Οκτώβριος 2020.
Ενημέρωση: 14/3/2022
Ενημέρωση: 14/3/2022
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. ΜΕΛΕΤΕΣ
3. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
- διαβήτης
- φυτοενεργές ενώσεις
- ανδρογραφίς και διαβήτης
- ανδρογραφολίδη και αντιδιαβητικές ιδιότητες
- τέσσερις κλινικές μελέτες για τό βότανο ανδρογραφίς και τον διαβήτη: σύνοψη
4. ΤΙΜΗ
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. ΜΕΛΕΤΕΣ
3. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
- διαβήτης
- φυτοενεργές ενώσεις
- ανδρογραφίς και διαβήτης
- ανδρογραφολίδη και αντιδιαβητικές ιδιότητες
- τέσσερις κλινικές μελέτες για τό βότανο ανδρογραφίς και τον διαβήτη: σύνοψη
4. ΤΙΜΗ
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο διαβήτης, ένας σιωπηλός δολοφόνος, είναι μία από τις πιο διαδεδομένες παθήσεις (1), και αποτελεί μια εκφυλιστική νόσο που, μεταξύ άλλων, χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (2).
Ο διαβήτης ταξινομείται σε δύο βασικούς τύπους: διαβήτης τύπου 1 και διαβήτης τύπου 2 (2).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε ότι οι πάσχοντες έχουν φτάσει τα 239,3 εκατομμύρια σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με μια έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (2014), αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 592 εκατομμύρια έως το 2035 (2).
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν σε αυτόν τον υψηλό αριθμό, όπως ο τρόπος ζωής των ανθρώπων, η μη-ισορροπημένη διατροφή, και η έλλειψη τακτικής άσκησης (2).
Η διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη, θα μπορούσε να γίνει και μέσω μη-φαρμακολογικών προσεγγίσεων (3).
Η από του στόματος υπογλυκαιμική φαρμακευτική αγωγή πρέπει να χρησιμοποιείται διά βίου, και επομένως το κόστος είναι υψηλό και ορισμένα από αυτά τα φάρμακα έχουν ποικίλες παρενέργειες.
Αυτός είναι ο λόγος που αναζητούνται εναλλακτικές χρήσεις φαρμακευτικών φυτών, τα οποία να είναι αποτελεσματικά, ασφαλή, φθηνότερα και εύκολο να βρεθούν (3).
Τα φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών (2), και η χρήση τους έχει αυξηθεί σε πολλές χώρες του κόσμου (3). Οι άνθρωποι συχνά στρέφονται στην παραδοσιακή ιατρική όταν τα σύγχρονα δυτικά φάρμακα αποτυγχάνουν (4).
Αρκετά φαρμακευτικά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί για να μειωθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, και ένα από αυτά είναι το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) (3, 4).
Το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή είναι ένα φυτό που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη, ενώ πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό το βότανο έχει βιοενεργές ενώσεις με αντιδιαβητικές ιδιότητες (2).
Επί αιώνες τα φύλλα αυτού του φυτού χρησιμοποιούνται είτε ως συμπληρωματική προσέγγιση είτε ως αποκλειστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του διαβήτη (4).
Επιπλέον, δεν έχει συσχετιστεί με σημαντικές παρενέργειες σε μελέτες στους ανθρώπους (4).
Επίσης, πολλές μελέτες έχουν καταδείξει και άλλες φαρμακευτικές ιδιότητες από το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή. Ορισμένες από αυτές τις ιδιότητες είναι αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και άλλες (2).
Η πιο γνωστή δραστική χημική ουσία αυτού του βοτάνου είναι μια διτερπενική λακτόνη, η ανδρογραφολίδη (4).
Το βότανο ανδρογραφίς αναπτύσσεται καλά σε ύψος 180 έως 861 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Τα φύλλα του έχουν μήκους 5 έως 13 εκατοστά και πλάτος 1,5 έως 3,5 εκατοστά (2).
Η τυπική δοσολογία για τον άνθρωπο είναι περίπου 1,5 γραμμάριο σε άνθρωπο με σωματικό βάρος 70 κιλών (2). Ωστόσο, όπως φαίνεται και στην συνέχεια, ευεργετικές επιδράσεις στον διαβήτη μπορούν να αναμένονται και με μικρότερες δοσολογίες.
Ακολουθούν τέσσερις μελέτες που αξιολόγησαν τις επιδράσεις αυτού του βοτάνου σε ασθενείς με διαβήτη.
2. ΜΕΛΕΤΕΣ
Α. πρώτη μελέτη
Μία μικρή μελέτη του 2020 (2) διερεύνησε τις κλινικές αντιδιαβητικές ιδιότητες από το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή σε 20 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.
Η ημερήσια δοσολογία ήταν 1-2 κάψουλες, για μία εβδομάδα, και κάθε κάψουλα περιείχε 300 mg, δηλαδή η συνολική ημερήσια δοσολογία ήταν 300 mg ή 600 mg.
Αυτή η ημερήσια δοσολογία είναι 60% έως 80% μικρότερη σε σύγκριση με την τυπική δοσολογία για τον άνθρωπο, η οποία είναι περίπου 1,5 γραμμάριο σε άνθρωπο με σωματικό βάρος 70 κιλών (2).
Οι ασθενείς που έλαβαν μέρος σε αυτήν την μελέτη:
- είχαν επίπεδα γλυκόζης αίματος νηστείας από 150 mg/dL έως 400 mg/dL,
- η ηλικία τους ήταν από 28 έως 65 ετών,
- η διάγνωση του διαβήτη ήταν από 2 έως 17 χρόνια,
- ο Δείκτης Μάζας Σώματος ήταν από 22 έως 33,5 κιλά/μ2.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στο 70% των ασθενών τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα νηστείας μειώθηκαν κάτω από 140 mg / dL (2).
Συνολική ποσότητα καψουλών για 7 ημέρες με ημερήσια δοσολογία 1 ή 2 κάψουλες είναι 7 ή 14 κάψουλες των 300 mg, δηλαδή συνολικά χορηγήθηκαν 2.100 mg ή 4.200 mg από αυτό το βότανο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτές οι βελτιώσεις προέκυψαν :
- παρόλο που οι ασθενείς διέκοψαν προσωρινά για μία εβδομάδα την φαρμακευτική αγωγή τους κατά την έναρξη της μελέτης, και
- παρόλο που η διάρκεια της μελέτης ήταν μόλις μία εβδομάδα.
Στον αντίποδα, η γλυκόζη αυξήθηκε στο 30% των ασθενών.
Ωστόσο, αυτό πιθανότατα εξηγείται από το γεγονός ότι :
- αφενός είχε διακοπή η φαρμακευτική αγωγή σε όσα άτομα αποφάσισαν να συμμετέχουν στην παρούσα μελέτη, και
- αφετέρου από το ότι η δοσολογία που χρησιμοποιήθηκε ήταν 1 ή 2 κάψουλες (300mg ή 600 mg), η οποία όπως είδαμε είναι 60% έως 80% μικρότερη από την τυπική δοσολογία (περίπου 1,5 γραμμάριο σε άνθρωπο με σωματικό βάρος 70 κιλών).
Συνεπώς, στο μέλλον θα είχε ενδιαφέρον να διενεργηθεί και μία μελέτη, η οποία θα διερευνήσει τις επιδράσεις από το βότανο ανδρογραφίς σε ασθενείς με διαβήτη χρησιμοποιώντας ως δοσολογία όχι 300 mg ή 600 mg, αλλά μία μεγαλύτερη π.χ. 900 mg, 1.200 mg ή 1,500 mg.
Β. δεύτερη μελέτη
Mία μελέτη του 2013 (3) ανέλυσε τις επιδράσεις από το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή ως επιπρόσθετης αγωγής σε ασθενείς (ηλικία 41 έως 65 ετών) με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Αυτή η μελέτη ήταν διπλά-τυφλή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, διασταυρούμενης σχεδίασης σε 34 άτομα, τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες.
- η πρώτη ομάδα έλαβε 2 φορές την ημέρα, δύο κάψουλες ανδρογραφίς (2 x 385 mg αποξηραμένου εκχυλίσματος = 770 mg), και
- η δεύτερη ομάδα έλαβε 2 φορές την ημέρα, 2 κάψουλες εικονικού φαρμάκου.
Και οι δύο ομάδες συνέχισαν να λαμβάνουν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή ως τυπική θεραπεία, καθώς και διατροφή.
Από τα 34 άτομα, τα 3 άτομα είχαν φυσιολογικό βάρος, 9 άτομα ήταν υπέρβαρα, και 22 άτομα ήταν παχύσαρκα.
Συνολικά, το 76,5% των ασθενών έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη για 10 έως 19 χρόνια.
Η συνολική διάρκεια της μελέτης ήταν 35 ημέρες, και χωρίστηκε σε τρεις φάσεις:
- στην πρώτη φάση (2 εβδομάδες) δόθηκε στους ασθενείς εικονικό φάρμακο ή ανδρογραφίς
- στην δεύτερη φάση (1 εβδομάδα) ήταν η φάση έκπλυσης, όπου οι ασθενείς έλαβαν μόνο την τυπικη θεραπεία, και
- στην τρίτη φάση (2 εβδομάδες) έγινε αντιστροφή:
α. η ομάδα που λάμβανε προηγουμένως εικονικό φάρμακο ξεκίνησε να λαμβάνει το βότανο ανδρογραφίς, και
β. η ομάδα που λάμβανε προηγουμένως το βότανο ανδρογραφίς ξεκίνησε να λαμβάνει το εικονικό φάρμακο.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι στην ομάδα ασθενών που χορηγήθηκε το βότανο ανδρογραφίς υπήρξε μία μείωση 13,47 mg/dl στην γλυκόζη νηστείας, από 179,71 mg/dL σε 166,24 mg/dL, η οποία όμως δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Ωστόσο, στην γλυκόζη 2 ώρες μετά το γεύμα υπήρξε μία στατιστικά σημαντική μείωση (34,91 mg/dL), η οποία από 248,12 mg/dL μειώθηκε σε 213,21 mg/dL.
Συνολική ποσότητα καψουλών για 14 ημέρες με ημερήσια δοσολογία 2 κάψουλες είναι 28 κάψουλες των 385 mg, δηλαδή συνολικά χορηγήθηκαν 10.780 mg από αυτό το βότανο.
Οι ερευνητές της παρούσας μελέτης (3) αναφέρουν ότι χρειάζονται περαιτέρω μελέτες διάρκειας 12 εβδομάδων, καθώς και να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα διαφορετικών θεραπευτικών δοσολογιών.
Η επόμενη μελέτη είχε διάρκεια 12 εβδομάδες (4).
Γ. τρίτη μελέτη
Το 2005 μία μελέτη (4) αξιολόγησε το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή (αποξηραμένη σκόνη από τα εναέρια μέρη της) σε 20 ασθενείς (35 έως 70 ετών, με Δείκτη Μάζας Σώματος 25 έως 40 κιλά/μ2) με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (12 εβδομάδες), σε σύγκριση με τις δύο προηγούμενες μελέτες όπου διήρκησαν 1 εβδομάδα (2) και 35 ημέρες (3), αντίστοιχα.
Αυτοί οι 20 ασθενείς, υποβάλλονταν σε θεραπεία σε κλινική διαβήτη, σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο.
Το φυτό υποβλήθηκε σε ξήρανση στους 40°C για 72 ώρες σε ηλεκτρικό φούρνο. Στην συνέχεια, το αποξηραμένο φυτικό εκχύλισμα έγινε σκόνη, και κάθε κάψουλα περιείχε 300 mg αποξηραμένου βοτάνου.
Στους ασθενείς χορηγήθηκε κονιορτοποιημένο βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή ξεκινώντας με 600 mg ημερησίως (μαζί με το πρωινό τους), και σταδιακά αυξήθηκε έως 1,8 γραμμάρια.
Παράλληλα με το βότανο, συνέχισαν να λαμβάνουν την τρέχουσα φαρμακευτική αγωγή τους, και κάθε 2 εβδομάδες προσέρχονται για γενική εξέταση και αιμοληψία (συνολικά 7 εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αρχικής)
Κάθε 2 εβδομάδες, όσα άτομα είχαν γλυκόζη αίματος νηστείας πάνω από 7 mmol/l, η δοσολογία του βοτάνου αυξανόταν κατά 1 κάψουλα (300 mg).
Η μέγιστη δοσολογία που χορηγήθηκε ήταν 3 κάψουλες (3 x 300 mg = 900 mg), δύο φορές την ημέρα (σύνολο 1.800 mg), για 2 εβδομάδες.
Αποτελέσματα:
Κατά την διάρκεια όλων των επισκέψεων, τα άτομα ερωτήθηκαν για την εμφάνιση οποιασδήποτε ανεπιθύμητης ενέργειας από την τελευταία επίσκεψη. Κατά την διάρκεια ολόκληρης της περιόδου, μία ασθενής παραπονέθηκε για γαστρικό ερεθισμό και ναυτία μετά την κατάποση της κάψουλας.
Της συνταγογραφήθηκε αντιόξινο τζελ και μπόρεσε να συνεχίσει χωρίς να παρουσιάσει περαιτέρω παρόμοια συμπτώματα.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δεν έδειξαν αλλαγές στις φυσικές και βιοχημικές παραμέτρους τοξικότητας με δοσολογία που έφτασε τα 900 mg, δύο φορές την ημέρα για 2 εβδομάδες.
Οι περισσότεροι δείκτες :
- έμειναν σταθεροί, ή
- μειώθηκαν αλλά αυτή η μείωση δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Ωστόσο, σημαντική μείωση παρατηρήθηκε (4) :
- στην γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) κατά 5,46%, και
- στην ινσουλίνη νηστείας κατά 20,93%.
Οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης αναφέρουν ότι αυτά τα 2 ευρήματα υποδηλώνουν την αποτελεσματικότητα της ανδρογραφίδας ως αντιδιαβητικού παράγοντα.
Συνολική ποσότητα καψουλών για 12 εβδομάδες (84 ημέρες) με ημερήσια δοσολογία 2 έως 6 κάψουλες είναι 168 έως 504 κάψουλες των 300 mg, δηλαδή συνολικά χορηγήθηκαν σύνολο: 50.400 mg έως 151.200 mg από αυτό το βότανο.
Συμπερασματικά, η αποξηραμένη ξηρή σκόνη του εναέριου τμήματος του βοτάνου Ανδρογραφίς η ακιδωτή δεν προκάλεσε σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στις παραμέτρους που παρατηρήθηκαν σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Οι φυσικές και βιοχημικές παράμετροι τοξικότητας δεν επηρεάστηκαν κατά την διάρκεια της χορήγησης αυτού του βοτάνου για περίοδο 12 εβδομάδων και ταυτόχρονα έδειξε αντιδιαβητικές ιδιότητες.
Επομένως, το βότανο Ανδρογραφί η ακιδωτή βρέθηκε ότι είναι ένα ασφαλές βότανο, το οποίο πρέπει να αξιολογηθεί περαιτέρω για την μακροπρόθεσμη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του ως αντιδιαβητικός παράγοντας
Δ. τέταρτη μελέτη
Μία ακόμα μελέτη (διάρκειας 8 εβδομάδων) διενεργήθηκε το 2019 (5) και εξέτασε τα οφέλη του μείγματος εκχυλίσματος φύλλων από τα βότανα Ανδρογραφίς και Ινδική δάφνη (Syzygium polyanthum) στην μείωση της γλυκόζης σε συνδυασμό με συγκεκριμένη αντιδιαβητική αγωγή σε 54 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.
Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία :
- είτε στην ομάδα παρέμβασης όπου έλαβαν το μείγμα των δύο βοτάνων σε ημερήσια δοσολογία 900 mg (771 mg ανδρογραφίς + 129 mg ινδική δάφνη),
- είτε στην ομάδα ελέγχου που έλαβε εικονικό φάρμακο σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο.
Και οι δύο ομάδες έλαβαν συγκεκριμένη αντιδιαβητική σε ημερήσια δοσολογία 1.000 mg.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το μείγμα αυτών των δύο βοτάνων μείωσε την γλυκόζη στο αίμα νηστείας, καθώς και την μεταγευματική γλυκόζη.
Ο περιορισμός αυτής της μελέτης είναι ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τον βαθμό επίδρασης που είχε το βότανο ανδρογραφίς, δεδομένου ότι χρησιμοποιήθηκε συνδυαστικά με άλλο βότανο.
Το ιδανικό θα ήταν να είχε χρησιμοποιηθεί μόνο του έτσι ώστε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι οι προαναφερόμενες ευεργετικές επιδράσεις δεν οφείλονται στο άλλο βότανο ή στην συνεργιστική δράση αυτών των δύο βοτάνων.
Ωστόσο, λόγω του ότι το μείγμα ήταν σε αναλογία 6:1 (ανδρογραφίς:Ινδική δάφνη), δηλαδή η αναλογία σε κάθε κάψουλα ήταν 6 μέρη από το βότανο ανδρογραφίς και 1 μέρος από την Ινδική δάφνη, πιθανότατα οι παρατηρούμενες ευεργετικές επιδράσεις να οφείλονται κυρίως στο βότανο ανδρογραφίς.
3. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: διαβήτης, φυτοενεργές ενώσεις, ανδρογραφίς, ανδρογραφολίδη, κλινικές μελέτες
Διαβήτης:
Ο επιπολασμός του διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται παγκοσμίως και αντιπροσωπεύει περίπου το 90% των ενηλίκων που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη (6).
Λίγο λιγότερο από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με διαβήτη παγκοσμίως και ο αριθμός προβλέπεται να αυξηθεί κατά 51% το 2045 (7).
Ένα στα δύο (50,1%) άτομα που ζουν με διαβήτη δεν γνωρίζουν ότι έχουν διαβήτη (7), ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη με ανεπαρκή διαχείριση (8).
Στην Ευρώπη, καλό γλυκαιμικό έλεγχο έχουν μόνο οι μισοί από τους διαγνωσμένους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Ο ανεπαρκής γλυκαιμικός έλεγχος αυξάνει σημαντικά την χρήση πόρων υγειονομικής περίθαλψης, το ιατρικό κόστος και τα ποσοστά θνησιμότητας (8).
Η ποιότητα ζωής αντιπροσωπεύει τον απώτερο στόχο όλων των παρεμβάσεων υγείας (9).
Ο διαβήτης, εκτός από την υγεία, επηρεάζει και την ποιότητα ζωής (10), ενώ οδηγεί σε σημαντική προσωπική επιβάρυνση (11).
Επιπρόσθετα, τόσο ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, όσο και οι επιπλοκές του έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στα άτομα αλλά και στις οικογένειές τους (11, 12), ενώ οι παγκόσμιες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης για τα άτομα με διαβήτη εκτιμήθηκαν σε 850 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017 (13).
Οι γυναίκες με διαβήτη αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις υγείας σε όλη την διάρκεια της ζωής τους. Ο διαβήτης μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην εφηβεία, στην έμμηνο ρύση, στην εγκυμοσύνη, καθώς και στην καρδιαγγειακή υγεία και στην υγεία των οστών τους (14).
Στην εγκυμοσύνη, οι γυναίκες με προϋπάρχοντα σακχαρώδη διαβήτη (τύπου 1 ή τύπου 2) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών εγκυμοσύνης, όπως συγγενείς δυσπλασίες, προεκλαμψία και πρόωρο τοκετό (15).
Φυτοενεργές ενώσεις:
Από αμνημονεύτων χρόνων, τα φυσικά προϊόντα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαχείριση της ανθρώπινης υγείας (16).
Οι φυσικές φυτοενεργές ενώσεις και τα βότανα είναι πολύ σημαντικά επειδή έχουν βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικά έναντι πολλών ασθενειών (17), ενώ η χρήση φαρμάκων φυτικής προέλευσης αυξάνει το ενδιαφέρον για την πρόληψη και την αντιμετώπιση μιας ποικιλίας διαταραχών (18).
Τα τελευταία χρόνια, πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ασθενειών σε ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος (π.χ. νευρικό σύστημα, καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, πεπτικό και άλλα συστήματα), καθώς και σε διάφορα όργανα του σώματος (19).
Ανδρογραφίς η ακιδωτή και διαβήτης:
Από τα 28 είδη του γένους Ανδρογραφίς, το είδος Ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) είναι το πιο σημαντικό (20), και είναι ένα ευρέως αναγνωρισμένο φαρμακευτικό φυτό (21).
Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλοί Ασιάτες και Ευρωπαίοι ερευνητές έχουν αρχίσει να ερευνούν την σύνθεση, την δραστικότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα αυτού του αρχαίου βοτάνου (22).
Πρόσφατα, έχει χρησιμοποιηθεί ως αντιμετώπιση σε διαβήτη (18, 20), HIV (20), ηπατίτιδα (20), καρκίνο (20) και νεφρικές διαταραχές (20).
Η Ανδρογραφίς η ακιδωτή και τα συστατικά της αναφέρεται ότι διαθέτουν ένα ευρύ φάσμα από βιολογικές ιδιότητες όπως αντιδιαβητικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές, κατά της ελονοσίας, κατά της ηπατίτιδας, κατά του HIV, κατά της αθηροσκλήρωσης, και ηπατοπροστατευτικές (16).
Ανδρογραφολίδη και αντιδιαβητικές ιδιότητες:
Η ανδρογραφολίδη αναγνωρίζεται ως το κύριο βιοενεργό συστατικό του φυτού (16, 21), και είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες φαρμακολογικές δραστικότητες αυτού του βοτάνου (23).
Ωστόσο, από τις 344 ενώσεις που έχουν αναγνωριστεί από αυτό το βότανο, για τις περισσότερες από τις μισές δεν έχουν ακόμη αναφερθεί φαρμακολογικές δραστικότητες (23).
Η ανδρογραφολίδη θεωρείται «φυσικό αντιβιοτικό» (24), και παρουσιάζει πληθώρα βιολογικών δραστικοτήτων (25). Οι κλινικές ιδιότητες που εμφανίζει η ανδρογραφολίδη είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν: αντιυπεργλυκαιμικές, αναλγητικές, αντιπυρετικές, αντιρετροϊκές, ανθελονοσιακές, αντιθρομβωτικές, ηπατοπροστατευτικές, ανοσορυθμιστικές, προστατευτική έναντι της τοξικότητας του αλκοόλ, καρδιοπροστατευτικές και αντικαρκινικές (26).
Οι μηχανισμοί δράσης της ανδρογραφολίδης στην πρόληψη ή/και στην θεραπεία ασθενειών περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικό δράσεις (27).
Στην κλινική εφαρμογή, η δοσολογία για την ανδρογραφολίδη για τους περισσότερους ασθενείς είναι 60 mg ανά ημέρα (27).
Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η ανδρογραφολίδη θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση σε ένα ευρύ φάσμα ασθενειών όπως η οστεοαρθρίτιδα, οι ασθένειες του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και η σκλήρυνση κατά πλάκας (22).
Τέσσερις κλινικές μελέτες για τον διαβήτη - σύνοψη:
Κλινικές μελέτες τυποποιημένων εκχυλισμάτων από το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή έχουν αποδείξει ότι έχουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα (28).
Μέχρι σήμερα έχουν διενεργηθεί 4 κλινικές μελέτες για το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή και τις επιδράσεις του στον διαβήτη (2, 3, 4, 5).
- Οι τρεις από τις τέσσερις μελέτες αξιολόγησαν τις επιδράσεις αυτού του βοτάνου συνδυαστικά με την εκάστοτε φαρμακευτική αγωγή που λάμβαναν οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 (3, 4, 5), ενώ η μία μελέτη είχε ως πρϋπόθεση συμμετοχής των ασθενών την διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής για μία εβδομάδα (2).
- Οι τρεις από τις τέσσερις μελέτες αξιολόγησαν τις επιδράσεις από την αποκλειστική χρήση αυτού του βοτάνου (2, 3, 4), ενώ η μία μελέτη διερεύνησε την αποτελεσματικότητα του συνδυασμού του με άλλο βότανο (5).
- Στις τρεις από τις τέσσερις μελέτες χορηγήθηκε δοσολογία από 300 mg έως 771 mg (2, 3, 5), ενώ στην τέταρτη μελέτη η δοσολογία ξεκινούσε από 600 mg, με μέγιστη δοσολογία τα 1.800 mg (4).
- H χρονική διάρκεια σε αυτές τις 4 μελέτες ήταν έως δύο εβδομάδες (1, 2), οχτώ εβδομάδες (5) ή 12 εβδομάδες (4).
- Αν και δεν ανέφεραν όλες οι μελέτες τα ίδια ευρήματα στους ίδιους δείκτες, οι βελτιώσεις που παρατηρήθηκαν αφορούσαν :
α. την γλυκόζη νηστείας (2, 5),
β. την γλυκόζη 2 ώρες μετά το γεύμα (3, 5),
γ. την ινσουλίνη νηστείας (4), και
δ. την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (4).
Ο διαβήτης, ένας σιωπηλός δολοφόνος, είναι μία από τις πιο διαδεδομένες παθήσεις (1), και αποτελεί μια εκφυλιστική νόσο που, μεταξύ άλλων, χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (2).
Ο διαβήτης ταξινομείται σε δύο βασικούς τύπους: διαβήτης τύπου 1 και διαβήτης τύπου 2 (2).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε ότι οι πάσχοντες έχουν φτάσει τα 239,3 εκατομμύρια σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με μια έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (2014), αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 592 εκατομμύρια έως το 2035 (2).
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν σε αυτόν τον υψηλό αριθμό, όπως ο τρόπος ζωής των ανθρώπων, η μη-ισορροπημένη διατροφή, και η έλλειψη τακτικής άσκησης (2).
Η διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη, θα μπορούσε να γίνει και μέσω μη-φαρμακολογικών προσεγγίσεων (3).
Η από του στόματος υπογλυκαιμική φαρμακευτική αγωγή πρέπει να χρησιμοποιείται διά βίου, και επομένως το κόστος είναι υψηλό και ορισμένα από αυτά τα φάρμακα έχουν ποικίλες παρενέργειες.
Αυτός είναι ο λόγος που αναζητούνται εναλλακτικές χρήσεις φαρμακευτικών φυτών, τα οποία να είναι αποτελεσματικά, ασφαλή, φθηνότερα και εύκολο να βρεθούν (3).
Τα φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών (2), και η χρήση τους έχει αυξηθεί σε πολλές χώρες του κόσμου (3). Οι άνθρωποι συχνά στρέφονται στην παραδοσιακή ιατρική όταν τα σύγχρονα δυτικά φάρμακα αποτυγχάνουν (4).
Αρκετά φαρμακευτικά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί για να μειωθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, και ένα από αυτά είναι το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) (3, 4).
Το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή είναι ένα φυτό που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη, ενώ πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό το βότανο έχει βιοενεργές ενώσεις με αντιδιαβητικές ιδιότητες (2).
Επί αιώνες τα φύλλα αυτού του φυτού χρησιμοποιούνται είτε ως συμπληρωματική προσέγγιση είτε ως αποκλειστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του διαβήτη (4).
Επιπλέον, δεν έχει συσχετιστεί με σημαντικές παρενέργειες σε μελέτες στους ανθρώπους (4).
Επίσης, πολλές μελέτες έχουν καταδείξει και άλλες φαρμακευτικές ιδιότητες από το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή. Ορισμένες από αυτές τις ιδιότητες είναι αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και άλλες (2).
Η πιο γνωστή δραστική χημική ουσία αυτού του βοτάνου είναι μια διτερπενική λακτόνη, η ανδρογραφολίδη (4).
Το βότανο ανδρογραφίς αναπτύσσεται καλά σε ύψος 180 έως 861 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Τα φύλλα του έχουν μήκους 5 έως 13 εκατοστά και πλάτος 1,5 έως 3,5 εκατοστά (2).
Η τυπική δοσολογία για τον άνθρωπο είναι περίπου 1,5 γραμμάριο σε άνθρωπο με σωματικό βάρος 70 κιλών (2). Ωστόσο, όπως φαίνεται και στην συνέχεια, ευεργετικές επιδράσεις στον διαβήτη μπορούν να αναμένονται και με μικρότερες δοσολογίες.
Ακολουθούν τέσσερις μελέτες που αξιολόγησαν τις επιδράσεις αυτού του βοτάνου σε ασθενείς με διαβήτη.
2. ΜΕΛΕΤΕΣ
Α. πρώτη μελέτη
Μία μικρή μελέτη του 2020 (2) διερεύνησε τις κλινικές αντιδιαβητικές ιδιότητες από το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή σε 20 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.
Η ημερήσια δοσολογία ήταν 1-2 κάψουλες, για μία εβδομάδα, και κάθε κάψουλα περιείχε 300 mg, δηλαδή η συνολική ημερήσια δοσολογία ήταν 300 mg ή 600 mg.
Αυτή η ημερήσια δοσολογία είναι 60% έως 80% μικρότερη σε σύγκριση με την τυπική δοσολογία για τον άνθρωπο, η οποία είναι περίπου 1,5 γραμμάριο σε άνθρωπο με σωματικό βάρος 70 κιλών (2).
Οι ασθενείς που έλαβαν μέρος σε αυτήν την μελέτη:
- είχαν επίπεδα γλυκόζης αίματος νηστείας από 150 mg/dL έως 400 mg/dL,
- η ηλικία τους ήταν από 28 έως 65 ετών,
- η διάγνωση του διαβήτη ήταν από 2 έως 17 χρόνια,
- ο Δείκτης Μάζας Σώματος ήταν από 22 έως 33,5 κιλά/μ2.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στο 70% των ασθενών τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα νηστείας μειώθηκαν κάτω από 140 mg / dL (2).
Συνολική ποσότητα καψουλών για 7 ημέρες με ημερήσια δοσολογία 1 ή 2 κάψουλες είναι 7 ή 14 κάψουλες των 300 mg, δηλαδή συνολικά χορηγήθηκαν 2.100 mg ή 4.200 mg από αυτό το βότανο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτές οι βελτιώσεις προέκυψαν :
- παρόλο που οι ασθενείς διέκοψαν προσωρινά για μία εβδομάδα την φαρμακευτική αγωγή τους κατά την έναρξη της μελέτης, και
- παρόλο που η διάρκεια της μελέτης ήταν μόλις μία εβδομάδα.
Στον αντίποδα, η γλυκόζη αυξήθηκε στο 30% των ασθενών.
Ωστόσο, αυτό πιθανότατα εξηγείται από το γεγονός ότι :
- αφενός είχε διακοπή η φαρμακευτική αγωγή σε όσα άτομα αποφάσισαν να συμμετέχουν στην παρούσα μελέτη, και
- αφετέρου από το ότι η δοσολογία που χρησιμοποιήθηκε ήταν 1 ή 2 κάψουλες (300mg ή 600 mg), η οποία όπως είδαμε είναι 60% έως 80% μικρότερη από την τυπική δοσολογία (περίπου 1,5 γραμμάριο σε άνθρωπο με σωματικό βάρος 70 κιλών).
Συνεπώς, στο μέλλον θα είχε ενδιαφέρον να διενεργηθεί και μία μελέτη, η οποία θα διερευνήσει τις επιδράσεις από το βότανο ανδρογραφίς σε ασθενείς με διαβήτη χρησιμοποιώντας ως δοσολογία όχι 300 mg ή 600 mg, αλλά μία μεγαλύτερη π.χ. 900 mg, 1.200 mg ή 1,500 mg.
Β. δεύτερη μελέτη
Mία μελέτη του 2013 (3) ανέλυσε τις επιδράσεις από το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή ως επιπρόσθετης αγωγής σε ασθενείς (ηλικία 41 έως 65 ετών) με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Αυτή η μελέτη ήταν διπλά-τυφλή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, διασταυρούμενης σχεδίασης σε 34 άτομα, τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες.
- η πρώτη ομάδα έλαβε 2 φορές την ημέρα, δύο κάψουλες ανδρογραφίς (2 x 385 mg αποξηραμένου εκχυλίσματος = 770 mg), και
- η δεύτερη ομάδα έλαβε 2 φορές την ημέρα, 2 κάψουλες εικονικού φαρμάκου.
Και οι δύο ομάδες συνέχισαν να λαμβάνουν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή ως τυπική θεραπεία, καθώς και διατροφή.
Από τα 34 άτομα, τα 3 άτομα είχαν φυσιολογικό βάρος, 9 άτομα ήταν υπέρβαρα, και 22 άτομα ήταν παχύσαρκα.
Συνολικά, το 76,5% των ασθενών έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη για 10 έως 19 χρόνια.
Η συνολική διάρκεια της μελέτης ήταν 35 ημέρες, και χωρίστηκε σε τρεις φάσεις:
- στην πρώτη φάση (2 εβδομάδες) δόθηκε στους ασθενείς εικονικό φάρμακο ή ανδρογραφίς
- στην δεύτερη φάση (1 εβδομάδα) ήταν η φάση έκπλυσης, όπου οι ασθενείς έλαβαν μόνο την τυπικη θεραπεία, και
- στην τρίτη φάση (2 εβδομάδες) έγινε αντιστροφή:
α. η ομάδα που λάμβανε προηγουμένως εικονικό φάρμακο ξεκίνησε να λαμβάνει το βότανο ανδρογραφίς, και
β. η ομάδα που λάμβανε προηγουμένως το βότανο ανδρογραφίς ξεκίνησε να λαμβάνει το εικονικό φάρμακο.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι στην ομάδα ασθενών που χορηγήθηκε το βότανο ανδρογραφίς υπήρξε μία μείωση 13,47 mg/dl στην γλυκόζη νηστείας, από 179,71 mg/dL σε 166,24 mg/dL, η οποία όμως δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Ωστόσο, στην γλυκόζη 2 ώρες μετά το γεύμα υπήρξε μία στατιστικά σημαντική μείωση (34,91 mg/dL), η οποία από 248,12 mg/dL μειώθηκε σε 213,21 mg/dL.
Συνολική ποσότητα καψουλών για 14 ημέρες με ημερήσια δοσολογία 2 κάψουλες είναι 28 κάψουλες των 385 mg, δηλαδή συνολικά χορηγήθηκαν 10.780 mg από αυτό το βότανο.
Οι ερευνητές της παρούσας μελέτης (3) αναφέρουν ότι χρειάζονται περαιτέρω μελέτες διάρκειας 12 εβδομάδων, καθώς και να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα διαφορετικών θεραπευτικών δοσολογιών.
Η επόμενη μελέτη είχε διάρκεια 12 εβδομάδες (4).
Γ. τρίτη μελέτη
Το 2005 μία μελέτη (4) αξιολόγησε το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή (αποξηραμένη σκόνη από τα εναέρια μέρη της) σε 20 ασθενείς (35 έως 70 ετών, με Δείκτη Μάζας Σώματος 25 έως 40 κιλά/μ2) με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (12 εβδομάδες), σε σύγκριση με τις δύο προηγούμενες μελέτες όπου διήρκησαν 1 εβδομάδα (2) και 35 ημέρες (3), αντίστοιχα.
Αυτοί οι 20 ασθενείς, υποβάλλονταν σε θεραπεία σε κλινική διαβήτη, σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο.
Το φυτό υποβλήθηκε σε ξήρανση στους 40°C για 72 ώρες σε ηλεκτρικό φούρνο. Στην συνέχεια, το αποξηραμένο φυτικό εκχύλισμα έγινε σκόνη, και κάθε κάψουλα περιείχε 300 mg αποξηραμένου βοτάνου.
Στους ασθενείς χορηγήθηκε κονιορτοποιημένο βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή ξεκινώντας με 600 mg ημερησίως (μαζί με το πρωινό τους), και σταδιακά αυξήθηκε έως 1,8 γραμμάρια.
Παράλληλα με το βότανο, συνέχισαν να λαμβάνουν την τρέχουσα φαρμακευτική αγωγή τους, και κάθε 2 εβδομάδες προσέρχονται για γενική εξέταση και αιμοληψία (συνολικά 7 εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αρχικής)
Κάθε 2 εβδομάδες, όσα άτομα είχαν γλυκόζη αίματος νηστείας πάνω από 7 mmol/l, η δοσολογία του βοτάνου αυξανόταν κατά 1 κάψουλα (300 mg).
Η μέγιστη δοσολογία που χορηγήθηκε ήταν 3 κάψουλες (3 x 300 mg = 900 mg), δύο φορές την ημέρα (σύνολο 1.800 mg), για 2 εβδομάδες.
Αποτελέσματα:
Κατά την διάρκεια όλων των επισκέψεων, τα άτομα ερωτήθηκαν για την εμφάνιση οποιασδήποτε ανεπιθύμητης ενέργειας από την τελευταία επίσκεψη. Κατά την διάρκεια ολόκληρης της περιόδου, μία ασθενής παραπονέθηκε για γαστρικό ερεθισμό και ναυτία μετά την κατάποση της κάψουλας.
Της συνταγογραφήθηκε αντιόξινο τζελ και μπόρεσε να συνεχίσει χωρίς να παρουσιάσει περαιτέρω παρόμοια συμπτώματα.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δεν έδειξαν αλλαγές στις φυσικές και βιοχημικές παραμέτρους τοξικότητας με δοσολογία που έφτασε τα 900 mg, δύο φορές την ημέρα για 2 εβδομάδες.
Οι περισσότεροι δείκτες :
- έμειναν σταθεροί, ή
- μειώθηκαν αλλά αυτή η μείωση δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Ωστόσο, σημαντική μείωση παρατηρήθηκε (4) :
- στην γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) κατά 5,46%, και
- στην ινσουλίνη νηστείας κατά 20,93%.
Οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης αναφέρουν ότι αυτά τα 2 ευρήματα υποδηλώνουν την αποτελεσματικότητα της ανδρογραφίδας ως αντιδιαβητικού παράγοντα.
Συνολική ποσότητα καψουλών για 12 εβδομάδες (84 ημέρες) με ημερήσια δοσολογία 2 έως 6 κάψουλες είναι 168 έως 504 κάψουλες των 300 mg, δηλαδή συνολικά χορηγήθηκαν σύνολο: 50.400 mg έως 151.200 mg από αυτό το βότανο.
Συμπερασματικά, η αποξηραμένη ξηρή σκόνη του εναέριου τμήματος του βοτάνου Ανδρογραφίς η ακιδωτή δεν προκάλεσε σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στις παραμέτρους που παρατηρήθηκαν σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Οι φυσικές και βιοχημικές παράμετροι τοξικότητας δεν επηρεάστηκαν κατά την διάρκεια της χορήγησης αυτού του βοτάνου για περίοδο 12 εβδομάδων και ταυτόχρονα έδειξε αντιδιαβητικές ιδιότητες.
Επομένως, το βότανο Ανδρογραφί η ακιδωτή βρέθηκε ότι είναι ένα ασφαλές βότανο, το οποίο πρέπει να αξιολογηθεί περαιτέρω για την μακροπρόθεσμη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του ως αντιδιαβητικός παράγοντας
Δ. τέταρτη μελέτη
Μία ακόμα μελέτη (διάρκειας 8 εβδομάδων) διενεργήθηκε το 2019 (5) και εξέτασε τα οφέλη του μείγματος εκχυλίσματος φύλλων από τα βότανα Ανδρογραφίς και Ινδική δάφνη (Syzygium polyanthum) στην μείωση της γλυκόζης σε συνδυασμό με συγκεκριμένη αντιδιαβητική αγωγή σε 54 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.
Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία :
- είτε στην ομάδα παρέμβασης όπου έλαβαν το μείγμα των δύο βοτάνων σε ημερήσια δοσολογία 900 mg (771 mg ανδρογραφίς + 129 mg ινδική δάφνη),
- είτε στην ομάδα ελέγχου που έλαβε εικονικό φάρμακο σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο.
Και οι δύο ομάδες έλαβαν συγκεκριμένη αντιδιαβητική σε ημερήσια δοσολογία 1.000 mg.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το μείγμα αυτών των δύο βοτάνων μείωσε την γλυκόζη στο αίμα νηστείας, καθώς και την μεταγευματική γλυκόζη.
Ο περιορισμός αυτής της μελέτης είναι ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τον βαθμό επίδρασης που είχε το βότανο ανδρογραφίς, δεδομένου ότι χρησιμοποιήθηκε συνδυαστικά με άλλο βότανο.
Το ιδανικό θα ήταν να είχε χρησιμοποιηθεί μόνο του έτσι ώστε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι οι προαναφερόμενες ευεργετικές επιδράσεις δεν οφείλονται στο άλλο βότανο ή στην συνεργιστική δράση αυτών των δύο βοτάνων.
Ωστόσο, λόγω του ότι το μείγμα ήταν σε αναλογία 6:1 (ανδρογραφίς:Ινδική δάφνη), δηλαδή η αναλογία σε κάθε κάψουλα ήταν 6 μέρη από το βότανο ανδρογραφίς και 1 μέρος από την Ινδική δάφνη, πιθανότατα οι παρατηρούμενες ευεργετικές επιδράσεις να οφείλονται κυρίως στο βότανο ανδρογραφίς.
3. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: διαβήτης, φυτοενεργές ενώσεις, ανδρογραφίς, ανδρογραφολίδη, κλινικές μελέτες
Διαβήτης:
Ο επιπολασμός του διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται παγκοσμίως και αντιπροσωπεύει περίπου το 90% των ενηλίκων που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη (6).
Λίγο λιγότερο από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με διαβήτη παγκοσμίως και ο αριθμός προβλέπεται να αυξηθεί κατά 51% το 2045 (7).
Ένα στα δύο (50,1%) άτομα που ζουν με διαβήτη δεν γνωρίζουν ότι έχουν διαβήτη (7), ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη με ανεπαρκή διαχείριση (8).
Στην Ευρώπη, καλό γλυκαιμικό έλεγχο έχουν μόνο οι μισοί από τους διαγνωσμένους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Ο ανεπαρκής γλυκαιμικός έλεγχος αυξάνει σημαντικά την χρήση πόρων υγειονομικής περίθαλψης, το ιατρικό κόστος και τα ποσοστά θνησιμότητας (8).
Η ποιότητα ζωής αντιπροσωπεύει τον απώτερο στόχο όλων των παρεμβάσεων υγείας (9).
Ο διαβήτης, εκτός από την υγεία, επηρεάζει και την ποιότητα ζωής (10), ενώ οδηγεί σε σημαντική προσωπική επιβάρυνση (11).
Επιπρόσθετα, τόσο ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, όσο και οι επιπλοκές του έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στα άτομα αλλά και στις οικογένειές τους (11, 12), ενώ οι παγκόσμιες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης για τα άτομα με διαβήτη εκτιμήθηκαν σε 850 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017 (13).
Οι γυναίκες με διαβήτη αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις υγείας σε όλη την διάρκεια της ζωής τους. Ο διαβήτης μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην εφηβεία, στην έμμηνο ρύση, στην εγκυμοσύνη, καθώς και στην καρδιαγγειακή υγεία και στην υγεία των οστών τους (14).
Στην εγκυμοσύνη, οι γυναίκες με προϋπάρχοντα σακχαρώδη διαβήτη (τύπου 1 ή τύπου 2) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών εγκυμοσύνης, όπως συγγενείς δυσπλασίες, προεκλαμψία και πρόωρο τοκετό (15).
Φυτοενεργές ενώσεις:
Από αμνημονεύτων χρόνων, τα φυσικά προϊόντα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαχείριση της ανθρώπινης υγείας (16).
Οι φυσικές φυτοενεργές ενώσεις και τα βότανα είναι πολύ σημαντικά επειδή έχουν βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικά έναντι πολλών ασθενειών (17), ενώ η χρήση φαρμάκων φυτικής προέλευσης αυξάνει το ενδιαφέρον για την πρόληψη και την αντιμετώπιση μιας ποικιλίας διαταραχών (18).
Τα τελευταία χρόνια, πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ασθενειών σε ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος (π.χ. νευρικό σύστημα, καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, πεπτικό και άλλα συστήματα), καθώς και σε διάφορα όργανα του σώματος (19).
Ανδρογραφίς η ακιδωτή και διαβήτης:
Από τα 28 είδη του γένους Ανδρογραφίς, το είδος Ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) είναι το πιο σημαντικό (20), και είναι ένα ευρέως αναγνωρισμένο φαρμακευτικό φυτό (21).
Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλοί Ασιάτες και Ευρωπαίοι ερευνητές έχουν αρχίσει να ερευνούν την σύνθεση, την δραστικότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα αυτού του αρχαίου βοτάνου (22).
Πρόσφατα, έχει χρησιμοποιηθεί ως αντιμετώπιση σε διαβήτη (18, 20), HIV (20), ηπατίτιδα (20), καρκίνο (20) και νεφρικές διαταραχές (20).
Η Ανδρογραφίς η ακιδωτή και τα συστατικά της αναφέρεται ότι διαθέτουν ένα ευρύ φάσμα από βιολογικές ιδιότητες όπως αντιδιαβητικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές, κατά της ελονοσίας, κατά της ηπατίτιδας, κατά του HIV, κατά της αθηροσκλήρωσης, και ηπατοπροστατευτικές (16).
Ανδρογραφολίδη και αντιδιαβητικές ιδιότητες:
Η ανδρογραφολίδη αναγνωρίζεται ως το κύριο βιοενεργό συστατικό του φυτού (16, 21), και είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες φαρμακολογικές δραστικότητες αυτού του βοτάνου (23).
Ωστόσο, από τις 344 ενώσεις που έχουν αναγνωριστεί από αυτό το βότανο, για τις περισσότερες από τις μισές δεν έχουν ακόμη αναφερθεί φαρμακολογικές δραστικότητες (23).
Η ανδρογραφολίδη θεωρείται «φυσικό αντιβιοτικό» (24), και παρουσιάζει πληθώρα βιολογικών δραστικοτήτων (25). Οι κλινικές ιδιότητες που εμφανίζει η ανδρογραφολίδη είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν: αντιυπεργλυκαιμικές, αναλγητικές, αντιπυρετικές, αντιρετροϊκές, ανθελονοσιακές, αντιθρομβωτικές, ηπατοπροστατευτικές, ανοσορυθμιστικές, προστατευτική έναντι της τοξικότητας του αλκοόλ, καρδιοπροστατευτικές και αντικαρκινικές (26).
Οι μηχανισμοί δράσης της ανδρογραφολίδης στην πρόληψη ή/και στην θεραπεία ασθενειών περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικό δράσεις (27).
Στην κλινική εφαρμογή, η δοσολογία για την ανδρογραφολίδη για τους περισσότερους ασθενείς είναι 60 mg ανά ημέρα (27).
Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η ανδρογραφολίδη θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση σε ένα ευρύ φάσμα ασθενειών όπως η οστεοαρθρίτιδα, οι ασθένειες του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και η σκλήρυνση κατά πλάκας (22).
Τέσσερις κλινικές μελέτες για τον διαβήτη - σύνοψη:
Κλινικές μελέτες τυποποιημένων εκχυλισμάτων από το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή έχουν αποδείξει ότι έχουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα (28).
Μέχρι σήμερα έχουν διενεργηθεί 4 κλινικές μελέτες για το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή και τις επιδράσεις του στον διαβήτη (2, 3, 4, 5).
- Οι τρεις από τις τέσσερις μελέτες αξιολόγησαν τις επιδράσεις αυτού του βοτάνου συνδυαστικά με την εκάστοτε φαρμακευτική αγωγή που λάμβαναν οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 (3, 4, 5), ενώ η μία μελέτη είχε ως πρϋπόθεση συμμετοχής των ασθενών την διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής για μία εβδομάδα (2).
- Οι τρεις από τις τέσσερις μελέτες αξιολόγησαν τις επιδράσεις από την αποκλειστική χρήση αυτού του βοτάνου (2, 3, 4), ενώ η μία μελέτη διερεύνησε την αποτελεσματικότητα του συνδυασμού του με άλλο βότανο (5).
- Στις τρεις από τις τέσσερις μελέτες χορηγήθηκε δοσολογία από 300 mg έως 771 mg (2, 3, 5), ενώ στην τέταρτη μελέτη η δοσολογία ξεκινούσε από 600 mg, με μέγιστη δοσολογία τα 1.800 mg (4).
- H χρονική διάρκεια σε αυτές τις 4 μελέτες ήταν έως δύο εβδομάδες (1, 2), οχτώ εβδομάδες (5) ή 12 εβδομάδες (4).
- Αν και δεν ανέφεραν όλες οι μελέτες τα ίδια ευρήματα στους ίδιους δείκτες, οι βελτιώσεις που παρατηρήθηκαν αφορούσαν :
α. την γλυκόζη νηστείας (2, 5),
β. την γλυκόζη 2 ώρες μετά το γεύμα (3, 5),
γ. την ινσουλίνη νηστείας (4), και
δ. την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (4).
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Khan RMM, Chua ZJY, Tan JC, Yang Y, Liao Z, Zhao Y. From Pre-Diabetes to Diabetes: Diagnosis, Treatments and Translational Research. Medicina (Kaunas). 2019 Aug 29;55(9):546. doi: 10.3390/medicina55090546. PMID: 31470636; PMCID: PMC6780236.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31470636/
2. N I Ischak and D N Botutihe 2020 IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 589 012034, Preliminary Study of Clinical Antidiabetic Activity of Salam Leaves ( Eugenia Polyantha ) and Sambiloto Leaves ( Andrographis Paniculata ) In Type 2 Diabetic Patients
https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2020E%26ES..589a2034I/abstract
3. International Journal of Current Research Vol. 5, Issue, 03, pp. 578-581, March, 2013, The Effect Of Andrographis Paniculata Extract Capsules On Blood Glucose Level In Patients With Type 2 Diabetes Mellitus, Yaman Nizmawardini, Hanani Endang, Ruray Djunaidi and Santi Purna Sari
https://www.journalcra.com/article/effect-andrographis-paniculata-extract-capsules-blood-glucose-level-patients-type-2-diabetes
4. Agarwal R, Sulaiman SA, Mohamed M. Open label clinical trial to study adverse effects and tolerance to dry powder of the aerial part of andrographis paniculata in patients type 2 with diabetes mellitus. Malays J Med Sci. 2005 Jan;12(1):13-9. PMID: 22605942; PMCID: PMC3349408.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22605942/
5. Widjajakusuma EC, Jonosewojo A, Hendriati L, Wijaya S, Ferawati, Surjadhana A, Sastrowardoyo W, Monita N, Muna NM, Fajarwati RP, Ervina M, Esar SY, Soegianto L, Lang T, Heriyanti C. Phytochemical screening and preliminary clinical trials of the aqueous extract mixture of Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees and Syzygium polyanthum (Wight.) Walp leaves in metformin treated patients with type 2 diabetes. Phytomedicine. 2019 Mar 1;55:137-147. doi: 10.1016/j.phymed.2018.07.002. Epub 2018 Jul 21. PMID: 30668423.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30668423/
6. Ojo O, Feng QQ, Ojo OO, Wang XH. The Role of Dietary Fibre in Modulating Gut Microbiota Dysbiosis in Patients with Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials. Nutrients. 2020 Oct 23;12(11):3239. doi: 10.3390/nu12113239. PMID: 33113929; PMCID: PMC7690692.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33113929/
7. Saeedi P, Petersohn I, Salpea P, Malanda B, Karuranga S, Unwin N, Colagiuri S, Guariguata L, Motala AA, Ogurtsova K, Shaw JE, Bright D, Williams R; IDF Diabetes Atlas Committee. Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract. 2019 Nov;157:107843. doi: 10.1016/j.diabres.2019.107843. Epub 2019 Sep 10. PMID: 31518657.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31518657
8. Lambrinou E, Hansen TB, Beulens JW. Lifestyle factors, self-management and patient empowerment in diabetes care. Eur J Prev Cardiol. 2019 Dec;26(2_suppl):55-63. doi: 10.1177/2047487319885455. PMID: 31766913.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31766913/
9. Rubin RR, Peyrot M. Quality of life and diabetes. Diabetes Metab Res Rev. 1999 May-Jun;15(3):205-18. doi: 10.1002/(sici)1520-7560(199905/06)15:3<205::aid-dmrr29>3.0.co;2-o. PMID: 10441043.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10441043/
10. Jing X, Chen J, Dong Y, Han D, Zhao H, Wang X, Gao F, Li C, Cui Z, Liu Y, Ma J. Related factors of quality of life of type 2 diabetes patients: a systematic review and meta-analysis. Health Qual Life Outcomes. 2018 Sep 19;16(1):189. doi: 10.1186/s12955-018-1021-9. PMID: 30231882; PMCID: PMC6147036.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30231882/
11. Crandall JP, Knowler WC, Kahn SE, Marrero D, Florez JC, Bray GA, Haffner SM, Hoskin M, Nathan DM; Diabetes Prevention Program Research Group. The prevention of type 2 diabetes. Nat Clin Pract Endocrinol Metab. 2008 Jul;4(7):382-93. doi: 10.1038/ncpendmet0843. Epub 2008 May 20. PMID: 18493227; PMCID: PMC2573045.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18493227/
12. Williams R, Karuranga S, Malanda B, Saeedi P, Basit A, Besançon S, Bommer C, Esteghamati A, Ogurtsova K, Zhang P, Colagiuri S. Global and regional estimates and projections of diabetes-related health expenditure: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract. 2020 Apr;162:108072. doi: 10.1016/j.diabres.2020.108072. Epub 2020 Feb 13. PMID: 32061820.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32061820/
13. Cho NH, Shaw JE, Karuranga S, Huang Y, da Rocha Fernandes JD, Ohlrogge AW, Malanda B. IDF Diabetes Atlas: Global estimates of diabetes prevalence for 2017 and projections for 2045. Diabetes Res Clin Pract. 2018 Apr;138:271-281. doi: 10.1016/j.diabres.2018.02.023. Epub 2018 Feb 26. PMID: 29496507.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29496507/
14. Homko CJ, Trout K. Women and diabetes. Nurs Clin North Am. 2006 Dec;41(4):549-65, vi. doi: 10.1016/j.cnur.2006.07.004. PMID: 17059974.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17059974/
15. Ringholm L, Damm P, Mathiesen ER. Improving pregnancy outcomes in women with diabetes mellitus: modern management. Nat Rev Endocrinol. 2019 Jul;15(7):406-416. doi: 10.1038/s41574-019-0197-3. PMID: 30948803.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30948803/
16. Kandanur SGS, Tamang N, Golakoti NR, Nanduri S. Andrographolide: A natural product template for the generation of structurally and biologically diverse diterpenes. Eur J Med Chem. 2019 Aug 15;176:513-533. doi: 10.1016/j.ejmech.2019.05.022. Epub 2019 May 11. PMID: 31151068.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31151068
17. Patle D, Vyas M, Khatik GL. A Review on Natural Products and Herbs Used in the Management of Diabetes. Curr Diabetes Rev. 2021;17(2):186-197. doi: 10.2174/1573399816666200408090058. PMID: 32268866.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32268866
18. Islam MT. Andrographolide, a New Hope in the Prevention and Treatment of Metabolic Syndrome. Front Pharmacol. 2017 Aug 23;8:571. doi: 10.3389/fphar.2017.00571. PMID: 28878680; PMCID: PMC5572404.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28878680
19. Rafe MR. A review of five traditionally used anti-diabetic plants of Bangladesh and their pharmacological activities. Asian Pac J Trop Med. 2017 Oct;10(10):933-939. doi: 10.1016/j.apjtm.2017.09.002. Epub 2017 Sep 18. PMID: 29111187.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29111187/
20. Valdiani A, Kadir MA, Tan SG, Talei D, Abdullah MP, Nikzad S. Nain-e Havandi Andrographis paniculata present yesterday, absent today: a plenary review on underutilized herb of Iran's pharmaceutical plants. Mol Biol Rep. 2012 May;39(5):5409-24. doi: 10.1007/s11033-011-1341-x. Epub 2011 Dec 24. PMID: 22198549.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22198549
21. Aromdee C. Modifications of andrographolide to increase some biological activities: a patent review (2006 - 2011). Expert Opin Ther Pat. 2012 Feb;22(2):169-80. doi: 10.1517/13543776.2012.661718. Epub 2012 Feb 14. PMID: 22329509.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22329509
22. Burgos RA, Alarcón P, Quiroga J, Manosalva C, Hancke J. Andrographolide, an Anti-Inflammatory Multitarget Drug: All Roads Lead to Cellular Metabolism. Molecules. 2020 Dec 22;26(1):5. doi: 10.3390/molecules26010005. PMID: 33374961; PMCID: PMC7792620.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33374961
23. Kumar S, Singh B, Bajpai V. Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees: Traditional uses, phytochemistry, pharmacological properties and quality control/quality assurance. J Ethnopharmacol. 2021 Jul 15;275:114054. doi: 10.1016/j.jep.2021.114054. Epub 2021 Apr 6. PMID: 33831465.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33831465
24. Patil R, Jain V. Andrographolide: A Review of Analytical Methods. J Chromatogr Sci. 2021 Jan 14;59(2):191-203. doi: 10.1093/chromsci/bmaa091. PMID: 33221827.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33221827/
25. Zhang H, Li S, Si Y, Xu H. Andrographolide and its derivatives: Current achievements and future perspectives. Eur J Med Chem. 2021 Nov 15;224:113710. doi: 10.1016/j.ejmech.2021.113710. Epub 2021 Jul 20. PMID: 34315039.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34315039/
26. Jadhav AK, Karuppayil SM. Andrographis paniculata (Burm. F) Wall ex Nees: Antiviral properties. Phytother Res. 2021 Oct;35(10):5365-5373. doi: 10.1002/ptr.7145. Epub 2021 Apr 30. PMID: 33929758.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33929758/
27. Lu J, Ma Y, Wu J, Huang H, Wang X, Chen Z, Chen J, He H, Huang C. A review for the neuroprotective effects of andrographolide in the central nervous system. Biomed Pharmacother. 2019 Sep;117:109078. doi: 10.1016/j.biopha.2019.109078. Epub 2019 Jun 7. PMID: 31181444.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31181444/
28. Adiguna SP, Panggabean JA, Atikana A, Untari F, Izzati F, Bayu A, Rosyidah A, Rahmawati SI, Putra MY. Antiviral Activities of Andrographolide and Its Derivatives: Mechanism of Action and Delivery System. Pharmaceuticals (Basel). 2021 Oct 28;14(11):1102. doi: 10.3390/ph14111102. PMID: 34832884; PMCID: PMC8619093.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34832884
1. Khan RMM, Chua ZJY, Tan JC, Yang Y, Liao Z, Zhao Y. From Pre-Diabetes to Diabetes: Diagnosis, Treatments and Translational Research. Medicina (Kaunas). 2019 Aug 29;55(9):546. doi: 10.3390/medicina55090546. PMID: 31470636; PMCID: PMC6780236.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31470636/
2. N I Ischak and D N Botutihe 2020 IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 589 012034, Preliminary Study of Clinical Antidiabetic Activity of Salam Leaves ( Eugenia Polyantha ) and Sambiloto Leaves ( Andrographis Paniculata ) In Type 2 Diabetic Patients
https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2020E%26ES..589a2034I/abstract
3. International Journal of Current Research Vol. 5, Issue, 03, pp. 578-581, March, 2013, The Effect Of Andrographis Paniculata Extract Capsules On Blood Glucose Level In Patients With Type 2 Diabetes Mellitus, Yaman Nizmawardini, Hanani Endang, Ruray Djunaidi and Santi Purna Sari
https://www.journalcra.com/article/effect-andrographis-paniculata-extract-capsules-blood-glucose-level-patients-type-2-diabetes
4. Agarwal R, Sulaiman SA, Mohamed M. Open label clinical trial to study adverse effects and tolerance to dry powder of the aerial part of andrographis paniculata in patients type 2 with diabetes mellitus. Malays J Med Sci. 2005 Jan;12(1):13-9. PMID: 22605942; PMCID: PMC3349408.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22605942/
5. Widjajakusuma EC, Jonosewojo A, Hendriati L, Wijaya S, Ferawati, Surjadhana A, Sastrowardoyo W, Monita N, Muna NM, Fajarwati RP, Ervina M, Esar SY, Soegianto L, Lang T, Heriyanti C. Phytochemical screening and preliminary clinical trials of the aqueous extract mixture of Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees and Syzygium polyanthum (Wight.) Walp leaves in metformin treated patients with type 2 diabetes. Phytomedicine. 2019 Mar 1;55:137-147. doi: 10.1016/j.phymed.2018.07.002. Epub 2018 Jul 21. PMID: 30668423.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30668423/
6. Ojo O, Feng QQ, Ojo OO, Wang XH. The Role of Dietary Fibre in Modulating Gut Microbiota Dysbiosis in Patients with Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials. Nutrients. 2020 Oct 23;12(11):3239. doi: 10.3390/nu12113239. PMID: 33113929; PMCID: PMC7690692.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33113929/
7. Saeedi P, Petersohn I, Salpea P, Malanda B, Karuranga S, Unwin N, Colagiuri S, Guariguata L, Motala AA, Ogurtsova K, Shaw JE, Bright D, Williams R; IDF Diabetes Atlas Committee. Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract. 2019 Nov;157:107843. doi: 10.1016/j.diabres.2019.107843. Epub 2019 Sep 10. PMID: 31518657.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31518657
8. Lambrinou E, Hansen TB, Beulens JW. Lifestyle factors, self-management and patient empowerment in diabetes care. Eur J Prev Cardiol. 2019 Dec;26(2_suppl):55-63. doi: 10.1177/2047487319885455. PMID: 31766913.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31766913/
9. Rubin RR, Peyrot M. Quality of life and diabetes. Diabetes Metab Res Rev. 1999 May-Jun;15(3):205-18. doi: 10.1002/(sici)1520-7560(199905/06)15:3<205::aid-dmrr29>3.0.co;2-o. PMID: 10441043.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10441043/
10. Jing X, Chen J, Dong Y, Han D, Zhao H, Wang X, Gao F, Li C, Cui Z, Liu Y, Ma J. Related factors of quality of life of type 2 diabetes patients: a systematic review and meta-analysis. Health Qual Life Outcomes. 2018 Sep 19;16(1):189. doi: 10.1186/s12955-018-1021-9. PMID: 30231882; PMCID: PMC6147036.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30231882/
11. Crandall JP, Knowler WC, Kahn SE, Marrero D, Florez JC, Bray GA, Haffner SM, Hoskin M, Nathan DM; Diabetes Prevention Program Research Group. The prevention of type 2 diabetes. Nat Clin Pract Endocrinol Metab. 2008 Jul;4(7):382-93. doi: 10.1038/ncpendmet0843. Epub 2008 May 20. PMID: 18493227; PMCID: PMC2573045.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18493227/
12. Williams R, Karuranga S, Malanda B, Saeedi P, Basit A, Besançon S, Bommer C, Esteghamati A, Ogurtsova K, Zhang P, Colagiuri S. Global and regional estimates and projections of diabetes-related health expenditure: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract. 2020 Apr;162:108072. doi: 10.1016/j.diabres.2020.108072. Epub 2020 Feb 13. PMID: 32061820.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32061820/
13. Cho NH, Shaw JE, Karuranga S, Huang Y, da Rocha Fernandes JD, Ohlrogge AW, Malanda B. IDF Diabetes Atlas: Global estimates of diabetes prevalence for 2017 and projections for 2045. Diabetes Res Clin Pract. 2018 Apr;138:271-281. doi: 10.1016/j.diabres.2018.02.023. Epub 2018 Feb 26. PMID: 29496507.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29496507/
14. Homko CJ, Trout K. Women and diabetes. Nurs Clin North Am. 2006 Dec;41(4):549-65, vi. doi: 10.1016/j.cnur.2006.07.004. PMID: 17059974.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17059974/
15. Ringholm L, Damm P, Mathiesen ER. Improving pregnancy outcomes in women with diabetes mellitus: modern management. Nat Rev Endocrinol. 2019 Jul;15(7):406-416. doi: 10.1038/s41574-019-0197-3. PMID: 30948803.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30948803/
16. Kandanur SGS, Tamang N, Golakoti NR, Nanduri S. Andrographolide: A natural product template for the generation of structurally and biologically diverse diterpenes. Eur J Med Chem. 2019 Aug 15;176:513-533. doi: 10.1016/j.ejmech.2019.05.022. Epub 2019 May 11. PMID: 31151068.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31151068
17. Patle D, Vyas M, Khatik GL. A Review on Natural Products and Herbs Used in the Management of Diabetes. Curr Diabetes Rev. 2021;17(2):186-197. doi: 10.2174/1573399816666200408090058. PMID: 32268866.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32268866
18. Islam MT. Andrographolide, a New Hope in the Prevention and Treatment of Metabolic Syndrome. Front Pharmacol. 2017 Aug 23;8:571. doi: 10.3389/fphar.2017.00571. PMID: 28878680; PMCID: PMC5572404.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28878680
19. Rafe MR. A review of five traditionally used anti-diabetic plants of Bangladesh and their pharmacological activities. Asian Pac J Trop Med. 2017 Oct;10(10):933-939. doi: 10.1016/j.apjtm.2017.09.002. Epub 2017 Sep 18. PMID: 29111187.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29111187/
20. Valdiani A, Kadir MA, Tan SG, Talei D, Abdullah MP, Nikzad S. Nain-e Havandi Andrographis paniculata present yesterday, absent today: a plenary review on underutilized herb of Iran's pharmaceutical plants. Mol Biol Rep. 2012 May;39(5):5409-24. doi: 10.1007/s11033-011-1341-x. Epub 2011 Dec 24. PMID: 22198549.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22198549
21. Aromdee C. Modifications of andrographolide to increase some biological activities: a patent review (2006 - 2011). Expert Opin Ther Pat. 2012 Feb;22(2):169-80. doi: 10.1517/13543776.2012.661718. Epub 2012 Feb 14. PMID: 22329509.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22329509
22. Burgos RA, Alarcón P, Quiroga J, Manosalva C, Hancke J. Andrographolide, an Anti-Inflammatory Multitarget Drug: All Roads Lead to Cellular Metabolism. Molecules. 2020 Dec 22;26(1):5. doi: 10.3390/molecules26010005. PMID: 33374961; PMCID: PMC7792620.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33374961
23. Kumar S, Singh B, Bajpai V. Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees: Traditional uses, phytochemistry, pharmacological properties and quality control/quality assurance. J Ethnopharmacol. 2021 Jul 15;275:114054. doi: 10.1016/j.jep.2021.114054. Epub 2021 Apr 6. PMID: 33831465.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33831465
24. Patil R, Jain V. Andrographolide: A Review of Analytical Methods. J Chromatogr Sci. 2021 Jan 14;59(2):191-203. doi: 10.1093/chromsci/bmaa091. PMID: 33221827.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33221827/
25. Zhang H, Li S, Si Y, Xu H. Andrographolide and its derivatives: Current achievements and future perspectives. Eur J Med Chem. 2021 Nov 15;224:113710. doi: 10.1016/j.ejmech.2021.113710. Epub 2021 Jul 20. PMID: 34315039.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34315039/
26. Jadhav AK, Karuppayil SM. Andrographis paniculata (Burm. F) Wall ex Nees: Antiviral properties. Phytother Res. 2021 Oct;35(10):5365-5373. doi: 10.1002/ptr.7145. Epub 2021 Apr 30. PMID: 33929758.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33929758/
27. Lu J, Ma Y, Wu J, Huang H, Wang X, Chen Z, Chen J, He H, Huang C. A review for the neuroprotective effects of andrographolide in the central nervous system. Biomed Pharmacother. 2019 Sep;117:109078. doi: 10.1016/j.biopha.2019.109078. Epub 2019 Jun 7. PMID: 31181444.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31181444/
28. Adiguna SP, Panggabean JA, Atikana A, Untari F, Izzati F, Bayu A, Rosyidah A, Rahmawati SI, Putra MY. Antiviral Activities of Andrographolide and Its Derivatives: Mechanism of Action and Delivery System. Pharmaceuticals (Basel). 2021 Oct 28;14(11):1102. doi: 10.3390/ph14111102. PMID: 34832884; PMCID: PMC8619093.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34832884