περιορισμό θερμίδων είναι συγκρίσιμες με εκείνες που προκαλούνται από τις διατροφικές προσεγγίσεις που συνιστώνται από ιατρικές συλλόγους και διατροφές με ελεγχόμενες μερίδες.

Am J Med. 2019 Jul;132(7):875-883.e7. doi: 10.1016/j.amjmed.2019.01.044. Epub 2019 Mar 6.
The Effect of Vegan Diets on Blood Pressure in Adults: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials
Lopez PD1, Cativo EH1, Atlas SA1, Rosendorff C2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30851264

Διενεργήθηκε μετα-ανάλυση μελετών παρατήρησης που δημοσιεύτηκαν μεταξύ του 1960 και του Ιουνίου 2018, και οι οποίες ανέφεραν έναν ή περισσότερους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου σε φυτοφάγους (vegans) και παμφάγους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Συμπεριλήφθηκαν 40 μελέτες με 12.619 φυτοφάγους και 179.630 παμφάγους.

Σε σύγκριση με τους παμφάγους, οι φυτοφάγοι είχαν :
 - χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Ζώματος,
 - χαμηλότερη περιφέρεια μέσης,
 - χαμηλότερη LDL χοληστερόλη,
 - χαμηλότερα τριγλυκερίδια,
 - χαμηλότερη γλυκόζη αίματος νηστείας,
 - χαμηλότερη συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση.

Εντούτοις, σε αρκετές μεγάλες μελέτες από την Ταϊβάν, μια φυτοφαγική διατροφή δεν συσχετίστηκε με ευνοϊκούς καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου σε σύγκριση με τους παμφάγους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Στις περισσότερες χώρες, μια φυτοφαγική διατροφή συνδέεται με ένα ευνοϊκότερο καρδιο-μεταβολικό προφίλ σε σύγκριση με μια παμφαγική διατροφή.
 
PLoS One. 2018 Dec 20;13(12):e0209086. doi: 10.1371/journal.pone.0209086. eCollection 2018.
Cardiometabolic risk factors in vegans; A meta-analysis of observational studies.
Benatar JR1, Stewart RAH1.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30571724
http://europepmc.org/article/MED/30571724

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φυτοφάγοι (vegetarians) είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλότερα αποθέματα σιδήρου (φερριτίνη) σε σύγκριση με τους μη φυτοφάγους.
 
Ωστόσο, δεδομένου ότι τα υψηλά αποθέματα σιδήρου αποτελούν παράγοντα κινδύνου για ορισμένες μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, συνιστάται όχι μόνο οι φυτοφάγοι αλλά και οι μη-φυτοφάγοι να ελέγχουν τακτικά το σίδηρο τους και να βελτιώνουν τη διατροφή τους όσον αφορά το περιεχόμενο και την βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου καταναλώνοντας περισσότερα φυτά και λιγότερο κρέας.
 
Crit Rev Food Sci Nutr. 2018 May 24;58(8):1359-1374. doi: 10.1080/10408398.2016.1259210. Epub 2017 Jul 5.
The effect of vegetarian diets on iron status in adults: A systematic review and meta-analysis.
Haider LM1, Schwingshackl L2, Hoffmann G3, Ekmekcioglu C1.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27880062

Αυτή η εκτεταμένη μετα-ανάλυση αναφέρει μία σημαντική προστατευτική επίδραση από την μη αποκλειστικά φυτοφαγική διατροφή (vegetarian) :
 - στην συχνότητα ή/και στην θνησιμότητα από ισχαιμική καρδιοπάθεια (-25%), και
 - στην συχνότητα εμφάνισης καρκίνου (-8%).
 
Η φυτοφαγική διατροφή (vegan) συνετέλεσε σε μία σημαντική μείωση του κινδύνου (-15%) για εμφάνιση καρκίνου.
 
Crit Rev Food Sci Nutr. 2017 Nov 22;57(17):3640-3649. doi: 10.1080/10408398.2016.1138447.
Vegetarian, vegan diets and multiple health outcomes: A systematic review with meta-analysis of observational studies
Dinu M1,2, Abbate R1, Gensini GF1,3, Casini A1,2, Sofi F1,2,3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26853923