Μάιος 2019
Vegan Εγκυμοσύνη: Πλεονεκτήματα και Σημεία Προσοχής
Περίληψη
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας, στο πλαίσιο της κατάρτισης μου, αποτελεί η βίγκαν διατροφή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σύμφωνα με τον μεγαλύτερο σύλλογο διαιτολόγων στον κόσμο, μία σωστά σχεδιασμένη βίγκαν διατροφή είναι υγιής, κατάλληλη, ικανοποιεί τις θρεπτικές ανάγκες, και προάγει την κανονική ανάπτυξη για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης.
Η βίγκαν διατροφή γίνεται ευρέως αποδεκτή, καθώς ολοένα και περισσότεροι κρατικοί οργανισμοί, πανεπιστήμια και φορείς υποστηρίζουν αυτήν τη διατροφική επιλογή.
Αναφέρονται οι βασικοί λόγοι που ένας άνθρωπος επιλέγει την βίγκαν διατροφή, καθώς και οι τρεις βασικές υποκατηγορίες.
Παρατίθενται τα πιο συνηθισμένα προβλήματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και με ποιον τρόπο μπορεί να συμβάλλει θετικά η βίγκαν διατροφή.
Επισημαίνονται τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται προσοχή, καθώς και οι λόγοι που καθιστούν ιδιαίτερα σημαντικό μία γυναίκα να συμβουλευτεί πτυχιούχο διαιτολόγο (ιδανικά βίγκαν διαιτολόγο) πριν, κατά την διάρκεια, και μετά την εγκυμοσύνη.
Σύμφωνα με τον μεγαλύτερο σύλλογο διαιτολόγων στον κόσμο, μία σωστά σχεδιασμένη βίγκαν διατροφή είναι υγιής, κατάλληλη, ικανοποιεί τις θρεπτικές ανάγκες, και προάγει την κανονική ανάπτυξη για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης.
Η βίγκαν διατροφή γίνεται ευρέως αποδεκτή, καθώς ολοένα και περισσότεροι κρατικοί οργανισμοί, πανεπιστήμια και φορείς υποστηρίζουν αυτήν τη διατροφική επιλογή.
Αναφέρονται οι βασικοί λόγοι που ένας άνθρωπος επιλέγει την βίγκαν διατροφή, καθώς και οι τρεις βασικές υποκατηγορίες.
Παρατίθενται τα πιο συνηθισμένα προβλήματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και με ποιον τρόπο μπορεί να συμβάλλει θετικά η βίγκαν διατροφή.
Επισημαίνονται τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται προσοχή, καθώς και οι λόγοι που καθιστούν ιδιαίτερα σημαντικό μία γυναίκα να συμβουλευτεί πτυχιούχο διαιτολόγο (ιδανικά βίγκαν διαιτολόγο) πριν, κατά την διάρκεια, και μετά την εγκυμοσύνη.
Εισαγωγή
|
Αφορμή της παρούσας εργασίας αποτέλεσε ο Dr. Spock (1903-1998), o οποίος θεωρείται από πολλούς ως ο πιο σημαίνων παιδίατρος όλων των εποχών.
Το βιβλίο του “To Παιδί και η Φροντίδα του” ήταν το 1998 δεύτερο σε πωλήσεις σε όλον τον κόσμο και μόνο η βίβλος είχε περισσότερες πωλήσεις (1) Ο Dr. Spock πίστευε ότι η πιο υγιεινή διατροφή είναι μία φυτική διατροφή χωρίς κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά (2). Επιπρόσθετα, αυξάνονται συνεχώς τα βιβλία που πραγματεύονται την βίγκαν εγκυμοσύνη από διατροφολόγους, γυναικολόγους και ιατρούς (Παράρτημα Α). |
Vegan Εγκυμοσύνη
|
Οι άνθρωποι επιλέγουν να ακολουθήσουν μια φυτοφαγική διατροφή για διάφορους λόγους, όπως είναι οι εξής:
1.α. αυξάνονται συνεχώς οι φορείς που υποστηρίζουν την φυτοφαγική διατροφή όπως είναι π.χ. σύλλογοι διαιτολόγων, σύλλογοι παιδιάτρων, Υπ. Υγείας, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, κλινικές κ.ά. (3-9, 34-46),
1.β. για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, της υπέρτασης, του διαβήτη τύπου 2, της ισχαιμικής καρδιοπάθειας και ορισμένων τύπων καρκίνου (9).
1.γ. για να θεραπεύσουν αυτές τις παθήσεις (9)
1.δ. σημαντική μείωση των εξόδων που σχετίζονται με την φροντίδα υγείας (47, 67), όπως είναι π.χ. ο αριθμός των φαρμάκων (67)
1.ε. περισσότεροι από 60.000 τόνοι αντιβιοτικών (48) χρησιμοποιούνται στα ζώα εκτροφής ως αυξητικοί παράγοντες και για την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών των ζώων, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Αυτή η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης ζωικών τροφίμων, προκαλώντας ασθένειες που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν και οδηγώντας σε αυξημένη νοσηρότητα, θνησιμότητα και κόστος υγειονομικής περίθαλψης (9)
2. για την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος δεδομένου ότι κατανάλωση λιγότερου κρέατος μπορεί να προστατεύσει από κλιματικές ζημιές αξίας 1.5 τρις $ (47), ενώ η κτηνοτροφία συνδέεται με ατμοσφαιρική ρύπανση, υπερθέρμανση του πλανήτη, απώλεια βιοποικιλότητας και υποβάθμιση της γης (9). Βάσει του ΟΗΕ, η κτηνοτροφία επιβαρύνει περισσότερο το περιβάλλον από ότι όλα τα αυτοκίνητα, φορτηγά, λεωφορεία, πλοία, αεροπλάνα, διαστημόπλοια παγκοσμίως (65).
‘Ενα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το εξής : Για την παραγωγή 1 κιλού βόειου κρέατος απαιτούνται 15.400 λίτρα νερό (12, 13), δηλαδή το ισοδύναμο της κατανάλωσης νερού επί 21 χρόνια για έναν μέσο άνθρωπο που πίνει 2 λίτρα νερό ανά ημέρα.
Επίσης, 1 κιλό πρωτεΐνης από όσπρια απαιτεί 95% λιγότερη γη, 90% λιγότερο νερό, 89% λιγότερα καύσιμα, 92% λιγότερα λιπάσματα και 90% λιγότερα φυτοφάρμακα σε σύγκριση με 1 κιλό πρωτεΐνης από βόειο κρέας (9).
Το μαγείρεμα και ειδικότερα το ψήσιμο κρέατος συνεισφέρει στο 10-15% του οργανικού αερολύματος της Αθήνας, δηλαδή περίπου όσο προκαλούν και τα αυτοκίνητα (49)
3. Ανθρώπινη αλληλεγγύη και προστασία του κοινωνικού συνόλου:
Λόγω της έμφυτης βίας της, η εργασία σε σφαγεία είναι μακράν το πιο επικίνδυνο επάγγελμα (51)
Χειρότερο και από τους σωματικούς κινδύνους (κάθε μήνα, ένας εργαζόμενος τραυματίζεται από τον εξοπλισμό και χάνει ένα δάχτυλο ή άκρο (50, 53), είναι τα ψυχολογικά τραύματα (50, 53), δεδομένου ότι κάθε ημέρα επί 8 ώρες χρειάζεται να σκοτώνουν, το οποίο οδηγεί σε ενδοοικογενειακή βία, κοινωνική απομόνωση, κατάχρηση ναρκωτικών & οινοπνεύματος, διαταραχή μετατραυματικού στρες (50) και παθολογικό σαδισμό (51)
Ακόμα χειρότερα, ένας εγκληματολόγος (50, 51) διαπίστωσε ότι η εργασία σε σφαγεία αύξησε όχι μόνο το συνολικό έγκλημα, αλλά και το βίαιο έγκλημα καθώς και το σεξουαλικό έγκλημα (51).
Ως αποτέλεσμα, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να εργάζονται στα σφαγεία πλέον (54).
4. συμπόνια προς τα ζώα (9), δεδομένου ότι κάθε χρόνο περισσότερα από 2.7 τρισεκατομμύρια ψάρια (10) και 74 δισεκατομμύρια ζώα ξηράς (11) σκοτώνονται παγκοσμίως, ενώ οι συνθήκες της σύντομης ζωής τους συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον υπερσυνωστισμό, τον ευνουχισμό κ.ά.
5. η ανθρώπινη ανατομία είναι φυτοφάγου ζώου, και όχι σαρκοφάγου ζώου (55-59)
6. οικονομικά οφέλη διότι οι φυτοφάγοι εξοικονομούν περίπου 700€ ετησίως (14-18)
7. αντιρατσιστικοί, όπως είναι ο φεμινισμός (60), ο σπισισμός (62-64) και τα δικαιώματα των ζώων (61)
1.α. αυξάνονται συνεχώς οι φορείς που υποστηρίζουν την φυτοφαγική διατροφή όπως είναι π.χ. σύλλογοι διαιτολόγων, σύλλογοι παιδιάτρων, Υπ. Υγείας, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, κλινικές κ.ά. (3-9, 34-46),
1.β. για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, της υπέρτασης, του διαβήτη τύπου 2, της ισχαιμικής καρδιοπάθειας και ορισμένων τύπων καρκίνου (9).
1.γ. για να θεραπεύσουν αυτές τις παθήσεις (9)
1.δ. σημαντική μείωση των εξόδων που σχετίζονται με την φροντίδα υγείας (47, 67), όπως είναι π.χ. ο αριθμός των φαρμάκων (67)
1.ε. περισσότεροι από 60.000 τόνοι αντιβιοτικών (48) χρησιμοποιούνται στα ζώα εκτροφής ως αυξητικοί παράγοντες και για την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών των ζώων, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Αυτή η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης ζωικών τροφίμων, προκαλώντας ασθένειες που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν και οδηγώντας σε αυξημένη νοσηρότητα, θνησιμότητα και κόστος υγειονομικής περίθαλψης (9)
2. για την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος δεδομένου ότι κατανάλωση λιγότερου κρέατος μπορεί να προστατεύσει από κλιματικές ζημιές αξίας 1.5 τρις $ (47), ενώ η κτηνοτροφία συνδέεται με ατμοσφαιρική ρύπανση, υπερθέρμανση του πλανήτη, απώλεια βιοποικιλότητας και υποβάθμιση της γης (9). Βάσει του ΟΗΕ, η κτηνοτροφία επιβαρύνει περισσότερο το περιβάλλον από ότι όλα τα αυτοκίνητα, φορτηγά, λεωφορεία, πλοία, αεροπλάνα, διαστημόπλοια παγκοσμίως (65).
‘Ενα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το εξής : Για την παραγωγή 1 κιλού βόειου κρέατος απαιτούνται 15.400 λίτρα νερό (12, 13), δηλαδή το ισοδύναμο της κατανάλωσης νερού επί 21 χρόνια για έναν μέσο άνθρωπο που πίνει 2 λίτρα νερό ανά ημέρα.
Επίσης, 1 κιλό πρωτεΐνης από όσπρια απαιτεί 95% λιγότερη γη, 90% λιγότερο νερό, 89% λιγότερα καύσιμα, 92% λιγότερα λιπάσματα και 90% λιγότερα φυτοφάρμακα σε σύγκριση με 1 κιλό πρωτεΐνης από βόειο κρέας (9).
Το μαγείρεμα και ειδικότερα το ψήσιμο κρέατος συνεισφέρει στο 10-15% του οργανικού αερολύματος της Αθήνας, δηλαδή περίπου όσο προκαλούν και τα αυτοκίνητα (49)
3. Ανθρώπινη αλληλεγγύη και προστασία του κοινωνικού συνόλου:
Λόγω της έμφυτης βίας της, η εργασία σε σφαγεία είναι μακράν το πιο επικίνδυνο επάγγελμα (51)
Χειρότερο και από τους σωματικούς κινδύνους (κάθε μήνα, ένας εργαζόμενος τραυματίζεται από τον εξοπλισμό και χάνει ένα δάχτυλο ή άκρο (50, 53), είναι τα ψυχολογικά τραύματα (50, 53), δεδομένου ότι κάθε ημέρα επί 8 ώρες χρειάζεται να σκοτώνουν, το οποίο οδηγεί σε ενδοοικογενειακή βία, κοινωνική απομόνωση, κατάχρηση ναρκωτικών & οινοπνεύματος, διαταραχή μετατραυματικού στρες (50) και παθολογικό σαδισμό (51)
Ακόμα χειρότερα, ένας εγκληματολόγος (50, 51) διαπίστωσε ότι η εργασία σε σφαγεία αύξησε όχι μόνο το συνολικό έγκλημα, αλλά και το βίαιο έγκλημα καθώς και το σεξουαλικό έγκλημα (51).
Ως αποτέλεσμα, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να εργάζονται στα σφαγεία πλέον (54).
4. συμπόνια προς τα ζώα (9), δεδομένου ότι κάθε χρόνο περισσότερα από 2.7 τρισεκατομμύρια ψάρια (10) και 74 δισεκατομμύρια ζώα ξηράς (11) σκοτώνονται παγκοσμίως, ενώ οι συνθήκες της σύντομης ζωής τους συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον υπερσυνωστισμό, τον ευνουχισμό κ.ά.
5. η ανθρώπινη ανατομία είναι φυτοφάγου ζώου, και όχι σαρκοφάγου ζώου (55-59)
6. οικονομικά οφέλη διότι οι φυτοφάγοι εξοικονομούν περίπου 700€ ετησίως (14-18)
7. αντιρατσιστικοί, όπως είναι ο φεμινισμός (60), ο σπισισμός (62-64) και τα δικαιώματα των ζώων (61)
Φυτοφαγική Διατροφή: κατηγορίες
Σε όλες τις κατηγορίες δεν καταναλώνεται σάρκα, όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και περιέχουν λαχανικά (σταυρανθή, πράσινα φυλλώδη, βολβούς κ.ά.), φρούτα (νωπά & αποξηραμένα), δημητριακά ολικής άλεσης (με ή/και χωρίς γλουτένη), όσπρια (με ή χωρίς φύτρα), μανιτάρια, ξηρούς καρπούς, σπόροι (λιναρόσπορος, σουσάμι κ.ά.), μπαχαρικά/βότανα/μυρωδικά/καρυκεύματα.
Οι πιο διαδεδομένες κατηγορίες στην φυτοφαγική διατροφή είναι τρεις:
1. Ωο-λακτο-φυτοφαγια: καταναλώνονται αυγά και γαλακτοκομικά (όπως τυρί, γάλα, γιαούρτι).
2. Λάκτο-φυτοφαγία: καταναλώνονται μόνο γαλακτοκομικά, και όχι αυγά
3. Βίγκαν (ή αποκλειστική φυτοφαγία): δεν καταναλώνονται αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Επίσης, μία ακόμα κατηγορία είναι η βίγκαν ωμοφαγία.
Η υπόλοιπη εργασία θα έχει την εξής δοµή :
Α. προβλήματα εγκυμοσύνης, όπου αναφέρονται συνοπτικά ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης
Β. οι επιδράσεις της φυτοφαγίας, όπου αναφέρονται σχετικές μελέτες, τα ευρήματα των οποίων έδειξαν ότι η φυτοφαγία δρα ευεργετικά στα προαναφερόμενα προβλήματα
Γ. βελτιστοποίηση της εγκυμοσύνης, μέσω κατάλληλων διατροφικών επιλογών έτσι ώστε να μην εμφανιστούν διατροφικές ανεπάρκειες.
Οι πιο διαδεδομένες κατηγορίες στην φυτοφαγική διατροφή είναι τρεις:
1. Ωο-λακτο-φυτοφαγια: καταναλώνονται αυγά και γαλακτοκομικά (όπως τυρί, γάλα, γιαούρτι).
2. Λάκτο-φυτοφαγία: καταναλώνονται μόνο γαλακτοκομικά, και όχι αυγά
3. Βίγκαν (ή αποκλειστική φυτοφαγία): δεν καταναλώνονται αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Επίσης, μία ακόμα κατηγορία είναι η βίγκαν ωμοφαγία.
Η υπόλοιπη εργασία θα έχει την εξής δοµή :
Α. προβλήματα εγκυμοσύνης, όπου αναφέρονται συνοπτικά ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης
Β. οι επιδράσεις της φυτοφαγίας, όπου αναφέρονται σχετικές μελέτες, τα ευρήματα των οποίων έδειξαν ότι η φυτοφαγία δρα ευεργετικά στα προαναφερόμενα προβλήματα
Γ. βελτιστοποίηση της εγκυμοσύνης, μέσω κατάλληλων διατροφικών επιλογών έτσι ώστε να μην εμφανιστούν διατροφικές ανεπάρκειες.
Α. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ
1. Παχυσαρκία
Οι διαιτολόγοι μπορούν να παρέχουν πολύτιμη καθοδήγηση σε γυναίκες που αναζητούν βοήθεια σχετικά με το βέλτιστο βάρος και τις υγιεινές επιλογές τροφίμων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) πριν την εγκυμοσύνη είναι ένας ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης πολλών ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης (19).
Για να βελτιωθούν τα αποτελέσματα της υγείας για την μητέρα και το παιδί, οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν φυσιολογικό ΔΜΣ όταν συλλάβουν και θα πρέπει να προσπαθούν να κερδίζουν βάρος σύμφωνα με τον φυσιολογικό ρυθμό.
Το υπερβολικό βάρος κατά την διάρκεια του κύκλου αναπαραγωγής σχετίζεται με βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους (19) για την υγεία της μητέρας, όπως είναι : - παχυσαρκία
- δυσλιπιδαιμία & καρδιαγγειακή νόσος
- διαβήτης & διαβήτης κύησης (γυναίκες που ανέπτυξαν διαβήτη κύησης έχουν πιθανότητα 35% έως 60% να αναπτύξουν διαβήτη τα επόμενα 10 έως 20 χρόνια).
Εδώ να αναφέρω ότι με την vegan η απώλεια βάρους είναι εφικτή χωρίς περιορισμό θερμίδων, δηλαδή η κατανάλωση τροφίμων μπορεί να γίνεται κατά βούληση (ad libitum).
2. Υπέρταση και προεκλαμψία
Η υπέρταση στην εγκυμοσύνη μπορεί να βλάψει τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο, ενώ οι γυναίκες με χρόνια υπέρταση είναι 3-8 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν προεκλαμψία (19).
Οι διαιτολόγοι μπορούν να παρέχουν πολύτιμη καθοδήγηση σε γυναίκες που αναζητούν βοήθεια σχετικά με το βέλτιστο βάρος και τις υγιεινές επιλογές τροφίμων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) πριν την εγκυμοσύνη είναι ένας ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης πολλών ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης (19).
Για να βελτιωθούν τα αποτελέσματα της υγείας για την μητέρα και το παιδί, οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν φυσιολογικό ΔΜΣ όταν συλλάβουν και θα πρέπει να προσπαθούν να κερδίζουν βάρος σύμφωνα με τον φυσιολογικό ρυθμό.
Το υπερβολικό βάρος κατά την διάρκεια του κύκλου αναπαραγωγής σχετίζεται με βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους (19) για την υγεία της μητέρας, όπως είναι : - παχυσαρκία
- δυσλιπιδαιμία & καρδιαγγειακή νόσος
- διαβήτης & διαβήτης κύησης (γυναίκες που ανέπτυξαν διαβήτη κύησης έχουν πιθανότητα 35% έως 60% να αναπτύξουν διαβήτη τα επόμενα 10 έως 20 χρόνια).
Εδώ να αναφέρω ότι με την vegan η απώλεια βάρους είναι εφικτή χωρίς περιορισμό θερμίδων, δηλαδή η κατανάλωση τροφίμων μπορεί να γίνεται κατά βούληση (ad libitum).
2. Υπέρταση και προεκλαμψία
Η υπέρταση στην εγκυμοσύνη μπορεί να βλάψει τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο, ενώ οι γυναίκες με χρόνια υπέρταση είναι 3-8 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν προεκλαμψία (19).
Β. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΥΤΟΦΑΓΙΑΣ
|
Συνολικά, η φυτοφαγία φαίνεται να παρέχει προστασία τόσο στις μητέρες όσο και στα νεογέννητα, μειώνοντας τον κίνδυνο πολλών προβλημάτων που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη (20) και μειώνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης παιδιατρικών παθήσεων (20).
Όπως γίνεται με την εφαρμογή οποιασδήποτε διατροφής, η χρήση ποικίλων στρατηγικών συμβουλευτικής, συμπεριλαμβανομένων των συνεντεύξεων κινητοποίησης, συχνών συνεδριών, μαγειρικές επιδείξεις, κίνητρα, μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα (9) |
Vegan Εγκυμοσύνη
|
1. Πλεονάζον βάρος και παχυσαρκία
Τα στοιχεία υποστηρίζουν την χρήση της φυτοφαγίας για την επίτευξη και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους (9).
Η φυτοφαγία συσχετίζεται με χαμηλότερο ΔΜΣ.
Στη μελέτη Adventist Health-2, ο μέσος όρος του ΔΜΣ ήταν υψηλότερος (28,8) στους κρεοφάγους και χαμηλότερος σε όσους απέφευγαν όλα τα ζωικά προϊόντα (23,6) (9).
Μια φυτοφαγική διατροφή συγκρίθηκε με την διατροφή του National Cholesterol Education Program και συσχετίστηκε με σημαντικά μεγαλύτερη απώλεια βάρους μετά από 1 και 2 χρόνια (9)
2. Καρδιαγγειακές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της υπερλιπιδαιμίας, ισχαιμίας, υπέρτασης
Η φυτοφαγία φαίνεται να είναι η πιο ευεργετική όσον αφορά τη βελτίωση των παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου (9)
Η μελέτη EPIC-Oxford (9) έδειξε ότι οι φυτοφάγοι είχαν το πιο υγιές σωματικό βάρος και επίπεδα χοληστερόλης σε σύγκριση με τους σαρκοφάγους.
Μια μετα-ανάλυση 11 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων κλινικών μελετών έδειξε ότι οι συμμετέχοντες που ακολούθησαν φυτοφαγική διατροφή είχαν σημαντική μείωση της ολικής, LDL και HDL χοληστερόλης, η οποία αντιστοιχούσε σε περίπου 10% μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. (9)
Η χαμηλών λιπαρών φυτοφαγία έχει δείξει ότι αντιστρέφει την αθηροσκλήρωση (9)
Τα αποτελέσματα της μελέτης EPIC-Oxford έδειξαν ότι οι φυτοφάγοι έχουν τα χαμηλότερα επίπεδα συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης και το χαμηλότερο ποσοστό υπέρτασης σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες (ψαροφάγοι, κρεοφάγοι) (9).
Δεδομένα από την μελέτη Adventist Health-2 επιβεβαίωσαν ότι οι φυτοφάγοι έχουν τα χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και σημαντικά μικρότερη υπέρταση σε σχέση με τους κρεοφάγους (9)
3. Διαβήτης
Τα ευρήματα μελέτης (συμμετείχαν 22.434 άντρες & 38.469 γυναίκες) έδειξαν ότι ο επιπολασμός του διαβήτη ήταν κατά 162% μεγαλύτερος στους κρεατοφάγους σε σύγκριση με τους φυτοφάγους (μετά την προσαρμογή του Δείκτη Μάζας Σώματος και άλλων χαρακτηριστικών του τρόπου ζωής) (21).
Σε μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, διάρκειας 22 εβδομάδων, συγκρίθηκαν μία φυτοφαγική διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και η διατροφή με βάση τις οδηγίες της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας, και παρατηρήθηκαν μεγαλύτερες βελτιώσεις στον γλυκαιμικό έλεγχο, στα λιπίδια του αίματος και στο σωματικό βάρος στην ομάδα των ατόμων που ακολούθησαν την φυτοφαγική διατροφή (22)
Σε μία άλλη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη, διάρκειας 24 εβδομάδων, σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, οι ασθενείς που ακολούθησαν την φυτοφαγική διατροφή με περιορισμό θερμίδων ανέφεραν μεγαλύτερες βελτιώσεις στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, σε δείκτες οξειδωτικού στρες και στη μείωση του σωματικούς βάρους σε σύγκριση με τις συνήθεις διαβητικές διατροφικές προσεγγίσεις με περιορισμό θερμίδων (23).
Στην πρώτη μελέτη του είδους, μετά από πέντε χρόνια φυτοφαγίας, το 24% των διαβητικών ασθενών (24) διέκοψε πλήρως την χρήση ινσουλίνης.
Άλλη μελέτη έδειξε (25) ότι μετά από 16 ημέρες σε μία φυτοφαγική διατροφική προσέγγιση, οι ανάγκες για ινσουλίνη μειώθηκαν μεσοσταθμικά κατά 58%, ενώ το 55% των διαβητικών διέκοψε πλήρως την χρήση ινσουλίνης. Η χοληστερόλη μειώθηκε κάτω από 150 mg/dl, παρουσιάζοντας μεσοσταθμική μείωση 29%.
Σύμφωνα με μία μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών, οι φυτοφαγικές δίαιτες συσχετίστηκαν με βελτιωμένο γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 (26).
Σύμφωνα με τον Physicians Committee for Responsible Medicine (έναν αμερικάνικο μη κερδοσκοπικό οργανισμό από 12,000 ιατρούς), τα υγιεινά, φυτικά γεύματα μπορούν όχι μόνο να αποτρέψουν, αλλά ακόμα και να αναστρέψουν καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και παχυσαρκία (66).
Τα στοιχεία υποστηρίζουν την χρήση της φυτοφαγίας για την επίτευξη και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους (9).
Η φυτοφαγία συσχετίζεται με χαμηλότερο ΔΜΣ.
Στη μελέτη Adventist Health-2, ο μέσος όρος του ΔΜΣ ήταν υψηλότερος (28,8) στους κρεοφάγους και χαμηλότερος σε όσους απέφευγαν όλα τα ζωικά προϊόντα (23,6) (9).
Μια φυτοφαγική διατροφή συγκρίθηκε με την διατροφή του National Cholesterol Education Program και συσχετίστηκε με σημαντικά μεγαλύτερη απώλεια βάρους μετά από 1 και 2 χρόνια (9)
2. Καρδιαγγειακές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της υπερλιπιδαιμίας, ισχαιμίας, υπέρτασης
Η φυτοφαγία φαίνεται να είναι η πιο ευεργετική όσον αφορά τη βελτίωση των παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου (9)
Η μελέτη EPIC-Oxford (9) έδειξε ότι οι φυτοφάγοι είχαν το πιο υγιές σωματικό βάρος και επίπεδα χοληστερόλης σε σύγκριση με τους σαρκοφάγους.
Μια μετα-ανάλυση 11 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων κλινικών μελετών έδειξε ότι οι συμμετέχοντες που ακολούθησαν φυτοφαγική διατροφή είχαν σημαντική μείωση της ολικής, LDL και HDL χοληστερόλης, η οποία αντιστοιχούσε σε περίπου 10% μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. (9)
Η χαμηλών λιπαρών φυτοφαγία έχει δείξει ότι αντιστρέφει την αθηροσκλήρωση (9)
Τα αποτελέσματα της μελέτης EPIC-Oxford έδειξαν ότι οι φυτοφάγοι έχουν τα χαμηλότερα επίπεδα συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης και το χαμηλότερο ποσοστό υπέρτασης σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες (ψαροφάγοι, κρεοφάγοι) (9).
Δεδομένα από την μελέτη Adventist Health-2 επιβεβαίωσαν ότι οι φυτοφάγοι έχουν τα χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και σημαντικά μικρότερη υπέρταση σε σχέση με τους κρεοφάγους (9)
3. Διαβήτης
Τα ευρήματα μελέτης (συμμετείχαν 22.434 άντρες & 38.469 γυναίκες) έδειξαν ότι ο επιπολασμός του διαβήτη ήταν κατά 162% μεγαλύτερος στους κρεατοφάγους σε σύγκριση με τους φυτοφάγους (μετά την προσαρμογή του Δείκτη Μάζας Σώματος και άλλων χαρακτηριστικών του τρόπου ζωής) (21).
Σε μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, διάρκειας 22 εβδομάδων, συγκρίθηκαν μία φυτοφαγική διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και η διατροφή με βάση τις οδηγίες της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας, και παρατηρήθηκαν μεγαλύτερες βελτιώσεις στον γλυκαιμικό έλεγχο, στα λιπίδια του αίματος και στο σωματικό βάρος στην ομάδα των ατόμων που ακολούθησαν την φυτοφαγική διατροφή (22)
Σε μία άλλη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη, διάρκειας 24 εβδομάδων, σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, οι ασθενείς που ακολούθησαν την φυτοφαγική διατροφή με περιορισμό θερμίδων ανέφεραν μεγαλύτερες βελτιώσεις στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, σε δείκτες οξειδωτικού στρες και στη μείωση του σωματικούς βάρους σε σύγκριση με τις συνήθεις διαβητικές διατροφικές προσεγγίσεις με περιορισμό θερμίδων (23).
Στην πρώτη μελέτη του είδους, μετά από πέντε χρόνια φυτοφαγίας, το 24% των διαβητικών ασθενών (24) διέκοψε πλήρως την χρήση ινσουλίνης.
Άλλη μελέτη έδειξε (25) ότι μετά από 16 ημέρες σε μία φυτοφαγική διατροφική προσέγγιση, οι ανάγκες για ινσουλίνη μειώθηκαν μεσοσταθμικά κατά 58%, ενώ το 55% των διαβητικών διέκοψε πλήρως την χρήση ινσουλίνης. Η χοληστερόλη μειώθηκε κάτω από 150 mg/dl, παρουσιάζοντας μεσοσταθμική μείωση 29%.
Σύμφωνα με μία μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών, οι φυτοφαγικές δίαιτες συσχετίστηκαν με βελτιωμένο γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 (26).
Σύμφωνα με τον Physicians Committee for Responsible Medicine (έναν αμερικάνικο μη κερδοσκοπικό οργανισμό από 12,000 ιατρούς), τα υγιεινά, φυτικά γεύματα μπορούν όχι μόνο να αποτρέψουν, αλλά ακόμα και να αναστρέψουν καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και παχυσαρκία (66).
Γ. ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΜΕ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
|
Παρόλο που όλοι οι πτυχιούχοι διατροφολόγοι τετραετούς φοίτησης μπορούν να υποστηρίξουν μία βίγκαν εγκυμοσύνη, κατά την γνώμη μου, η βέλτιστη προσέγγιση είναι η επιλογή μίας βίγκαν διατροφολόγου, όπου γνωρίζει από πρώτο χέρι τις απαιτήσεις, τις ανάγκες και τις προκλήσεις της βίγκαν διατροφής.
Με το ίδιο σκεπτικό, θεωρώ ότι η βέλτιστη επιλογή είναι μία βίγκαν διατροφολόγος, όπου έχει κάνει και η ίδια μία βίγκαν εγκυμοσύνη διότι νομίζω ότι η βιωματική εμπειρία προσφέρει σημαντική προστιθέμενη αξία. Προσωπικά, έχω εξαιρετική εικόνα για την κυρία Κανέλλου Σοφία διότι στο γραφείο της έκανα την πρακτική μου, ενώ έχει κάνει και η ίδια μία vegan εγκυμοσύνη. Συμπληρωματικά, δείτε και το άρθρο από την κυρία Σκαλαφούρη Βασιλική, η οποία είναι η μοναδική στην Ελλάδα vegan γυναικολόγος (τουλάχιστον μέχρι την τρέχουσα ημερομηνία: Μάιος 2019) |
Βίγκαν Εγκυμοσύνη
|
Η εγκυμοσύνη είναι μια κρίσιμη περίοδος κατά την οποία η διατροφή της μητέρας έχει σημαντικές επιδράσεις όχι μόνο στην δική της υγεία αλλά και στην υγεία του παιδιού της.
Ανεπαρκή επίπεδα σε βασικές θρεπτικές ουσίες κατά την διάρκεια των κρίσιμων περιόδων της ανάπτυξης του εμβρύου ίσως οδηγήσουν σε χρόνιες παθήσεις στην μεταγενέστερη ζωή του, όπως είναι η παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η υγεία των οστών, η γνωστική λειτουργία, η λειτουργία του ανοσοποιητικού, και ο διαβήτης (19).
Ανεπαρκή επίπεδα σε βασικές θρεπτικές ουσίες κατά την διάρκεια των κρίσιμων περιόδων της ανάπτυξης του εμβρύου ίσως οδηγήσουν σε χρόνιες παθήσεις στην μεταγενέστερη ζωή του, όπως είναι η παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η υγεία των οστών, η γνωστική λειτουργία, η λειτουργία του ανοσοποιητικού, και ο διαβήτης (19).
1. Σίδηρος
Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων τριμήνων, η σιδηροπενική αναιμία αυξάνει τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης, και παιδική θνησιμότητα (19)
Oι συστάσεις του Αμερικάνικου Συλλόγου Διαιτολόγων για τον γενικό πληθυσμό είναι η απαραίτητη χρήση συμπληρωμάτων διότι οι ανάγκες για σίδηρο από την μητέρα και το έμβρυο αυξάνονται, και αυτή η αύξηση δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την χρήση συμπληρωμάτων (19). Για τον βίγκαν πληθυσμό, συνιστάται συμπλήρωμα σιδήρου χαμηλής δόσης (30 mg) κατά την εγκυμοσύνη (9).
Τα αποθέματα σιδήρου των φυτοφάγων είναι συνήθως χαμηλότερα σε σχέση με τους μη μη-φυτοφάγους (9). Ωστόσο, χαμηλότερα επίπεδα φερριτίνης ίσως αποτελούν πλεονέκτημα διότι τα αυξημένα επίπεδα φερριτίνης έχουν ανεξάρτητα συσχετιστεί με τον κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου (9)
Η απορρόφηση μη-αιμικού σιδήρου ποικίλλει σημαντικά, και εξαρτάται από την σύνθεση του γεύματος και τα επίπεδα σιδήρου του ατόμου. Η βιοδιαθεσιμότητα του μη-αιμικού σιδήρου επηρεάζεται από τον λόγο των αναστολέων (π.χ. φυτικά οξέα), και των ενισχυτικών (π.χ. βιταμίνη C) (9).
Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση (9), η απορρόφηση μη-αιμικού σιδήρου κυμάνθηκε από 1% έως 23%, ανάλογα με τους προαναφερόμενους παράγοντες. Σε μία μελέτη, η συνολική απορρόφηση σιδήρου αυξήθηκε κατά περίπου 40% μετά από 10 εβδομάδες κατανάλωσης μίας χαμηλής βιοδιαθεσιμότητας διατροφή (9)
Η διαδικασία απορρόφησης φαίνεται να προσαρμόζεται αποτελεσματικά στην περίπτωση των δυτικών φυτοφάγων, επειδή οι τιμές στα επίπεδα αιμοσφαιρίνης και σε άλλους δείκτες για τα επίπεδα σιδήρου είναι παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούνται στους μη-φυτοφάγους.
2. Φολικό Οξύ
Σημαντικό πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω των προληπτικών ιδιοτήτων του έναντι σε βλάβες του νευρικού σωλήνα. Όλες οι γυναίκες που είναι σε θέση να μείνουν έγκυες θα πρέπει, εκτός από την κατανάλωση τροφίμων που αποτελούν πηγή φολικού οξέος, να καταναλώνουν 400 μg / ημέρα από εμπλουτισμένα τρόφιμα ή / και συμπληρώματα διατροφής (19).
Οι έγκυες γυναίκες συνιστάται να καταναλώνουν καθημερινά 600 μg διαιτητικά ισοδύναμα φολικού οξέος από τρόφιμα (όπως οσπρια, πράσινα φυλλώδη). Ένα ισοδύναμο διαιτητικού φολικού οξέος ισούται με 1 μg, το οποίο είναι ίσο με 0,6 μg φολικού οξέος από συμπληρώματα και εμπλουτισμένα τρόφιμα (19).
Τα συμπληρώματα φολικού οξέος (folic acid) συστήνονται σε όλες τις γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία ώστε να αποτραπούν προβλήματα στην εγκυμοσύνη.
Ωστόσο, είναι το φολικό οξύ, μία πανάκεια ή αποτελεί γενετική βόμβα ; (68)
Γιατί να μην λαμβάνεται το φολικό οξύ (folate) από τα τρόφιμα, κυρίως τα όσπρια και σε δεύτερη φάση τα πράσινα φυλλώδη (69) ;
Ο λόγος είναι απλός :
όλοι γνωρίζουν ότι καμία γυναίκα δεν τρώει κάθε ημέρα όσπρια και πράσινα φυλλώδη με αποτέλεσμα οι περισσότερες γυναίκες να χρησιμοποιούν συμπληρώματα φολικού οξέος
Το διατροφικό φολικό οξύ (folate: 5-μεθυλοτετραϋδροφολικό οξύ) δεν είναι το ίδιο με το συνθετικό φολικό οξύ (folic acid: πτεροϋλομονογλουταμικό οξύ), το οποίο δεν βρίσκεται καν στην φύση. Ωστόσο, το συνθετικό είναι φτηνότερο και πιο σταθερό σε μορφή χαπιού.
Επίσης, μελέτες συνεχίζουν να δημοσιεύονται, συνδέοντας τη συμπλήρωση του φολικού οξέος με ασθένειες όπως ο καρκίνος του μαστού και του παχέος εντέρου (70, 71).
Συνεπώς, ναι, μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στην εγκυμοσύνη, αλλά μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου, ενώ τα όσπρια και τα πράσινα φυλλώδη μειώνουν τον κίνδυνο τόσο των προβλημάτων κατά την εγκυμοσύνη όσο και της εμφάνισης καρκίνου.
3. Βιταμίνη D
Εξαρτάται από την έκθεση στο ηλιακό φως και την πρόσληψη συμπληρωμάτων ή εμπλουτισμένων με βιταμίνη D τροφίμων (9)
Η έκταση της δερματικής παραγωγής της βιταμίνης D από την έκθεση στο ηλιακό φως κυμαίνεται πολύ και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ώρα της ημέρας, εποχή, γεωγραφικό πλάτος, ατμοσφαιρική ρύπανση, χρωστική δέρματος, χρήση αντηλιακών, ποσότητα ρούχων που καλύπτει το δέρμα και η ηλικία (9)
Η ανάγκη, η ασφάλεια, και η αποτελεσματικότητα της χορήγησης βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παραμένει αμφισβητούμενη (19)
Τρόφιμα που είναι ενισχυμένα με βιταμίνη D περιλαμβάνουν ορισμένα φυτικά γάλατα, χυμοί φρούτων, δημητριακά για πρωινό, μαργαρίνες. Μανιτάρια που έχουν υποστεί επεξεργασία με υπεριώδες φως είναι σημαντικές πηγές βιταμίνης D (9)
Η D3 μπορεί να είναι φυτικής ή ζωικής προέλευσης, ενώ η D2 παράγεται από την υπεριώδη ακτινοβολία της εργοστερόλης από τη ζύμη. Σε χαμηλές δόσεις, η D2 και η D3 φαίνεται να είναι ισοδύναμες, αλλά σε υψηλότερες δόσεις η D2 φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματική από τη D3 (9). Εάν η έκθεση στον ήλιο είναι ανεπαρκής, συνιστώνται συμπληρώματα βιταμίνης D (9)
4. Χολίνη
Η ανεπάρκεια χολίνης μπορεί να επηρεάσει την φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου. Παρόλο που η χολίνη βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, η πλειοψηφία των εγκύων γυναικών δεν επιτυγχάνει την επαρκή πρόσληψη των 450 mg ημερησίως.(19)
5. Ασβέστιο
Στην Αμερική, η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη για το ασβέστιο κατά την εγκυμοσύνη παραμένει ίδια με αυτή των μη-έγκυων γυναικών της ίδιας ηλικίας λόγω της αυξημένης αποτελεσματικότητας στην απορρόφηση ασβεστίου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της κινητοποίησης ασβεστίου από τα οστά της μητέρας (19)
Η απορρόφηση από λαχανικά με οξαλικά σε υψηλές ποσότητες, όπως το σπανάκι, τα φύλλα των παντζαριών και το σέσκουλο, ίσως είναι μόνο 5%. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να θεωρηθούν καλές πηγές ασβεστίου παρά την υψηλή περιεκτικότητά τους σε ασβέστιο.
Συγκριτικά, η απορρόφηση από λαχανικά χαμηλής περιεκτικότητας σε οξαλικά, όπως kale, γογγύλια, κινέζικο λάχανο και bok choy είναι περίπου 50% (9).
Η απορρόφηση από το τόφου που παρασκευάζεται με άλας ασβεστίου και από τα περισσότερα εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα είναι παρόμοια με το αγελαδινό γάλα, περίπου 30%. (9)
Άλλα φυτικά τρόφιμα, όπως λευκά φασόλια, αμύγδαλα, πορτοκάλια, προσφέρουν μέτριες ποσότητες ασβεστίου με κάπως χαμηλότερη βιοδιαθεσιμότητα (περίπου 20%).
Το ενισχυμένο γάλα σόγιας θεωρείται εναλλακτική λύση για τα αγελαδινό γάλα και τα τρόφιμα εμπλουτισμένα με ασβέστιο (χυμοί, δημητριακά, ψωμιά, γάλα ρυζιού και γάλα αμυγδάλου), καθώς και το kale προτείνονται ως επιλογές ασβεστίου (9).
6. Ιώδιο
απαιτείται για την κανονική ανάπτυξη και εξέλιξη του εγκεφάλου. Συστήνεται από διαιτητικές και συμπληρωματικές πηγές 150 μg / ημέρα πριν από τη σύλληψη και 220 μg κατά την εγκυμοσύνη (19)
Οι φυτοφάγοι που δεν καταναλώνουν σημαντικές πηγές ιωδίου όπως το ιωδιούχο άλας ή φύκια ίσως διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας (9). Γενικά, το θαλασσινό αλάτι δεν είναι ιωδιούχο (9)
Αν και τρόφιμα όπως σταυρανθή, γλυκοπατάτες και σόγια περιέχουν φυσικές βρογχοκηλογόνες ουσίες, δεν έχουν συσχετιστεί με ανεπάρκεια του θυρεοειδούς σε υγιείς ανθρώπους, υπό την προϋπόθεση ότι η πρόσληψη ιωδίου είναι επαρκής (9)
7. Πρωτεΐνες
Η φυτοφαγία συνήθως πληρεί ή υπερβαίνει το ΣΗΠ της πρωτεΐνης, όταν οι θερμίδες είναι επαρκείς (9). Οι όροι “πλήρης πρωτεΐνη” και “μη-πλήρης πρωτεΐνη” είναι παραπλανητικοί σε σχέση με τις φυτικές πρωτεΐνες. Πρωτεΐνη από μια ποικιλία φυτικών τροφών, που καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα (9)
8. ω-3 λιπαρά οξέα
Σε σύγκριση με τους μη-φυτοφάγους, τα επίπεδα αίματος και ιστού των μακράς αλύσου ω-3 λιπαρών οξέων (εικοσαπεντανοϊκό οξύ-EPA και δοκοσαεξανοϊκό οξύ-DHA) μπορεί να είναι σημαντικά χαμηλότερα (9).
Τα μακράς αλύσου ω-3 λιπαρά οξέα είναι σημαντικά για την ανάπτυξη και διατήρηση του εγκεφάλου, του αμφιβληστροειδούς και επηρεάζουν ευνοϊκά τα αποτελέσματα της εγκυμοσύνης και τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις (9). Ωστόσο, τα βίγκαν παιδιά δεν φαίνεται να εμφανίζουν δυσλειτουργίες στην οφθαλμική ή διανοητική ανάπτυξη, και οι ενήλικες βίγκαν εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις (9).
Οι πιο συμπυκνωμένες φυτικές πηγές των ω-3 λιπαρών οξέων είναι σπόροι (λινάρι, κία, κάνναβη, καμελίνα, κράμβη), καρύδια (9).
Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι σε υγιή άτομα η ενδογενής σύνθεση των ΕΡΑ και DHA από το ALA είναι αρκετή για να διατηρήσει τα επίπεδα σταθερά για πολλά χρόνια (9).
Το α-λινολενικό οξύ (ALA) μετατρέπεται ενδογενώς σε ΕΡΑ και DHA.
Η υψηλή πρόσληψη λινολεϊκού οξέος (LA) μπορεί να καταστείλει τη μετατροπή ALA (9). Ο λόγος LA / ALA που δεν υπερβαίνει το 4:1 έχει προταθεί για την βέλτιστη μετατροπή (9)
Το ΣΗΠ για το ALA είναι 1,1 g / ημέρα για τις γυναίκες (9). Για τις βίγκαν γυναίκες, ίσως είναι συνετό να εξασφαλιστεί μία κάπως υψηλότερη πρόσληψη ALA (9).
Χαμηλές δόσεις από συμπληρώματα βασισμένα σε μικροφύκη είναι διαθέσιμα για όλα τους βίγκαν με αυξημένες ανάγκες, όπως είναι η εγκυμοσύνη, ή με μειωμένη ικανότητα μετατροπής, όπως είναι άτομα με υπέρταση ή διαβήτη (9)
Τα βρέφη φυτοφάγων έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις DHA στο πλάσμα και το μητρικό γάλα των φυτοφάγων είναι χαμηλότερο σε DHA (9).
Αυτά τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να συντεθούν σε κάποιο βαθμό από το α-λινολενικό οξύ, αλλά οι ρυθμοί μετατροπής είναι χαμηλοί (αν και κάπως ενισχυμένοι κατά την εγκυμοσύνη) (9). Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες που ακολουθούν μία φυτοφαγική διατροφή ίσως ωφεληθούν από άμεσες πηγές EPA και DHA που προέρχονται από μικροφύκη (9).
9. βιταμίνη Β12
Προϊόντα ζύμωσης (όπως το τέμπε), το νόρι, η σπιρουλίνα, η χλωρέλλα, και η μη ενισχυμένη διατροφική μαγιά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αξιόπιστες επαρκείς πηγές βιταμίνης Β12 (9). Οι φυτοφάγοι πρέπει να καταναλώνουν τακτικά αξιόπιστες πηγές, το οποίο σημαίνει συμπληρώματα Β12 και ενισχυμένα τρόφιμα.
Η υποκλινική ανεπάρκεια της Β12 οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης. Άτομα με λίγη ή καθόλου Β12 ίσως νιώθουν υγιείς. Ωστόσο, η μακροχρόνια υποκλινική ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό, άνοια, και φτωχή υγεία οστών (9).
Εργαστηριακές εξετάσεις για αξιολόγηση της Β12 συμπεριλαμβάνουν το μέθυλμαλονικο οξύ ορού (ΜΜΑ), η Β12 ορού, και η ολοτρανσκοβαλαμίνη (9)
Κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό είναι απαραίτητη η τακτική και επαρκής πρόσληψη Β12 (9), αλλιώς μπορεί να υπάρξουν σοβαρές συνέπειες (28-33)
Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων τριμήνων, η σιδηροπενική αναιμία αυξάνει τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης, και παιδική θνησιμότητα (19)
Oι συστάσεις του Αμερικάνικου Συλλόγου Διαιτολόγων για τον γενικό πληθυσμό είναι η απαραίτητη χρήση συμπληρωμάτων διότι οι ανάγκες για σίδηρο από την μητέρα και το έμβρυο αυξάνονται, και αυτή η αύξηση δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την χρήση συμπληρωμάτων (19). Για τον βίγκαν πληθυσμό, συνιστάται συμπλήρωμα σιδήρου χαμηλής δόσης (30 mg) κατά την εγκυμοσύνη (9).
Τα αποθέματα σιδήρου των φυτοφάγων είναι συνήθως χαμηλότερα σε σχέση με τους μη μη-φυτοφάγους (9). Ωστόσο, χαμηλότερα επίπεδα φερριτίνης ίσως αποτελούν πλεονέκτημα διότι τα αυξημένα επίπεδα φερριτίνης έχουν ανεξάρτητα συσχετιστεί με τον κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου (9)
Η απορρόφηση μη-αιμικού σιδήρου ποικίλλει σημαντικά, και εξαρτάται από την σύνθεση του γεύματος και τα επίπεδα σιδήρου του ατόμου. Η βιοδιαθεσιμότητα του μη-αιμικού σιδήρου επηρεάζεται από τον λόγο των αναστολέων (π.χ. φυτικά οξέα), και των ενισχυτικών (π.χ. βιταμίνη C) (9).
Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση (9), η απορρόφηση μη-αιμικού σιδήρου κυμάνθηκε από 1% έως 23%, ανάλογα με τους προαναφερόμενους παράγοντες. Σε μία μελέτη, η συνολική απορρόφηση σιδήρου αυξήθηκε κατά περίπου 40% μετά από 10 εβδομάδες κατανάλωσης μίας χαμηλής βιοδιαθεσιμότητας διατροφή (9)
Η διαδικασία απορρόφησης φαίνεται να προσαρμόζεται αποτελεσματικά στην περίπτωση των δυτικών φυτοφάγων, επειδή οι τιμές στα επίπεδα αιμοσφαιρίνης και σε άλλους δείκτες για τα επίπεδα σιδήρου είναι παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούνται στους μη-φυτοφάγους.
2. Φολικό Οξύ
Σημαντικό πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω των προληπτικών ιδιοτήτων του έναντι σε βλάβες του νευρικού σωλήνα. Όλες οι γυναίκες που είναι σε θέση να μείνουν έγκυες θα πρέπει, εκτός από την κατανάλωση τροφίμων που αποτελούν πηγή φολικού οξέος, να καταναλώνουν 400 μg / ημέρα από εμπλουτισμένα τρόφιμα ή / και συμπληρώματα διατροφής (19).
Οι έγκυες γυναίκες συνιστάται να καταναλώνουν καθημερινά 600 μg διαιτητικά ισοδύναμα φολικού οξέος από τρόφιμα (όπως οσπρια, πράσινα φυλλώδη). Ένα ισοδύναμο διαιτητικού φολικού οξέος ισούται με 1 μg, το οποίο είναι ίσο με 0,6 μg φολικού οξέος από συμπληρώματα και εμπλουτισμένα τρόφιμα (19).
Τα συμπληρώματα φολικού οξέος (folic acid) συστήνονται σε όλες τις γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία ώστε να αποτραπούν προβλήματα στην εγκυμοσύνη.
Ωστόσο, είναι το φολικό οξύ, μία πανάκεια ή αποτελεί γενετική βόμβα ; (68)
Γιατί να μην λαμβάνεται το φολικό οξύ (folate) από τα τρόφιμα, κυρίως τα όσπρια και σε δεύτερη φάση τα πράσινα φυλλώδη (69) ;
Ο λόγος είναι απλός :
όλοι γνωρίζουν ότι καμία γυναίκα δεν τρώει κάθε ημέρα όσπρια και πράσινα φυλλώδη με αποτέλεσμα οι περισσότερες γυναίκες να χρησιμοποιούν συμπληρώματα φολικού οξέος
Το διατροφικό φολικό οξύ (folate: 5-μεθυλοτετραϋδροφολικό οξύ) δεν είναι το ίδιο με το συνθετικό φολικό οξύ (folic acid: πτεροϋλομονογλουταμικό οξύ), το οποίο δεν βρίσκεται καν στην φύση. Ωστόσο, το συνθετικό είναι φτηνότερο και πιο σταθερό σε μορφή χαπιού.
Επίσης, μελέτες συνεχίζουν να δημοσιεύονται, συνδέοντας τη συμπλήρωση του φολικού οξέος με ασθένειες όπως ο καρκίνος του μαστού και του παχέος εντέρου (70, 71).
Συνεπώς, ναι, μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στην εγκυμοσύνη, αλλά μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου, ενώ τα όσπρια και τα πράσινα φυλλώδη μειώνουν τον κίνδυνο τόσο των προβλημάτων κατά την εγκυμοσύνη όσο και της εμφάνισης καρκίνου.
3. Βιταμίνη D
Εξαρτάται από την έκθεση στο ηλιακό φως και την πρόσληψη συμπληρωμάτων ή εμπλουτισμένων με βιταμίνη D τροφίμων (9)
Η έκταση της δερματικής παραγωγής της βιταμίνης D από την έκθεση στο ηλιακό φως κυμαίνεται πολύ και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ώρα της ημέρας, εποχή, γεωγραφικό πλάτος, ατμοσφαιρική ρύπανση, χρωστική δέρματος, χρήση αντηλιακών, ποσότητα ρούχων που καλύπτει το δέρμα και η ηλικία (9)
Η ανάγκη, η ασφάλεια, και η αποτελεσματικότητα της χορήγησης βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παραμένει αμφισβητούμενη (19)
Τρόφιμα που είναι ενισχυμένα με βιταμίνη D περιλαμβάνουν ορισμένα φυτικά γάλατα, χυμοί φρούτων, δημητριακά για πρωινό, μαργαρίνες. Μανιτάρια που έχουν υποστεί επεξεργασία με υπεριώδες φως είναι σημαντικές πηγές βιταμίνης D (9)
Η D3 μπορεί να είναι φυτικής ή ζωικής προέλευσης, ενώ η D2 παράγεται από την υπεριώδη ακτινοβολία της εργοστερόλης από τη ζύμη. Σε χαμηλές δόσεις, η D2 και η D3 φαίνεται να είναι ισοδύναμες, αλλά σε υψηλότερες δόσεις η D2 φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματική από τη D3 (9). Εάν η έκθεση στον ήλιο είναι ανεπαρκής, συνιστώνται συμπληρώματα βιταμίνης D (9)
4. Χολίνη
Η ανεπάρκεια χολίνης μπορεί να επηρεάσει την φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου. Παρόλο που η χολίνη βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, η πλειοψηφία των εγκύων γυναικών δεν επιτυγχάνει την επαρκή πρόσληψη των 450 mg ημερησίως.(19)
5. Ασβέστιο
Στην Αμερική, η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη για το ασβέστιο κατά την εγκυμοσύνη παραμένει ίδια με αυτή των μη-έγκυων γυναικών της ίδιας ηλικίας λόγω της αυξημένης αποτελεσματικότητας στην απορρόφηση ασβεστίου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της κινητοποίησης ασβεστίου από τα οστά της μητέρας (19)
Η απορρόφηση από λαχανικά με οξαλικά σε υψηλές ποσότητες, όπως το σπανάκι, τα φύλλα των παντζαριών και το σέσκουλο, ίσως είναι μόνο 5%. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να θεωρηθούν καλές πηγές ασβεστίου παρά την υψηλή περιεκτικότητά τους σε ασβέστιο.
Συγκριτικά, η απορρόφηση από λαχανικά χαμηλής περιεκτικότητας σε οξαλικά, όπως kale, γογγύλια, κινέζικο λάχανο και bok choy είναι περίπου 50% (9).
Η απορρόφηση από το τόφου που παρασκευάζεται με άλας ασβεστίου και από τα περισσότερα εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα είναι παρόμοια με το αγελαδινό γάλα, περίπου 30%. (9)
Άλλα φυτικά τρόφιμα, όπως λευκά φασόλια, αμύγδαλα, πορτοκάλια, προσφέρουν μέτριες ποσότητες ασβεστίου με κάπως χαμηλότερη βιοδιαθεσιμότητα (περίπου 20%).
Το ενισχυμένο γάλα σόγιας θεωρείται εναλλακτική λύση για τα αγελαδινό γάλα και τα τρόφιμα εμπλουτισμένα με ασβέστιο (χυμοί, δημητριακά, ψωμιά, γάλα ρυζιού και γάλα αμυγδάλου), καθώς και το kale προτείνονται ως επιλογές ασβεστίου (9).
6. Ιώδιο
απαιτείται για την κανονική ανάπτυξη και εξέλιξη του εγκεφάλου. Συστήνεται από διαιτητικές και συμπληρωματικές πηγές 150 μg / ημέρα πριν από τη σύλληψη και 220 μg κατά την εγκυμοσύνη (19)
Οι φυτοφάγοι που δεν καταναλώνουν σημαντικές πηγές ιωδίου όπως το ιωδιούχο άλας ή φύκια ίσως διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας (9). Γενικά, το θαλασσινό αλάτι δεν είναι ιωδιούχο (9)
Αν και τρόφιμα όπως σταυρανθή, γλυκοπατάτες και σόγια περιέχουν φυσικές βρογχοκηλογόνες ουσίες, δεν έχουν συσχετιστεί με ανεπάρκεια του θυρεοειδούς σε υγιείς ανθρώπους, υπό την προϋπόθεση ότι η πρόσληψη ιωδίου είναι επαρκής (9)
7. Πρωτεΐνες
Η φυτοφαγία συνήθως πληρεί ή υπερβαίνει το ΣΗΠ της πρωτεΐνης, όταν οι θερμίδες είναι επαρκείς (9). Οι όροι “πλήρης πρωτεΐνη” και “μη-πλήρης πρωτεΐνη” είναι παραπλανητικοί σε σχέση με τις φυτικές πρωτεΐνες. Πρωτεΐνη από μια ποικιλία φυτικών τροφών, που καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα (9)
8. ω-3 λιπαρά οξέα
Σε σύγκριση με τους μη-φυτοφάγους, τα επίπεδα αίματος και ιστού των μακράς αλύσου ω-3 λιπαρών οξέων (εικοσαπεντανοϊκό οξύ-EPA και δοκοσαεξανοϊκό οξύ-DHA) μπορεί να είναι σημαντικά χαμηλότερα (9).
Τα μακράς αλύσου ω-3 λιπαρά οξέα είναι σημαντικά για την ανάπτυξη και διατήρηση του εγκεφάλου, του αμφιβληστροειδούς και επηρεάζουν ευνοϊκά τα αποτελέσματα της εγκυμοσύνης και τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις (9). Ωστόσο, τα βίγκαν παιδιά δεν φαίνεται να εμφανίζουν δυσλειτουργίες στην οφθαλμική ή διανοητική ανάπτυξη, και οι ενήλικες βίγκαν εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις (9).
Οι πιο συμπυκνωμένες φυτικές πηγές των ω-3 λιπαρών οξέων είναι σπόροι (λινάρι, κία, κάνναβη, καμελίνα, κράμβη), καρύδια (9).
Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι σε υγιή άτομα η ενδογενής σύνθεση των ΕΡΑ και DHA από το ALA είναι αρκετή για να διατηρήσει τα επίπεδα σταθερά για πολλά χρόνια (9).
Το α-λινολενικό οξύ (ALA) μετατρέπεται ενδογενώς σε ΕΡΑ και DHA.
Η υψηλή πρόσληψη λινολεϊκού οξέος (LA) μπορεί να καταστείλει τη μετατροπή ALA (9). Ο λόγος LA / ALA που δεν υπερβαίνει το 4:1 έχει προταθεί για την βέλτιστη μετατροπή (9)
Το ΣΗΠ για το ALA είναι 1,1 g / ημέρα για τις γυναίκες (9). Για τις βίγκαν γυναίκες, ίσως είναι συνετό να εξασφαλιστεί μία κάπως υψηλότερη πρόσληψη ALA (9).
Χαμηλές δόσεις από συμπληρώματα βασισμένα σε μικροφύκη είναι διαθέσιμα για όλα τους βίγκαν με αυξημένες ανάγκες, όπως είναι η εγκυμοσύνη, ή με μειωμένη ικανότητα μετατροπής, όπως είναι άτομα με υπέρταση ή διαβήτη (9)
Τα βρέφη φυτοφάγων έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις DHA στο πλάσμα και το μητρικό γάλα των φυτοφάγων είναι χαμηλότερο σε DHA (9).
Αυτά τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να συντεθούν σε κάποιο βαθμό από το α-λινολενικό οξύ, αλλά οι ρυθμοί μετατροπής είναι χαμηλοί (αν και κάπως ενισχυμένοι κατά την εγκυμοσύνη) (9). Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες που ακολουθούν μία φυτοφαγική διατροφή ίσως ωφεληθούν από άμεσες πηγές EPA και DHA που προέρχονται από μικροφύκη (9).
9. βιταμίνη Β12
Προϊόντα ζύμωσης (όπως το τέμπε), το νόρι, η σπιρουλίνα, η χλωρέλλα, και η μη ενισχυμένη διατροφική μαγιά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αξιόπιστες επαρκείς πηγές βιταμίνης Β12 (9). Οι φυτοφάγοι πρέπει να καταναλώνουν τακτικά αξιόπιστες πηγές, το οποίο σημαίνει συμπληρώματα Β12 και ενισχυμένα τρόφιμα.
Η υποκλινική ανεπάρκεια της Β12 οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης. Άτομα με λίγη ή καθόλου Β12 ίσως νιώθουν υγιείς. Ωστόσο, η μακροχρόνια υποκλινική ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό, άνοια, και φτωχή υγεία οστών (9).
Εργαστηριακές εξετάσεις για αξιολόγηση της Β12 συμπεριλαμβάνουν το μέθυλμαλονικο οξύ ορού (ΜΜΑ), η Β12 ορού, και η ολοτρανσκοβαλαμίνη (9)
Κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό είναι απαραίτητη η τακτική και επαρκής πρόσληψη Β12 (9), αλλιώς μπορεί να υπάρξουν σοβαρές συνέπειες (28-33)
Συμπέρασμα
Μία σωστά σχεδιασμένη βίγκαν διατροφή ικανοποιεί τις θρεπτικές ανάγκες της μητέρας και του εμβρύου, ενώ προάγει την κανονική ανάπτυξη κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, και προστατεύει από χρόνιες παθήσεις καθώς και αρκετά προβλήματα υγείας που εμφανίζονται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι πτυχιούχοι διαιτολόγοι μπορούν να παρέχουν πολύτιμη καθοδήγηση σε γυναίκες που επιθυμούν να ακολουθήσουν μία βίγκαν διατροφή πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά την εγκυμοσύνη έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τα βέλτιστα αποτελέσματα, το σωστό βάρος και τις ιδανικές επιλογές τροφίμων (με μία μεγάλη ποικιλία από φρουτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους, δημητριακά, αφεψήματα, μυρωδικά), δεδομένου ότι η εγκυμοσύνη είναι μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδος όπου η διατροφή της μητέρας επιδρά καταλυτικά όχι μόνο στην δική της υγεία αλλά και στην υγεία του παιδιού της (κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και στην μετέπειτα ζωή του).
Οι πτυχιούχοι διαιτολόγοι μπορούν να παρέχουν πολύτιμη καθοδήγηση σε γυναίκες που επιθυμούν να ακολουθήσουν μία βίγκαν διατροφή πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά την εγκυμοσύνη έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τα βέλτιστα αποτελέσματα, το σωστό βάρος και τις ιδανικές επιλογές τροφίμων (με μία μεγάλη ποικιλία από φρουτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους, δημητριακά, αφεψήματα, μυρωδικά), δεδομένου ότι η εγκυμοσύνη είναι μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδος όπου η διατροφή της μητέρας επιδρά καταλυτικά όχι μόνο στην δική της υγεία αλλά και στην υγεία του παιδιού της (κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και στην μετέπειτα ζωή του).
Συζήτηση
Η εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται από πρόσθετες διατροφικές απαιτήσεις διότι αυξανόμενα στοιχεία δείχνουν ότι η προγεννητική περίοδος αποτελεί μια κρίσιμη περίοδος που επηρεάζουν τη δια βίου υγεία του παιδιού (19).
Ο σκοπός της προγεννητικής διατροφής είναι να υποστηρίξει ένα υγιές περιβάλλον για τη μήτρα έτσι ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την υγεία της μητέρας. Επιπρόσθετα, ένας υγιεινός τρόπος ζωής περιλαμβάνει τακτική σωματική άσκηση (27) και αποφυγή επιβλαβών πρακτικών (π.χ. κάπνισμα, αλκοόλ κ.ά. (19)).
Τo ενδιαφέρον και η εκτίμηση για την φυτοφαγική διατροφή συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, καθώς κυβερνητικές υπηρεσίες και διάφοροι οργανισμοί υγείας και διατροφής υποστηρίζουν αυτήν την διατροφική επιλογή.
To αποτέλεσμα είναι ότι στην Ελλάδα συνεχώς το ποσοστό των ανθρώπων που επιλέγουν την vegan διατροφή.
Η μετάβαση στην βίγκαν διατροφή ποτέ δεν ήταν πιο εύκολη αφενός διότι για κάθε φαγητό υπάρχει και η αντίστοιχη βίγκαν εκδοχή (έτοιμο από καταστήματα ή/και με σπιτική συνταγή), και αφετέρου πλέον, υπάρχουν άφθονες επιστημονικά τεκμηριωμένες πηγές, με αποτέλεσμα οι διαιτολόγοι να έχουν σύγχρονη ενημέρωση για την φυτοφαγία έτσι ώστε να βοηθήσουν αποτελεσματικότερα τις βίγκαν γυναίκες να κάνουν καλά ενημερωμένες επιλογές για την διατροφική τους υγεία.
Συνεπώς, αποτελεί πολύτιμο εφόδιο για τις γυναίκες να αναζητήσουν βοήθεια από διαιτολόγους (ιδανικά από βίγκαν διαιτολόγους) έτσι ώστε να εκπαιδευτούν πάνω σε σημαντικά ζητήματα και να θέσουν γερά και υγιή θεμέλια στην σωματική, διανοητική και ψυχική υγεία του παιδιού τους.
Ο σκοπός της προγεννητικής διατροφής είναι να υποστηρίξει ένα υγιές περιβάλλον για τη μήτρα έτσι ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την υγεία της μητέρας. Επιπρόσθετα, ένας υγιεινός τρόπος ζωής περιλαμβάνει τακτική σωματική άσκηση (27) και αποφυγή επιβλαβών πρακτικών (π.χ. κάπνισμα, αλκοόλ κ.ά. (19)).
Τo ενδιαφέρον και η εκτίμηση για την φυτοφαγική διατροφή συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, καθώς κυβερνητικές υπηρεσίες και διάφοροι οργανισμοί υγείας και διατροφής υποστηρίζουν αυτήν την διατροφική επιλογή.
To αποτέλεσμα είναι ότι στην Ελλάδα συνεχώς το ποσοστό των ανθρώπων που επιλέγουν την vegan διατροφή.
Η μετάβαση στην βίγκαν διατροφή ποτέ δεν ήταν πιο εύκολη αφενός διότι για κάθε φαγητό υπάρχει και η αντίστοιχη βίγκαν εκδοχή (έτοιμο από καταστήματα ή/και με σπιτική συνταγή), και αφετέρου πλέον, υπάρχουν άφθονες επιστημονικά τεκμηριωμένες πηγές, με αποτέλεσμα οι διαιτολόγοι να έχουν σύγχρονη ενημέρωση για την φυτοφαγία έτσι ώστε να βοηθήσουν αποτελεσματικότερα τις βίγκαν γυναίκες να κάνουν καλά ενημερωμένες επιλογές για την διατροφική τους υγεία.
Συνεπώς, αποτελεί πολύτιμο εφόδιο για τις γυναίκες να αναζητήσουν βοήθεια από διαιτολόγους (ιδανικά από βίγκαν διαιτολόγους) έτσι ώστε να εκπαιδευτούν πάνω σε σημαντικά ζητήματα και να θέσουν γερά και υγιή θεμέλια στην σωματική, διανοητική και ψυχική υγεία του παιδιού τους.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας και τον χρόνο σας !
|
|
Παραπομπές
1. https://www.nytimes.com/1998/06/20/us/final-advice-from-dr-spock-eat-only-all-your-vegetables.html
2. https://books.google.gr/books?id=NVJwDwAAQBAJ&pg=PA320#v=onepage&q&f=false
3. https://www.bda.uk.com/news/view?id=179
4. http://www.unlockfood.ca/en/Articles/Vegetarian-and-Vegan-Diets/What-You-Need-to-Know-About-Following-a-Vegan-Eati.aspx
5. https://pedsinreview.aappublications.org/content/25/5/174?sso=1&sso_redirect_count=1&nfstatus=401&nftoken=00000000-0000-0000-0000-000000000000&nfstatusdescription=ERROR%3a+No+local+token
6. https://www.cps.ca/en/documents/position/vegetarian-diets
7. https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/nutrition-basics/vegetarian-vegan-and-meals-without-meat#.WghlQZll9D8
8. http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/planning-meals/meal-planning-for-vegetarians/
9. J Acad Nutr Diet. 2016 Dec;116(12):1970-1980. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Vegetarian Diets. Melina V, Craig W, Levin S.
10. https://sentientmedia.org/how-many-animals-are-killed-for-food-every-day/
11. https://faunalytics.org/global-animal-slaughter-statistics-and-charts/
12. https://waterfootprint.org/en/resources/interactive-tools/product-gallery/
13. https://www.watercalculator.org/water-use/foods-big-water-footprint/
14. https://www.huffingtonpost.ca/2015/10/15/vegetarian-diet-cost_n_8306172.html?guccounter=1&guce_referrer_us=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8&guce_referrer_cs=glPYDRu3E9_R0MLLq8tKIA
15. https://www.vita.gr/2018/05/23/epikairotita/h-pagkosmia-paxysarkia-ayksanetai/
16. http://www.bbc.com/capital/story/20181102-swapping-t-bone-for-tofu---but-does-it-add-up
17. https://medicalxpress.com/news/2018-05-vegetarian-diet-good-youit.html
18. https://www.plantbasednews.org/post/meat-free-diet-cheaper-ps600-year
19. J Acad Nutr Diet. 2014 Jul;114(7):1099-103. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: nutrition and lifestyle for a healthy pregnancy outcome. Procter SB1, Campbell CG2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24956993
20. Adv Nutr. 2015 Sep; 6(5): 581–591. Published online 2015 Sep 5. Plant-Based and Plant-Rich Diet Patterns during Gestation: Beneficial Effects and Possible Shortcomings Francesca Pistollato, Sandra Sumalla Cano, Iñaki Elio, Manuel Masias Vergara Francesca Giampieri and Maurizio Battino
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4561836/
21. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2671114/
22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16873779
23. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1464-5491.2010.03209.x
24. Rabinowitch IM. Effects of the High Carbohydrate-Low Calorie Diet Upon Carbohydrate Tolerance in Diabetes Mellitus. Can Med Assoc J. 1935 Aug;33(2):136-44.
25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/495550
26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25414824
27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28399584
28. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3948463
29. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18293883
30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17729202
31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19748244
32. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19852900
33. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22726312
34. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29174030
35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2912628/
36.www.eatright.org/food/nutrition/vegetarian-and-special-diets/feeding-vegetarian-and-vegan-infants-and-toddlers
37. https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/vegetarian-and-vegan-mums-to-be/#
38. https://www.healthlinkbc.ca/health-topics/abq2485
39.https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/vegetarian-diet/art-20046446
40. https://www.pcrm.org/news/news-releases/gov-jerry-brown-makes-plant-based-meals-law-california-hospitals
41. https://vegnews.com/2016/5/texas-hospital-first-in-state-to-promote-vegan-diet
42. https://www.nychealthandhospitals.org/pressrelease/pilot-program-to-promote-a-plant-based-diet-and-reduce-the-risk-for-heart-disease-and-diabetes/
43. https://www.livekindly.com/hospital-promotes-vegan-food-cancer-prevention/?fbclid=IwAR0mRtcLGBfcqItYMLCfmNy7PuL1_yikwMoZbyclp_H-RrfZ5UpqNQBJk6A
44. https://www.plantbasednews.org/post/nhs-hospital-trust-launches-extensive-vegan-menu
45. https://www.hopkinsallchildrens.org/Patients-Families/Health-Library/HealthDocNew/Vegan-Food-Guide-(1)
46. https://www.pcrm.org/news/health-nutrition/vegan-diet-reduces-inflammation-more-aha-recommended-diet
47. https://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/news/201603_Plant_based_diets
48. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4426470/
49. https://www.in.gr/2019/05/18/tech/psisimo-kreatos-dimiourgei-organika-aerolymata-osa-kai-ta-aytokinita/
50. https://mercyforanimals.org/dairy-industry-plant-based-milks-are-a-serious
51. https://yaleglobalhealthreview.com/2016/01/25/a-call-to-action-psychological-harm-in-slaughterhouse-workers/
52. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4841092/
53. https://www.texasobserver.org/ptsd-in-the-slaughterhouse/
54. https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/nov/19/christmas-crisis-kill-dinner-work-abattoir-industry-psychological-physical-damage
55. https://www.youtube.com/watch?v=kGDYydkvg3E
56. https://www.ajconline.org/article/0002-9149(90)90383-C/pdf
57. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1312295/
58. https://www.adaptt.org/veganism/humans-are-herbivores.html
59. https://www.peta.org/living/food/really-natural-truth-humans-eating-meat/
60.https://www.livekindly.co/natalie-portman-vegan-feminism/?fbclid=IwAR0Kwv7mzFzTSNOeNa5SvSVzU5ZxZpja1O9Y1D6S8FsfVmz2xiAliRQgOwQ
61.https://www.livekindly.co/animals-human-rights-indian-state/?fbclid=IwAR2zVscF8uSYW8fIn0oUOOwByOk8ap1Spo8dGBCpk23NOTniniJZrdcywsI
62. https://www.youtube.com/watch?v=BRtTvaEinbI
63. https://anti-speciesism.com/
64. https://becominganactivist.wordpress.com/2015/03/02/why-vegan-part-3-ethics-and-speciesism/
65. https://www.unenvironment.org/news-and-stories/story/tackling-worlds-most-urgent-problem-meat
66.https://www.pcrm.org/news/news-releases/ama-passes-resolution-hospitals-should-provide-plant-based-meals-and-remove
67. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3662288/
68. Nat Rev Genet. 2005 Mar;6(3):235-40. Folic acid - vitamin and panacea or genetic time bomb? Lucock M1, Yates Z. => www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15738964
69. MyFoodData, sourced from the U.S. Agricultural Research Service Nutrition Data Release 28 => https://tools.myfooddata.com/nutrient-ranking-tool.php?nutrient=Folate-B9&foodgroup=All&sortby=Highest&servsize=Common&list=Simple
70. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2009 Nov;12(6):555-64. doi: 10.1097/MCO.0b013e32833192bc. Folic acid fortification: a double-edged sword. Lucock M1, Yates Z. => www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19726978
71. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 Sep 8;106(36):15424-9. doi: 10.1073/pnas.0902072106. Epub 2009 Aug 24. The extremely slow and variable activity of dihydrofolate reductase in human liver and its implications for high folic acid intake. Bailey SW1, Ayling JE. => www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19706381
Παράρτημα Α
1. Reed Mangels, PhD, Registered Dietitian, LDN:
The Everything Vegan Pregnancy Book: All You Need to Know for a Healthy Pregnancy that Fits Your Lifestyle
2. Reed Mangels, PhD, Registered Dietitian, LDN:
Your Complete Vegan Pregnancy: Your All-in-One Guide to a Healthy, Holistic, Plant-Based Pregnancy
3. Jack Norris, Registered Dietitian and Virginia Messina, Registered Dietitian:
Vegan for Life: Everything You Need to Know to Be Healthy and Fit on a Plant-Based Diet
4. Dr. Holly Roberts, Gynecologist:
Your Vegetarian Pregnancy: A Month-by-Month Guide to Health and Nutrition
5. Michael Klaper, Medical Doctor:
Pregnancy, Children, and the Vegan Diet
6. Neal D Barnard, Medical Doctor:
The Vegan Starter Kit: Everything You Need to Know About Plant-Based Eating
7. Lorena Novak Bull, Registered Dietitian:
The Vegan Pregnancy Cookbook: Over 200 Recipes to Keep You and Baby Happy and Healthy for All Three Trimesters (and Beyond)!
8. Dr. Rana Conway, PhD, Registered Nutritionist:
What to Eat When You're Pregnant and Vegetarian: The complete guide to healthy eating
1. https://www.nytimes.com/1998/06/20/us/final-advice-from-dr-spock-eat-only-all-your-vegetables.html
2. https://books.google.gr/books?id=NVJwDwAAQBAJ&pg=PA320#v=onepage&q&f=false
3. https://www.bda.uk.com/news/view?id=179
4. http://www.unlockfood.ca/en/Articles/Vegetarian-and-Vegan-Diets/What-You-Need-to-Know-About-Following-a-Vegan-Eati.aspx
5. https://pedsinreview.aappublications.org/content/25/5/174?sso=1&sso_redirect_count=1&nfstatus=401&nftoken=00000000-0000-0000-0000-000000000000&nfstatusdescription=ERROR%3a+No+local+token
6. https://www.cps.ca/en/documents/position/vegetarian-diets
7. https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/nutrition-basics/vegetarian-vegan-and-meals-without-meat#.WghlQZll9D8
8. http://www.diabetes.org/food-and-fitness/food/planning-meals/meal-planning-for-vegetarians/
9. J Acad Nutr Diet. 2016 Dec;116(12):1970-1980. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Vegetarian Diets. Melina V, Craig W, Levin S.
10. https://sentientmedia.org/how-many-animals-are-killed-for-food-every-day/
11. https://faunalytics.org/global-animal-slaughter-statistics-and-charts/
12. https://waterfootprint.org/en/resources/interactive-tools/product-gallery/
13. https://www.watercalculator.org/water-use/foods-big-water-footprint/
14. https://www.huffingtonpost.ca/2015/10/15/vegetarian-diet-cost_n_8306172.html?guccounter=1&guce_referrer_us=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8&guce_referrer_cs=glPYDRu3E9_R0MLLq8tKIA
15. https://www.vita.gr/2018/05/23/epikairotita/h-pagkosmia-paxysarkia-ayksanetai/
16. http://www.bbc.com/capital/story/20181102-swapping-t-bone-for-tofu---but-does-it-add-up
17. https://medicalxpress.com/news/2018-05-vegetarian-diet-good-youit.html
18. https://www.plantbasednews.org/post/meat-free-diet-cheaper-ps600-year
19. J Acad Nutr Diet. 2014 Jul;114(7):1099-103. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: nutrition and lifestyle for a healthy pregnancy outcome. Procter SB1, Campbell CG2.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24956993
20. Adv Nutr. 2015 Sep; 6(5): 581–591. Published online 2015 Sep 5. Plant-Based and Plant-Rich Diet Patterns during Gestation: Beneficial Effects and Possible Shortcomings Francesca Pistollato, Sandra Sumalla Cano, Iñaki Elio, Manuel Masias Vergara Francesca Giampieri and Maurizio Battino
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4561836/
21. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2671114/
22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16873779
23. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1464-5491.2010.03209.x
24. Rabinowitch IM. Effects of the High Carbohydrate-Low Calorie Diet Upon Carbohydrate Tolerance in Diabetes Mellitus. Can Med Assoc J. 1935 Aug;33(2):136-44.
25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/495550
26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25414824
27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28399584
28. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3948463
29. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18293883
30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17729202
31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19748244
32. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19852900
33. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22726312
34. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29174030
35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2912628/
36.www.eatright.org/food/nutrition/vegetarian-and-special-diets/feeding-vegetarian-and-vegan-infants-and-toddlers
37. https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/vegetarian-and-vegan-mums-to-be/#
38. https://www.healthlinkbc.ca/health-topics/abq2485
39.https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/vegetarian-diet/art-20046446
40. https://www.pcrm.org/news/news-releases/gov-jerry-brown-makes-plant-based-meals-law-california-hospitals
41. https://vegnews.com/2016/5/texas-hospital-first-in-state-to-promote-vegan-diet
42. https://www.nychealthandhospitals.org/pressrelease/pilot-program-to-promote-a-plant-based-diet-and-reduce-the-risk-for-heart-disease-and-diabetes/
43. https://www.livekindly.com/hospital-promotes-vegan-food-cancer-prevention/?fbclid=IwAR0mRtcLGBfcqItYMLCfmNy7PuL1_yikwMoZbyclp_H-RrfZ5UpqNQBJk6A
44. https://www.plantbasednews.org/post/nhs-hospital-trust-launches-extensive-vegan-menu
45. https://www.hopkinsallchildrens.org/Patients-Families/Health-Library/HealthDocNew/Vegan-Food-Guide-(1)
46. https://www.pcrm.org/news/health-nutrition/vegan-diet-reduces-inflammation-more-aha-recommended-diet
47. https://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/news/201603_Plant_based_diets
48. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4426470/
49. https://www.in.gr/2019/05/18/tech/psisimo-kreatos-dimiourgei-organika-aerolymata-osa-kai-ta-aytokinita/
50. https://mercyforanimals.org/dairy-industry-plant-based-milks-are-a-serious
51. https://yaleglobalhealthreview.com/2016/01/25/a-call-to-action-psychological-harm-in-slaughterhouse-workers/
52. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4841092/
53. https://www.texasobserver.org/ptsd-in-the-slaughterhouse/
54. https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/nov/19/christmas-crisis-kill-dinner-work-abattoir-industry-psychological-physical-damage
55. https://www.youtube.com/watch?v=kGDYydkvg3E
56. https://www.ajconline.org/article/0002-9149(90)90383-C/pdf
57. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1312295/
58. https://www.adaptt.org/veganism/humans-are-herbivores.html
59. https://www.peta.org/living/food/really-natural-truth-humans-eating-meat/
60.https://www.livekindly.co/natalie-portman-vegan-feminism/?fbclid=IwAR0Kwv7mzFzTSNOeNa5SvSVzU5ZxZpja1O9Y1D6S8FsfVmz2xiAliRQgOwQ
61.https://www.livekindly.co/animals-human-rights-indian-state/?fbclid=IwAR2zVscF8uSYW8fIn0oUOOwByOk8ap1Spo8dGBCpk23NOTniniJZrdcywsI
62. https://www.youtube.com/watch?v=BRtTvaEinbI
63. https://anti-speciesism.com/
64. https://becominganactivist.wordpress.com/2015/03/02/why-vegan-part-3-ethics-and-speciesism/
65. https://www.unenvironment.org/news-and-stories/story/tackling-worlds-most-urgent-problem-meat
66.https://www.pcrm.org/news/news-releases/ama-passes-resolution-hospitals-should-provide-plant-based-meals-and-remove
67. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3662288/
68. Nat Rev Genet. 2005 Mar;6(3):235-40. Folic acid - vitamin and panacea or genetic time bomb? Lucock M1, Yates Z. => www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15738964
69. MyFoodData, sourced from the U.S. Agricultural Research Service Nutrition Data Release 28 => https://tools.myfooddata.com/nutrient-ranking-tool.php?nutrient=Folate-B9&foodgroup=All&sortby=Highest&servsize=Common&list=Simple
70. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2009 Nov;12(6):555-64. doi: 10.1097/MCO.0b013e32833192bc. Folic acid fortification: a double-edged sword. Lucock M1, Yates Z. => www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19726978
71. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 Sep 8;106(36):15424-9. doi: 10.1073/pnas.0902072106. Epub 2009 Aug 24. The extremely slow and variable activity of dihydrofolate reductase in human liver and its implications for high folic acid intake. Bailey SW1, Ayling JE. => www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19706381
Παράρτημα Α
1. Reed Mangels, PhD, Registered Dietitian, LDN:
The Everything Vegan Pregnancy Book: All You Need to Know for a Healthy Pregnancy that Fits Your Lifestyle
2. Reed Mangels, PhD, Registered Dietitian, LDN:
Your Complete Vegan Pregnancy: Your All-in-One Guide to a Healthy, Holistic, Plant-Based Pregnancy
3. Jack Norris, Registered Dietitian and Virginia Messina, Registered Dietitian:
Vegan for Life: Everything You Need to Know to Be Healthy and Fit on a Plant-Based Diet
4. Dr. Holly Roberts, Gynecologist:
Your Vegetarian Pregnancy: A Month-by-Month Guide to Health and Nutrition
5. Michael Klaper, Medical Doctor:
Pregnancy, Children, and the Vegan Diet
6. Neal D Barnard, Medical Doctor:
The Vegan Starter Kit: Everything You Need to Know About Plant-Based Eating
7. Lorena Novak Bull, Registered Dietitian:
The Vegan Pregnancy Cookbook: Over 200 Recipes to Keep You and Baby Happy and Healthy for All Three Trimesters (and Beyond)!
8. Dr. Rana Conway, PhD, Registered Nutritionist:
What to Eat When You're Pregnant and Vegetarian: The complete guide to healthy eating
