Το μασάζ χεριών που παρέχεται από το νοσηλευτικό προσωπικό είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική παρέμβαση, η οποία έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει θετικά το νοσηλευτικό προσωπικό και τους ασθενείς.
 
ΣΤΟΧΟΙ
Νοσηλευτικό προσωπικό σε κέντρο υγείας εξωτερικών ασθενών που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία διδάχθηκαν πώς το μασάζ χεριών μπορεί:
 - να ενισχύσει τη σχέση νοσοκόμου-ασθενούς και
 - να βελτιώσει την εμπειρία, άνεση, ικανοποίηση, άγχος και ανησυχία των ασθενών.
 
ΜΕΘΟΔΟΙ
Χρησιμοποιήθηκε σχεδιασμός σύγκρισης ομάδας πριν και μετά την εφαρμογή.

Οι ασθενείς και των δύο ομάδων συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για μέτρηση :
 - του στρες,
 - της άνεσης,
 - της ικανοποίησης, και
 - του άγχους.

Το νοσηλευτικό προσωπικό ολοκλήρωσε τις κλίμακες τύπου Likert πριν και μετά την εφαρμογή για τα αντιληπτά πλεονεκτήματα του μασάζ χεριών :
 - στον ασθενή και στην πρακτική της νοσηλείας,
 - της επίδρασης στο άγχος του ασθενούς, και
 - στην προετοιμασία για την παροχή του μασάζ χεριών. .
 
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
 - Μια θετική τάση παρατηρήθηκε σε όλους τους δείκτες.
Οι ασθενείς που έλαβαν μασάζ χεριών είχαν στατιστικά σημαντική βελτίωση στην άνεση σε σύγκριση με τους ασθενείς που δεν το έλαβαν.
 - Μία στατιστικά σημαντική βελτίωση παρατηρήθηκε σε όλους τους δείκτες των νοσηλευτών πριν και μετά την εφαρμογή.
 
Clin J Oncol Nurs. 2017 Aug 1;21(4):E87-E92.
Nurse-Administered Hand Massage: Integration Into an Infusion Suite's Standard of Care
Braithwaite CM1, Ringdahl D2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28738032

Αυτή η μελέτη αξιολόγησε τις επιδράσεις του μασάζ χεριών στο πόνο μετά από χειρουργική επέμβαση καρδιάς στη μονάδα εντατικής θεραπείας ενηλίκων.

40 ενήλικες που εισήχθησαν τις προηγούμενες 24 ώρες συμμετείχαν στη μελέτη.
Χωρίστηκαν τυχαία στην πειραματική ομάδα (n = 21) ή στην ομάδα ελέγχου (n = 19).

Η πειραματική ομάδα έλαβε μασάζ χεριών για 15 λεπτά και η ομάδα ελέγχου έλαβε για 15 λεπτά κράτημα χεριών, χωρίς μασάζ.

Και στις δύο ομάδες, ακολουθήθηκε μία περίοδο ανάπαυσης 30 λεπτών. Οι παρεμβάσεις προσφέρθηκαν 2-3 φορές εντός 24 ωρών μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Στην πειραματική ομάδα μειώθηκε:
 - η ένταση του πόνου,  και
 - οι βαθμολογίες συμπεριφοράς  .
Αν και το μασάζ χεριών μείωσε την ένταση των μυών, οι διακυμάνσεις των ζωτικών σημείων δεν ήταν σημαντικές.

Παρόλο που απαιτούνται μεγαλύτερες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, αυτή η μη-φαρμακολογική και χαμηλού κόστους παρέμβαση μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια
 
Pain Manag Nurs. 2015 Jun;16(3):354-66. doi: 10.1016/j.pmn.2014.08.014.
Evaluation of the preliminary effectiveness of hand massage therapy on postoperative pain of adults in the intensive care unit after cardiac surgery: a pilot randomized controlled trial.
Boitor M1, Martorella G2, Arbour C3, Michaud C4, Gélinas C5.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26025795

Ενήλικες ασθενείς που υποβλήθηκαν σε εκλεκτική καρδιοχειρουργική επέμβαση, χωρίς υψηλό κίνδυνο μετεγχειρητικών επιπλοκών, έλαβαν:
  - συνήθη φροντίδα, και
  - επιπρόσθετα, δύο εικοσάλεπτα μασάζ χεριών, πριν και μετά.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι το μασάζ χεριών μπορεί να μειώσει:
  - την ένταση του πόνου,
  - τα δυσάρεστα συναισθήματα του πόνου, και
  - το άγχος
κατά δύο μονάδες (κατά μέσο όρο) σε μία κλίμακα 0-10.
 
Pain Med. 2018 Dec 1;19(12):2556-2569.
Effects of Massage in Reducing the Pain and Anxiety of the Cardiac Surgery Critically Ill-a Randomized Controlled Trial.
Boitor M1, Martorella G2, Maheu C1, Laizner AM1, Gélinas C1.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29618079

1. Το άγχος σε ασθενείς που βρίσκονται σε αναμονή για χειρουργική επέμβαση και διαγνωστικές διαδικασίες επιδρά στην φυσιολογία τους και στην ψυχολογία τους.
 
Τα αποτελέσματα μελέτης σε αμερικάνικο νοσοκομείο έδειξαν ότι το μασάζ χεριών:
  - μειώνει το άγχος σε ασθενείς που βρίσκονται σε αναμονή για περιπατητικές χειρουργικές επεμβάσεις και διαγνωστικές διαδικασίες εξωτερικών ασθενών σε σύγκριση με όσους λαμβάνουν την συνήθη νοσηλευτική φροντίδα.
  - η προσθήκη του μασάζ χεριών δεν επηρέασε τη ροή ή το χρονοδιάγραμμα των διαδικασιών.

Η εκμάθηση και η παροχή του μασάζ χεριών είναι μια εύκολη διαδικασία για το νοσηλευτικό προσωπικό και εμπίπτει στο πεδίο της περιεγχειρητικής νοσηλευτικής πρακτικής
 
AORN J. 2013 Jun;97(6):708-17.
The effect of hand massage on preoperative anxiety in ambulatory surgery patients
Brand LR1, Munroe DJ, Gavin J.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23722035

ΣΚΟΠΟΣ
Nα προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα του μασάζ χεριών με την τεχνική ολύσθημα (effleurage: είδος μασάζ που περιλαμβάνει κυκλικές πιέσεις που γίνονται με την παλάμη του χεριού) στη μείωση του άγχους και του πόνου σε ασθενείς που έλαβαν χημειοθεραπεία, όπως μετρήθηκε βάσει:
  - των καρδιακών παλμών,
  - του αναπνευστικού ρυθμού,
  - της αρτηριακής πίεσης,
  - της Οπτικής Αναλογικής Κλίμακας για το Αγχος, και
  - της Οπτικής Αναλογικής Κλίμακας για τον Πόνο.
 
ΜΕΘΟΔΟΙ
Εκπαιδευμένοι εθελοντές σε αυτήν την τεχνική μασάζ, έκανα 10-λεπτο μασάζ χεριών σε 24 ασθενείς στην αρχή της χημειοθεραπείας.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Σημαντικές μειώσεις σημειώθηκαν :
  - στην συστολική πίεση,
  - στους καρδιακούς παλμούς,
  - στην Οπτική Αναλογική Κλίμακα για το Αγχος, και
  - στην Οπτική Αναλογική Κλίμακα για τον Πόνο
Δεν διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά στην διαστολική πιεση ή στον αναπνευστικό ρυθμό

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές μελλοντικές συνέπειες, ενώ τα μέλη της οικογένειας και οι φροντιστές θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν σε αυτήν την τεχνική μασάζ.
 
JAAPA. 2017 Feb;30(2):36-38.
The effects of effleurage hand massage on anxiety and pain in patients undergoing chemotherapy
Gensic ME1, Smith BR, LaBarbera DM.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28098671

Αφού προσεγγίστηκαν από εκπαιδευμένο εθελοντή από μια ομάδα μασάζ χεριών, 40 εξωτερικοί ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, συμφώνησαν να λάβουν ένα 20-λεπτό μασάζ χεριών πριν από χημειοθεραπεία που εξατομικεύτηκε σύμφωνα με την προτίμηση του ασθενούς και τις εξεφρασμένες ανάγκες του.

Η Οπτική Αναλογική Κλίμακα χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση:
 - πόνου,
 - κόπωσης,
 - άγχους,
 - μυϊκής δυσφορίας,
 - νευρικότητας,
 - στρες,
 - ευτυχίας,
 - ενέργειας,
 - χαλάρωσης,
 - ηρεμίας, και
 - συναισθηματικής ευεξίας (σε κλίμακα από 0-10)
πριν και μετά την παρέμβαση.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Βάσει της Οπτικής Αναλογικής Κλίμακας, υπήρξε σημαντική βελτίωση μετά το μασάζ χεριών στις βαθμολογίες για :
 - κόπωση,
 - άγχος,
 - μυϊκή δυσφορία,
 - νευρικότητα,
 - άγχος,
 - ευτυχία,
 - ενέργεια,
 - χαλάρωση,
 - ηρεμία, και
 - συναισθηματική ευεξία.
 
Οι βαθμολογίες του πόνου βελτιώθηκαν επίσης, αλλά η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
 
Όλοι οι ασθενείς δήλωσαν ότι θα συνιστούσαν το μασάζ χεριών σε άλλους ασθενείς και 37 άτομα ενδιαφέρθηκαν να λάβουν μασάζ χεριών κατά την επόμενη χημειοθεραπεία.
 
Explore (NY). 2017 Nov - Dec;13(6):393-399.
Hand Massage for Cancer Patients Undergoing Chemotherapy as Outpatients: A Pilot Study.
Cutshall SM1, Mahapatra S2, Hynes RS3, Van Rooy KM3, Looker SA4, Ghosh A5, Schleck CD6, Bauer BA2, Wahner-Roedler DL2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29097109

Μελέτη διασταυρούμενης μετάβασης διερεύνησε την επίδραση του μασάζ χεριών και ποδιών σεQ
 - ψυχολογικούς παράγοντες, και
 - ηλεκτροεγκεφαλογραφική (ΗΕΓ) δραστηριότητα
σε ηλικιωμένους που χρειάζονται μακροχρόνια περίθαλψη.
 
Συμπεριλήφθηκαν 12 ηλικιωμένοi, και χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες (Α και Β).
 - η ομάδα Α έλαβε μασάζ χεριών για 15 λεπτά, και
 - η ομάδα Β έλαβε μασάζ ποδιών για 15 λεπτά

Μετά από 1 εβδομάδα:
 - η ομάδα Α έλαβε μασάζ ποδιών για 15 λεπτά, και
 - η ομάδα Β έλαβε μασάζ χεριών για 15 λεπτά

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τόσο το μασάζ χεριών όσο και το μασάζ ποδιών οδήγησαν:
 - σε ένα μεγάλο βαθμό ευχάριστων, χαλαρών και αναζωογονητικών συναισθημάτων (χρήση κλίμακας Likert).
 - επιπλέον, βελτιώθηκε η ΗΕΓ δραστηριότητα (μετρήθηκε πριν και μετά από κάθε μασάζ).
 
Brain Sci. 2019 Mar 4;9(3). pii: E54.
Effect of Hand and Foot Massage Therapy on Psychological Factors and EEG Activity in Elderly People Requiring Long-Term Care: A Randomized Cross-Over Study
Nakano H1, Kodama T2, Ueda T3, Mori I4,5, Tani T6,7, Murata S8.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30836612

Tο 2010, ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσαν ως στόχο να εξετάσουν τις μη-φαρμακολογικές θεραπείες για την άνοια έτσι ώστε να παρέχουν μια πηγή αποδείξεων στους άτυπους φροντιστές που θέλουν ιδέες σχετικά με μη-φαρμακολογικές προσεγγίσεις για την άνοια, τις οποίες θα ήθελαν να προσπαθήσουν ή θα ήθελαν να τους παρέχονται.
 
Αναζήτησαν έρευνες σε 7 ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (AMED, CINAHL, EMBASE, MEDLINE, PSYCINFO, Cochrane Library of Systematic Reviews και DARE).
 
Από τις 33 ανασκοπήσεις που εντοπίστηκαν, βρέθηκαν τρεις παρεμβάσεις, οι οποίες ήταν αποτελεσματικές σε συμπτώματα της άνοιας, και η μία εξ’αυτών ήταν το μασάζ χεριών ή το απαλό άγγιγμα.
 
Μερικά σημαντικά πλεονεκτήματα που παρουσιάζει το μασάζ χεριών είναι ότι :
 - μπορεί να εφαρμοστεί στο σπίτι,
 - έχει μηδαμινό ή ελάχιστο κόστος (σε περίπτωση αγοράς σχετικής συσκευής για μασάζ χεριών), και
 - δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη εκπαίδευση.
 
Int J Geriatr Psychiatry. 2010 Jul;25(7):756-63. doi: 10.1002/gps.2429.
Non-pharmacological approaches for dementia that informal carers might try or access: a systematic review.
Hulme C1, Wright J, Crocker T, Oluboyede Y, House A.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19946870

Τα τελευταία χρόνια, οι νοσηλευτές χρησιμοποίησαν την τεχνολογία και τη φαρμακολογία για να ανακουφίσουν από καταστάσεις όπως ο πόνος, το άγχος και η αϋπνία, οι οποίες κάποτε αντιμετωπίζονταν με το μασάζ.
Ωστόσο, με τη μετάβαση σε μία περισσότερο ολιστική περίθαλψη, το ενδιαφέρον για μασάζ έχει αυξηθεί.
 
Με αυτό το σημείο αναφοράς, ερευνητές από την Αμερική διενέργησαν το 2010 μία ανασκόπηση ώστε :
 - να εξετάσουν τις επιδράσεις στην φυσιολογία και στην ψυχολογία από το αργό μασάζ πλάτης και του μασάζ χεριών στην χαλάρωση ηλικιωμένων ανθρώπων, καθώς και
 - να προσδιορίσουν ποια είναι τα αποτελεσματικά πρωτόκολλα για το μασάζ σε ηλικιωμένα άτομα.
 
Aναζήτησαν δημοσιεύσεις σε 8 βάσεις δεδομένων (Ovid Medline, Cochrane databases, PubMed, EBSCO, CINAHL, Health Resource, PychINFO και EMB), και εντόπισαν 21 μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής.

Τα ευρήματα τους έδειξαν ότι όλες οι μελέτες που χρησιμοποίησαν αργό μασάζ πλάτης και μασάζ χεριών έδειξαν στατιστικά σημαντικές βελτιώσεις στους δείκτες φυσιολογίας ή ψυχολογίας της χαλάρωσης ηλικιωμένων ατόμων.

Τα πιο συνηθισμένα πρωτόκολλα ήταν :
 - 3 λεπτά αργό μασάζ πλάτης, και
 - 10 λεπτά μασάζ χεριών.
 
J Clin Nurs. 2010 Apr;19(7-8):917-26. doi: 10.1111/j.1365-2702.2009.03165.x.
The physiological and psychological effects of slow-stroke back massage and hand massage on relaxation in older people.
Harris M1, Richards KC.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20492036

Το μασάζ και το άγγιγμα έχουν προταθεί ως μία μη-φαρμακολογική εναλλακτική λύση ή συμπληρωματικά σε άλλες θεραπείες που χρησιμοποιούνται με σκοπό να μειώσουν ή να διαχειριστούν μια σειρά καταστάσεων που σχετίζονται με την άνοια, όπως :
 - η ανησυχία,
 - η ταραγμένη συμπεριφορά, και
 - η κατάθλιψη.
Έχει, επίσης, προταθεί ότι το μασάζ και το άγγιγμα ίσως εξουδετερώνουν την γνωστική φθορά.
 
Με αυτό το σημείο εκκίνησης, ερευνητές από την Δανία διενέργησαν το 2006 μία αναζήτηση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών, στις οποίες το μασάζ ή το άγγιγμα χρησιμοποιήθηκαν σε άτομα που πάσχουν από άνοια οποιουδήποτε τύπου, και συγκρίθηκαν με άτομα που έλαβαν άλλες θεραπείες ή με άτομα που δεν έλαβαν καμία θεραπεία.
 
Εντόπισαν 7 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, αλλά μόνο οι 2 πληρούσαν τα μεθοδολογικά κριτήρια.
 
Αυτά τα πολύ περιορισμένα ευρήματα ήταν ευνοϊκά για το μασάζ χεριών και το άγγιγμα.

Πιο συγκεκριμένα βρέθηκε ότι :
 - το μασάζ χεριών δρα ευεργετικά στην άμεση ή βραχυπρόθεσμη μείωση της ταραγμένης συμπεριφοράς, και
 - το άγγιγμα όταν χρησιμοποιείται μαζί με τη λεκτική ενθάρρυνση για κατανάλωση φαγητού ώστε να ομαλοποιηθούν οι διατροφικές ανάγκες.
 
Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι το μασάζ και το άγγιμα ίσως είναι χρήσιμα ως εναλλακτικές λύσεις ή συμπληρωματικά σε άλλες θεραπείες για τη διαχείριση συμπεριφορικών, συναισθηματικών και πιθανώς και άλλων καταστάσεων που σχετίζονται με την άνοια.

Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα ώστε τα αποδεικτικά στοιχεία να είναι οριστικά.
 
Παραπομπή :
Cochrane Database Syst Rev. 2006 Oct 18;(4):CD004989.
Massage and touch for dementia.
Viggo Hansen N1, Jørgensen T, Ørtenblad L.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17054228