ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3
Ιχθυέλαια + ψάρια ΔΕΝ είναι τα καλύτερα ω3 διότι περιέχουν πλήθος τοξικών ρύπων |
Ενδεικτικά: βαρέα μέταλλα, μικροπλαστικά, αντισυλληπτικά, αντικαταθλιπτικά κ.ά. |
Ευτυχώς, υπάρχουν άλλες τροφές με ω3, οι οποίες είναι μακράν πιο καθαρές και ασφαλείς
|
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά) Β. ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ (χρόνος ανάγνωσης: 18,5 λεπτά) 1. ΨΑΡΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ; 2. ΙΧΘΥΕΛΑΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ; 3. ΣΥΝΟΨΗ: ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 Παραπομπές (144) => Για να διασφαλιστεί η εγκυρότητα των άρθρων, χρησιμοποιώ μόνο αξιόπιστες πηγές, όπως δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, ιδρύματα (νοσοκομεία, πανεπιστήμια κ.ά.), αναρτήσεις/βιβλία από επαγγελματίες Υγείας κ.ο.κ. |
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3
|
Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά)
Είναι α δ ύ ν α τ ο να βελτιστοποιήσουμε την Υγεία μας χωρίς να λαμβάνουμε ε π α ρ κ ή ποσότητα από π ο ι ο τ ι κ ά ω3.
Ποια είναι τα καλύτερα ω3 ;
ΨΑΡΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι τα ψάρια είναι τα καλύτερα ω3. Ωστόσο, αυτό αποτελεί έναν από τους επικίνδυνους διατροφικούς μύθους.
Τα ψάρια δ ε ν είναι τα καλύτερα ω3 διότι αποτελούν την κ ύ ρ ι α πηγή π ο λ λ ώ ν τοξικών ρύπων. Αυτό οφείλεται στο ότι έχουμε μετατρέψει τις θάλασσες μας σε υπόνομο. Όλα τελικά ρέουν στην θάλασσα, όπως αστικά λύματα, ακάθαρτα ύδατα κ.ά.(1).
Ως εκ τούτου, τα ψάρια περιέχουν πλήθος επιβλαβών ρύπων. Αποτελούν ένα τ ο ξ ι κ ό κοκτέιλ.
Ας δούμε, όμως, ορισμένα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς. Ακολουθεί μία ε ν δ ε ι κ τ ι κ ή λίστα.
1. Βαρέα Μέταλλα: η μόλυνση των ψαριών από τα τοξικά βαρέα μέταλλα προκαλεί μεγάλη παγκόσμια ανησυχία διότι απειλεί τους ανθρώπους που καταναλώνουν ψάρια (24, 27-30, 112). Τα βαρέα μέταλλα όταν εισάγονται στον οργανισμό δ ε ν μπορούν να αφαιρεθούν (143). Επίσης, πολλά βαρέα μέταλλα είναι καρκινογόνα, ενώ δ ε ν καταστρέφονται με το μαγείρεμα (23).
Η επιστημονική κοινότητα ανταποκρίνεται αλλά είναι ή δ η πολύ α ρ γ ά (144):
α. υδράργυρος: θεωρείται το π ι ο τοξικό βαρύ μέταλλο. Η κ ύ ρ ι α πηγή έκθεσης είναι τα ψάρια. Μάλιστα, ο μεθυλυδράργυρος - η πιο τοξική μορφή - υπάρχει σε ό λ α τα ψάρια. Οι επιστημονικές πηγές στις οποίες βασίζομαι για αυτούς τους ισχυρισμούς φαίνονται στο άρθρο "Πάρκινσον και Ψάρια".
β. κάδμιο: τοξικό ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα (115). Μεγάλος χρόνος ημιζωής: 10-30 έτη (113, 116). Βλάβη σε νεφρά και ήπαρ, μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα κ.ά. (25). Συμβάλει σε καρκίνους πολλών οργάνων (25, 117). Μεταλλαξιογόνο, τερατογόνο και γονιδιοτοξικό (99).
γ. μόλυβδος: εισέρχεται στα ψάρια από το περιβάλλον τους (120). Τοξικότητα με οξείες ή χρόνιες επιπτώσεις στους ανθρώπους που τρέφονται με ψάρια (123). Οι νευρολογικές επιδράσεις του πιστεύεται ότι είναι μη-αναστρέψιμες. Δεν υπάρχει ασφαλής συγκέντρωση μολύβδου στο αίμα (128, 133). Μειώνει τον βαθμό ευφυΐας IQ των παιδιών (131, 132).
δ. αρσενικό: προκαλεί διάφορους καρκίνους (135). Ψάρια και μαλάκια περιέχουν αρσενικό σε εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις (138) και αποτελούν τον βασικότερο λόγο έκθεσης σε αρσενικό σε πολλούς ανθρώπους (140). Δεν αποικοδομείται με την πάροδο του χρόνου (141, 142).
Εκτός από τα βαρέα μέταλλα, υπάρχουν και άλλα σοβαρά ζητήματα με τα ω3 από τα ψάρια.
2. μικροπλαστικά: Το 60% έως ακόμα και το... 97% (44-47) των ψαριών περιέχει μικροπλαστικά.
3. αντισυλληπτικά: ανιχνεύονται στα ψάρια (57-65, 68-71). Τα αντισυλληπτικά θηλυκοποιούν τα αρσενικά ψάρια: εντοπίζονται αρσενικά ψάρια με θηλυκά χαρακτηριστικά π.χ. παραγωγή αυγών (72-74).
Ποια είναι η βλάβη στην Υγεία από την κατανάλωση ψαριών με αντισυλληπτικά ; Η κατανάλωση θηλυκοποιημένων ψαριών ποιον αντίκτυπο έχει στους άντρες ;
4. αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά και συναφή φάρμακα: Τα ψυχοδραστικά φάρμακα ανιχνεύονται συχνά στο υδάτινο περιβάλλον (50-56).
5. άλλα φάρμακα: οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι ανθρώπινα και κτηνιατρικά φάρμακα επηρεάζουν τα ψάρια (75, 76).
6. λοιπά: άλλοι ρύποι που υπάρχουν στα ψάρια είναι ένα μεγάλο εύρος από διάφορα φυτοφάρμακα (77-111), καθώς και PCB (32).
Για κ ά π ο ι ο υ ς (όχι για όλους) από αυτούς τους ρύπους υπάρχουν όρια ασφαλείας. Ωστόσο, είναι α δ υ ν α το να προβλέψουμε τις επιπτώσεις από την τ α υ τ ό χ ρ ο ν η και σ υ ν ε ρ γ ι σ τ ι κ ή δράση όλων αυτών των επικίνδυνων ρύπων.
ΨΑΡΙΑ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΙΟΥ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Τα ψάρια ιχθυοτροφείου όχι μόνο έχουν λ ι γ ό τ ε ρ α ω3 (5, 6) αλλά λαμβάνουν και μία α φ ύ σ ι κ η διατροφή, η οποία συμπεριλαμβάνει από... σόγια έως ακόμα και κραμβέλαιο (7). Χαρακτηριστικά είναι τα άρθρα διάφορων ιατρών όπως "5 λόγοι για να αποφεύγετε τα ψάρια ιχθυοτροφείου" (8-10).
Επίσης, τα εκτρεφόμενα ψάρια είναι πιο ευαίσθητα σε μολύνσεις και μ ε τ ά δ ο σ η ασθενειών με αποτέλεσμα να χορηγούνται συχνά α ν τ ι β ι ο τ ι κ ά, η χρήση των οποίων είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη (12).
ΙΧΘΥΕΛΑΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Μελέτη σε 3.000 άνδρες έδειξε κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό: οι άνθρωποι που προμηθεύονταν κάψουλες ιχθυελαίου, όχι μόνο δεν είχαν χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακού θανάτου αλλά, απεναντίας, είχαν υ ψ η λ ό τ ε ρ ο (18).
Μάλιστα, ένας ιατρός αναφέρει χαρακτηριστικά "να σ τ α μ α τ ή σ ο υ μ ε τα πολυδιαφημισμένα συμπληρώματα ιχθυελαίου» (19).
ΣΥΝΟΨΗ: ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3
Ιχθυέλαια και ψάρια σημαίνει :
- πρόσληψη ω3, αλλά και
- πρόσληψη π ο λ λ ώ ν τοξικών ρύπων. Ενδεικτικά, βαρέα μέταλλα, μικροπλαστικά, αντισυλληπτικά, αντικαταθλιπτικά κ.ά.
Αυτό οφείλεται στο ότι έχουμε μετατρέψει τις θάλασσες μας σε υπόνομο. Όλη η ρύπανση εν τέλει καταλήγει στην θάλασσα και τα ψάρια αποτελούν πλέον ένα τ ο ξ ι κ ό κοκτέιλ.
Αναλογιζόμενος όλα τα παραπάνω, έκανα μία εξαντλητική έρευνα ώστε να εντοπίσω ποια είναι τα καλύτερα ω3 για να τα εντάξω στην προσωπική διατροφή μου.
Προσλαμβάνοντας τα πολύτιμα ω3 από ασφαλείς τροφές:
- λαμβάνουμε τις ευεργετικές επιδράσεις των ω3,
- χ ω ρ ί ς την πληθώρα των εξαιρετικά επικίνδυνων ρύπων από τα ψάρια.
Τα ανωτέρω αφορούν όλα τα ψάρια. Ανεξαρτήτως μεγέθους. Τα μικρά ψάρια, σαφώς, έχουν λιγότερους ρύπους αλλά γιατί να διακινδυνεύουμε την Υγεία μας όταν μπορούμε να λάβουμε τα ω3 από άλλες τροφές, μακράν πιο καθαρές ;
Για να μάθετε :
1. ποιες 4 τροφές συστήνω,
2. σε ποια μορφή,
3. σε ποια δοσολογία,
4. με ποιον τρόπο κατανομής αυτής της δοσολογίας, και
5. με ποιο σκεπτικο κατέληξα σε αυτήν την δοσολογία,
η αμοιβή είναι 50€.
Για να ορίσουμε την συνεδρία, συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας.
Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, είμαι στην διάθεση σας.
Είναι α δ ύ ν α τ ο να βελτιστοποιήσουμε την Υγεία μας χωρίς να λαμβάνουμε ε π α ρ κ ή ποσότητα από π ο ι ο τ ι κ ά ω3.
Ποια είναι τα καλύτερα ω3 ;
ΨΑΡΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι τα ψάρια είναι τα καλύτερα ω3. Ωστόσο, αυτό αποτελεί έναν από τους επικίνδυνους διατροφικούς μύθους.
Τα ψάρια δ ε ν είναι τα καλύτερα ω3 διότι αποτελούν την κ ύ ρ ι α πηγή π ο λ λ ώ ν τοξικών ρύπων. Αυτό οφείλεται στο ότι έχουμε μετατρέψει τις θάλασσες μας σε υπόνομο. Όλα τελικά ρέουν στην θάλασσα, όπως αστικά λύματα, ακάθαρτα ύδατα κ.ά.(1).
Ως εκ τούτου, τα ψάρια περιέχουν πλήθος επιβλαβών ρύπων. Αποτελούν ένα τ ο ξ ι κ ό κοκτέιλ.
Ας δούμε, όμως, ορισμένα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς. Ακολουθεί μία ε ν δ ε ι κ τ ι κ ή λίστα.
1. Βαρέα Μέταλλα: η μόλυνση των ψαριών από τα τοξικά βαρέα μέταλλα προκαλεί μεγάλη παγκόσμια ανησυχία διότι απειλεί τους ανθρώπους που καταναλώνουν ψάρια (24, 27-30, 112). Τα βαρέα μέταλλα όταν εισάγονται στον οργανισμό δ ε ν μπορούν να αφαιρεθούν (143). Επίσης, πολλά βαρέα μέταλλα είναι καρκινογόνα, ενώ δ ε ν καταστρέφονται με το μαγείρεμα (23).
Η επιστημονική κοινότητα ανταποκρίνεται αλλά είναι ή δ η πολύ α ρ γ ά (144):
α. υδράργυρος: θεωρείται το π ι ο τοξικό βαρύ μέταλλο. Η κ ύ ρ ι α πηγή έκθεσης είναι τα ψάρια. Μάλιστα, ο μεθυλυδράργυρος - η πιο τοξική μορφή - υπάρχει σε ό λ α τα ψάρια. Οι επιστημονικές πηγές στις οποίες βασίζομαι για αυτούς τους ισχυρισμούς φαίνονται στο άρθρο "Πάρκινσον και Ψάρια".
β. κάδμιο: τοξικό ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα (115). Μεγάλος χρόνος ημιζωής: 10-30 έτη (113, 116). Βλάβη σε νεφρά και ήπαρ, μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα κ.ά. (25). Συμβάλει σε καρκίνους πολλών οργάνων (25, 117). Μεταλλαξιογόνο, τερατογόνο και γονιδιοτοξικό (99).
γ. μόλυβδος: εισέρχεται στα ψάρια από το περιβάλλον τους (120). Τοξικότητα με οξείες ή χρόνιες επιπτώσεις στους ανθρώπους που τρέφονται με ψάρια (123). Οι νευρολογικές επιδράσεις του πιστεύεται ότι είναι μη-αναστρέψιμες. Δεν υπάρχει ασφαλής συγκέντρωση μολύβδου στο αίμα (128, 133). Μειώνει τον βαθμό ευφυΐας IQ των παιδιών (131, 132).
δ. αρσενικό: προκαλεί διάφορους καρκίνους (135). Ψάρια και μαλάκια περιέχουν αρσενικό σε εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις (138) και αποτελούν τον βασικότερο λόγο έκθεσης σε αρσενικό σε πολλούς ανθρώπους (140). Δεν αποικοδομείται με την πάροδο του χρόνου (141, 142).
Εκτός από τα βαρέα μέταλλα, υπάρχουν και άλλα σοβαρά ζητήματα με τα ω3 από τα ψάρια.
2. μικροπλαστικά: Το 60% έως ακόμα και το... 97% (44-47) των ψαριών περιέχει μικροπλαστικά.
3. αντισυλληπτικά: ανιχνεύονται στα ψάρια (57-65, 68-71). Τα αντισυλληπτικά θηλυκοποιούν τα αρσενικά ψάρια: εντοπίζονται αρσενικά ψάρια με θηλυκά χαρακτηριστικά π.χ. παραγωγή αυγών (72-74).
Ποια είναι η βλάβη στην Υγεία από την κατανάλωση ψαριών με αντισυλληπτικά ; Η κατανάλωση θηλυκοποιημένων ψαριών ποιον αντίκτυπο έχει στους άντρες ;
4. αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά και συναφή φάρμακα: Τα ψυχοδραστικά φάρμακα ανιχνεύονται συχνά στο υδάτινο περιβάλλον (50-56).
5. άλλα φάρμακα: οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι ανθρώπινα και κτηνιατρικά φάρμακα επηρεάζουν τα ψάρια (75, 76).
6. λοιπά: άλλοι ρύποι που υπάρχουν στα ψάρια είναι ένα μεγάλο εύρος από διάφορα φυτοφάρμακα (77-111), καθώς και PCB (32).
Για κ ά π ο ι ο υ ς (όχι για όλους) από αυτούς τους ρύπους υπάρχουν όρια ασφαλείας. Ωστόσο, είναι α δ υ ν α το να προβλέψουμε τις επιπτώσεις από την τ α υ τ ό χ ρ ο ν η και σ υ ν ε ρ γ ι σ τ ι κ ή δράση όλων αυτών των επικίνδυνων ρύπων.
ΨΑΡΙΑ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΙΟΥ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Τα ψάρια ιχθυοτροφείου όχι μόνο έχουν λ ι γ ό τ ε ρ α ω3 (5, 6) αλλά λαμβάνουν και μία α φ ύ σ ι κ η διατροφή, η οποία συμπεριλαμβάνει από... σόγια έως ακόμα και κραμβέλαιο (7). Χαρακτηριστικά είναι τα άρθρα διάφορων ιατρών όπως "5 λόγοι για να αποφεύγετε τα ψάρια ιχθυοτροφείου" (8-10).
Επίσης, τα εκτρεφόμενα ψάρια είναι πιο ευαίσθητα σε μολύνσεις και μ ε τ ά δ ο σ η ασθενειών με αποτέλεσμα να χορηγούνται συχνά α ν τ ι β ι ο τ ι κ ά, η χρήση των οποίων είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη (12).
ΙΧΘΥΕΛΑΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Μελέτη σε 3.000 άνδρες έδειξε κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό: οι άνθρωποι που προμηθεύονταν κάψουλες ιχθυελαίου, όχι μόνο δεν είχαν χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακού θανάτου αλλά, απεναντίας, είχαν υ ψ η λ ό τ ε ρ ο (18).
Μάλιστα, ένας ιατρός αναφέρει χαρακτηριστικά "να σ τ α μ α τ ή σ ο υ μ ε τα πολυδιαφημισμένα συμπληρώματα ιχθυελαίου» (19).
ΣΥΝΟΨΗ: ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3
Ιχθυέλαια και ψάρια σημαίνει :
- πρόσληψη ω3, αλλά και
- πρόσληψη π ο λ λ ώ ν τοξικών ρύπων. Ενδεικτικά, βαρέα μέταλλα, μικροπλαστικά, αντισυλληπτικά, αντικαταθλιπτικά κ.ά.
Αυτό οφείλεται στο ότι έχουμε μετατρέψει τις θάλασσες μας σε υπόνομο. Όλη η ρύπανση εν τέλει καταλήγει στην θάλασσα και τα ψάρια αποτελούν πλέον ένα τ ο ξ ι κ ό κοκτέιλ.
Αναλογιζόμενος όλα τα παραπάνω, έκανα μία εξαντλητική έρευνα ώστε να εντοπίσω ποια είναι τα καλύτερα ω3 για να τα εντάξω στην προσωπική διατροφή μου.
Προσλαμβάνοντας τα πολύτιμα ω3 από ασφαλείς τροφές:
- λαμβάνουμε τις ευεργετικές επιδράσεις των ω3,
- χ ω ρ ί ς την πληθώρα των εξαιρετικά επικίνδυνων ρύπων από τα ψάρια.
Τα ανωτέρω αφορούν όλα τα ψάρια. Ανεξαρτήτως μεγέθους. Τα μικρά ψάρια, σαφώς, έχουν λιγότερους ρύπους αλλά γιατί να διακινδυνεύουμε την Υγεία μας όταν μπορούμε να λάβουμε τα ω3 από άλλες τροφές, μακράν πιο καθαρές ;
Για να μάθετε :
1. ποιες 4 τροφές συστήνω,
2. σε ποια μορφή,
3. σε ποια δοσολογία,
4. με ποιον τρόπο κατανομής αυτής της δοσολογίας, και
5. με ποιο σκεπτικο κατέληξα σε αυτήν την δοσολογία,
η αμοιβή είναι 50€.
Για να ορίσουμε την συνεδρία, συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας.
Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, είμαι στην διάθεση σας.
|
Β. ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ (χρόνος ανάγνωσης: 18,5 λεπτά)
Την προηγούμενη εβδομάδα είχα μία συζήτηση με την Άννα, η οποία είναι Μαία και χρησιμοποιεί τα φαρμακευτικά μανιτάρια της εταιρείας DXN από το 2015.
Κατά την διάρκεια της συζήτησης, η Άννα ανέφερε πόσο σημαντικά θεωρεί τα ω3.
Πράγματι.
Τα ω3 είναι πολύτιμα και είναι απολύτως αδύνατο να επιτύχουμε την βέλτιστη δυνατή Υγεία χωρίς να έχουμε μεριμνήσει για την επαρκή πρόσληψη των ω3.
Ωστόσο, προκύπτει ένα βασικό ερώτημα:
Ποια είναι τα καλύτερα ω3 ;
1. ΨΑΡΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα ψάρια αποτελούν την καλύτερη πηγή ω3.
Είναι, όμως, αυτό αλήθεια ; Είναι τα ψάρια τα καλύτερα τρόφιμα για ω3 ;
Εν συντομία, όχι τα ψάρια δεν είναι τα καλύτερα τρόφιμα για ω3 διότι αποτελούν την κύρια πηγή πολλών τοξικών ρύπων.
Αυτό οφείλεται στο ότι, επί της ουσίας, οι θάλασσες μας έχουν γίνει ο υπόνομος και το δίκτυο απορριμάτων όλης της ανθρωπότητας: Όλα τελικά ρέουν στην θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των αστικών λυμάτων και των ακάθαρτων υδάτων (1).
Εν ολίγοις, τα ψάρια περιέχουν συνδυασμό επιβλαβών ρύπων. Αποτελούν ένα τοξικό κοκτέιλ.
Ας δούμε, όμως, ορισμένα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς.
Την προηγούμενη εβδομάδα είχα μία συζήτηση με την Άννα, η οποία είναι Μαία και χρησιμοποιεί τα φαρμακευτικά μανιτάρια της εταιρείας DXN από το 2015.
Κατά την διάρκεια της συζήτησης, η Άννα ανέφερε πόσο σημαντικά θεωρεί τα ω3.
Πράγματι.
Τα ω3 είναι πολύτιμα και είναι απολύτως αδύνατο να επιτύχουμε την βέλτιστη δυνατή Υγεία χωρίς να έχουμε μεριμνήσει για την επαρκή πρόσληψη των ω3.
Ωστόσο, προκύπτει ένα βασικό ερώτημα:
Ποια είναι τα καλύτερα ω3 ;
1. ΨΑΡΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα ψάρια αποτελούν την καλύτερη πηγή ω3.
Είναι, όμως, αυτό αλήθεια ; Είναι τα ψάρια τα καλύτερα τρόφιμα για ω3 ;
Εν συντομία, όχι τα ψάρια δεν είναι τα καλύτερα τρόφιμα για ω3 διότι αποτελούν την κύρια πηγή πολλών τοξικών ρύπων.
Αυτό οφείλεται στο ότι, επί της ουσίας, οι θάλασσες μας έχουν γίνει ο υπόνομος και το δίκτυο απορριμάτων όλης της ανθρωπότητας: Όλα τελικά ρέουν στην θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των αστικών λυμάτων και των ακάθαρτων υδάτων (1).
Εν ολίγοις, τα ψάρια περιέχουν συνδυασμό επιβλαβών ρύπων. Αποτελούν ένα τοξικό κοκτέιλ.
Ας δούμε, όμως, ορισμένα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς.
|
Όπως είδαμε στο άρθρο "Πάρκινσον και Ψάρια", τα ψάρια δεν αποτελούν τα καλύτερα τρόφιμα για ω3, και οι λόγοι - εν συντομία - είναι οι εξής:
1. ο υδράργυρος θεωρείται το π ι ο τοξικό βαρύ μέταλλο. 2. ο υδράργυρος είναι α ι τ ι ο λ ο γ ι κ ό ς παράγοντας για νευρολογικές και κινητικές διαταραχές, ενώ διαπερνάει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Γιατί συζητάμε για τον υδράργυρο ; Τί σχέση έχει με τα ψάρια και τα ω3 ; Ο λόγος που έκανα αυτήν την εισαγωγή είναι διότι η κ ύ ρ ι α πηγή έκθεσης στον υδράργυρο είναι η διατροφή (όχι το νερό ή ο αέρας) και από την διατροφή τα ψάρια αποτελούν την κύρια πηγή πρόσληψης για τον υδράργυρο. Μάλιστα, ο μεθυλυδράργυρος, η πιο τοξική μορφή του, β ι ο μ ε γ ε θ ύ ν ε τ α ι μέσω της κατανάλωσης ψαριών, με την μέση αναλογία του να ξεπερνάει το >95% (!) στα ψάρια. Σε αυτό να προστεθεί ότι ο μεθυλυδράργυρος υπάρχει σε ό λ α τα ψάρια καθώς και σε ό λ α τα θαλασσινά, ενώ το να γνωρίζουμε ποια ψάρια έχουν χαμηλότερο υδράργυρο αποτελεί πρόκληση, αν όχι α δ ύ ν α τ ο. Επιπρόσθετα, ο υδράργυρος ούτε αποβάλλεται αλλά ούτε εξαλείφεται με το μαγείρεμα. Οι επιστημονικές πηγές στις οποίες βασίζομαι για να κάνω αυτούς τους ισχυρισμούς φαίνονται στο άρθρο "Πάρκινσον και Ψάρια". |
ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ ΚΑΙ ΨΑΡΙΑ
|
|
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η βασική έκθεση των ανθρώπων στον μεθυλυδράργυρο οφείλεται στην κατανάλωση ψαριών (2), ενώ, όπως αναφέρει και το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο υδράργυρος μπορεί να βρεθεί σε ό λ α τα θαλασσινά ανεξάρτητα από το εάν εκτρέφονται σε ελεγχόμενες συνθήκες ή όχι, το οποίο οφείλεται στην ρύπανση που πλέον μολύνει λίμνες, ποτάμια και ωκεανούς (3).
|
ΨΑΡΙΑ και ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ
|
είναι τα ψάρια ιχθυοτροφείου καλύτερα ;
Τα ψάρια ανοιχτής θαλάσσης ("ελευθέρας βοσκής" ή αλλιώς «άγρια» πελαγίσια) έχουν 2 έως 12 φορές (!) υ ψ η λ ό τ ε ρ ε ς συγκεντρώσεις υδραργύρου, σε σύγκριση με τα ψάρια ιχθυοτροφείου (4).
Συνεπώς, είναι τα ψάρια ιχθυοτροφείου καλύτερη επιλογή ; Σαφώς και όχι.
Εκτός από ότι τα ψάρια ιχθυοτροφείου έχουν λ ι γ ό τ ε ρ α από τα αντι-φλεγμονώδη ω3 και περισσότερα από τα φλεγμονώδη ω6 (5, 6), στα ψάρια ιχθυοτροφείου χορηγείται μια ε π ε ξ ε ρ γ α σ μ έ ν η αλλά και αφύσικη διατροφή, στην οποία συμπεριλαμβάνεται από... σόγια έως ακόμα και κραμβέλαιο (7).
Τα ψάρια ανοιχτής θαλάσσης ("ελευθέρας βοσκής" ή αλλιώς «άγρια» πελαγίσια) έχουν 2 έως 12 φορές (!) υ ψ η λ ό τ ε ρ ε ς συγκεντρώσεις υδραργύρου, σε σύγκριση με τα ψάρια ιχθυοτροφείου (4).
Συνεπώς, είναι τα ψάρια ιχθυοτροφείου καλύτερη επιλογή ; Σαφώς και όχι.
Εκτός από ότι τα ψάρια ιχθυοτροφείου έχουν λ ι γ ό τ ε ρ α από τα αντι-φλεγμονώδη ω3 και περισσότερα από τα φλεγμονώδη ω6 (5, 6), στα ψάρια ιχθυοτροφείου χορηγείται μια ε π ε ξ ε ρ γ α σ μ έ ν η αλλά και αφύσικη διατροφή, στην οποία συμπεριλαμβάνεται από... σόγια έως ακόμα και κραμβέλαιο (7).
|
Χαρακτηριστικά είναι τα άρθρα διάφορων ιατρών (8-10), όπως του ιατρού David Perlmutter με τίτλο "5 λόγοι για τους οποίους πρέπει να αποφεύγετε τα ψάρια ιχθυοτροφείου" (8) και του ιατρού Eric Berg με τίτλο "ΜΗΝ καταναλώνετε πλέον ψάρια ιχθυοτροφείου" (9).
Στην υδατοκαλλιέργεια, οι πυκνές αποικίες αυξάνουν : - το άγχος των ψαριών λόγω του ότι δεν υπάρχει επαρκής χώρος για την ανεμπόδιστη και ελεύθερη κίνηση τους, καθώς και - την μ ε τ ά δ ο σ η ασθενειών (11). Λόγω της υψηλής πυκνότητας των ψαριών στην υδατοκαλλιέργεια, τα εκτρεφόμενα ψάρια είναι γενικά πιο ευαίσθητα από τα άγρια ψάρια σε μολύνσεις και ασθένειες. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, τα α ν τ ι β ι ο τ ι κ ά προστίθενται συχνά στις ιχθυοτροφές. Και σαν να μην έφτανε το ότι προσθέτονται αντιβιοτικά, η χρήση αυτών των αντιβιοτικών είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη (12). Η χρήση αντιβιοτικών δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντικό πρόβλημα αλλά και ανησυχία για την Υγεία των καταναλωτών (13). |
|
2. ΤΑ ΙΧΘΥΕΛΑΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3 ;
Ο ιατρός Michael Greger στο βίντεο του με τίτλο "Είναι το ιχθυέλαιο χωρίς αξία ή ακόμα και επιβλαβές "; αναφέρει ότι "Η συμβουλή για κατανάλωση λιπαρών ψαριών ή λήψη ιχθυελαίου, για μείωση του κινδύνου καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού ή θνησιμότητας δ ε ν υποστηρίζεται πλέον από την επιστημονική βιβλιογραφία (14).
Είναι τα υποτιθέμενα οφέλη των συμπληρωμάτων ιχθυελαίου πολύ καλά για να είναι αληθινά ; (15)
Ο ιατρός Michael Greger στο βίντεο του με τίτλο "Είναι το ιχθυέλαιο χωρίς αξία ή ακόμα και επιβλαβές "; αναφέρει ότι "Η συμβουλή για κατανάλωση λιπαρών ψαριών ή λήψη ιχθυελαίου, για μείωση του κινδύνου καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού ή θνησιμότητας δ ε ν υποστηρίζεται πλέον από την επιστημονική βιβλιογραφία (14).
Είναι τα υποτιθέμενα οφέλη των συμπληρωμάτων ιχθυελαίου πολύ καλά για να είναι αληθινά ; (15)
|
Μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό του Αμερικάνικου Ιατρικού Συλλόγου εξέτασε τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που αξιολογούσαν τις επιδράσεις των ωμέγα-3.
Τί βρήκαν; Συνολικά, δ ε ν βρήκαν κανένα προστατευτικό όφελος από τα συμπληρώματα ιχθυέλαιου για: - την συνολική θνησιμότητα, - την θνησιμότητα από καρδιακές παθήσεις, - τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, - την καρδιακή προσβολή, ή - το εγκεφαλικό (16). |
Μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών: Κανένα προστατευτικό όφελος από τα συμπληρώματα ιχθυέλαιου
|
Τι γίνεται όμως με όσους ανθρώπους έχουν ή δ η υποστεί καρδιακή προσβολή και προσπαθούν να αποτρέψουν μία ακόμα ;
Mια μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων, διπλά τυφλών, ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο δοκιμών κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα: κ α ν έ ν α όφελος (17).
Μάλιστα, μία ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 3.000 άνδρες, και τα ευρήματα έδειξαν κάτι ακόμα χειρότερο:
όσοι συμβουλεύονταν να τρώνε λιπαρά ψάρια, και ιδιαίτερα όσοι προμηθεύονταν κάψουλες ιχθυελαίου, όχι μόνο δεν είχαν χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακού θανάτου αλλά, απεναντίας, είχαν υ ψ η λ ό τ ε ρ ο (18).
Συνεπώς, συμπληρώματα ιχθυελαίου είναι χρήσιμα ;
Όπως αναφέρει ένας ιατρός "κρίνοντας από τα ευρήματα μετα-αναλύσεων, η δουλειά μας [ως ιατροί] είναι να σ τ α μ α τ ή σ ο υ μ ε στο σύνολο των ασθενών μας τα πολυδιαφημισμένα συμπληρώματα ιχθυελαίου» (19).
Η πρόσληψη ιχθυέλαιων σημαίνει πρόσληψη δ ι ά φ ο ρ ω ν τοξικών ρύπων όπως υδραργύρου, βαρέων μετάλλων, διοξίνες, πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB) και άλλα.
Συνεπώς, τα ω3 που περιέχουν τα ψάρια δ ε ν δικαιολογούν την κατανάλωση ψαριών.
Μπορούμε να προσλάβουμε τα πολύτιμα ω3 καταναλώνοντας άλλες τροφές ώστε :
- αφενός να λάβουμε τις ευεργετικές επιδράσεις των ω3, και
- αφετέρου να αποφύγουμε την πληθώρα εξαιρετικά επικίνδυνων ρύπων που περιέχουν τα ψάρια.
Mια μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων, διπλά τυφλών, ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο δοκιμών κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα: κ α ν έ ν α όφελος (17).
Μάλιστα, μία ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 3.000 άνδρες, και τα ευρήματα έδειξαν κάτι ακόμα χειρότερο:
όσοι συμβουλεύονταν να τρώνε λιπαρά ψάρια, και ιδιαίτερα όσοι προμηθεύονταν κάψουλες ιχθυελαίου, όχι μόνο δεν είχαν χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακού θανάτου αλλά, απεναντίας, είχαν υ ψ η λ ό τ ε ρ ο (18).
Συνεπώς, συμπληρώματα ιχθυελαίου είναι χρήσιμα ;
Όπως αναφέρει ένας ιατρός "κρίνοντας από τα ευρήματα μετα-αναλύσεων, η δουλειά μας [ως ιατροί] είναι να σ τ α μ α τ ή σ ο υ μ ε στο σύνολο των ασθενών μας τα πολυδιαφημισμένα συμπληρώματα ιχθυελαίου» (19).
Η πρόσληψη ιχθυέλαιων σημαίνει πρόσληψη δ ι ά φ ο ρ ω ν τοξικών ρύπων όπως υδραργύρου, βαρέων μετάλλων, διοξίνες, πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB) και άλλα.
Συνεπώς, τα ω3 που περιέχουν τα ψάρια δ ε ν δικαιολογούν την κατανάλωση ψαριών.
Μπορούμε να προσλάβουμε τα πολύτιμα ω3 καταναλώνοντας άλλες τροφές ώστε :
- αφενός να λάβουμε τις ευεργετικές επιδράσεις των ω3, και
- αφετέρου να αποφύγουμε την πληθώρα εξαιρετικά επικίνδυνων ρύπων που περιέχουν τα ψάρια.
|
3. ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ
Ο ιατρός Michael Greger στο βίντεο του με τίτλο "Πόσο καιρό πρέπει να γίνεται αποτοξίνωση από τα ψάρια πριν από την εγκυμοσύνη ; "θέτει ως στόχο να απαντήσει το ερώτημα "πόσοι μήνες χρειάζονται για να καθαρίσει ο οργανισμός από το 99% του υδραργύρου και των άλλων βιομηχανικών τοξινών (20). Όπως αναφέρει μία μελέτη που ανέλυσε τις επιδράσεις από την κατανάλωση ψαριών στην νευροανάπτυξη η αυξημένη κατανάλωση ψαριών από τις μητέρες τόσο π ρ ι ν όσο και κ α τ ά την διάρκεια της εγκυμοσύνης οδηγεί σε α υ ξ η μ έ ν η έκθεση του αγέννητου μωρού στον μεθυλυδράργυρο. Πιο συγκεκριμένα, από τα 33 είδη ψαριού η ανάλυση έδειξε ότι για τα περισσότερα είδη ψαριών, η αρνητική επίδραση από τον μεθυλυδράργυρο στον Δείκτης Νοημοσύνης IQ ήταν μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η την ευεργετική επίδραση από τα ω3 που περιέχουν τα ψάρια. Μάλιστα, σε ορισμένα είδη ψαριών διαπιστώθηκε αρνητική επίδραση έως και 10 βαθμούς (...) στον Δείκτης Νοημοσύνης IQ (21). Δυστυχώς, οι γυναίκες 18 έως 45 ετών έχουν μικρή επίγνωση και γνώση για αυτό το πρόβλημα, το οποίο δεν αφορά μόνο το χρονικό διάστημα "κατά την διάρκεια" της εγκυμοσύνης αλλά ακόμη και το χρονικό διάστημα "πριν από" την εγκυμοσύνη (20). |
Αποτοξίνωση από το 99% του υδραργύρου: Χρειάζεται να προηγηθεί 1 έτος από την διακοπή των ψαριών
|
Δεδομένου ότι ο υδράργυρος έχει μεγάλο χρόνο ημι-ζωής, στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση ψαριών για 1 χρόνο πριν από την εγκυμοσύνη, καθώς και κατά τη διάρκεια της ίδιας της εγκυμοσύνης (21).
Πολλές μητέρες ανησυχούν για την έκθεση των παιδιών τους σε εμβόλια που περιέχουν υδράργυρο. Ωστόσο, εάν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης απλά καταναλώνουν μόνο 1 μερίδα ψαριού την εβδομάδα, τα βρέφη προσλαμβάνουν πολύ περισσότερο υδράργυρο, ο οποίος αντιστοιχεί με το να λάβουν έως και έξι εμβόλια που περιέχουν υδράργυρο (20).
Εντός 1 έτους από την διακοπή της κατανάλωσης ψαριών, το σώμα είναι σε θέση να αποτοξινωθεί σχεδόν από το 99% του υδραργύρου. Δυστυχώς, οι άλλοι βιομηχανικοί ρύποι που υπάρχουν στα ψάρια χρειάζονται περισσότερα χρόνια για να απαλλαγεί το σώμα μας από αυτούς (20).
4. ΑΛΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΑ Ω3 ΑΠΟ ΤΑ ΨΑΡΙΑ
Το υδατινό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένο στη ρύπανση, καθώς αποτελεί συχνά άμεσο προορισμό για την απόρριψη λυμάτων διεργασίας, αστικών λυμάτων και ρύπων από την γεωργική δραστηριότητα (116, 118). Επίσης, δέχονται ρύπους και από άλλες πηγές όπως βιομηχανικά λύματα και ατμοσφαιρικές επιβλαβείς ουσίες όπως από τις βροχοπτώσεις (118).
Παρουσιάζονται ορισμένες από τις επικίνδυνες ουσίες που ανιχνεύονται στα ψάρια. Η λίστα είναι ενδεικτική και σε καμμία περίπτωση δεν είναι εξαντλητική.
- Βαρέα Μέταλλα
Καθώς τα βαρέα μέταλλα συγκεντρώνονται ολοένα και περισσότερο στο περιβάλλον, εισέρχονται στον βιογεωχημικό κύκλο, οδηγώντας σε τοξικότητα (22). Η μόλυνση που προκαλείται στην υδρόβια ζωή από τα βαρέα μέταλλα, έχει γίνει θέμα μεγάλης ανησυχίας τις τελευταίες δεκαετίες (112). Ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι τα βαρέα μέταλλα δεν είναι βιοδιασπώμενα, επομένως όταν εισάγονται στο ανθρώπινο σώμα, επιμένουν, συσσωρεύονται στους ιστούς και δεν μπορούν να αφαιρεθούν (143)
Τα ψάρι προσλαμβάνουν βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδο, χαλκό, κάδμιο και νικέλιο από τα υδάτινα σώματα.
Δεδομένου ότι δεν είναι βιοαποικοδομήσιμα και οι ζωντανοί οργανισμοί δεν διαθέτουν εξειδικευμένα συστήματα για την απέκκριση τους, συσσωρεύονται σε διαφορετικά όργανα (144). Τα ψάρια βρίσκονται σχετικά ψηλά στην κορυφή της υδρόβιας τροφικής αλυσίδας. Ως εκ τούτου, συσσωρεύουν βαρέα μέταλλα από την τροφή τους, το νερό και τα ιζήματα (23, 24).
Δεδομένου ότι τα περισσότερα είδη ψαριών είναι βρώσιμα, τα βαρέα μέταλλα καταλήγουν στον οργανισμό των ανθρώπων που τα καταναλώνουν για φαγητό (144). Τα ψάρια και τα άλλα θαλασσινά αντιπροσωπεύουν μία από τις κύριες πηγές έκθεσης στον μέσο άνθρωπο (25). Επίσης, πολλά από αυτά τα μέταλλα είναι καρκινογόνα, ενώ δεν μπορούν να καταστραφούν από το μαγείρεμα (23).
Λόγω των τεράστιων βιομηχανικών εξελίξεων από την δεκαετία του 1960 και μετά, σταδιακά συγκεντρώθηκαν στο υδάτινο σύστημα καθώς αρχικά δεν δόθηκε σημασία στην πιθανή τοξικότητα τους. Ωστόσο, με την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών στην Υγεία των ανθρώπων λόγω της βιοσυσσώρευσης των βαρέων μετάλλων, η επιστημονική κοινότητα ανταποκρίθηκε, αλλά ήταν ήδη πολύ αργά (144).
Η μόλυνση των ψαριών από τα τοξικά βαρέα μέταλλα έχει προκαλέσει μεγάλη παγκόσμια ανησυχία, η οποία αποτελεί επίσης απειλή για την Υγεία των ανθρώπων που καταναλώνουν ψάρια (24, 27-30).
Τα βαρέα μέταλλα είναι πολύ τοξικά καθώς ίχνη της παρουσίας τους προκαλεί σοβαρές ζημιές στους ανθρώπους που τα καταναλώνουν μέσω της β ι ο σ υ σ σ ώ ρ ε υ σ η ς και της β ι ο μ ε γ έ θ υ ν σ η ς τους (31).
Εκτός από τον υδράργυρο που αναφέρθηκε νωρίτερα, άλλα βαρέα μέταλλα που υπάρχουν στα ψάρια: το κάδμιο, ο μόλυβδος και το αρσενικό.
καδμιο
Το κάδμιο είναι ένας κοινός περιβαλλοντικός ρύπος και είναι ένα από τα πιο τοξικά βαρέα μέταλλα που υπάρχουν στο περιβάλλον (112, 113) και εμφανίζεται σε διάφορους τύπους υδάτων: θάλασσα, ανοιχτός ωκεανός, καθώς σε παράκτια περιβάλλοντα (114).
Το κάδμιο δ ε ν διασπάται σε λιγότερο τοξική μορφή και είναι τοξικό για τον άνθρωπο και τους υδρόβιους οργανισμούς, σε χαμηλές συγκεντρώσεις (115)
Το κάδμιο χαρακτηρίζεται από την ικανότητα συσσώρευσης του στους ιστούς καθώς και τον μεγάλο χρόνο ημιζωής (116), ο οποίος είναι περίπου 10 έως 30 χρόνια. Συσσωρεύεται στο σώμα με την ηλικία (113).
Στον μέσο άνθρωπο, η κύρια οδός εισόδου στον οργανισμό είναι μέσω της κατανάλωσης τροφής (117).
Τα ψάρια βρίσκονται υψηλά στην τροφική αλυσίδα, επομένως σημαντικές ποσότητες τοξικών μετάλλων μπορούν να συσσωρευτούν στους ιστούς τους (116, 118).
Ενώ το κάδμιο είναι ανεκτά μόνο σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, σε ορισμένες συγκεντρώσεις είναι εξαιρετικά τοξικά για τον άνθρωπο (26). Επίσης, η χρόνια έκθεση σε χαμηλές δόσεις καδμίου είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τον οργανισμό, καθώς αυτά τα μέταλλα δεν έχουν κατώφλι τοξικότητας (99).
Μερικές από τις τοξικές επιδράσεις που έχει το κάδμιο περιλαμβάνουν τις εξής: μειωμένη νεφρική και ηπατική λειτουργία, μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα και υπέρταση (25)
Το κάδμιο θεωρείται επίσης καρκινογόνο. Μπορεί να συμβάλει σε καρκίνους πολλών οργάνων (25, 117). Εκτός, από τις καρκινογόνες επιδράσεις, το κάδμιο εμφανίζει επίσης μεταλλαξιογόνες, τερατογόνες και γονιδιοτοξικές επιδράσεις (99).
μόλυβδος:
Ο μόλυβδος είναι ένα επικίνδυνο βαρέο μέταλλο (118) και δεν έχει καμία βιολογική λειτουργία στον άνθρωπο και είναι επιβλαβής ακόμη και σε χαμηλή συγκέντρωση (119).
Ο μόλυβδος εισέρχεται στους μύες των ψαριών από το υδάτινο περιβάλλον του (120) και επηρεάζει την φυσιολογία των ψαριών (121). Ο μόλυβδος είναι ένα δηλητηριώδες μέταλλο, που παρουσιάζει νευροτοξικότητα και διάφορες επιπτώσεις στα ψάρια (122).
Η τοξικότητα από τον μόλυβδο έχει οξείες ή χρόνιες επιπτώσεις, καθώς τα ψάρια αποτελούν μέρος της διατροφής πολλών ανθρώπων (123). Ως τοξικό μέταλλο, ο μόλυβδος μπορεί να συσσωρευτεί στο ανθρώπινο σώμα καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής (124). Ο μόλυβδος συσσωρεύεται στον οργανισμό των ανθρώπων και δεν είναι εφικτό να απομακρυνθεί (125).
Η βιοσυσσώρευση είναι μια χαρακτηριστική πτυχή της τοξικότητας που προκαλείται από την έκθεση στον μόλυβδο (126).
Η συσσώρευση μολύβδου αποδυναμώνει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, την κυκλοφορία και μειώνει την ορμονική και ενζυματική δραστηριότητα. Επομένως ο μόλυβδος ταξινομείται ως τοξικό (127). Επίσης, ο μόλυβδος έχει ταξινομηθεί ως πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο (124). Επιπρόσθετα, ο μόλυβδος προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια και ηπατική βλάβη στον άνθρωπο (118)
Οι νευρολογικές και συμπεριφορικές επιδράσεις του μολύβδου πιστεύεται ότι είναι μη-αναστρέψιμες. Δεν υπάρχει γνωστή ασφαλής συγκέντρωση μολύβδου στο αίμα (128). Επιπλέον, οι επιπτώσεις του μολύβδου τόσο στην ψυχική Υγεία όσο και στη νοημοσύνη είναι επιβλαβείς (129). Η έκθεση στον μόλυβδο βλάπτει όχι μόνο την Υγεία αλλά και την ευφυία δεδομένου ότι μειώνει τον βαθμό ευφυΐας IQ (130).
Σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση, υπάρχει εξαιρετικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στην έκθεση στον μόλυβδο και στο IQ των παιδιών. Η αύξηση του μολύβδου στο αίμα από 10 σε 20 μικρογραμμάρια/dl συσχετίστηκε με μείωση 2,6 βαθμών IQ (131). Μία πιο πρόσφατη μετα-ανάλυση κατέδειξε ότι ο μόλυβδος έχει μεγάλη επίδραση στη νοητική λειτουργία των παιδιών (132).
Ο μόλυβδος είναι νευροτοξικός και μπορεί να διαβρώσει τα εγκεφαλικά κύτταρα αφού εισέλθει στο σώμα. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο έκθεσης σε κανένα σημείο της ζωής (133). Ορισμένοι άνθρωποι που καταναλώνουν ψάρια απαντούν «τρώω ψάρια εδώ και χρόνια και είμαι καλά» και η απάντηση ιατρού είναι η εξής «ναι, αλλά φανταστείτε πόσο πιο έξυπνο/η θα μπορούσατε να ήσασταν».
Ορισμένες χώρες εκδίδουν προειδοποιήσεις σχετικά με τον κίνδυνο κατανάλωσης μολυσμένων ψαριών. Ωστόσο, αγνοούνται από το ευρύ κοινό που συνεχίζει να τα καταναλώνει χωρίς να λαμβάνει υπ'όψιν τις σοβαρές συνέπειες για την Υγεία (134).
αρσενικό:
Το αρσενικό είναι ένα τοξικό στοιχείο για τον άνθρωπο που είναι σε θέση να προκαλέσει μια σειρά από καρκίνους, όπως καρκίνους του ήπατος και του πνεύμονα, καθώς επίσης να προκαλέσει και δερματικές βλάβες. Τα τρόφιμα είναι συνήθως η μεγαλύτερη πηγή έκθεσης του ανθρώπου στο αρσενικό (135).
Το αρσενικό έχει γίνει μια σημαντική τοξικολογική ανησυχία λόγω των αυξανόμενων συγκεντρώσεων του στα υδάτινα αποθέματα (136), ενώ πριν από μόλις λίγους μήνες, δημοσιεύθηκε μία ανασκοπηση με τίτλο "Δηλητήριο στο νερό: Η σιωπηλή επίθεση του αρσενικού στην Υγεία των ψαριών" (137).
Η παρουσία αρσενικού στα θαλασσινά αναφέρθηκε για 1η φορά πριν από 100 χρόνια και λίγο αργότερα αποδείχθηκε ότι τα κοινά θαλασσινά όπως τα ψάρια, τα μαλακόστρακα και τα μαλάκια περιείχαν αρσενικό σε εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις (138). Έχουν αναφερθεί υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού σε θαλάσσια ψάρια και οστρακοειδή (139), τα οποία αποτελούν τον βασικότερο λόγο έκθεσης σε αρσενικό σε πολλούς ανθρώπινους πληθυσμούς (140).
Το αρσενικό δεν αποικοδομείται με την πάροδο του χρόνου και είναι πολύ διαλυτό σε υδάτινα περιβάλλοντα, γεγονός που διευκολύνει τη βιοσυσσώρευση του (141, 142).
Για κάποιους από αυτούς τους τοξικούς ρύπου έχουν θεσπιστεί όρια ασφαλείας. Ωστόσο, δεν υπάρχει δυνατότητα πρόβλεψης για τις επιπτώσεις από την τ α υ τ ό χ ρ ο ν η και σ υ ν ε ρ γ ι σ τ ι κ ή δράση όλων αυτών τον επικίνδυνων ρύπων.
Γιατί να βάζουμε σε κίνδυνο την Υγεία μας όταν μπορούμε να λάβουμε τα ω3 από άλλες πηγές που δεν έχουν εκτεθεί σε επιβλαβείς παράγοντες ;
Εκτός από τα βαρέα μέταλλα, υπάρχουν άλλα ζητήματα με τα ω3 από τα ψάρια ;
- PCB
Τα PCB - πολυχλωριωμένα διφαινύλια - είναι μια ομάδα συνθετικών χημικών ουσιών, οι οποίες εισέρχονται στο σώμα των ψαριών από το νερό, τα ιζήματα και από την κατανάλωση θηραμάτων (μικρότερων ψαριών) που έχουν PCB στο σώμα τους. Τα PCB συσσωρεύονται στα ψάρια και μπορούν να φτάσουν επίπεδα που είναι εκατοντάδες χιλιάδες φορές υψηλότερα από τα επίπεδα που υπάρχουν στο νερό (32)
- μικροπλαστικά
Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα πλαστικό (33) δεδομένου ότι πλέον βρίσκονται παντού, και καταλήγουν στις θάλασσες μας (34). Μελέτες υποδεικνύουν ότι το 60-80% των θαλάσσιων απορριμμάτων στις ακτές, στον πυθμένα της θάλασσας και στους ωκεανούς αποτελούνται από το πλαστικό (35).
Λόγω του ότι η ρύπανση των θαλασσών με τα πάσης φύσεως πλαστικά έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις, καθώς και ότι τα ψάρια δεν μπορούν να διακρίνουν τα μικροπλαστικά (μικρότερα από 5 mm) διότι έχουν το ίδιο σχήμα και χρώμα με τις φυσικές τροφές τους (36). Το κυρίαρχο χρώμα των μικροπλαστικών είναι το μπλε (37).
Ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης μόλυνσης, τα μικροπλαστικά καταναλώνονται από τα ψάρια (38) και ανιχνεύονται συχνά στον οργανισμό των υδρόβιων οργανισμών παγκοσμίως (39) με αποτέλεσμα να αποκτούν σταδιακά πρόσβαση στο ανθρώπινο σώμα (40).
Για τα μικροπλαστικά έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν το στρες και θέτουν σε κίνδυνο το ανοσοποιητικό σύστημα των ψαριών (41, 42). Επίσης, προκαλούν βλάβη στους ιστούς, οξειδωτικό στρες και αλλαγές στην γονιδιακή έκφραση (42).
Τα αλιευτικά προϊόντα είναι γνωστό ότι αποτελούν σημαντική πηγή μικροπλαστικών στην ανθρώπινη διατροφή (43).
Μία ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας που δημοσιεύθηκε πριν από λίγα χρόνια με τίτλο "Παγκόσμια μόλυνση των ψαριών με μικροπλαστικά" διαπίστωσε ότι παγκοσμίως, το 60% των ψαριών περιείχε μικροπλαστικά, ενώ δεν υπάρχουν γεωγραφικές διαφορές στις συγκεντρώσεις αυτών των μικροπλαστικών στα ψάρια (44), ενώ άλλες μελέτες έχουν αναφέρει ότι το 75% (45), το 85% (46) ακόμα και το... 97% (47) των ψαριών έχει καταπιεί μικροπλαστικά ή άλλα πλαστικά υπολείμματα.
Μόλις 100 γραμμάρια σαρδέλας θα μπορούσαν ενδεχομένως να περιέχουν 30 mg μικροπλαστικά ! (48)
Και αυτό αφορά την σαρδέλα, ένα ψάρι που είναι μικρό σε μέγεθος. Αναλογιστείτε πόσα μικροπλαστικά περιέχουν τα ψάρια με μέγεθος μεγαλύτερο μέγεθος από την σαρδέλα.
Εν ολίγοις, τα μικροπλαστικά θεωρούνται παγκόσμιο ζήτημα λόγω των τοξικών τους επιπτώσεων στον άνθρωπο (49).
- αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά και συναφή φάρμακα
Τα ψυχοδραστικά φάρμακα ανιχνεύονται συχνά στο υδάτινο περιβάλλον (50-56)
- αντισυλληπτικά
Αντισυλληπτικά ανιχνεύονται στα ψάρια (57-65).
Τα αστικά λύματα είναι ένα σύνθετο μείγμα που περιέχει συνθετικά οιστρογόνα που χρησιμοποιούνται στα αντισυλληπτικά χάπια (66, 67). Tα υπολείμματα των αντισυλληπτικών χαπιών μπορούν να περάσουν μέσα από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων διότι οι μονάδες δεν έχουν σχεδιαστεί για να εξαλείφουν τα φαρμακευτικά προϊόντα, όπως οι ορμόνες που βρίσκονται στα αντισυλληπτικά χάπια (68-71), με αποτέλεσμα τα ψάρια τα απορροφούν τα συνθετικά οιστρογόνα (69).
Η οιστρογονικότητα των λυμάτων στα ψάρια έχει περιγραφεί σε πολλές χώρες (70).
Επίσης, ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα είναι ότι τα αντισυλληπτικά θηλυκοποιούν τα αρσενικά ψάρια (72, 73).
Από το 1990 έχουν εντοπιστεί αρσενικά ψάρια που παρουσιάζουν γυναικεία χαρακτηριστικά όπως είναι η παραγωγή αυγών (74).
Πρώτη ερώτηση :
Ποιος είναι ο αντίκτυπος στην γυναικεία και στην ανδρική Υγεία από την κατανάλωση ψαριών που περιέχουν τα υπολείμματα των αντισυλληπτικών χαπιών ;
Δεύτερη ερώτηση :
Ένα ποσοστό αρσενικών ψαριών καταναλώνουν αντισυλληπτικά σε τέτοιο βαθμό που τελικά θηλυκοποιούνται.
Η κατανάλωση των θηλυκοποιημένων ψαριών ποιον αντίκτυπο έχει στους άντρες ;
- άλλα φάρμακα
Ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων και κτηνιατρικών φαρμάκων μολύνει τόσο τα γλυκά όσο και τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Αρκετές επιστημονικές μελέτες έχουν αναφέρει ότι δραστικά φαρμακευτικά συστατικά βρέθηκαν σε επιφανειακά ύδατα, σε υπόγεια ύδατα, σε λύματα και ιζήματα, ακόμη και σε ζωντανούς οργανισμούς.
Τα ενεργά φαρμακευτικά συστατικά στα υδάτινα οικοσυστήματα καταλήγουν στο νερό από φαρμακευτικά εργοστάσια, δήμους, νοσοκομεία, βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, κτηνοτροφία και υδατοκαλλιέργεια, μεταξύ άλλων πηγών (75).
Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι τα ανθρώπινα φάρμακα, από τα αντιφλεγμονώδη έως τις ορμόνες στα αντισυλληπτικά χάπια, καταλήγουν σε υδάτινες οδούς και επηρεάζουν τα ψάρια και άλλους υδρόβιους οργανισμούς (76).
- λοιπά
Άλλοι ρύποι που υπάρχουν στα ψάρια είναι τα οργανοχλωριούχα φυτοφάρμακα (77),
όπως :
- διχλωροδιφαινυλοτριχλωροαιθάνιο [Dichlorodiphenyltrichloroethane] (78-82),
- διελδρίνη [dieldrin] (83-87): λόγω του υψηλού επιπέδου βιοσυσσώρευσης στην υδρόβια τροφική αλυσίδα, τα προϊόντα που προέρχονται από ψάρια, ιδιαίτερα το ιχθυέλαιο, εντοπίστηκαν ότι περιέχουν τα υψηλότερα επίπεδα διελδρίνης (88).
- λινδάνη [lindane] (89-92),
- χλωρδάνη (chlordane) (93-97): τα PCB και η χλωρδάνη αποθηκεύονται στο λίπος των ψαριών ενώ ο υδράργυρος αποθηκεύεται στους μυς των ψαριών (98). Η χλωρδάνη απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό και παράλληλα αποβάλλεται αργά από το σώμα. Η πλήρης εξάλειψη μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια. Δεδομένου ότι το χλωρδάνιο δεν αποβάλλεται καλά, μπορεί να συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου στα νεφρά και το ήπαρ (100).
- μίρεξ [Mirex] (101-104), και
- τοξαφένη [toxaphene] (105-108): η τοξαφένη είναι ένας από τους σημαντικότερους έμμονους οργανικούς ρύπους με παγκόσμιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις (109). Αν και τα τοξικολογικά δεδομένα είναι ελάχιστα, η τοξαφένη είναι πιθανότατα καρκινογόνος ουσία ενώ είναι γνωστός ότι ενδοκρινικός διαταράκτης (110) και εξετάζεται εάν η παρουσία τοξαφένης θα πρέπει επίσης να επηρεάσει τις συμβουλές που σχετίζονται με την κατανάλωση ψαριών (111).
- τα βιολογικά ψάρια είναι καλύτερα ;
Η βιολογική καλλιέργεια δ ε ν αποτρέπει τους προαναφερόμενους ρύπους.
Ναι, τα ψάρια που σιτίζονται με βιολογική τροφή είναι καλύτερα από τα ψάρια που σιτίζονται με συμβατική τροφή α λ λ ά τα ψάρια αυτά δεν είναι απομονωμένα από το υδάτινο περιβάλλον, και συνεχίζουν να ε κ τ ί θ ε ν τ α ι σε όλους τους παραπάνω επιβλαβείς και τοξικούς ρύπους.
5. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3
Αναλογιζόμενος όλα τα παραπάνω, έκανα μία εξαντλητική έρευνα ώστε να εντοπίσω ποια είναι τα καλύτερα ω3.
Για να μάθετε :
1. ποιες 4 τροφές συστήνω
2. σε ποια μορφή κατανάλωσης
3. σε ποια δοσολογία,
4. με ποιον τρόπο κατανομής αυτής της δοσολογίας, και
5. με ποιο σκεπτικο κατέληξα σε αυτήν την δοσολογία,
η αμοιβή είναι 50€.
Για να ορίσουμε την συνεδρία, συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας.
Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, είμαι στην διάθεση σας.
Πολλές μητέρες ανησυχούν για την έκθεση των παιδιών τους σε εμβόλια που περιέχουν υδράργυρο. Ωστόσο, εάν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης απλά καταναλώνουν μόνο 1 μερίδα ψαριού την εβδομάδα, τα βρέφη προσλαμβάνουν πολύ περισσότερο υδράργυρο, ο οποίος αντιστοιχεί με το να λάβουν έως και έξι εμβόλια που περιέχουν υδράργυρο (20).
Εντός 1 έτους από την διακοπή της κατανάλωσης ψαριών, το σώμα είναι σε θέση να αποτοξινωθεί σχεδόν από το 99% του υδραργύρου. Δυστυχώς, οι άλλοι βιομηχανικοί ρύποι που υπάρχουν στα ψάρια χρειάζονται περισσότερα χρόνια για να απαλλαγεί το σώμα μας από αυτούς (20).
4. ΑΛΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΑ Ω3 ΑΠΟ ΤΑ ΨΑΡΙΑ
Το υδατινό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένο στη ρύπανση, καθώς αποτελεί συχνά άμεσο προορισμό για την απόρριψη λυμάτων διεργασίας, αστικών λυμάτων και ρύπων από την γεωργική δραστηριότητα (116, 118). Επίσης, δέχονται ρύπους και από άλλες πηγές όπως βιομηχανικά λύματα και ατμοσφαιρικές επιβλαβείς ουσίες όπως από τις βροχοπτώσεις (118).
Παρουσιάζονται ορισμένες από τις επικίνδυνες ουσίες που ανιχνεύονται στα ψάρια. Η λίστα είναι ενδεικτική και σε καμμία περίπτωση δεν είναι εξαντλητική.
- Βαρέα Μέταλλα
Καθώς τα βαρέα μέταλλα συγκεντρώνονται ολοένα και περισσότερο στο περιβάλλον, εισέρχονται στον βιογεωχημικό κύκλο, οδηγώντας σε τοξικότητα (22). Η μόλυνση που προκαλείται στην υδρόβια ζωή από τα βαρέα μέταλλα, έχει γίνει θέμα μεγάλης ανησυχίας τις τελευταίες δεκαετίες (112). Ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι τα βαρέα μέταλλα δεν είναι βιοδιασπώμενα, επομένως όταν εισάγονται στο ανθρώπινο σώμα, επιμένουν, συσσωρεύονται στους ιστούς και δεν μπορούν να αφαιρεθούν (143)
Τα ψάρι προσλαμβάνουν βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδο, χαλκό, κάδμιο και νικέλιο από τα υδάτινα σώματα.
Δεδομένου ότι δεν είναι βιοαποικοδομήσιμα και οι ζωντανοί οργανισμοί δεν διαθέτουν εξειδικευμένα συστήματα για την απέκκριση τους, συσσωρεύονται σε διαφορετικά όργανα (144). Τα ψάρια βρίσκονται σχετικά ψηλά στην κορυφή της υδρόβιας τροφικής αλυσίδας. Ως εκ τούτου, συσσωρεύουν βαρέα μέταλλα από την τροφή τους, το νερό και τα ιζήματα (23, 24).
Δεδομένου ότι τα περισσότερα είδη ψαριών είναι βρώσιμα, τα βαρέα μέταλλα καταλήγουν στον οργανισμό των ανθρώπων που τα καταναλώνουν για φαγητό (144). Τα ψάρια και τα άλλα θαλασσινά αντιπροσωπεύουν μία από τις κύριες πηγές έκθεσης στον μέσο άνθρωπο (25). Επίσης, πολλά από αυτά τα μέταλλα είναι καρκινογόνα, ενώ δεν μπορούν να καταστραφούν από το μαγείρεμα (23).
Λόγω των τεράστιων βιομηχανικών εξελίξεων από την δεκαετία του 1960 και μετά, σταδιακά συγκεντρώθηκαν στο υδάτινο σύστημα καθώς αρχικά δεν δόθηκε σημασία στην πιθανή τοξικότητα τους. Ωστόσο, με την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών στην Υγεία των ανθρώπων λόγω της βιοσυσσώρευσης των βαρέων μετάλλων, η επιστημονική κοινότητα ανταποκρίθηκε, αλλά ήταν ήδη πολύ αργά (144).
Η μόλυνση των ψαριών από τα τοξικά βαρέα μέταλλα έχει προκαλέσει μεγάλη παγκόσμια ανησυχία, η οποία αποτελεί επίσης απειλή για την Υγεία των ανθρώπων που καταναλώνουν ψάρια (24, 27-30).
Τα βαρέα μέταλλα είναι πολύ τοξικά καθώς ίχνη της παρουσίας τους προκαλεί σοβαρές ζημιές στους ανθρώπους που τα καταναλώνουν μέσω της β ι ο σ υ σ σ ώ ρ ε υ σ η ς και της β ι ο μ ε γ έ θ υ ν σ η ς τους (31).
Εκτός από τον υδράργυρο που αναφέρθηκε νωρίτερα, άλλα βαρέα μέταλλα που υπάρχουν στα ψάρια: το κάδμιο, ο μόλυβδος και το αρσενικό.
καδμιο
Το κάδμιο είναι ένας κοινός περιβαλλοντικός ρύπος και είναι ένα από τα πιο τοξικά βαρέα μέταλλα που υπάρχουν στο περιβάλλον (112, 113) και εμφανίζεται σε διάφορους τύπους υδάτων: θάλασσα, ανοιχτός ωκεανός, καθώς σε παράκτια περιβάλλοντα (114).
Το κάδμιο δ ε ν διασπάται σε λιγότερο τοξική μορφή και είναι τοξικό για τον άνθρωπο και τους υδρόβιους οργανισμούς, σε χαμηλές συγκεντρώσεις (115)
Το κάδμιο χαρακτηρίζεται από την ικανότητα συσσώρευσης του στους ιστούς καθώς και τον μεγάλο χρόνο ημιζωής (116), ο οποίος είναι περίπου 10 έως 30 χρόνια. Συσσωρεύεται στο σώμα με την ηλικία (113).
Στον μέσο άνθρωπο, η κύρια οδός εισόδου στον οργανισμό είναι μέσω της κατανάλωσης τροφής (117).
Τα ψάρια βρίσκονται υψηλά στην τροφική αλυσίδα, επομένως σημαντικές ποσότητες τοξικών μετάλλων μπορούν να συσσωρευτούν στους ιστούς τους (116, 118).
Ενώ το κάδμιο είναι ανεκτά μόνο σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, σε ορισμένες συγκεντρώσεις είναι εξαιρετικά τοξικά για τον άνθρωπο (26). Επίσης, η χρόνια έκθεση σε χαμηλές δόσεις καδμίου είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τον οργανισμό, καθώς αυτά τα μέταλλα δεν έχουν κατώφλι τοξικότητας (99).
Μερικές από τις τοξικές επιδράσεις που έχει το κάδμιο περιλαμβάνουν τις εξής: μειωμένη νεφρική και ηπατική λειτουργία, μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα και υπέρταση (25)
Το κάδμιο θεωρείται επίσης καρκινογόνο. Μπορεί να συμβάλει σε καρκίνους πολλών οργάνων (25, 117). Εκτός, από τις καρκινογόνες επιδράσεις, το κάδμιο εμφανίζει επίσης μεταλλαξιογόνες, τερατογόνες και γονιδιοτοξικές επιδράσεις (99).
μόλυβδος:
Ο μόλυβδος είναι ένα επικίνδυνο βαρέο μέταλλο (118) και δεν έχει καμία βιολογική λειτουργία στον άνθρωπο και είναι επιβλαβής ακόμη και σε χαμηλή συγκέντρωση (119).
Ο μόλυβδος εισέρχεται στους μύες των ψαριών από το υδάτινο περιβάλλον του (120) και επηρεάζει την φυσιολογία των ψαριών (121). Ο μόλυβδος είναι ένα δηλητηριώδες μέταλλο, που παρουσιάζει νευροτοξικότητα και διάφορες επιπτώσεις στα ψάρια (122).
Η τοξικότητα από τον μόλυβδο έχει οξείες ή χρόνιες επιπτώσεις, καθώς τα ψάρια αποτελούν μέρος της διατροφής πολλών ανθρώπων (123). Ως τοξικό μέταλλο, ο μόλυβδος μπορεί να συσσωρευτεί στο ανθρώπινο σώμα καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής (124). Ο μόλυβδος συσσωρεύεται στον οργανισμό των ανθρώπων και δεν είναι εφικτό να απομακρυνθεί (125).
Η βιοσυσσώρευση είναι μια χαρακτηριστική πτυχή της τοξικότητας που προκαλείται από την έκθεση στον μόλυβδο (126).
Η συσσώρευση μολύβδου αποδυναμώνει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, την κυκλοφορία και μειώνει την ορμονική και ενζυματική δραστηριότητα. Επομένως ο μόλυβδος ταξινομείται ως τοξικό (127). Επίσης, ο μόλυβδος έχει ταξινομηθεί ως πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο (124). Επιπρόσθετα, ο μόλυβδος προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια και ηπατική βλάβη στον άνθρωπο (118)
Οι νευρολογικές και συμπεριφορικές επιδράσεις του μολύβδου πιστεύεται ότι είναι μη-αναστρέψιμες. Δεν υπάρχει γνωστή ασφαλής συγκέντρωση μολύβδου στο αίμα (128). Επιπλέον, οι επιπτώσεις του μολύβδου τόσο στην ψυχική Υγεία όσο και στη νοημοσύνη είναι επιβλαβείς (129). Η έκθεση στον μόλυβδο βλάπτει όχι μόνο την Υγεία αλλά και την ευφυία δεδομένου ότι μειώνει τον βαθμό ευφυΐας IQ (130).
Σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση, υπάρχει εξαιρετικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στην έκθεση στον μόλυβδο και στο IQ των παιδιών. Η αύξηση του μολύβδου στο αίμα από 10 σε 20 μικρογραμμάρια/dl συσχετίστηκε με μείωση 2,6 βαθμών IQ (131). Μία πιο πρόσφατη μετα-ανάλυση κατέδειξε ότι ο μόλυβδος έχει μεγάλη επίδραση στη νοητική λειτουργία των παιδιών (132).
Ο μόλυβδος είναι νευροτοξικός και μπορεί να διαβρώσει τα εγκεφαλικά κύτταρα αφού εισέλθει στο σώμα. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο έκθεσης σε κανένα σημείο της ζωής (133). Ορισμένοι άνθρωποι που καταναλώνουν ψάρια απαντούν «τρώω ψάρια εδώ και χρόνια και είμαι καλά» και η απάντηση ιατρού είναι η εξής «ναι, αλλά φανταστείτε πόσο πιο έξυπνο/η θα μπορούσατε να ήσασταν».
Ορισμένες χώρες εκδίδουν προειδοποιήσεις σχετικά με τον κίνδυνο κατανάλωσης μολυσμένων ψαριών. Ωστόσο, αγνοούνται από το ευρύ κοινό που συνεχίζει να τα καταναλώνει χωρίς να λαμβάνει υπ'όψιν τις σοβαρές συνέπειες για την Υγεία (134).
αρσενικό:
Το αρσενικό είναι ένα τοξικό στοιχείο για τον άνθρωπο που είναι σε θέση να προκαλέσει μια σειρά από καρκίνους, όπως καρκίνους του ήπατος και του πνεύμονα, καθώς επίσης να προκαλέσει και δερματικές βλάβες. Τα τρόφιμα είναι συνήθως η μεγαλύτερη πηγή έκθεσης του ανθρώπου στο αρσενικό (135).
Το αρσενικό έχει γίνει μια σημαντική τοξικολογική ανησυχία λόγω των αυξανόμενων συγκεντρώσεων του στα υδάτινα αποθέματα (136), ενώ πριν από μόλις λίγους μήνες, δημοσιεύθηκε μία ανασκοπηση με τίτλο "Δηλητήριο στο νερό: Η σιωπηλή επίθεση του αρσενικού στην Υγεία των ψαριών" (137).
Η παρουσία αρσενικού στα θαλασσινά αναφέρθηκε για 1η φορά πριν από 100 χρόνια και λίγο αργότερα αποδείχθηκε ότι τα κοινά θαλασσινά όπως τα ψάρια, τα μαλακόστρακα και τα μαλάκια περιείχαν αρσενικό σε εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις (138). Έχουν αναφερθεί υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού σε θαλάσσια ψάρια και οστρακοειδή (139), τα οποία αποτελούν τον βασικότερο λόγο έκθεσης σε αρσενικό σε πολλούς ανθρώπινους πληθυσμούς (140).
Το αρσενικό δεν αποικοδομείται με την πάροδο του χρόνου και είναι πολύ διαλυτό σε υδάτινα περιβάλλοντα, γεγονός που διευκολύνει τη βιοσυσσώρευση του (141, 142).
Για κάποιους από αυτούς τους τοξικούς ρύπου έχουν θεσπιστεί όρια ασφαλείας. Ωστόσο, δεν υπάρχει δυνατότητα πρόβλεψης για τις επιπτώσεις από την τ α υ τ ό χ ρ ο ν η και σ υ ν ε ρ γ ι σ τ ι κ ή δράση όλων αυτών τον επικίνδυνων ρύπων.
Γιατί να βάζουμε σε κίνδυνο την Υγεία μας όταν μπορούμε να λάβουμε τα ω3 από άλλες πηγές που δεν έχουν εκτεθεί σε επιβλαβείς παράγοντες ;
Εκτός από τα βαρέα μέταλλα, υπάρχουν άλλα ζητήματα με τα ω3 από τα ψάρια ;
- PCB
Τα PCB - πολυχλωριωμένα διφαινύλια - είναι μια ομάδα συνθετικών χημικών ουσιών, οι οποίες εισέρχονται στο σώμα των ψαριών από το νερό, τα ιζήματα και από την κατανάλωση θηραμάτων (μικρότερων ψαριών) που έχουν PCB στο σώμα τους. Τα PCB συσσωρεύονται στα ψάρια και μπορούν να φτάσουν επίπεδα που είναι εκατοντάδες χιλιάδες φορές υψηλότερα από τα επίπεδα που υπάρχουν στο νερό (32)
- μικροπλαστικά
Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα πλαστικό (33) δεδομένου ότι πλέον βρίσκονται παντού, και καταλήγουν στις θάλασσες μας (34). Μελέτες υποδεικνύουν ότι το 60-80% των θαλάσσιων απορριμμάτων στις ακτές, στον πυθμένα της θάλασσας και στους ωκεανούς αποτελούνται από το πλαστικό (35).
Λόγω του ότι η ρύπανση των θαλασσών με τα πάσης φύσεως πλαστικά έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις, καθώς και ότι τα ψάρια δεν μπορούν να διακρίνουν τα μικροπλαστικά (μικρότερα από 5 mm) διότι έχουν το ίδιο σχήμα και χρώμα με τις φυσικές τροφές τους (36). Το κυρίαρχο χρώμα των μικροπλαστικών είναι το μπλε (37).
Ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης μόλυνσης, τα μικροπλαστικά καταναλώνονται από τα ψάρια (38) και ανιχνεύονται συχνά στον οργανισμό των υδρόβιων οργανισμών παγκοσμίως (39) με αποτέλεσμα να αποκτούν σταδιακά πρόσβαση στο ανθρώπινο σώμα (40).
Για τα μικροπλαστικά έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν το στρες και θέτουν σε κίνδυνο το ανοσοποιητικό σύστημα των ψαριών (41, 42). Επίσης, προκαλούν βλάβη στους ιστούς, οξειδωτικό στρες και αλλαγές στην γονιδιακή έκφραση (42).
Τα αλιευτικά προϊόντα είναι γνωστό ότι αποτελούν σημαντική πηγή μικροπλαστικών στην ανθρώπινη διατροφή (43).
Μία ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας που δημοσιεύθηκε πριν από λίγα χρόνια με τίτλο "Παγκόσμια μόλυνση των ψαριών με μικροπλαστικά" διαπίστωσε ότι παγκοσμίως, το 60% των ψαριών περιείχε μικροπλαστικά, ενώ δεν υπάρχουν γεωγραφικές διαφορές στις συγκεντρώσεις αυτών των μικροπλαστικών στα ψάρια (44), ενώ άλλες μελέτες έχουν αναφέρει ότι το 75% (45), το 85% (46) ακόμα και το... 97% (47) των ψαριών έχει καταπιεί μικροπλαστικά ή άλλα πλαστικά υπολείμματα.
Μόλις 100 γραμμάρια σαρδέλας θα μπορούσαν ενδεχομένως να περιέχουν 30 mg μικροπλαστικά ! (48)
Και αυτό αφορά την σαρδέλα, ένα ψάρι που είναι μικρό σε μέγεθος. Αναλογιστείτε πόσα μικροπλαστικά περιέχουν τα ψάρια με μέγεθος μεγαλύτερο μέγεθος από την σαρδέλα.
Εν ολίγοις, τα μικροπλαστικά θεωρούνται παγκόσμιο ζήτημα λόγω των τοξικών τους επιπτώσεων στον άνθρωπο (49).
- αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά και συναφή φάρμακα
Τα ψυχοδραστικά φάρμακα ανιχνεύονται συχνά στο υδάτινο περιβάλλον (50-56)
- αντισυλληπτικά
Αντισυλληπτικά ανιχνεύονται στα ψάρια (57-65).
Τα αστικά λύματα είναι ένα σύνθετο μείγμα που περιέχει συνθετικά οιστρογόνα που χρησιμοποιούνται στα αντισυλληπτικά χάπια (66, 67). Tα υπολείμματα των αντισυλληπτικών χαπιών μπορούν να περάσουν μέσα από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων διότι οι μονάδες δεν έχουν σχεδιαστεί για να εξαλείφουν τα φαρμακευτικά προϊόντα, όπως οι ορμόνες που βρίσκονται στα αντισυλληπτικά χάπια (68-71), με αποτέλεσμα τα ψάρια τα απορροφούν τα συνθετικά οιστρογόνα (69).
Η οιστρογονικότητα των λυμάτων στα ψάρια έχει περιγραφεί σε πολλές χώρες (70).
Επίσης, ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα είναι ότι τα αντισυλληπτικά θηλυκοποιούν τα αρσενικά ψάρια (72, 73).
Από το 1990 έχουν εντοπιστεί αρσενικά ψάρια που παρουσιάζουν γυναικεία χαρακτηριστικά όπως είναι η παραγωγή αυγών (74).
Πρώτη ερώτηση :
Ποιος είναι ο αντίκτυπος στην γυναικεία και στην ανδρική Υγεία από την κατανάλωση ψαριών που περιέχουν τα υπολείμματα των αντισυλληπτικών χαπιών ;
Δεύτερη ερώτηση :
Ένα ποσοστό αρσενικών ψαριών καταναλώνουν αντισυλληπτικά σε τέτοιο βαθμό που τελικά θηλυκοποιούνται.
Η κατανάλωση των θηλυκοποιημένων ψαριών ποιον αντίκτυπο έχει στους άντρες ;
- άλλα φάρμακα
Ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων και κτηνιατρικών φαρμάκων μολύνει τόσο τα γλυκά όσο και τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Αρκετές επιστημονικές μελέτες έχουν αναφέρει ότι δραστικά φαρμακευτικά συστατικά βρέθηκαν σε επιφανειακά ύδατα, σε υπόγεια ύδατα, σε λύματα και ιζήματα, ακόμη και σε ζωντανούς οργανισμούς.
Τα ενεργά φαρμακευτικά συστατικά στα υδάτινα οικοσυστήματα καταλήγουν στο νερό από φαρμακευτικά εργοστάσια, δήμους, νοσοκομεία, βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, κτηνοτροφία και υδατοκαλλιέργεια, μεταξύ άλλων πηγών (75).
Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι τα ανθρώπινα φάρμακα, από τα αντιφλεγμονώδη έως τις ορμόνες στα αντισυλληπτικά χάπια, καταλήγουν σε υδάτινες οδούς και επηρεάζουν τα ψάρια και άλλους υδρόβιους οργανισμούς (76).
- λοιπά
Άλλοι ρύποι που υπάρχουν στα ψάρια είναι τα οργανοχλωριούχα φυτοφάρμακα (77),
όπως :
- διχλωροδιφαινυλοτριχλωροαιθάνιο [Dichlorodiphenyltrichloroethane] (78-82),
- διελδρίνη [dieldrin] (83-87): λόγω του υψηλού επιπέδου βιοσυσσώρευσης στην υδρόβια τροφική αλυσίδα, τα προϊόντα που προέρχονται από ψάρια, ιδιαίτερα το ιχθυέλαιο, εντοπίστηκαν ότι περιέχουν τα υψηλότερα επίπεδα διελδρίνης (88).
- λινδάνη [lindane] (89-92),
- χλωρδάνη (chlordane) (93-97): τα PCB και η χλωρδάνη αποθηκεύονται στο λίπος των ψαριών ενώ ο υδράργυρος αποθηκεύεται στους μυς των ψαριών (98). Η χλωρδάνη απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό και παράλληλα αποβάλλεται αργά από το σώμα. Η πλήρης εξάλειψη μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια. Δεδομένου ότι το χλωρδάνιο δεν αποβάλλεται καλά, μπορεί να συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου στα νεφρά και το ήπαρ (100).
- μίρεξ [Mirex] (101-104), και
- τοξαφένη [toxaphene] (105-108): η τοξαφένη είναι ένας από τους σημαντικότερους έμμονους οργανικούς ρύπους με παγκόσμιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις (109). Αν και τα τοξικολογικά δεδομένα είναι ελάχιστα, η τοξαφένη είναι πιθανότατα καρκινογόνος ουσία ενώ είναι γνωστός ότι ενδοκρινικός διαταράκτης (110) και εξετάζεται εάν η παρουσία τοξαφένης θα πρέπει επίσης να επηρεάσει τις συμβουλές που σχετίζονται με την κατανάλωση ψαριών (111).
- τα βιολογικά ψάρια είναι καλύτερα ;
Η βιολογική καλλιέργεια δ ε ν αποτρέπει τους προαναφερόμενους ρύπους.
Ναι, τα ψάρια που σιτίζονται με βιολογική τροφή είναι καλύτερα από τα ψάρια που σιτίζονται με συμβατική τροφή α λ λ ά τα ψάρια αυτά δεν είναι απομονωμένα από το υδάτινο περιβάλλον, και συνεχίζουν να ε κ τ ί θ ε ν τ α ι σε όλους τους παραπάνω επιβλαβείς και τοξικούς ρύπους.
5. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ Ω3
Αναλογιζόμενος όλα τα παραπάνω, έκανα μία εξαντλητική έρευνα ώστε να εντοπίσω ποια είναι τα καλύτερα ω3.
Για να μάθετε :
1. ποιες 4 τροφές συστήνω
2. σε ποια μορφή κατανάλωσης
3. σε ποια δοσολογία,
4. με ποιον τρόπο κατανομής αυτής της δοσολογίας, και
5. με ποιο σκεπτικο κατέληξα σε αυτήν την δοσολογία,
η αμοιβή είναι 50€.
Για να ορίσουμε την συνεδρία, συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας.
Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, είμαι στην διάθεση σας.
|
Παραπομπές (144):
1. Fish, Nutrition Facts, Michael Greger, MD
https://nutritionfacts.org/topics/fish/
2. preventing disease through healthy environments, WHO, exposure to mercury a major public health concern, 2007
https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/340687/9789240023727-eng.pdf?sequence=1
3. Wild caught vs. farm raised seafood, Apr, 2018 By Kendall Reagan Nutrition Center, Colorado State University
https://chhs.source.colostate.edu/wild-caught-vs-farm-raised-seafood/
4. Karimi R, Fitzgerald TP, Fisher NS. A quantitative synthesis of mercury in commercial seafood and implications for exposure in the United States. Environ Health Perspect. 2012 Nov;120(11):1512-9. doi: 10.1289/ehp.1205122. Epub 2012 Jun 25. PMID: 22732656; PMCID: PMC3556626.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3556626/
5. Jensen IJ, Eilertsen KE, Otnæs CHA, Mæhre HK, Elvevoll EO. An Update on the Content of Fatty Acids, Dioxins, PCBs and Heavy Metals in Farmed, Escaped and Wild Atlantic Salmon (Salmo salar L.) in Norway. Foods. 2020 Dec 19;9(12):1901. doi: 10.3390/foods9121901. PMID: 33352671; PMCID: PMC7766777.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7766777/
6. Lundebye AK, Lock EJ, Rasinger JD, Nøstbakken OJ, Hannisdal R, Karlsbakk E, Wennevik V, Madhun AS, Madsen L, Graff IE, Ørnsrud R. Lower levels of Persistent Organic Pollutants, metals and the marine omega 3-fatty acid DHA in farmed compared to wild Atlantic salmon (Salmo salar). Environ Res. 2017 May;155:49-59. doi: 10.1016/j.envres.2017.01.026. Epub 2017 Feb 9. PMID: 28189073.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0013935116311811
7. Fry JP, Love DC, MacDonald GK, West PC, Engstrom PM, Nachman KE, Lawrence RS. Environmental health impacts of feeding crops to farmed fish. Environ Int. 2016 May;91:201-14. doi: 10.1016/j.envint.2016.02.022. Epub 2016 Mar 11. PMID: 26970884.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412016300587
8. 5 Reasons Why You Should Avoid Farm-Raised Fish, May 21, 2014, Perlmutter
https://drperlmutter.com/5-reasons-avoid-farm-raised-fish/
9. Do NOT Consume Farm Raised Fish Anymore author avatar Dr. Eric Berg 08/31/2023
https://www.drberg.com/blog/do-not-consume-farm-raised-fish-anymore
10. Is Wild Caught Fish Really Better Than Farm Raised Fish? By Fiona Riddle
https://emeranmayer.com/is-wild-caught-fish-really-better-than-farm-raised-fish/
11. Consumable Fish and Shellfish , epa united states environmental protection agency
https://www.epa.gov/report-environment/consumable-fish-and-shellfish
12. Higuera-Llantén S, Vásquez-Ponce F, Barrientos-Espinoza B, Mardones FO, Marshall SH, Olivares-Pacheco J. Extended antibiotic treatment in salmon farms select multiresistant gut bacteria with a high prevalence of antibiotic resistance genes. PLoS One. 2018 Sep 11;13(9):e0203641. doi: 10.1371/journal.pone.0203641. PMID: 30204782; PMCID: PMC6133359.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6133359/
13. Okocha RC, Olatoye IO, Adedeji OB. Food safety impacts of antimicrobial use and their residues in aquaculture. Public Health Rev. 2018 Aug 8;39:21. doi: 10.1186/s40985-018-0099-2. PMID: 30094087; PMCID: PMC6081861.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30094087/
14. Is Fish Oil Just Snake Oil? Michael Greger M.D. FACLM · February 3, 2014 · Volume 17
https://nutritionfacts.org/video/is-fish-oil-just-snake-oil/
15. Hu FB, Manson JE. Omega-3 fatty acids and secondary prevention of cardiovascular disease-is it just a fish tale?: comment on “Efficacy of omega-3 fatty acid supplements (eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid) in the secondary prevention of cardiovascular disease”. Arch Intern Med. 2012 May 14;172(9):694-6. doi: 10.1001/archinternmed.2012.463. PMID: 22493410.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22493410/
16. Rizos EC, Ntzani EE, Bika E, Kostapanos MS, Elisaf MS. Association between omega-3 fatty acid supplementation and risk of major cardiovascular disease events: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2012 Sep 12;308(10):1024-33. doi: 10.1001/2012.jama.11374. PMID: 22968891.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22968891/
17. Kwak SM, Myung SK, Lee YJ, Seo HG; Korean Meta-analysis Study Group. Efficacy of omega-3 fatty acid supplements (eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid) in the secondary prevention of cardiovascular disease: a meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials. Arch Intern Med. 2012 May 14;172(9):686-94. doi: 10.1001/archinternmed.2012.262. PMID: 22493407.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22493407/
18. Burr ML, Ashfield-Watt PA, Dunstan FD, Fehily AM, Breay P, Ashton T, Zotos PC, Haboubi NA, Elwood PC. Lack of benefit of dietary advice to men with angina: results of a controlled trial. Eur J Clin Nutr. 2003 Feb;57(2):193-200. doi: 10.1038/sj.ejcn.1601539. PMID: 12571649.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12571649/
19. Smith DA. ACP Journal Club. Review: omega-3 polyunsaturated fatty acid supplements do not reduce major cardiovascular events in adults. Ann Intern Med. 2012 Dec 18;157(12):JC6-5. doi: 10.7326/0003-4819-157-12-201212180-02005. PMID: 23247954.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23247954/
20. How Long to Detox from Fish Before Pregnancy? Michael Greger M.D. FACLM · December 25, 2013 · Volume 16
https://nutritionfacts.org/video/how-long-to-detox-from-fish-before-pregnancy/
21. Zeilmaker MJ, Hoekstra J, van Eijkeren JC, de Jong N, Hart A, Kennedy M, Owen H, Gunnlaugsdottir H. Fish consumption during child bearing age: a quantitative risk-benefit analysis on neurodevelopment. Food Chem Toxicol. 2013 Apr;54:30-4. doi: 10.1016/j.fct.2011.10.068. Epub 2011 Nov 3. PMID: 22079313.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22079313/
22. Hadeel M Huseen and Ahmed J Mohammed 2019 J. Phys.: Conf. Ser. 1294 062028 DOI 10.1088/1742-6596/1294/6/062028
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1294/6/062028
23. Adeosun, F.I. & Akinyemi, Adeolu & Idowu, Adekunle & Taiwo, Iyabode & Omoike, A & Ayorinde, Bayo John Oluwasegun. (2015). The effects of heavy metals concentration on some commercial fish in Ogun River, Opeji, Ogun State, Nigeria. African Journal of Environmental Science and Technology. 9. 365-370. 10.5897/AJEST2014.1659.
https://academicjournals.org/journal/AJEST/article-full-text-pdf/128A8DB51621
24. Huang, H., Li, Y., Zheng, X. et al. Nutritional value and bioaccumulation of heavy metals in nine commercial fish species from Dachen Fishing Ground, East China Sea. Sci Rep 12, 6927 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-10975-6
https://www.nature.com/articles/s41598-022-10975-6
25. Djedjibegovic, J., Marjanovic, A., Tahirovic, D. et al. Heavy metals in commercial fish and seafood products and risk assessment in adult population in Bosnia and Herzegovina. Sci Rep 10, 13238 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-70205-9
https://www.nature.com/articles/s41598-020-70205-9
26. Voegborlo, Ray & El-Methnani, A.M. & Abedin, M.Z.. (1999). Mercury, cadmium and lead content of canned Tuna fish. Food Chemistry. 67. 341-345. 10.1016/S0308-8146(98)00008-9.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814698000089
27. Garai P, Banerjee P, Mondal P, Saha NC (2021) Effect of Heavy Metals on Fishes: Toxicity and Bioaccumulation. J Clin Toxicol. S18:001
https://www.longdom.org/open-access/effect-of-heavy-metals-on-fishes-toxicity-and-bioaccumulation-82260.html
28. Zaghloul, G.Y., Eissa, H.A., Zaghloul, A.Y. et al. Impact of some heavy metal accumulation in different organs on fish quality from Bardawil Lake and human health risks assessment. Geochem Trans 25, 1 (2024). https://doi.org/10.1186/s12932-023-00084-2
https://geochemicaltransactions.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12932-023-00084-2
29. A. J. Nyantakyi, S. Wiafe, O. Akoto, Bernard Fei-Baffoe, "Heavy Metal Concentrations in Fish from River Tano in Ghana and the Health Risks Posed to Consumers", Journal of Environmental and Public Health, vol. 2021, Article ID 5834720, 11 pages, 2021. https://doi.org/10.1155/2021/5834720
https://www.hindawi.com/journals/jeph/2021/5834720/
30. Łuczyńska J, Pietrzak-Fiećko R, Purkiewicz A, Łuczyński MJ. Assessment of Fish Quality Based on the Content of Heavy Metals. Int J Environ Res Public Health. 2022 Feb 17;19(4):2307. doi: 10.3390/ijerph19042307. PMID: 35206490; PMCID: PMC8871952.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8871952/
31. Emerging Contaminants Volume 9, Issue 4, December 2023, 100254, Heavy metals accumulation in some important fish species cultured in commercial fish farm of Natore, Bangladesh and possible health risk evaluation, Mezbabul Alam, Md Fazle Rohani, Md Sazzad Hossain
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405665023000525
32. Fact Sheet PCBs in Fish, 2017, kentucky division of water
https://eec.ky.gov/Environmental-Protection/Water/Reports/factsheets/Documents/PCBs%20in%20Fish.pdf
33. Thiele, C.J., Hudson, M.D., Russell, A.E. et al. Microplastics in fish and fishmeal: an emerging environmental challenge?. Sci Rep 11, 2045 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-81499-8
https://www.nature.com/articles/s41598-021-81499-8
34. new research investigating microplastics in fish, Western Fisheries Research Center December 7, 2023, U.S. Geological Survey
https://www.usgs.gov/centers/western-fisheries-research-center/news/new-research-investigating-microplastics-fish
35. Thiele, C.J., Hudson, M.D., Russell, A.E. et al. Microplastics in fish and fishmeal: an emerging environmental challenge?. Sci Rep 11, 2045 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-81499-8
https://www.nature.com/articles/s41598-021-81499-8
36. The plastics and fish dilemma: to eat or not to eat Published on February 9, 2023 , 360info.org
https://360info.org/the-plastics-and-fish-dilemma-to-eat-or-not-to-eat/
37. The plastics and fish dilemma: to eat or not to eat Published on February 9, 2023 , 360info.org
https://www.mdpi.com/2076-2615/13/3/458
38. Piskuła, P.; Astel, A.M. Microplastics in Commercial Fishes and By-Catch from Selected FAO Major Fishing Areas of the Southern Baltic Sea. Animals 2023, 13, 458. https://doi.org/10.3390/ani13030458
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6132564/
39. Roch, S., Friedrich, C. & Brinker, A. Uptake routes of microplastics in fishes: practical and theoretical approaches to test existing theories. Sci Rep 10, 3896 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-60630-1
https://www.nature.com/articles/s41598-020-60630-1
40. Journal of Sea Research Volume 194, August 2023, 102410, Microplastics in seafood: Implications for food security, safety, and human health, Unuofin, John Onolame ; Igwaran, Aboi
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1385110123000795
41. Small Particles, Big Problem: Measuring Microplastics’ Impact on Fish July 5, 2023 By: Meredith Evans Seeley , National Institute of Standards and Technology National Institute of Standards and Technology
https://www.nist.gov/blogs/taking-measure/small-particles-big-problem-measuring-microplastics-impact-fish
42. Bhuyan, Md. (2022). Effects of Microplastics on Fish and in Human Health. Frontiers in Environmental Science. 10. 1-17. 10.3389/fenvs.2022.827289.
https://www.researchgate.net/publication/359255866_Effects_of_Microplastics_on_Fish_and_in_Human_Health
43. Alberghini L, Truant A, Santonicola S, Colavita G, Giaccone V. Microplastics in Fish and Fishery Products and Risks for Human Health: A Review. Int J Environ Res Public Health. 2022 Dec 31;20(1):789. doi: 10.3390/ijerph20010789. PMID: 36613111; PMCID: PMC9819327.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9819327/
44. Sequeira IF, Prata JC, da Costa JP, Duarte AC, Rocha-Santos T. Worldwide contamination of fish with microplastics: A brief global overview. Mar Pollut Bull. 2020 Nov;160:111681. doi: 10.1016/j.marpolbul.2020.111681. Epub 2020 Sep 17. PMID: 33181954.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X20307992
45. Clere IK, Ahmmed F, Remoto PIJG, Fraser-Miller SJ, Gordon KC, Komyakova V, Allan BJM. Quantification and characterization of microplastics in commercial fish from southern New Zealand. Mar Pollut Bull. 2022 Nov;184:114121. doi: 10.1016/j.marpolbul.2022.114121. Epub 2022 Sep 20. PMID: 36150226.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X22008037
46. Ding J, Ju P, Ran Q, Li J, Jiang F, Cao W, Zhang J, Sun C. Elder fish means more microplastics? Alaska pollock microplastic story in the Bering Sea. Sci Adv. 2023 Jul 7;9(27):eadf5897. doi: 10.1126/sciadv.adf5897. Epub 2023 Jul 7. PMID: 37418528; PMCID: PMC10328408.
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adf5897
47. Fish ‘n’ chips, with a side of microplastics, By Hannah Davidson - Research Assistant, Science 5 April 2019, Environmental Protection Authority, new zealand
https://www.epa.govt.nz/community-involvement/science-at-work/microplastics/
48. Measuring microplastics in seafood , by Lakshmi Supriya, special to C&EN August 7, 2020, chemical and engineering news
https://cen.acs.org/environment/pollution/Measuring-microplastics-seafood/98/web/2020/08
49. Bhuyan MS (2022) Effects of Microplastics on Fish and in Human Health. Front. Environ. Sci. 10:827289. doi: 10.3389/fenvs.2022.827289
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenvs.2022.827289/full
50. Huerta, B., Margiotta-Casaluci, L., Rodríguez-Mozaz, S., Scholze, M., Winter, M.J., Barceló, D. and Sumpter, J.P. (2016), Anti-anxiety drugs and fish behavior: Establishing the link between internal concentrations of oxazepam and behavioral effects. Environ Toxicol Chem, 35: 2782-2790. https://doi.org/10.1002/etc.3448
https://setac.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/etc.3448
51. Vossen LE, Červený D, Sen Sarma O, Thörnqvist PO, Jutfelt F, Fick J, Brodin T, Winberg S. Low concentrations of the benzodiazepine drug oxazepam induce anxiolytic effects in wild-caught but not in laboratory zebrafish. Sci Total Environ. 2020 Feb 10;703:134701. doi: 10.1016/j.scitotenv.2019.134701. Epub 2019 Nov 1. PMID: 31734507.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969719346923
52. You W-D, Ye P, Yang B, Luo X, Fang J, Mai Z-T and Sun J-L (2021) Degradation of 17 Benzodiazepines by the UV/H2O2 Treatment. Front. Environ. Sci. 9:764841. doi: 10.3389/fenvs.2021.764841
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenvs.2021.764841/full
53. Cerveny D, Brodin T, Cisar P, McCallum ES, Fick J. Bioconcentration and behavioral effects of four benzodiazepines and their environmentally relevant mixture in wild fish. Sci Total Environ. 2020 Feb 1;702:134780. doi: 10.1016/j.scitotenv.2019.134780. Epub 2019 Nov 2. PMID: 31733557.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31733557/
54. https://www.scientificamerican.com/article/antianxiety-drugs-in-flushed-into-water-may-be-making-fishes-fearless/
55. T. Brodin et al. , Dilute Concentrations of a Psychiatric Drug Alter Behavior of Fish from Natural Populations.Science339,814-815(2013).DOI:10.1126/science.1226850
https://www.science.org/doi/10.1126/science.1226850
56. Ledford, H. Anti-anxiety drug makes river fish more aggressive. Nature (2013). https://doi.org/10.1038/nature.2013.12434
https://www.nature.com/articles/nature.2013.12434
57. Oestrogen in birth control pills has a negative impact on fish Published 3 March 2016, Lund University
https://www.lunduniversity.lu.se/article/oestrogen-birth-control-pills-has-negative-impact-fish
58. 12 February 2024 press release Nadja Neumann Not only chemical substances disrupt the hormone system of fish and amphibians , Leibniz Institute of Freshwater Ecology and Inland Fisheries (IGB) in the Forschungsverbund Berlin
https://www.igb-berlin.de/en/news/not-only-chemical-substances-disrupt-hormone-system-fish-and-amphibians
59. Contraceptives have side-effects for fish Published on March 16, 2010, Fisheries Secretariat
https://www.fishsec.org/2010/03/16/contraceptives-have-side-effects-for-fish/
60. (2019). Impacts of pharmaceutical pollution on fitness-related traits and behaviours in fish. 10.26180/5c692dc04c70f.
https://www.researchgate.net/publication/333005100_Impacts_of_pharmaceutical_pollution_on_fitness-related_traits_and_behaviours_in_fish
61. Nasri A, Mezni A, Lafon PA, Wahbi A, Cubedo N, Clair P, Harrath AH, Beyrem H, Rossel M, Perrier V. Ethinylestradiol (EE2) residues from birth control pills impair nervous system development and swimming behavior of zebrafish larvae. Sci Total Environ. 2021 May 20;770:145272. doi: 10.1016/j.scitotenv.2021.145272. Epub 2021 Jan 21. PMID: 33497902.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33497902/
62. Fortuna M, Soares SM, Pompermaier A, Freddo N, Nardi J, Mozzato MT, Varela ACC, Costa VC, Siqueira L, Menegasso AS, da Costa Maffi V, Barcellos LJG. Exposure to levonorgestrel-based birth control pill in early life and its persistent effects in zebrafish. Environ Toxicol Pharmacol. 2022 Nov;96:104006. doi: 10.1016/j.etap.2022.104006. Epub 2022 Oct 31. PMID: 36328330.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36328330/
63. oceanbites Ocean science for everyone, Girl Power? How Birth Control Is Changing Our Waters, September 10, 2021 Elena Gadoutsis
https://oceanbites.org/girl-power-how-birth-control-is-changing-our-waters/
64. Birth Control for Mother Earth How different contraceptives weigh in ecologically. November/December 2016 , Stanford University
https://stanfordmag.org/contents/birth-control-for-mother-earth
65. Mills, L., S. Jayaraman, G. Zaroogian, Doranne Horowitz Borsay, T. Johnston, AND S. Laws. Effects of Two Contraceptive Progestins on Reproductive Parameters in a Marine Fish. Pollution Responses in Marine Organism (PRIMO), Charleston, South Carolina, May 19 - 22, 2019.
https://cfpub.epa.gov/si/si_public_record_report.cfm?dirEntryId=345418&Lab=NHEERL&SIType=PR&fed_org_id=111&dateBeginPublishedPresented=06/12/2018&dateEndPublishedPresented=06/12/2019
66. Kidd KA, Blanchfield PJ, Mills KH, Palace VP, Evans RE, Lazorchak JM, Flick RW. Collapse of a fish population after exposure to a synthetic estrogen. Proc Natl Acad Sci U S A. 2007 May 22;104(21):8897-901. doi: 10.1073/pnas.0609568104. Epub 2007 May 21. PMID: 17517636; PMCID: PMC1874224.
https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.0609568104
67. New study finds estrogen has detrimental and surprising effects on freshwater wildlife , October 13, 2014, The International Institute for Sustainable Development
https://www.iisd.org/articles/press-release/new-study-finds-estrogen-has-detrimental-and-surprising-effects-freshwater
68. Hormones in birth control pills affect fish and waterways Published November 27, 2020 , University at Buffalo
https://www.buffalo.edu/news/ub-in-the-news/2020/11/13.html
69. Rana, Nisha & Varma, Manu & Jain, Seema. (2015). A Review On Impact Of Birth Control Pi[s In Muncipal Wastewater On MaIe Fish Population.
https://www.researchgate.net/publication/329451298_A_Review_On_Impact_Of_Birth_Control_Pis_In_Muncipal_Wastewater_On_MaIe_Fish_Population
70. Parkkonen, J. & Larsson, Joakim & Adolfsson-Erici, M. & Pettersson, Maria & Berg, Håkan & Olsson, Per-Erik & Förlin, Lars. (2000). Contraceptive pill residues in sewage effluent are estrogenic to fish. Marine Environmental Research - MAR ENVIRON RES. 50. 198-198. 10.1016/S0141-1136(00)00181-1.
https://www.researchgate.net/publication/248458908_Contraceptive_pill_residues_in_sewage_effluent_are_estrogenic_to_fish
71. Aquatic Toxicology Volume 45, Issues 2–3, 1 April 1999, Pages 91-97, Ethinyloestradiol — an undesired fish contraceptive? Larsson, D. G. J. ; Adolfsson-Erici, M. ; Parkkonen, J. ; Pettersson, M. ; Berg, A. H. ; Olsson, P. -E. ; Förlin, L.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0166445X9800112X
72. [Pharmwaste] Human contraceptives are bad for fish, DeBiasi,Deborah dldebiasi at deq.virginia.gov Mon Feb 25 10:19:49 EST 2008
http://lists.dep.state.fl.us/pipermail/pharmwaste/2008-February/001538.html
73. Williams WV, Brind J, Haynes L, Manhart MD, Klaus H, Lanfranchi A, Migeon G, Gaskins M, Šeman EI, Ruppersberger L, Raviele KM. Hormonally Active Contraceptives, Part II: Sociological, Environmental, and Economic Impact. Linacre Q. 2021 Aug;88(3):291-316. doi: 10.1177/00243639211005121. Epub 2021 Apr 21. PMID: 34565905; PMCID: PMC8375383.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8375383/
74. BBC, How drugs are entering UK water systems through urine Published 12 September 2014
https://www.bbc.com/news/health-29108330
75. Weerasinghe, C.; Akhtar, N.; Uddin, M.H.; Rachamalla, M.; Sumon, K.A.; Islam, M.J.; Bhandari, R.K.; Rashid, H. Contraceptive-Pill-Sourced Synthetic Estrogen and Progestogen in Water Causes Decrease in GSI and HSI and Alters Blood Glucose Levels in Climbing Perch (Anabas testudineus). Hydrobiology 2023, 2, 19-35. https://doi.org/10.3390/hydrobiology2010002
https://www.mdpi.com/2673-9917/2/1/2
76. Lovett, R. Human drugs make fish flounder. Nature (2012). https://doi.org/10.1038/nature.2012.11843
https://www.nature.com/articles/nature.2012.11843
77. Abbassy MA, Khalifa MA, Nassar AMK, El-Deen EEN, Salim YM. Analysis of organochlorine pesticides residues in fish from Edko Lake (North of Egypt) using eco-friendly method and their health implications for humans. Toxicol Res. 2021 Mar 8;37(4):495-503. doi: 10.1007/s43188-020-00085-8. PMID: 34631506; PMCID: PMC8476673.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8476673/
78. Dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) Factsheet, August 16, 2021, Centers for Disease Control and Prevention
https://www.cdc.gov/biomonitoring/DDT_FactSheet.html
79. Khalil, Farzana & Shoeb, Mohammad & Mamun, Md & Mustafa, Tonima & Nahar, Nilufar. (2021). Dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) residues status in fishes and prawns of Chittagong chemical complex area, Bangladesh. Bangladesh Journal of Zoology. 49. 10.3329/bjz.v49i3.58512.
https://www.fao.org/fishery/fr/openasfa/44b71d3e-b495-4f7a-a4b2-16b99968e41e
80. Deribe E, Rosseland BO, Borgstrøm R, Salbu B, Gebremariam Z, Dadebo E, Skipperud L, Eklo OM. Biomagnification of DDT and its metabolites in four fish species of a tropical lake. Ecotoxicol Environ Saf. 2013 Sep;95:10-8. doi: 10.1016/j.ecoenv.2013.03.020. Epub 2013 Jun 18. PMID: 23790590.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0147651313001085
81. Siddique, M. and Aktar, M. (2012) Detection of health hazard insecticide dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) in some common marine dry fish samples from Bangladesh. Health, 4, 185-189. doi: 10.4236/health.2012.44027.
https://www.scirp.org/html/3-8201543_18841.htm
82. Mendes RA, Lima MO, de Deus RJA, Medeiros AC, Faial KCF, Jesus IM, Faial KRF, Santos LS. Assessment of DDT and mercury levels in fish and sediments in the Iriri River, Brazil: Distribution and ecological risk. J Environ Sci Health B. 2019;54(12):915-924. doi: 10.1080/03601234.2019.1647060. Epub 2019 Aug 9. PMID: 31397192.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31397192/
83. Dieldrin dilemma: How dated science and fish-eating advisories may be putting brains at risk , Sam Totoni Oct 22, 2018, enviromental health sciences
https://www.ehn.org/dieldrin-lingers-and-harms-brains-2613317049.html
84. Dieldrin Furthermore, dieldrin increases the fibrillation of α-synuclein (Uversky et al., 2002), and induces ubiquitin-proteasome dysfunction in dopaminergic cells (Sun et al., 2005). From: Handbook of Clinical Neurology, 2015
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/dieldrin
85. About Chemicals and Bacteria in Fish and Additional Information, New York State , Department of Health, March 2019
https://www.health.ny.gov/environmental/outdoors/fish/health_advisories/additional_information.htm
86. bioaccumulation summary, dieldrin, epa,
https://archive.epa.gov/water/archive/polwaste/web/pdf/chem-4.pdf
87. Martyniuk CJ, Feswick A, Spade DJ, Kroll KJ, Barber DS, Denslow ND. Effects of acute dieldrin exposure on neurotransmitters and global gene transcription in largemouth bass (Micropterus salmoides) hypothalamus. Neurotoxicology. 2010 Aug;31(4):356-66. doi: 10.1016/j.neuro.2010.04.008. Epub 2010 May 11. PMID: 20438755; PMCID: PMC2882520.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2882520/
88. Dieldrin M. Honeycutt, S. Shirley, in Encyclopedia of Toxicology (Third Edition), 2014
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/dieldrin
89. Zhang L, Fang Y, Lu X, Xu S, Cai F, Yu M, Li X, Zhong S. Transcriptional response of zebrafish larvae exposed to lindane reveals two detoxification genes of ABC transporter family (abcg5 and abcg8). Comp Biochem Physiol C Toxicol Pharmacol. 2020 Jun;232:108755. doi: 10.1016/j.cbpc.2020.108755. Epub 2020 Mar 31. PMID: 32244031.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32244031/
90. LINDANE – A REVIEW OF TOXICITY AND ENVIRONMENTAL FATE, Susan Sang, Ph.D. Sanya Petrovic, M.Sc. and Vijay Cuddeford, 1999
http://chm.pops.int/portals/0/docs/from_old_website/documents/meetings/poprc/submissions/Comments_2006/wwf/WWF%20canada.pdf
91. Half-lives and bioconcentration of lindane (γ-HCH) in different fish species and relationship with their lipid content, Chemosphere Volume 35, Issues 1–2, July 1997, Pages 343-351
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653597001604
92. Bhattacharjee, D. & Das, Suchismita. (2013). Toxicity of organochlorine pesticide, Lindane to fish: A review. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research. 5. 90-96.
https://www.researchgate.net/publication/267030784_Toxicity_of_organochlorine_pesticide_Lindane_to_fish_A_review
93. Evans, R. Gregory, et al. “Relationship Between Fish Consumption and Serum Chlordane Levels.” Journal of Environmental Health, vol. 56, no. 10, 1994, pp. 17–22. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/44536731. Accessed 1 May 2024.
https://www.jstor.org/stable/44536731
94. Chlordane as undesirable substance in animal feed 1 Scientific Panel on Contaminants in the Food Chain, 2007, EFSA
https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.2903/j.efsa.2007.582
95. Horst Karl, Ines Lehmann, Katrin Oetjen, Levels of chlordane compounds in fish muscle, -meal, -oil and -feed, Chemosphere, Volume 36, Issue 13, 1998, Pages 2819-2832, ISSN 0045-6535, https://doi.org/10.1016/S0045-6535(97)10224-7.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653597102247
96. ToxFAQs™ for Chlordane, 2018, Agency for Toxic Substances and Disease Registry
https://wwwn.cdc.gov/TSP/ToxFAQs/ToxFAQsDetails.aspx?faqid=354&toxid=62
97. Chlordane Benny L. Blaylock, in Encyclopedia of Toxicology (Second Edition), 2005
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/chlordane
98.Contaminants in Fish & Seafood A Guide to Safe Consumption for Illinois Consumers, University of Illinois,
https://seafood.oregonstate.edu/sites/agscid7/files/snic/contaminants-in-fish-and-seafood-a-guide-to-safe-consumption-booklet.pdf
99.Winiarska-Mieczan A, Florek M, Kwiecień M, Kwiatkowska K, Krusiński R. Cadmium and Lead Content in Chosen Commercial Fishery Products Consumed in Poland and Risk Estimations on Fish Consumption. Biol Trace Elem Res. 2018 Apr;182(2):373-380. doi: 10.1007/s12011-017-1104-1. Epub 2017 Jul 27. PMID: 28752272; PMCID: PMC5838125.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5838125/
100. Facts About Illinois' Chlordane Advisory, State of Illinois
https://dph.illinois.gov/topics-services/environmental-health-protection/toxicology/fish-advisories/chlordane-facts.html
101. Organochlorine Pesticides Overview, Mirex, CDC, 2017
https://www.cdc.gov/biomonitoring/Mirex_BiomonitoringSummary.html
102. Klaus L. E. Kaiser , Mirex: An Unrecognized Contaminant of Fishes from Lake Ontario.Science185,523-525(1974).DOI:10.1126/science.185.4150.523
https://www.science.org/doi/10.1126/science.185.4150.523
103.Kaiser KL. Mirex: an unrecognized contaminant of fishes from Lake Ontario. Science. 1974 Aug 9;185(4150):523-5. doi: 10.1126/science.185.4150.523. PMID: 4841156.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4841156/
104.Nilima Gandhi, Rex W.K. Tang, Satyendra P. Bhavsar, Eric J. Reiner, Dave Morse, George B. Arhonditsis, Ken Drouillard, Tony Chen, Is mirex still a contaminant of concern for the North American Great Lakes?, Journal of Great Lakes Research, Volume 41, Issue 4, 2015, Pages 1114-1122, ISSN 0380-1330, https://doi.org/10.1016/j.jglr.2015.09.015.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0380133015001987
105. EPA, 1999, Toxaphene Update: Impact on Fish Advisories
https://www.epa.gov/sites/default/files/2018-11/documents/toxaphene-impact-fish-advisories-factsheet.pdf
106. Toxaphene An analysis of possible problems in the aquatic environment, 2000, Ministerie van Verkeer en Waterstaat
https://edepot.wur.nl/174237
107. Lutz Alder, Hans Beck, S. Khandker, Horst Karl, Ines Lehmann, Levels of toxaphene indicator compounds in fish, Chemosphere, Volume 34, Issues 5–7, 1997, Pages 1389-1400, ISSN 0045-6535, https://doi.org/10.1016/S0045-6535(97)00436-0.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653597004360
108. EPA, Toxaphene, Hazard Summary, 2000
https://www.epa.gov/sites/default/files/2016-09/documents/toxaphene.pdf
109. Chan HM, Yeboah F. Total toxaphene and specific congeners in fish from the Yukon, Canada. Chemosphere. 2000 Aug;41(4):507-15. doi: 10.1016/s0045-6535(99)00479-8. PMID: 10819221.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10819221/
110. Toxaphene D.R. Wallace, in Encyclopedia of Toxicology (Third Edition), 2014
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/toxaphene
111. POTENTIAL FOR HUMAN EXPOSURE TO TOXAPHENE THROUGH CONSUMPTION OF GREAT LAKES FISH, 2015, Prepared for the Great Lakes Consortium by the Wisconsin Department of Health Services
https://www.health.state.mn.us/communities/environment/fish/docs/consortium/toxaphenepdf.pdf
112. Heydarnejad, M.S., Khosravian-Hemamai, M. & Nematollahi, A. Effects of cadmium at sub-lethal concentration on growth and biochemical parameters in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Ir Vet J 66, 11 (2013). https://doi.org/10.1186/2046-0481-66-11
https://irishvetjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/2046-0481-66-11
113. Elias, Saliza & Aris, Ahmad Zaharin & Bakar, Suhaili & Zulkifli, Hamizah & Mohd Noor, Farrah Atiqah. (2019). Seafood Consumption and Blood Cadmium Level of Respondents along the Coastal Area of Melaka, Malaysia. Malaysian Journal of Medicine and Health Sciences. 15(SP4). 2636-9346.
https://medic.upm.edu.my/upload/dokumen/2019121207352310_MJMHS_0255.pdf
114. Tamele, I.J.; Vázquez Loureiro, P. Lead, Mercury and Cadmium in Fish and Shellfish from the Indian Ocean and Red Sea (African Countries): Public Health Challenges. J. Mar. Sci. Eng. 2020, 8, 344. https://doi.org/10.3390/jmse8050344
https://www.mdpi.com/2077-1312/8/5/344
115. A Literature Review of Effects of Cadmium on Fish, 2010, Stuart M. Levit, MS, JD Center for Science in Public Participation Bozeman, Montana
https://www.conservationgateway.org/ConservationByGeography/NorthAmerica/UnitedStates/alaska/sw/cpa/Documents/L2010CadmiumLR122010.pdf
116. Winiarska-Mieczan, A., Kwiecień, M. & Krusiński, R. The content of cadmium and lead in canned fish available in the Polish market. J. Verbr. Lebensm. 10, 165–169 (2015). https://doi.org/10.1007/s00003-015-0933-0
https://link.springer.com/article/10.1007/s00003-015-0933-0
117. Konrad Mielcarek, Patryk Nowakowski, Anna Puścion-Jakubik, Krystyna J. Gromkowska-Kępka, Jolanta Soroczyńska, Renata Markiewicz-Żukowska, Sylwia K. Naliwajko, Monika Grabia, Joanna Bielecka, Anita Żmudzińska, Justyna Moskwa, Elżbieta Karpińska, Katarzyna Socha, Arsenic, cadmium, lead and mercury content and health risk assessment of consuming freshwater fish with elements of chemometric analysis, Food Chemistry, Volume 379, 2022, 132167, ISSN 0308-8146, https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2022.132167.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814622001285
118. S D Andasari et al 2021 J. Phys.: Conf. Ser. 1764 012213
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1764/1/012213/pdf
119. Ozuni, Enkeleda & Dhaskali, Luljeta & Doriana, Kalamishi Beqiraj & Andoni, Egon. (2023). Evaluation Of Mercury And Lead In Edible Tissue Of Red Mullet From Retail Shops, Tirana. International Conference on Scientific and Innovative Studies. 1. 279-281. 10.59287/icsis.613.
https://www.researchgate.net/publication/370680699_Evaluation_Of_Mercury_And_Lead_In_Edible_Tissue_Of_Red_Mullet_From_Retail_Shops_Tirana
120. Oto Miedico, Ciro Pompa, Sebastiano Moscatelli, Andrea Chiappinelli, Leonardo Carosielli, A. Eugenio Chiaravalle, Lead, cadmium and mercury in canned and unprocessed tuna: six-years monitoring survey, comparison with previous studies and recommended tolerable limits, Journal of Food Composition and Analysis, Volume 94, 2020, 103638, ISSN 0889-1575, https://doi.org/10.1016/j.jfca.2020.103638.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0889157520313430
121. noj Kumar, Shefalee Singh, Anamika Jain, Seema Yadav, Aastha Dubey, Sunil P. Trivedi, A review on heavy metal-induced toxicity in fishes: Bioaccumulation, antioxidant defense system, histopathological manifestations, and transcriptional profiling of genes, Journal of Trace Elements in Medicine and Biology, Volume 83, 2024, 127377, ISSN 0946-672X, https://doi.org/10.1016/j.jtemb.2023.127377.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0946672X23002535
122. Tipping Points and Indicators Fact Sheet - Lead Authors Department of Forestry and Natural Resources, Purdue University, West Lafayette, IN 47906
https://www.tippingpointplanner.org/white-papers/171-tipping-points-and-indicators-fact-sheet-lead
123. Azar H,Vajargah MF. Investigating the effects of accumulation of lead and cadmium metals in fish and its impact on human health. J Aquac Mar Biol. 2023;12(2):209‒213. DOI: 10.15406/jamb.2023.12.00376
https://medcraveonline.com/JAMB/JAMB-12-00376.pdf
124. He, Y., Chen, Z., Mo, F. et al. Species characteristics of lead in sea foods collected from coastal water of Fujian, Southeastern of China. Sci Rep 6, 33294 (2016). https://doi.org/10.1038/srep33294
https://www.nature.com/articles/srep33294
125. LEAD, CADMIUM, ZINC, AND COPPER CONCENTRATIONS IN DIFFERENT ARABIAN GULF FISH SPECIES, Sahar Issa1, Omneya Ibrahum Elkokaney1, Rasha Khedr1, Doaa Genena2, Safaa M. Abdel-Rahman,
https://journals.ekb.eg/article_305462_9567360fb3484c9fc3e0b82edf7f04c1.pdf
126. Ishaque, A., Ishaque, S., Arif, A., & Abbas, H. (2020). TOXIC EFFECTS OF LEAD ON FISH AND HUMAN. Biological and Clinical Sciences Research Journal, 2020(1). https://doi.org/10.54112/bcsrj.v2020i1.47
https://bcsrj.com/ojs/index.php/bcsrj/article/view/47
127. Chałabis-Mazurek, A.; Rechulicz, J.; Pyz-Łukasik, R. A Food-Safety Risk Assessment of Mercury, Lead and Cadmium in Fish Recreationally Caught from Three Lakes in Poland. Animals 2021, 11, 3507. https://doi.org/10.3390/ani11123507
https://www.mdpi.com/2076-2615/11/12/3507
128. Lead poisoning, 11 August 2023, WHO
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/lead-poisoning-and-health
129. Hussein MA, Morsy NS, Mahmoud AF, Darwish WS, Elabbasy MT, Zigo F, Farkašová Z and Rehan IF (2023) Risk assessment of toxic residues among some freshwater and marine water fish species. Front. Vet. Sci. 10:1185395. doi: 10.3389/fvets.2023.1185395
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fvets.2023.1185395/full
130. Nearly half of the US population exposed to dangerously high lead levels, Written by Beth JoJack on March 21, 2022 — Fact checked by Ferdinand Lali, Ph.D., MNT
https://www.medicalnewstoday.com/articles/nearly-half-of-the-us-population-exposed-to-dangerously-high-lead-levels
131. Schwartz J. Low-level lead exposure and children's IQ: a meta-analysis and search for a threshold. Environ Res. 1994 Apr;65(1):42-55. doi: 10.1006/enrs.1994.1020. PMID: 8162884.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8162884/
132. Heidari, S., Mostafaei, S., Razazian, N. et al. The effect of lead exposure on IQ test scores in children under 12 years: a systematic review and meta-analysis of case-control studies. Syst Rev 11, 106 (2022). https://doi.org/10.1186/s13643-022-01963-y
https://systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-022-01963-y.
133. PUBLISHED March 7, 2022 IN Research, Medicine Lead Exposure in Last Century Shrank IQ Scores of Half of Americans, Duke University
https://today.duke.edu/2022/03/lead-exposure-last-century-shrunk-iq-scores-half-americans
134. ZULUAGA RODRÍGUEZ, Julián, GALLEGO RÍOS, Sara Elisa, & RAMÍREZ BOTERO, Claudia María. (2015). CONTENT OF Hg, Cd, Pb AND As IN FISH SPECIES: A REVIEW. Vitae, 22(2), 148-149. https://doi.org/10.17533/udea.vitae.v22n2a09
http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0121-40042015000200009
135. Al-Rmalli, Shaban W. et al. ‘Determination of Arsenic, Cadmium, Selenium, Zinc and Other Trace Elements in Bangladeshi Fish and Arsenic Speciation Study of Hilsa Fish Flesh and Eggs: Implications for Dietary Intake’. 1 Jan. 2021 : 9 – 26.
https://content.iospress.com/articles/biomedical-spectroscopy-and-imaging/bsi210212
136. Malik A, Khalid F, Hidait N, Mehmood Anjum K, Mahad S, Razaq A, et al. Arsenic Toxicity in Fish: Sources and Impacts [Internet]. Arsenic in the Environment - Sources, Impacts and Remedies. IntechOpen; 2023. Available from: http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.1001468
https://www.intechopen.com/chapters/1135734
137. Chandel, M., Sharma, A. K., Thakur, K., Sharma, D., Brar, B., Mahajan, D., Kumari, H., Pankaj, P. P., & Kumar, R. (2024). Poison in the water: Arsenic's silent assault on fish health. Journal of Applied Toxicology, 1–20. https://doi.org/10.1002/jat.4581
https://analyticalsciencejournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.4581
138. Francesconi, Kevin. (2010). Arsenic species in seafood: Origin and human health implications. Pure and Applied Chemistry - PURE APPL CHEM. 82. 373-381. 10.1351/PAC-CON-09-07-01.
https://www.researchgate.net/publication/244742767_Arsenic_species_in_seafood_Origin_and_human_health_implications
139. Karen S Hoy, Tetiana Davydiuk, Xiaojian Chen, Chester Lau, Jordan R M Schofield, Xiufen Lu, Jennifer A Graydon, Ruth Mitchell, Megan Reichert, X Chris Le, Arsenic speciation in freshwater fish: challenges and research needs, Food Quality and Safety, Volume 7, 2023, fyad032, https://doi.org/10.1093/fqsafe/fyad032
https://academic.oup.com/fqs/article/doi/10.1093/fqsafe/fyad032/7232177
140. Taylor V, Goodale B, Raab A, Schwerdtle T, Reimer K, Conklin S, Karagas MR, Francesconi KA. Human exposure to organic arsenic species from seafood. Sci Total Environ. 2017 Feb 15;580:266-282. doi: 10.1016/j.scitotenv.2016.12.113. Epub 2016 Dec 24. PMID: 28024743; PMCID: PMC5326596.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5326596/
141. Valiente-Diaz, C.; del Valle, A.; Garcia-Vazquez, E.; Machado-Schiaffino, G.; Ardura, A. What about the Arsenic? Health Risk Assessment in Canned Tuna Commercialized in Northern Spain. Processes 2023, 11, 824. https://doi.org/10.3390/pr11030824
https://www.mdpi.com/2227-9717/11/3/824
142. Inorganic arsenic in seaweed and certain fish, October 2010 NSW/FA/CP043/1102,
https://www.foodauthority.nsw.gov.au/sites/default/files/_Documents/scienceandtechnical/inorganic_arsenic_seaweed_seafood.pdf
143. Jarosz-Krzemińska E, Mikołajczyk N, Adamiec E. Content of toxic metals and As in marine and freshwater fish species available for sale in EU supermarkets and health risk associated with its consumption. J Sci Food Agric. 2021 May;101(7):2818-2827. doi: 10.1002/jsfa.10911. Epub 2020 Nov 19. PMID: 33135171.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33135171/
144. Latif M, Zahoor M, Muhammad A, Naz S, Kamran AW, Ullah R, Shah AB, Almeer R, Sayed A. Bioaccumulation of lead in different organs of Ctenopharyngodon Idella (grass fish) and Tor putitora (Mahseer) fish. Braz J Biol. 2022 Apr 15;84:e260355. doi: 10.1590/1519-6984.260355. PMID: 35475994.
https://www.scielo.br/j/bjb/a/V9dqNQLdjYctSX5TLLQjYYH/
1. Fish, Nutrition Facts, Michael Greger, MD
https://nutritionfacts.org/topics/fish/
2. preventing disease through healthy environments, WHO, exposure to mercury a major public health concern, 2007
https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/340687/9789240023727-eng.pdf?sequence=1
3. Wild caught vs. farm raised seafood, Apr, 2018 By Kendall Reagan Nutrition Center, Colorado State University
https://chhs.source.colostate.edu/wild-caught-vs-farm-raised-seafood/
4. Karimi R, Fitzgerald TP, Fisher NS. A quantitative synthesis of mercury in commercial seafood and implications for exposure in the United States. Environ Health Perspect. 2012 Nov;120(11):1512-9. doi: 10.1289/ehp.1205122. Epub 2012 Jun 25. PMID: 22732656; PMCID: PMC3556626.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3556626/
5. Jensen IJ, Eilertsen KE, Otnæs CHA, Mæhre HK, Elvevoll EO. An Update on the Content of Fatty Acids, Dioxins, PCBs and Heavy Metals in Farmed, Escaped and Wild Atlantic Salmon (Salmo salar L.) in Norway. Foods. 2020 Dec 19;9(12):1901. doi: 10.3390/foods9121901. PMID: 33352671; PMCID: PMC7766777.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7766777/
6. Lundebye AK, Lock EJ, Rasinger JD, Nøstbakken OJ, Hannisdal R, Karlsbakk E, Wennevik V, Madhun AS, Madsen L, Graff IE, Ørnsrud R. Lower levels of Persistent Organic Pollutants, metals and the marine omega 3-fatty acid DHA in farmed compared to wild Atlantic salmon (Salmo salar). Environ Res. 2017 May;155:49-59. doi: 10.1016/j.envres.2017.01.026. Epub 2017 Feb 9. PMID: 28189073.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0013935116311811
7. Fry JP, Love DC, MacDonald GK, West PC, Engstrom PM, Nachman KE, Lawrence RS. Environmental health impacts of feeding crops to farmed fish. Environ Int. 2016 May;91:201-14. doi: 10.1016/j.envint.2016.02.022. Epub 2016 Mar 11. PMID: 26970884.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412016300587
8. 5 Reasons Why You Should Avoid Farm-Raised Fish, May 21, 2014, Perlmutter
https://drperlmutter.com/5-reasons-avoid-farm-raised-fish/
9. Do NOT Consume Farm Raised Fish Anymore author avatar Dr. Eric Berg 08/31/2023
https://www.drberg.com/blog/do-not-consume-farm-raised-fish-anymore
10. Is Wild Caught Fish Really Better Than Farm Raised Fish? By Fiona Riddle
https://emeranmayer.com/is-wild-caught-fish-really-better-than-farm-raised-fish/
11. Consumable Fish and Shellfish , epa united states environmental protection agency
https://www.epa.gov/report-environment/consumable-fish-and-shellfish
12. Higuera-Llantén S, Vásquez-Ponce F, Barrientos-Espinoza B, Mardones FO, Marshall SH, Olivares-Pacheco J. Extended antibiotic treatment in salmon farms select multiresistant gut bacteria with a high prevalence of antibiotic resistance genes. PLoS One. 2018 Sep 11;13(9):e0203641. doi: 10.1371/journal.pone.0203641. PMID: 30204782; PMCID: PMC6133359.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6133359/
13. Okocha RC, Olatoye IO, Adedeji OB. Food safety impacts of antimicrobial use and their residues in aquaculture. Public Health Rev. 2018 Aug 8;39:21. doi: 10.1186/s40985-018-0099-2. PMID: 30094087; PMCID: PMC6081861.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30094087/
14. Is Fish Oil Just Snake Oil? Michael Greger M.D. FACLM · February 3, 2014 · Volume 17
https://nutritionfacts.org/video/is-fish-oil-just-snake-oil/
15. Hu FB, Manson JE. Omega-3 fatty acids and secondary prevention of cardiovascular disease-is it just a fish tale?: comment on “Efficacy of omega-3 fatty acid supplements (eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid) in the secondary prevention of cardiovascular disease”. Arch Intern Med. 2012 May 14;172(9):694-6. doi: 10.1001/archinternmed.2012.463. PMID: 22493410.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22493410/
16. Rizos EC, Ntzani EE, Bika E, Kostapanos MS, Elisaf MS. Association between omega-3 fatty acid supplementation and risk of major cardiovascular disease events: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2012 Sep 12;308(10):1024-33. doi: 10.1001/2012.jama.11374. PMID: 22968891.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22968891/
17. Kwak SM, Myung SK, Lee YJ, Seo HG; Korean Meta-analysis Study Group. Efficacy of omega-3 fatty acid supplements (eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid) in the secondary prevention of cardiovascular disease: a meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials. Arch Intern Med. 2012 May 14;172(9):686-94. doi: 10.1001/archinternmed.2012.262. PMID: 22493407.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22493407/
18. Burr ML, Ashfield-Watt PA, Dunstan FD, Fehily AM, Breay P, Ashton T, Zotos PC, Haboubi NA, Elwood PC. Lack of benefit of dietary advice to men with angina: results of a controlled trial. Eur J Clin Nutr. 2003 Feb;57(2):193-200. doi: 10.1038/sj.ejcn.1601539. PMID: 12571649.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12571649/
19. Smith DA. ACP Journal Club. Review: omega-3 polyunsaturated fatty acid supplements do not reduce major cardiovascular events in adults. Ann Intern Med. 2012 Dec 18;157(12):JC6-5. doi: 10.7326/0003-4819-157-12-201212180-02005. PMID: 23247954.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23247954/
20. How Long to Detox from Fish Before Pregnancy? Michael Greger M.D. FACLM · December 25, 2013 · Volume 16
https://nutritionfacts.org/video/how-long-to-detox-from-fish-before-pregnancy/
21. Zeilmaker MJ, Hoekstra J, van Eijkeren JC, de Jong N, Hart A, Kennedy M, Owen H, Gunnlaugsdottir H. Fish consumption during child bearing age: a quantitative risk-benefit analysis on neurodevelopment. Food Chem Toxicol. 2013 Apr;54:30-4. doi: 10.1016/j.fct.2011.10.068. Epub 2011 Nov 3. PMID: 22079313.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22079313/
22. Hadeel M Huseen and Ahmed J Mohammed 2019 J. Phys.: Conf. Ser. 1294 062028 DOI 10.1088/1742-6596/1294/6/062028
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1294/6/062028
23. Adeosun, F.I. & Akinyemi, Adeolu & Idowu, Adekunle & Taiwo, Iyabode & Omoike, A & Ayorinde, Bayo John Oluwasegun. (2015). The effects of heavy metals concentration on some commercial fish in Ogun River, Opeji, Ogun State, Nigeria. African Journal of Environmental Science and Technology. 9. 365-370. 10.5897/AJEST2014.1659.
https://academicjournals.org/journal/AJEST/article-full-text-pdf/128A8DB51621
24. Huang, H., Li, Y., Zheng, X. et al. Nutritional value and bioaccumulation of heavy metals in nine commercial fish species from Dachen Fishing Ground, East China Sea. Sci Rep 12, 6927 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-10975-6
https://www.nature.com/articles/s41598-022-10975-6
25. Djedjibegovic, J., Marjanovic, A., Tahirovic, D. et al. Heavy metals in commercial fish and seafood products and risk assessment in adult population in Bosnia and Herzegovina. Sci Rep 10, 13238 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-70205-9
https://www.nature.com/articles/s41598-020-70205-9
26. Voegborlo, Ray & El-Methnani, A.M. & Abedin, M.Z.. (1999). Mercury, cadmium and lead content of canned Tuna fish. Food Chemistry. 67. 341-345. 10.1016/S0308-8146(98)00008-9.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814698000089
27. Garai P, Banerjee P, Mondal P, Saha NC (2021) Effect of Heavy Metals on Fishes: Toxicity and Bioaccumulation. J Clin Toxicol. S18:001
https://www.longdom.org/open-access/effect-of-heavy-metals-on-fishes-toxicity-and-bioaccumulation-82260.html
28. Zaghloul, G.Y., Eissa, H.A., Zaghloul, A.Y. et al. Impact of some heavy metal accumulation in different organs on fish quality from Bardawil Lake and human health risks assessment. Geochem Trans 25, 1 (2024). https://doi.org/10.1186/s12932-023-00084-2
https://geochemicaltransactions.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12932-023-00084-2
29. A. J. Nyantakyi, S. Wiafe, O. Akoto, Bernard Fei-Baffoe, "Heavy Metal Concentrations in Fish from River Tano in Ghana and the Health Risks Posed to Consumers", Journal of Environmental and Public Health, vol. 2021, Article ID 5834720, 11 pages, 2021. https://doi.org/10.1155/2021/5834720
https://www.hindawi.com/journals/jeph/2021/5834720/
30. Łuczyńska J, Pietrzak-Fiećko R, Purkiewicz A, Łuczyński MJ. Assessment of Fish Quality Based on the Content of Heavy Metals. Int J Environ Res Public Health. 2022 Feb 17;19(4):2307. doi: 10.3390/ijerph19042307. PMID: 35206490; PMCID: PMC8871952.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8871952/
31. Emerging Contaminants Volume 9, Issue 4, December 2023, 100254, Heavy metals accumulation in some important fish species cultured in commercial fish farm of Natore, Bangladesh and possible health risk evaluation, Mezbabul Alam, Md Fazle Rohani, Md Sazzad Hossain
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405665023000525
32. Fact Sheet PCBs in Fish, 2017, kentucky division of water
https://eec.ky.gov/Environmental-Protection/Water/Reports/factsheets/Documents/PCBs%20in%20Fish.pdf
33. Thiele, C.J., Hudson, M.D., Russell, A.E. et al. Microplastics in fish and fishmeal: an emerging environmental challenge?. Sci Rep 11, 2045 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-81499-8
https://www.nature.com/articles/s41598-021-81499-8
34. new research investigating microplastics in fish, Western Fisheries Research Center December 7, 2023, U.S. Geological Survey
https://www.usgs.gov/centers/western-fisheries-research-center/news/new-research-investigating-microplastics-fish
35. Thiele, C.J., Hudson, M.D., Russell, A.E. et al. Microplastics in fish and fishmeal: an emerging environmental challenge?. Sci Rep 11, 2045 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-81499-8
https://www.nature.com/articles/s41598-021-81499-8
36. The plastics and fish dilemma: to eat or not to eat Published on February 9, 2023 , 360info.org
https://360info.org/the-plastics-and-fish-dilemma-to-eat-or-not-to-eat/
37. The plastics and fish dilemma: to eat or not to eat Published on February 9, 2023 , 360info.org
https://www.mdpi.com/2076-2615/13/3/458
38. Piskuła, P.; Astel, A.M. Microplastics in Commercial Fishes and By-Catch from Selected FAO Major Fishing Areas of the Southern Baltic Sea. Animals 2023, 13, 458. https://doi.org/10.3390/ani13030458
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6132564/
39. Roch, S., Friedrich, C. & Brinker, A. Uptake routes of microplastics in fishes: practical and theoretical approaches to test existing theories. Sci Rep 10, 3896 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-60630-1
https://www.nature.com/articles/s41598-020-60630-1
40. Journal of Sea Research Volume 194, August 2023, 102410, Microplastics in seafood: Implications for food security, safety, and human health, Unuofin, John Onolame ; Igwaran, Aboi
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1385110123000795
41. Small Particles, Big Problem: Measuring Microplastics’ Impact on Fish July 5, 2023 By: Meredith Evans Seeley , National Institute of Standards and Technology National Institute of Standards and Technology
https://www.nist.gov/blogs/taking-measure/small-particles-big-problem-measuring-microplastics-impact-fish
42. Bhuyan, Md. (2022). Effects of Microplastics on Fish and in Human Health. Frontiers in Environmental Science. 10. 1-17. 10.3389/fenvs.2022.827289.
https://www.researchgate.net/publication/359255866_Effects_of_Microplastics_on_Fish_and_in_Human_Health
43. Alberghini L, Truant A, Santonicola S, Colavita G, Giaccone V. Microplastics in Fish and Fishery Products and Risks for Human Health: A Review. Int J Environ Res Public Health. 2022 Dec 31;20(1):789. doi: 10.3390/ijerph20010789. PMID: 36613111; PMCID: PMC9819327.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9819327/
44. Sequeira IF, Prata JC, da Costa JP, Duarte AC, Rocha-Santos T. Worldwide contamination of fish with microplastics: A brief global overview. Mar Pollut Bull. 2020 Nov;160:111681. doi: 10.1016/j.marpolbul.2020.111681. Epub 2020 Sep 17. PMID: 33181954.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X20307992
45. Clere IK, Ahmmed F, Remoto PIJG, Fraser-Miller SJ, Gordon KC, Komyakova V, Allan BJM. Quantification and characterization of microplastics in commercial fish from southern New Zealand. Mar Pollut Bull. 2022 Nov;184:114121. doi: 10.1016/j.marpolbul.2022.114121. Epub 2022 Sep 20. PMID: 36150226.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X22008037
46. Ding J, Ju P, Ran Q, Li J, Jiang F, Cao W, Zhang J, Sun C. Elder fish means more microplastics? Alaska pollock microplastic story in the Bering Sea. Sci Adv. 2023 Jul 7;9(27):eadf5897. doi: 10.1126/sciadv.adf5897. Epub 2023 Jul 7. PMID: 37418528; PMCID: PMC10328408.
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adf5897
47. Fish ‘n’ chips, with a side of microplastics, By Hannah Davidson - Research Assistant, Science 5 April 2019, Environmental Protection Authority, new zealand
https://www.epa.govt.nz/community-involvement/science-at-work/microplastics/
48. Measuring microplastics in seafood , by Lakshmi Supriya, special to C&EN August 7, 2020, chemical and engineering news
https://cen.acs.org/environment/pollution/Measuring-microplastics-seafood/98/web/2020/08
49. Bhuyan MS (2022) Effects of Microplastics on Fish and in Human Health. Front. Environ. Sci. 10:827289. doi: 10.3389/fenvs.2022.827289
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenvs.2022.827289/full
50. Huerta, B., Margiotta-Casaluci, L., Rodríguez-Mozaz, S., Scholze, M., Winter, M.J., Barceló, D. and Sumpter, J.P. (2016), Anti-anxiety drugs and fish behavior: Establishing the link between internal concentrations of oxazepam and behavioral effects. Environ Toxicol Chem, 35: 2782-2790. https://doi.org/10.1002/etc.3448
https://setac.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/etc.3448
51. Vossen LE, Červený D, Sen Sarma O, Thörnqvist PO, Jutfelt F, Fick J, Brodin T, Winberg S. Low concentrations of the benzodiazepine drug oxazepam induce anxiolytic effects in wild-caught but not in laboratory zebrafish. Sci Total Environ. 2020 Feb 10;703:134701. doi: 10.1016/j.scitotenv.2019.134701. Epub 2019 Nov 1. PMID: 31734507.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969719346923
52. You W-D, Ye P, Yang B, Luo X, Fang J, Mai Z-T and Sun J-L (2021) Degradation of 17 Benzodiazepines by the UV/H2O2 Treatment. Front. Environ. Sci. 9:764841. doi: 10.3389/fenvs.2021.764841
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenvs.2021.764841/full
53. Cerveny D, Brodin T, Cisar P, McCallum ES, Fick J. Bioconcentration and behavioral effects of four benzodiazepines and their environmentally relevant mixture in wild fish. Sci Total Environ. 2020 Feb 1;702:134780. doi: 10.1016/j.scitotenv.2019.134780. Epub 2019 Nov 2. PMID: 31733557.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31733557/
54. https://www.scientificamerican.com/article/antianxiety-drugs-in-flushed-into-water-may-be-making-fishes-fearless/
55. T. Brodin et al. , Dilute Concentrations of a Psychiatric Drug Alter Behavior of Fish from Natural Populations.Science339,814-815(2013).DOI:10.1126/science.1226850
https://www.science.org/doi/10.1126/science.1226850
56. Ledford, H. Anti-anxiety drug makes river fish more aggressive. Nature (2013). https://doi.org/10.1038/nature.2013.12434
https://www.nature.com/articles/nature.2013.12434
57. Oestrogen in birth control pills has a negative impact on fish Published 3 March 2016, Lund University
https://www.lunduniversity.lu.se/article/oestrogen-birth-control-pills-has-negative-impact-fish
58. 12 February 2024 press release Nadja Neumann Not only chemical substances disrupt the hormone system of fish and amphibians , Leibniz Institute of Freshwater Ecology and Inland Fisheries (IGB) in the Forschungsverbund Berlin
https://www.igb-berlin.de/en/news/not-only-chemical-substances-disrupt-hormone-system-fish-and-amphibians
59. Contraceptives have side-effects for fish Published on March 16, 2010, Fisheries Secretariat
https://www.fishsec.org/2010/03/16/contraceptives-have-side-effects-for-fish/
60. (2019). Impacts of pharmaceutical pollution on fitness-related traits and behaviours in fish. 10.26180/5c692dc04c70f.
https://www.researchgate.net/publication/333005100_Impacts_of_pharmaceutical_pollution_on_fitness-related_traits_and_behaviours_in_fish
61. Nasri A, Mezni A, Lafon PA, Wahbi A, Cubedo N, Clair P, Harrath AH, Beyrem H, Rossel M, Perrier V. Ethinylestradiol (EE2) residues from birth control pills impair nervous system development and swimming behavior of zebrafish larvae. Sci Total Environ. 2021 May 20;770:145272. doi: 10.1016/j.scitotenv.2021.145272. Epub 2021 Jan 21. PMID: 33497902.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33497902/
62. Fortuna M, Soares SM, Pompermaier A, Freddo N, Nardi J, Mozzato MT, Varela ACC, Costa VC, Siqueira L, Menegasso AS, da Costa Maffi V, Barcellos LJG. Exposure to levonorgestrel-based birth control pill in early life and its persistent effects in zebrafish. Environ Toxicol Pharmacol. 2022 Nov;96:104006. doi: 10.1016/j.etap.2022.104006. Epub 2022 Oct 31. PMID: 36328330.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36328330/
63. oceanbites Ocean science for everyone, Girl Power? How Birth Control Is Changing Our Waters, September 10, 2021 Elena Gadoutsis
https://oceanbites.org/girl-power-how-birth-control-is-changing-our-waters/
64. Birth Control for Mother Earth How different contraceptives weigh in ecologically. November/December 2016 , Stanford University
https://stanfordmag.org/contents/birth-control-for-mother-earth
65. Mills, L., S. Jayaraman, G. Zaroogian, Doranne Horowitz Borsay, T. Johnston, AND S. Laws. Effects of Two Contraceptive Progestins on Reproductive Parameters in a Marine Fish. Pollution Responses in Marine Organism (PRIMO), Charleston, South Carolina, May 19 - 22, 2019.
https://cfpub.epa.gov/si/si_public_record_report.cfm?dirEntryId=345418&Lab=NHEERL&SIType=PR&fed_org_id=111&dateBeginPublishedPresented=06/12/2018&dateEndPublishedPresented=06/12/2019
66. Kidd KA, Blanchfield PJ, Mills KH, Palace VP, Evans RE, Lazorchak JM, Flick RW. Collapse of a fish population after exposure to a synthetic estrogen. Proc Natl Acad Sci U S A. 2007 May 22;104(21):8897-901. doi: 10.1073/pnas.0609568104. Epub 2007 May 21. PMID: 17517636; PMCID: PMC1874224.
https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.0609568104
67. New study finds estrogen has detrimental and surprising effects on freshwater wildlife , October 13, 2014, The International Institute for Sustainable Development
https://www.iisd.org/articles/press-release/new-study-finds-estrogen-has-detrimental-and-surprising-effects-freshwater
68. Hormones in birth control pills affect fish and waterways Published November 27, 2020 , University at Buffalo
https://www.buffalo.edu/news/ub-in-the-news/2020/11/13.html
69. Rana, Nisha & Varma, Manu & Jain, Seema. (2015). A Review On Impact Of Birth Control Pi[s In Muncipal Wastewater On MaIe Fish Population.
https://www.researchgate.net/publication/329451298_A_Review_On_Impact_Of_Birth_Control_Pis_In_Muncipal_Wastewater_On_MaIe_Fish_Population
70. Parkkonen, J. & Larsson, Joakim & Adolfsson-Erici, M. & Pettersson, Maria & Berg, Håkan & Olsson, Per-Erik & Förlin, Lars. (2000). Contraceptive pill residues in sewage effluent are estrogenic to fish. Marine Environmental Research - MAR ENVIRON RES. 50. 198-198. 10.1016/S0141-1136(00)00181-1.
https://www.researchgate.net/publication/248458908_Contraceptive_pill_residues_in_sewage_effluent_are_estrogenic_to_fish
71. Aquatic Toxicology Volume 45, Issues 2–3, 1 April 1999, Pages 91-97, Ethinyloestradiol — an undesired fish contraceptive? Larsson, D. G. J. ; Adolfsson-Erici, M. ; Parkkonen, J. ; Pettersson, M. ; Berg, A. H. ; Olsson, P. -E. ; Förlin, L.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0166445X9800112X
72. [Pharmwaste] Human contraceptives are bad for fish, DeBiasi,Deborah dldebiasi at deq.virginia.gov Mon Feb 25 10:19:49 EST 2008
http://lists.dep.state.fl.us/pipermail/pharmwaste/2008-February/001538.html
73. Williams WV, Brind J, Haynes L, Manhart MD, Klaus H, Lanfranchi A, Migeon G, Gaskins M, Šeman EI, Ruppersberger L, Raviele KM. Hormonally Active Contraceptives, Part II: Sociological, Environmental, and Economic Impact. Linacre Q. 2021 Aug;88(3):291-316. doi: 10.1177/00243639211005121. Epub 2021 Apr 21. PMID: 34565905; PMCID: PMC8375383.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8375383/
74. BBC, How drugs are entering UK water systems through urine Published 12 September 2014
https://www.bbc.com/news/health-29108330
75. Weerasinghe, C.; Akhtar, N.; Uddin, M.H.; Rachamalla, M.; Sumon, K.A.; Islam, M.J.; Bhandari, R.K.; Rashid, H. Contraceptive-Pill-Sourced Synthetic Estrogen and Progestogen in Water Causes Decrease in GSI and HSI and Alters Blood Glucose Levels in Climbing Perch (Anabas testudineus). Hydrobiology 2023, 2, 19-35. https://doi.org/10.3390/hydrobiology2010002
https://www.mdpi.com/2673-9917/2/1/2
76. Lovett, R. Human drugs make fish flounder. Nature (2012). https://doi.org/10.1038/nature.2012.11843
https://www.nature.com/articles/nature.2012.11843
77. Abbassy MA, Khalifa MA, Nassar AMK, El-Deen EEN, Salim YM. Analysis of organochlorine pesticides residues in fish from Edko Lake (North of Egypt) using eco-friendly method and their health implications for humans. Toxicol Res. 2021 Mar 8;37(4):495-503. doi: 10.1007/s43188-020-00085-8. PMID: 34631506; PMCID: PMC8476673.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8476673/
78. Dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) Factsheet, August 16, 2021, Centers for Disease Control and Prevention
https://www.cdc.gov/biomonitoring/DDT_FactSheet.html
79. Khalil, Farzana & Shoeb, Mohammad & Mamun, Md & Mustafa, Tonima & Nahar, Nilufar. (2021). Dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) residues status in fishes and prawns of Chittagong chemical complex area, Bangladesh. Bangladesh Journal of Zoology. 49. 10.3329/bjz.v49i3.58512.
https://www.fao.org/fishery/fr/openasfa/44b71d3e-b495-4f7a-a4b2-16b99968e41e
80. Deribe E, Rosseland BO, Borgstrøm R, Salbu B, Gebremariam Z, Dadebo E, Skipperud L, Eklo OM. Biomagnification of DDT and its metabolites in four fish species of a tropical lake. Ecotoxicol Environ Saf. 2013 Sep;95:10-8. doi: 10.1016/j.ecoenv.2013.03.020. Epub 2013 Jun 18. PMID: 23790590.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0147651313001085
81. Siddique, M. and Aktar, M. (2012) Detection of health hazard insecticide dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT) in some common marine dry fish samples from Bangladesh. Health, 4, 185-189. doi: 10.4236/health.2012.44027.
https://www.scirp.org/html/3-8201543_18841.htm
82. Mendes RA, Lima MO, de Deus RJA, Medeiros AC, Faial KCF, Jesus IM, Faial KRF, Santos LS. Assessment of DDT and mercury levels in fish and sediments in the Iriri River, Brazil: Distribution and ecological risk. J Environ Sci Health B. 2019;54(12):915-924. doi: 10.1080/03601234.2019.1647060. Epub 2019 Aug 9. PMID: 31397192.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31397192/
83. Dieldrin dilemma: How dated science and fish-eating advisories may be putting brains at risk , Sam Totoni Oct 22, 2018, enviromental health sciences
https://www.ehn.org/dieldrin-lingers-and-harms-brains-2613317049.html
84. Dieldrin Furthermore, dieldrin increases the fibrillation of α-synuclein (Uversky et al., 2002), and induces ubiquitin-proteasome dysfunction in dopaminergic cells (Sun et al., 2005). From: Handbook of Clinical Neurology, 2015
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/dieldrin
85. About Chemicals and Bacteria in Fish and Additional Information, New York State , Department of Health, March 2019
https://www.health.ny.gov/environmental/outdoors/fish/health_advisories/additional_information.htm
86. bioaccumulation summary, dieldrin, epa,
https://archive.epa.gov/water/archive/polwaste/web/pdf/chem-4.pdf
87. Martyniuk CJ, Feswick A, Spade DJ, Kroll KJ, Barber DS, Denslow ND. Effects of acute dieldrin exposure on neurotransmitters and global gene transcription in largemouth bass (Micropterus salmoides) hypothalamus. Neurotoxicology. 2010 Aug;31(4):356-66. doi: 10.1016/j.neuro.2010.04.008. Epub 2010 May 11. PMID: 20438755; PMCID: PMC2882520.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2882520/
88. Dieldrin M. Honeycutt, S. Shirley, in Encyclopedia of Toxicology (Third Edition), 2014
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/dieldrin
89. Zhang L, Fang Y, Lu X, Xu S, Cai F, Yu M, Li X, Zhong S. Transcriptional response of zebrafish larvae exposed to lindane reveals two detoxification genes of ABC transporter family (abcg5 and abcg8). Comp Biochem Physiol C Toxicol Pharmacol. 2020 Jun;232:108755. doi: 10.1016/j.cbpc.2020.108755. Epub 2020 Mar 31. PMID: 32244031.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32244031/
90. LINDANE – A REVIEW OF TOXICITY AND ENVIRONMENTAL FATE, Susan Sang, Ph.D. Sanya Petrovic, M.Sc. and Vijay Cuddeford, 1999
http://chm.pops.int/portals/0/docs/from_old_website/documents/meetings/poprc/submissions/Comments_2006/wwf/WWF%20canada.pdf
91. Half-lives and bioconcentration of lindane (γ-HCH) in different fish species and relationship with their lipid content, Chemosphere Volume 35, Issues 1–2, July 1997, Pages 343-351
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653597001604
92. Bhattacharjee, D. & Das, Suchismita. (2013). Toxicity of organochlorine pesticide, Lindane to fish: A review. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research. 5. 90-96.
https://www.researchgate.net/publication/267030784_Toxicity_of_organochlorine_pesticide_Lindane_to_fish_A_review
93. Evans, R. Gregory, et al. “Relationship Between Fish Consumption and Serum Chlordane Levels.” Journal of Environmental Health, vol. 56, no. 10, 1994, pp. 17–22. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/44536731. Accessed 1 May 2024.
https://www.jstor.org/stable/44536731
94. Chlordane as undesirable substance in animal feed 1 Scientific Panel on Contaminants in the Food Chain, 2007, EFSA
https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.2903/j.efsa.2007.582
95. Horst Karl, Ines Lehmann, Katrin Oetjen, Levels of chlordane compounds in fish muscle, -meal, -oil and -feed, Chemosphere, Volume 36, Issue 13, 1998, Pages 2819-2832, ISSN 0045-6535, https://doi.org/10.1016/S0045-6535(97)10224-7.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653597102247
96. ToxFAQs™ for Chlordane, 2018, Agency for Toxic Substances and Disease Registry
https://wwwn.cdc.gov/TSP/ToxFAQs/ToxFAQsDetails.aspx?faqid=354&toxid=62
97. Chlordane Benny L. Blaylock, in Encyclopedia of Toxicology (Second Edition), 2005
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/chlordane
98.Contaminants in Fish & Seafood A Guide to Safe Consumption for Illinois Consumers, University of Illinois,
https://seafood.oregonstate.edu/sites/agscid7/files/snic/contaminants-in-fish-and-seafood-a-guide-to-safe-consumption-booklet.pdf
99.Winiarska-Mieczan A, Florek M, Kwiecień M, Kwiatkowska K, Krusiński R. Cadmium and Lead Content in Chosen Commercial Fishery Products Consumed in Poland and Risk Estimations on Fish Consumption. Biol Trace Elem Res. 2018 Apr;182(2):373-380. doi: 10.1007/s12011-017-1104-1. Epub 2017 Jul 27. PMID: 28752272; PMCID: PMC5838125.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5838125/
100. Facts About Illinois' Chlordane Advisory, State of Illinois
https://dph.illinois.gov/topics-services/environmental-health-protection/toxicology/fish-advisories/chlordane-facts.html
101. Organochlorine Pesticides Overview, Mirex, CDC, 2017
https://www.cdc.gov/biomonitoring/Mirex_BiomonitoringSummary.html
102. Klaus L. E. Kaiser , Mirex: An Unrecognized Contaminant of Fishes from Lake Ontario.Science185,523-525(1974).DOI:10.1126/science.185.4150.523
https://www.science.org/doi/10.1126/science.185.4150.523
103.Kaiser KL. Mirex: an unrecognized contaminant of fishes from Lake Ontario. Science. 1974 Aug 9;185(4150):523-5. doi: 10.1126/science.185.4150.523. PMID: 4841156.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4841156/
104.Nilima Gandhi, Rex W.K. Tang, Satyendra P. Bhavsar, Eric J. Reiner, Dave Morse, George B. Arhonditsis, Ken Drouillard, Tony Chen, Is mirex still a contaminant of concern for the North American Great Lakes?, Journal of Great Lakes Research, Volume 41, Issue 4, 2015, Pages 1114-1122, ISSN 0380-1330, https://doi.org/10.1016/j.jglr.2015.09.015.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0380133015001987
105. EPA, 1999, Toxaphene Update: Impact on Fish Advisories
https://www.epa.gov/sites/default/files/2018-11/documents/toxaphene-impact-fish-advisories-factsheet.pdf
106. Toxaphene An analysis of possible problems in the aquatic environment, 2000, Ministerie van Verkeer en Waterstaat
https://edepot.wur.nl/174237
107. Lutz Alder, Hans Beck, S. Khandker, Horst Karl, Ines Lehmann, Levels of toxaphene indicator compounds in fish, Chemosphere, Volume 34, Issues 5–7, 1997, Pages 1389-1400, ISSN 0045-6535, https://doi.org/10.1016/S0045-6535(97)00436-0.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653597004360
108. EPA, Toxaphene, Hazard Summary, 2000
https://www.epa.gov/sites/default/files/2016-09/documents/toxaphene.pdf
109. Chan HM, Yeboah F. Total toxaphene and specific congeners in fish from the Yukon, Canada. Chemosphere. 2000 Aug;41(4):507-15. doi: 10.1016/s0045-6535(99)00479-8. PMID: 10819221.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10819221/
110. Toxaphene D.R. Wallace, in Encyclopedia of Toxicology (Third Edition), 2014
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/toxaphene
111. POTENTIAL FOR HUMAN EXPOSURE TO TOXAPHENE THROUGH CONSUMPTION OF GREAT LAKES FISH, 2015, Prepared for the Great Lakes Consortium by the Wisconsin Department of Health Services
https://www.health.state.mn.us/communities/environment/fish/docs/consortium/toxaphenepdf.pdf
112. Heydarnejad, M.S., Khosravian-Hemamai, M. & Nematollahi, A. Effects of cadmium at sub-lethal concentration on growth and biochemical parameters in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Ir Vet J 66, 11 (2013). https://doi.org/10.1186/2046-0481-66-11
https://irishvetjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/2046-0481-66-11
113. Elias, Saliza & Aris, Ahmad Zaharin & Bakar, Suhaili & Zulkifli, Hamizah & Mohd Noor, Farrah Atiqah. (2019). Seafood Consumption and Blood Cadmium Level of Respondents along the Coastal Area of Melaka, Malaysia. Malaysian Journal of Medicine and Health Sciences. 15(SP4). 2636-9346.
https://medic.upm.edu.my/upload/dokumen/2019121207352310_MJMHS_0255.pdf
114. Tamele, I.J.; Vázquez Loureiro, P. Lead, Mercury and Cadmium in Fish and Shellfish from the Indian Ocean and Red Sea (African Countries): Public Health Challenges. J. Mar. Sci. Eng. 2020, 8, 344. https://doi.org/10.3390/jmse8050344
https://www.mdpi.com/2077-1312/8/5/344
115. A Literature Review of Effects of Cadmium on Fish, 2010, Stuart M. Levit, MS, JD Center for Science in Public Participation Bozeman, Montana
https://www.conservationgateway.org/ConservationByGeography/NorthAmerica/UnitedStates/alaska/sw/cpa/Documents/L2010CadmiumLR122010.pdf
116. Winiarska-Mieczan, A., Kwiecień, M. & Krusiński, R. The content of cadmium and lead in canned fish available in the Polish market. J. Verbr. Lebensm. 10, 165–169 (2015). https://doi.org/10.1007/s00003-015-0933-0
https://link.springer.com/article/10.1007/s00003-015-0933-0
117. Konrad Mielcarek, Patryk Nowakowski, Anna Puścion-Jakubik, Krystyna J. Gromkowska-Kępka, Jolanta Soroczyńska, Renata Markiewicz-Żukowska, Sylwia K. Naliwajko, Monika Grabia, Joanna Bielecka, Anita Żmudzińska, Justyna Moskwa, Elżbieta Karpińska, Katarzyna Socha, Arsenic, cadmium, lead and mercury content and health risk assessment of consuming freshwater fish with elements of chemometric analysis, Food Chemistry, Volume 379, 2022, 132167, ISSN 0308-8146, https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2022.132167.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814622001285
118. S D Andasari et al 2021 J. Phys.: Conf. Ser. 1764 012213
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1764/1/012213/pdf
119. Ozuni, Enkeleda & Dhaskali, Luljeta & Doriana, Kalamishi Beqiraj & Andoni, Egon. (2023). Evaluation Of Mercury And Lead In Edible Tissue Of Red Mullet From Retail Shops, Tirana. International Conference on Scientific and Innovative Studies. 1. 279-281. 10.59287/icsis.613.
https://www.researchgate.net/publication/370680699_Evaluation_Of_Mercury_And_Lead_In_Edible_Tissue_Of_Red_Mullet_From_Retail_Shops_Tirana
120. Oto Miedico, Ciro Pompa, Sebastiano Moscatelli, Andrea Chiappinelli, Leonardo Carosielli, A. Eugenio Chiaravalle, Lead, cadmium and mercury in canned and unprocessed tuna: six-years monitoring survey, comparison with previous studies and recommended tolerable limits, Journal of Food Composition and Analysis, Volume 94, 2020, 103638, ISSN 0889-1575, https://doi.org/10.1016/j.jfca.2020.103638.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0889157520313430
121. noj Kumar, Shefalee Singh, Anamika Jain, Seema Yadav, Aastha Dubey, Sunil P. Trivedi, A review on heavy metal-induced toxicity in fishes: Bioaccumulation, antioxidant defense system, histopathological manifestations, and transcriptional profiling of genes, Journal of Trace Elements in Medicine and Biology, Volume 83, 2024, 127377, ISSN 0946-672X, https://doi.org/10.1016/j.jtemb.2023.127377.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0946672X23002535
122. Tipping Points and Indicators Fact Sheet - Lead Authors Department of Forestry and Natural Resources, Purdue University, West Lafayette, IN 47906
https://www.tippingpointplanner.org/white-papers/171-tipping-points-and-indicators-fact-sheet-lead
123. Azar H,Vajargah MF. Investigating the effects of accumulation of lead and cadmium metals in fish and its impact on human health. J Aquac Mar Biol. 2023;12(2):209‒213. DOI: 10.15406/jamb.2023.12.00376
https://medcraveonline.com/JAMB/JAMB-12-00376.pdf
124. He, Y., Chen, Z., Mo, F. et al. Species characteristics of lead in sea foods collected from coastal water of Fujian, Southeastern of China. Sci Rep 6, 33294 (2016). https://doi.org/10.1038/srep33294
https://www.nature.com/articles/srep33294
125. LEAD, CADMIUM, ZINC, AND COPPER CONCENTRATIONS IN DIFFERENT ARABIAN GULF FISH SPECIES, Sahar Issa1, Omneya Ibrahum Elkokaney1, Rasha Khedr1, Doaa Genena2, Safaa M. Abdel-Rahman,
https://journals.ekb.eg/article_305462_9567360fb3484c9fc3e0b82edf7f04c1.pdf
126. Ishaque, A., Ishaque, S., Arif, A., & Abbas, H. (2020). TOXIC EFFECTS OF LEAD ON FISH AND HUMAN. Biological and Clinical Sciences Research Journal, 2020(1). https://doi.org/10.54112/bcsrj.v2020i1.47
https://bcsrj.com/ojs/index.php/bcsrj/article/view/47
127. Chałabis-Mazurek, A.; Rechulicz, J.; Pyz-Łukasik, R. A Food-Safety Risk Assessment of Mercury, Lead and Cadmium in Fish Recreationally Caught from Three Lakes in Poland. Animals 2021, 11, 3507. https://doi.org/10.3390/ani11123507
https://www.mdpi.com/2076-2615/11/12/3507
128. Lead poisoning, 11 August 2023, WHO
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/lead-poisoning-and-health
129. Hussein MA, Morsy NS, Mahmoud AF, Darwish WS, Elabbasy MT, Zigo F, Farkašová Z and Rehan IF (2023) Risk assessment of toxic residues among some freshwater and marine water fish species. Front. Vet. Sci. 10:1185395. doi: 10.3389/fvets.2023.1185395
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fvets.2023.1185395/full
130. Nearly half of the US population exposed to dangerously high lead levels, Written by Beth JoJack on March 21, 2022 — Fact checked by Ferdinand Lali, Ph.D., MNT
https://www.medicalnewstoday.com/articles/nearly-half-of-the-us-population-exposed-to-dangerously-high-lead-levels
131. Schwartz J. Low-level lead exposure and children's IQ: a meta-analysis and search for a threshold. Environ Res. 1994 Apr;65(1):42-55. doi: 10.1006/enrs.1994.1020. PMID: 8162884.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8162884/
132. Heidari, S., Mostafaei, S., Razazian, N. et al. The effect of lead exposure on IQ test scores in children under 12 years: a systematic review and meta-analysis of case-control studies. Syst Rev 11, 106 (2022). https://doi.org/10.1186/s13643-022-01963-y
https://systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-022-01963-y.
133. PUBLISHED March 7, 2022 IN Research, Medicine Lead Exposure in Last Century Shrank IQ Scores of Half of Americans, Duke University
https://today.duke.edu/2022/03/lead-exposure-last-century-shrunk-iq-scores-half-americans
134. ZULUAGA RODRÍGUEZ, Julián, GALLEGO RÍOS, Sara Elisa, & RAMÍREZ BOTERO, Claudia María. (2015). CONTENT OF Hg, Cd, Pb AND As IN FISH SPECIES: A REVIEW. Vitae, 22(2), 148-149. https://doi.org/10.17533/udea.vitae.v22n2a09
http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0121-40042015000200009
135. Al-Rmalli, Shaban W. et al. ‘Determination of Arsenic, Cadmium, Selenium, Zinc and Other Trace Elements in Bangladeshi Fish and Arsenic Speciation Study of Hilsa Fish Flesh and Eggs: Implications for Dietary Intake’. 1 Jan. 2021 : 9 – 26.
https://content.iospress.com/articles/biomedical-spectroscopy-and-imaging/bsi210212
136. Malik A, Khalid F, Hidait N, Mehmood Anjum K, Mahad S, Razaq A, et al. Arsenic Toxicity in Fish: Sources and Impacts [Internet]. Arsenic in the Environment - Sources, Impacts and Remedies. IntechOpen; 2023. Available from: http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.1001468
https://www.intechopen.com/chapters/1135734
137. Chandel, M., Sharma, A. K., Thakur, K., Sharma, D., Brar, B., Mahajan, D., Kumari, H., Pankaj, P. P., & Kumar, R. (2024). Poison in the water: Arsenic's silent assault on fish health. Journal of Applied Toxicology, 1–20. https://doi.org/10.1002/jat.4581
https://analyticalsciencejournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.4581
138. Francesconi, Kevin. (2010). Arsenic species in seafood: Origin and human health implications. Pure and Applied Chemistry - PURE APPL CHEM. 82. 373-381. 10.1351/PAC-CON-09-07-01.
https://www.researchgate.net/publication/244742767_Arsenic_species_in_seafood_Origin_and_human_health_implications
139. Karen S Hoy, Tetiana Davydiuk, Xiaojian Chen, Chester Lau, Jordan R M Schofield, Xiufen Lu, Jennifer A Graydon, Ruth Mitchell, Megan Reichert, X Chris Le, Arsenic speciation in freshwater fish: challenges and research needs, Food Quality and Safety, Volume 7, 2023, fyad032, https://doi.org/10.1093/fqsafe/fyad032
https://academic.oup.com/fqs/article/doi/10.1093/fqsafe/fyad032/7232177
140. Taylor V, Goodale B, Raab A, Schwerdtle T, Reimer K, Conklin S, Karagas MR, Francesconi KA. Human exposure to organic arsenic species from seafood. Sci Total Environ. 2017 Feb 15;580:266-282. doi: 10.1016/j.scitotenv.2016.12.113. Epub 2016 Dec 24. PMID: 28024743; PMCID: PMC5326596.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5326596/
141. Valiente-Diaz, C.; del Valle, A.; Garcia-Vazquez, E.; Machado-Schiaffino, G.; Ardura, A. What about the Arsenic? Health Risk Assessment in Canned Tuna Commercialized in Northern Spain. Processes 2023, 11, 824. https://doi.org/10.3390/pr11030824
https://www.mdpi.com/2227-9717/11/3/824
142. Inorganic arsenic in seaweed and certain fish, October 2010 NSW/FA/CP043/1102,
https://www.foodauthority.nsw.gov.au/sites/default/files/_Documents/scienceandtechnical/inorganic_arsenic_seaweed_seafood.pdf
143. Jarosz-Krzemińska E, Mikołajczyk N, Adamiec E. Content of toxic metals and As in marine and freshwater fish species available for sale in EU supermarkets and health risk associated with its consumption. J Sci Food Agric. 2021 May;101(7):2818-2827. doi: 10.1002/jsfa.10911. Epub 2020 Nov 19. PMID: 33135171.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33135171/
144. Latif M, Zahoor M, Muhammad A, Naz S, Kamran AW, Ullah R, Shah AB, Almeer R, Sayed A. Bioaccumulation of lead in different organs of Ctenopharyngodon Idella (grass fish) and Tor putitora (Mahseer) fish. Braz J Biol. 2022 Apr 15;84:e260355. doi: 10.1590/1519-6984.260355. PMID: 35475994.
https://www.scielo.br/j/bjb/a/V9dqNQLdjYctSX5TLLQjYYH/
