ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ HIV

Ο συμπληρωματικός ρόλος των φαρμακευτικών μανιταριών στην οριστική θεραπεία του HIV

Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας
12/3/2024. Ενημέρωση: 19/3/2024

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ (χρόνος ανάγνωσης: 24 λεπτά)
2. ΣΥΝΟΨΗ (χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά)
3. HIV ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ με Φαρμακευτικά Μανιτάρια: η 1η αναφορά στην Ελλάδα
4. ΕΝΑΡΞΗ

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ (117) => Για να διασφαλιστεί η εγκυρότητα των άρθρων, χρησιμοποιώ μόνο αξιόπιστες πηγές, όπως δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, ιδρύματα (νοσοκομεία, πανεπιστήμια κ.ά.), αναρτήσεις/βιβλία από επαγγελματίες υγείας κ.ο.κ.

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ HIV

1. ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ (χρόνος ανάγνωσης: 24 λεπτά)
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πριν αρκετούς μήνες, μία θεραπεύτρια της Κινέζικης Ιατρικής με ρώτησε ποια φαρμακευτικά μανιτάρια θα της πρότεινα για έναν κύριο με HIV. Δεν μου είχε ξανατεθεί παρόμοιο ερώτημα αλλά λόγω του ότι πριν από 10 περίπου χρόνια είχα δει κάποιες αναφορές από ανθρώπους για τα οφέλη που είχαν διαπιστώσει από το κόρντισεπς [cordyceps] καθώς και κάποια προκαταρκτικά δεδομένα από το γανόδερμα [ganoderma], της πρότεινα αυτά τα 2 φαρμακευτικά μανιτάρια.

Έκτοτε δεν είχα νέα, και για αυτόν τον λόγο θεώρησα ότι δεν υπήρξαν σημαντικά οφέλη.
Ωστόσο, την προηγούμενη εβδομάδα, ο εν λόγω κύριος ενημέρωσε την θεραπεύτρια ότι επιθυμεί να επικοινωνήσει μαζί μου. Στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε, μου ανέφερε ότι η ταυτόχρονη λήψη κόρντισεπς και γανόδερμα, τον βοήθησε σημαντικά στο αίσθημα της κόπωσης και της ενέργειας, και για αυτόν τον λόγο αποφάσισα να σκαλίσω την επιστημονική βιβλιογραφία, ξεκινώντας από το κόρντισεπς.
Τελικά, και προς έκπληξη μου, τα ευρήματα ήταν περισσότερο ενθαρρυντικά από ότι φανταζόμουν κατά την αρχή της αναζήτησης.

2.α. Ο ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΝΤΙΣΕΠΣ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ HIV

Κόρντισεπς : Σημαντική Ενίσχυση του Ανοσοποιητικού. Επιβεβαιωμένο σε Ανθρώπινη Μελέτη

κόρντισεπς και ανοσοποιητικό:
Το 2020, μία ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Σαγκάης, η μεγαλύτερη πόλη της Κίνας, δημοσίευσε μία ανασκόπηση στο Διεθνές Επιστημονικό Περιοδικό για την Φροντίδα & την Ανακουφιστική Ιατρική, με τίτλο "HIV/AIDS αντιμετώπιση, ανακαλύψεις στην θεραπευτική στρατηγική".
Διαβάζοντας την ενότητα "Βοτανική Ιατρική" διαπίστωσα ότι αναφέρεται  μ ό ν ο  το κόρντισεπς, καμμία άλλη φυσική επιλογή, το οποίο μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται τα εξής:
"Το κόρντισεπς (ένας είδος θεραπευτικού μύκητα) έχει ισχυρή ανοσοδιεγερτική δραστικότητα και λειτουργία, και έχει αναφερθεί στα κινέζικα ιατρικά βιβλία. Το κόρντισεπς ίσως είναι χρήσιμο για την λοίμωξη από τον ιό HIV και τις επιπλοκές από το AIDS, όπως ο καρκίνος και οι συν-λοιμώξεις. Είναι ένα ανοιχτό ερώτημα για περαιτέρω έρευνες".
Η ενότητα για την βοτανική ιατρική κλείνει με τα εξής:
"Η βοτανική ιατρική έχει πλέον αντικατασταθεί από την σύγχρονη ιατρική. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει θεραπευτική χρησιμότητα για την βοτανική ιατρική παγκοσμίως, ειδικά στην ανάπτυξη φυσικών χημικών φαρμάκων και προληπτικών μέτρων" (1).

Ανασκόπηση για αντιμετώπιση του HIV: το Κόρντισεπς έχει ισχυρή ανοσοδιεγερτική δραστικότητα

Με αφορμή αυτήν την ανασκόπηση αποφάσισα να κοιτάξω λίγο προσεκτικά τις επιδράσεις του κόρντισεπς στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και, πράγματι, τα οφέλη του αναφέρονται και από άλλες επιστημονικές δημοσιεύσεις.
Για παράδειγμα, πριν από λίγα χρόνια, δημοσιεύθηκε μία ογκωδέστατη ανασκόπηση που διενεργήθηκε από 17 επιστήμονες από 3 διαφορετικές ηπείρους με βασική εστίαση στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού, η οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει τα εξής:
"το κόρντισεπς περιέχει ενώσεις με την ικανότητα να ενισχύουν την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος" (100).

Το κόρντισεπς είναι ένα διατροφικό θεραπευτικό μανιτάρι που χρησιμοποιείται επί αιώνες για την βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος και την ενίσχυση της ενέργειας (101), ενώ τα οφέλη του στο ανοσοποιητικό σύστημα έχουν αναφερθεί ακόμα και σε τυχαιοποιημένη και διπλά-τυφλή κλινική δοκιμή με ημερήσια δοσολογία 1,68 γραμμάρια και διάρκεια χορήγησης 8 εβδομάδες (102).

Κόρντισεπς : Ενισχύει το ανοσοποιητικό. Επιβεβαιωμένο και σε διπλά-τυφλή κλινική δοκιμή

Σύμφωνα με Ανθρώπινες Μελέτες το Κόρντισεπς Αυξάνει τα CD4

Κόρντισεπς και CD4:
Ωραία. Το κόρντισεπς ενισχύει το ανοσοποιητικό.
Για τις επιδράσεις του, όμως, στον αριθμό CD4 (έναν σημαντικό δείκτη για ανθρώπους με HIV) υπάρχουν ανθρώπινες μελέτες που να ανέφεραν σχετικά ευρήματα;

Ναι !
Για την ακρίβεια 4.
 - η πρώτη μελέτη (μετα-ανάλυση 12 κλινικών δοκιμών: 928 ασθενείς) δημοσιεύθηκε μόλις πριν από 6 ημέρες και αξιολόγησε την επικουρική θεραπεία με Κόρντισεπς σίνενσις σε μία ομάδα ανθρώπων όπου το ανοσοποιητικό έχει δεχτεί σοβαρό πλήγμα: καρκινοπαθείς.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι το Κόρντισεπς σίνενσις βελτίωση την λειτουργία του ανοσοποιητικού, συμπεριλαμβανομένων των αυξημένων CD4, CD8 και κύτταρα Φυσικοί Φονείς [Natural killer - NK] (103).
 - η δεύτερη μελέτη αξιολόγησε τις επιδράσεις από το Κόρντισεπς σίνενσις σε 25 ανθρώπους με χρόνια ηπατίτιδα Β.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα CD4 και η αναλογία CD4/CD8 αυξήθηκαν σημαντικά (104).
 - η τρίτη μελέτη σε 65 ανθρώπους με κίρρωση αξιολόγησε τις επιδράσεις από το κόρντισεπς.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα κύτταρα CD4, Cd8, η αναλογία CD4/CD8 και κύτταρα Φυσικοί Φονείς βελτιώθηκαν (105).
 - η τέταρτη μελέτη αξιολόγησε τις επιδράσεις από το Κόρντισεπς σίνενσις σε υγιείς ανθρώπους.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι η αναλογία CD4/CD8 αυξήθηκε σημαντικά (106).

Συνεχίζοντας την αναζήτηση, διαπίστωσα ότι για τις επιδράσεις του κόρντισεπς ενάντια στον HIV, γίνονται αναφορές και από άλλες επιστημονικές δημοσιεύσεις:
 - τόσο άμεσα, δηλαδή επίδραση ενάντια στον ιό καθεαυτό (2, 3, 4, 5, 6),
 - όσο και έμμεσα, δηλαδή ενάντια στην κόπωση (7). Ειδικά για το θέμα της κόπωσης, δεν μου προκαλεί έκπληξη διότι η Ακαδημία Καναδά Αθλητικής Διατροφής αναφέρει για το Κόρντισεπς ότι καθυστερεί τον χρόνο κόπωσης και εξάντλησης, βελτιώνει την αντοχή και ενισχύει το σθένος (117).

προκαταρκτικές μελέτες:
Υπάρχουν αρκετές προκαταρκτικές μελέτες που επιβεβαιώνουν ότι το κόρντισεπς δρα ενάντια του HIV (8, 9, 10, 11, 12, 13, 14).

Επίσης, πριν από μόλις λίγους μήνες δημοσιεύθηκε μία ανασκόπηση στο επιστημονικό περιοδικό "Τρέχουσα Έρευνα για τον HIV", η οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι το κόρντισεπς είναι ένα από τα πιο σημαντικά φαρμακευτικά φυτά που έχουν χρησιμοποιηθεί στις παραδοσιακές κινέζικες ιατρικές επιστήμες με ιδιότητες κατά του HIV (15).

HIV αντιμετώπιση με Κόρντισεπς (προκαταρκτικά ευρήματα)

ευρήματα από ανθρώπους:
Σχετικά με δημοσιεύσεις για ευρήματα από ανθρώπους, παρόλο που δεν υπάρχουν αποκλειστικά και μόνο για το κόρντισεπς, εντοπίστηκαν 2 δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρουν δεδομένα από μείγματα φαρμακευτικών φυτών ή μανιταριών, συμπεριλαμβανομένου του κόρντισεπς (16, 17, 18).

 - Η πρώτη μελέτη δημοσιεύθηκε το 1995 στο Κινέζικο Ιατρικό Περιοδικό και αναφέρεται σε 8 ανθρώπους με HIV/AIDS από την Τανζανία, οι οποίοι έγιναν αρνητικοί αφού έλαβαν σκεύασμα της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής, του οποίου τα κύρια συστατικά ήταν, μεταξύ άλλων, το κόρντισεπς.
Η διάρκεια χορήγησης του σκευάσματος ήταν 87 έως 463 ημέρες, με μέση διάρκεια τις 202 ημέρες.
Αφού ξεκίνησε η χορήγηση, η λειτουργία του ανοσοποιητικού βελτιωνόταν συνεχώς, και στην συνέχεια υπήρξε μετατροπή σε οροαρνητικότητα (seronegative conversion).
Στις περισσότερες περιπτώσεις:
 - η βελτίωση του ανοσοποιητικού (λόγος Τ4/Τ8 και Τ4CC) βελτιώθηκε σημαντικά,
 - τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν, και
 - στην συνέχεια έλαβε χώρα η μετατροπή σε οροαρνητικότητα.
Στο συμπέρασμα της μελέτης αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι αυτά τα ευρήματα σημαίνουν ότι η ασθένεια  δ ε ν  είναι μη-αναστρέψιμη. Είναι αναστρέψιμη, γεγονός που δεν έχει αναφερθεί στο παρελθόν.
Η οροαρνητικότητα συσχετίστηκε στενά με την λειτουργία του ανοσοποιητικού και συνέβη μόνο σε ανθρώπους που είχαν καλή ανοσοποιητική λειτουργία. Ο HIV είναι πιθανώς σε απενεργοποιημένη κατάσταση και η εμφάνιση του AIDS ίσως καθυστερήσει (16).

Άνθρωποι με HIV/AIDS έγιναν αρνητικοί αφού έλαβαν σκεύασμα, το οποίο περιείχε, μεταξύ άλλων, το κόρντισεπς

 - η δεύτερη μελέτη εντοπίστηκε αρχικά από μελέτη που αξιολογούσε τις θεραπευτικές ιδιότητες του Κόρντισεπς σίνενσις στα τριγλυκερίδια και στην χοληστερόλη (17). Όσον αφορά τον HIV γινόταν μονάχα μία λακωνική αναφορά :
"Το κόρντισεπς σίνενσις έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του ιού HIV στην δυτική Αφρική".

Αυτό τράβηξε αμέσως την προσοχή μου και, ελέγχοντας την παραπομπή διαπίστωσα, με χαρά, ότι αφορούσε κλινική δοκιμή (ανθρώπινη μελέτη), η οποία αξιολόγησε ένα σκεύασμα που περιέχει έξι μανιτάρια, εκ των οποίων το ένα ήταν το κόρντισεπς (18). Για την ακρίβεια, το κόρντισεπς αποτελεί το 50% του σκευάσματος (400 mg κόρντισεπς σε κάθε κάψουλα των 800 mg).
Η εν λόγω κλινική δοκιμή δημοσιεύθηκε το 2011 στο Διεθνές Επιστημονικό Περιοδικό των Φαρμακευτικών Μανιταριών, και στην περίληψη της αναφέρει τα εξής:
Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού μέσω της χρήσης φυσικών προϊόντων είναι μια δυνητικά πολύτιμη θεραπευτική μέθοδος σε ανθρώπους με HIV λοίμωξη, ειδικά σε εκείνους που δεν είναι καλοί υποψήφιοι για επιθετική αντιρετροϊκή θεραπεία.
Μια τέτοια ενίσχυση του ανοσοποιητικού είναι ένα προϊόν φαρμακευτικών μανιταριών (Immune Assist 24/7), για το οποίο αξιολογήθηκαν οι επιδράσεις του στον αριθμό των CD4+ Τ λεμφοκυττάρων σε 8 ανθρώπους με HIV λοίμωξη στο Περιφερειακό Νοσοκομείο Sunyani (Γκάνα). Χορηγήθηκαν 3 δισκία των 800 mg, μία φορά την ημέρα (2,4 γραμμάρια ανά ημέρα) και λήφθηκαν δείγματα περιφερικού αίματος όπου μετρήθηκε ο αριθμός CD4+:
 - κατά την έναρξη,
 - μετά από 30 ημέρες, και
 - μετά από 60 ημέρες.

Επίδραση φαρμακευτικών μανιταριών σε ανθρώπους με HIV

Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι το Immune Assist 24/7, που χρησιμοποιήθηκε ως μοναδικός θεραπευτικός παράγοντας - χωρίς την συμπληρωματική χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων - αύξησε σημαντικά τα επίπεδα των CD4+ Τ λεμφοκυττάρων σε  ό λ ο υ ς  τους ανθρώπους που συμμετείχαν στην μελέτη. Σε καμμία περίπτωση δεν υπήρχε στασιμότητα, πόσο μάλλον μείωση του αριθμού των CD4+. Πιο συγκεκριμένα:
 - σε ασθενή όπου ο αριθμός των CD4+ Τ λεμφοκυττάρων κατά την έναρξη ήταν μόλις 4 - μετά από 60 ημέρες - αυξήθηκε σε 170, το οποίο αντιπροσωπεύει μία αύξηση μεγαλύτερη από 4.000% (18).
 - σε άλλη περίπτωση, ασθενής που κατά την έναρξη είχε αριθμό CD4+ Τ λεμφοκυττάρων 88, αυξήθηκε σε 470.
 - σε άλλες 4 περιπτώσεις ασθενών που ακόμα και κατά την έναρξη είχαν υψηλότερα επίπεδα CD4+ (δηλαδή 740 έως 800), παρατηρήθηκε επίσης σημαντική αύξηση της τάξης του 22%, 50%, 54% και 128%, αντίστοιχα.
Οι σημαντικές βελτιώσεις δεν καταγράφηκαν μόνο στο τέλος των 60 ημερών αλλά ακόμα και μετά από  μ ό λ ι ς  30 ημέρες.
Επίσης, οι άνθρωποι που ήταν σε προχωρημένο κλινικό στάδιο, με αριθμό CD4+ χαμηλότερο του 100, ήταν αυτοί που ωφελήθηκαν περισσότερο.
Είναι ενδιαφέρον ότι η ανταπόκριση που παρατηρήθηκε είναι υψηλότερη σε σύγκριση με συγκεκριμένη αντιρετροϊκή θεραπεία. Βέβαια, η μελέτη αυτή ήταν μικρή σε μέγεθος (μόλις 8 άτομα), αν και τα οφέλη παρουσιάστηκαν σε μόλις 60 ημέρες (18). Θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε τα οφέλη σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, όπως έγινε και με την προηγούμενη μελέτη (16).
Αυτά τα αρχικά αποτελέσματα είναι ελπιδοφόρα και υποδεικνύουν την δυνητική αξία της περαιτέρω αξιολόγησης και σε άλλες ανοσολογικές παραμέτρους και στο ιικό φορτίο μεταξύ των ανθρώπων με HIV, που χορηγείται είτε ως μοναδικός θεραπευτικός παράγοντας είτε συμπληρωματικά με την τυπική αντιρετροϊκή θεραπεία (18).

Δυστυχως, η παρούσα μελέτη, σε αντίθεση με την 1η μελέτη (16), δεν έλεγξε για το εάν υπήρξε μετατροπή σε οροαρνητικότητα.
Το επισημαίνω αυτό διότι η 1η μελέτη ανέφερε ότι η οροαρνητικότητα συσχετίστηκε στενά με την λειτουργία του ανοσοποιητικού και συνέβη μόνο σε ανθρώπους που είχαν καλή ανοσοποιητική λειτουργία.
Συνεπώς, στην παρούσα μελέτη που υπήρξε σημαντική βελτίωση του ανοσοποιητικού, ποια θα ήταν τα ευρήματα εάν είχε γίνει έλεγχος και για την οροαρνητικότητα ;

Σύνοψη Βελτίωσης σε 30 + 60 Ημέρες. Υψηλή Βελτίωση Ακόμα και σε Ανθρώπους που κατά την Έναρξη είχαν Υψηλά Επίπεδα CD4

βιβλία:
Για το κόρντισεπς και την δράση του ενάντια στον HIV, υπάρχουν αναφορές από δύο βιβλία:
1. το πρώτο βιβλίο, με τίτλο "Εγχειρίδιο Φυσικής Ιατρικής", αναφέρει για το κόρντισεπς ότι :
"έχει χρησιμοποιηθεί για την αναστολή :
 - της λοίμωξης, και
 - της δράσης αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV" (19).

2. το δεύτερο βιβλίο είναι από τον ιατρό Walter Ardigò, ο οποίος έχει υπάρξει ομιλητής σε Διεθνές Συνέδριο για τα Φαρμακευτικά μανιτάρια, ενώ από το 2008 έως σήμερα έχει συμμετάσχει σε περίπου 20 συνέδρια με θέμα τα Φαρμακευτικά μανιτάρια (20). Το βιβλίο του έχει τίτλο "Θεραπεία με φαρμακευτικά μανιτάρια. Ένα πρακτικό εγχειρίδιο" (20) και στην ενότητα για τον HIV αναφέρει:
"αντιιικό" πρωτόκολλο:
Γανόδερμα, κόρντισεπς και γριφίσκη [Grifola] (αιτία και συμπτώματα) και επιπρόσθετα αγαρικό [agaricus] (αιτία και συμπτώματα).
Ο HIV είναι ένας ιός στο αίμα, στο ήπαρ και στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, κυρίως στα CD4 Τ λεμφοκύτταρα, ο οποίος προκαλεί σοβαρές βλάβες. Ο HIV εισέρχεται σε ένα λεμφοκύτταρο και το καταστρέφει. Στο ήπαρ αποτελεί την κύρια αιτία κίρρωσης και καρκίνου (ηπατοκαρκίνωμα).
Το γανόδερμα και το κόρντισεπς είναι σε θέση να εμποδίσουν τον HIV να εισέλθει τόσο στα CD4 Τ λεμφοκύτταρα όσο και στα ηπατικά κύτταρα.
Τα CD4 Τ λεμφοκύτταρα είναι τα πιο ευαίσθητα επειδή είναι σε θέση να αναγνωρίσουν κύτταρα που έχουν μολυνθεί από τον ιό και να τον εξαλείψουν, αλλά είναι επίσης σε θέση να συντονίσουν και να στείλουν διαφορετικά λεμφοκύτταρα φονείς (κυρίως CD8, καθώς και Φυσικούς Φονείς [Natural Killers]) για να επιτεθούν στον ιό.
*Γανόδερμα, κόρντισεπς, αγαρικό και γριφίσκη είναι σημαντικά για την προστασία του ήπατος και του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, τα θεραπευτικά μανιτάρια αυξάνουν τα CD4 Τ λεμφοκύτταρα και ενισχύουν σημαντικά το ήπαρ, το οποίο κινδυνεύει περισσότερο από όλα τα άλλα όργανα του σώματος.

Ιατρός Ardigò για Φαρμακευτικά μανιτάρια: Σημαντικά για ανοσοποιητικό + ήπαρ (το όργανο που κινδυνεύει περισσότερο)

ιός ανοσοανεπάρκειας αιλουροειδών:
Ο ιός ανοσοανεπάρκειας των αιλουροειδών (Feline immunodeficiency virus - FIV) προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με το AIDS σε οικόσιτες και άγριες γάτες.

To 2020, στο επιστημονικό περιοδικό "Κτηνιατρικός Κόσμος" δημοσιεύθηκε μία προκαταρκτική μελέτη, η οποία έδειξε ότι κόρντισεπς έχει πιθανή δράση κατά του FIV (21), ενώ 2 χρόνια μετά μία άλλη δημοσίευση αναφέρει ότι για τον ιό της ανοσοανεπάρκειας των αιλουροειδών έχουν "προταθεί αρκετά θεραπευτικά πρωτόκολλα, μεταξύ αυτών, συμπεριλαμβάνονται φυτοθεραπευτικές ενώσεις, οι οποίες έχουν με σκοπό την εύρεση μιας πιθανής φυσικής θεραπείας. Οι πιο μελετημένες δραστικές ενώσεις προέρχονται, μεταξύ άλλων, από το Γανόδερμα λούσιντουμ και το Κόρντισεπς σίνενσις" (22).

Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε την ανάρτηση "ιός ανοσοανεπάρκειας αιλουροειδών".

2.β. Ο ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΓΑΝΟΔΕΡΜΑ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ HIV

γανόδερμα και ανοσοποιητικό:
Οπως αναφέρει μία κλινική δοκιμή που δημοσιεύθηκε πριν από 2 δεκαετίες στο Βρετανικό Επιστημονικό Περιοδική της Διατροφής "Το Γανόδερμα λούσιντουμ χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην παραδοσιακή ιατρική και χρησιμοποιείται ευρέως με την πεποίθηση ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα (107), ενώ το Memorial Sloan Kettering Cancer Center, το οποίο είναι το 2ο καλύτερο νοσοκομείο για την φροντίδα του καρκίνου στις ΗΠΑ στην ανάρτηση του για το γανόδερμα αναφέρει "Χρησιμοποιείται ως ανοσοενισχυτικό από ανθρώπους με AIDS" (108).
Καλά όλα αυτά.
Υπάρχει, όμως, αντικειμενική επιστημονική επικύρωση των ευεργετικών επιδράσεων του στο ανοσοποιητικό σύστημα ;

Φυσικά.

Όπως επισημαίνει μία ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο επιστημονικό περιοδικό "Τρόφιμα": "Έχει βρεθεί ότι το γανόδερμα διαθέτει ένα ευρύ φάσμα φαρμακευτικών ιδιοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού.
Ενώσεις από το γανόδερμα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού" (109).

Και δεδομένα από ανθρώπους, υπάρχουν ;
Βεβαίως. 
Σε αρκετές κλινικές μελέτες, το γανόδερμα βελτίωσε το ανοσοποιητικό σύστημα, τόσο σε ανθρώπους με καρκίνο, όσο και σε ανθρώπους χωρίς κάποια διαγνωσμένη πάθηση (110, 111, 112, 113, 114, 115).

Γανόδερμα: Ενίσχυση Ανοσοποιητικού σε Ανθρώπους με Καρκίνο

γανόδερμα και CD4 κύτταρα:
Το γανόδερμα ενισχύει το ανοσοποιητικό. Σαφές.
Μελέτες που να αξιολόγησαν τις βελτιώσεις από το γανόδερμα στον αριθμό των CD4 κυττάρων, υπάρχουν ;

Ναι.

Εκτός από τις ανθρώπινες μελέτες που δείχνουν ότι το γανόδερμα ενισχύει το ανοσοποιητικό, αρκετές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι το γανόδερμα επιδρά ευεργετικά στα CD4 κύτταρα, τόσο σε προκαταρκτικές (116) όσο και ανθρώπινες μελέτες (110, 112, 113, 114, 115).

γανόδερμα και δραστικότητα έναντι του HIV:
Το γανόδερμα ενισχύει τόσο το ανοσοποιητικό, όσο και τον αριθμό των CD4 κυττάρων.

Σχετικά με την απευθείας δραστικότητα του ενάντια στον HIV, τί πληροφορίες υπάρχουν ;

Αρχικά, να αναφερθεί ότι επιστήμονας από την Ζιμπάμπουε που εργάζεται με ορφανά με AIDS ανακάλυψε ότι μια κοινότητα χρησιμοποιούσε γανόδερμα για να ενισχύσει το ανοσοποιητικό (23).

Ενδιαφέρον στοιχείο.
Υπάρχουν, όμως, επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι το γανόδερμα έχει δραστικότητα ενάντια στον HIV ;

Ναι.

δραστικότητα ενάντια στον HIV - μελέτες:
Αρκετές μελέτες αναφέρονται στο ότι το γανόδερμα έχει φαρμακολογική δραστικότητα ενάντια στον HIV, μεταξύ αυτών και αρκετές ανασκοπήσεις της επιστημονικής βιβλιογραφίας (4, 12, 15, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41). Επίσης, υπάρχουν και αρκετές προκαταρκτικές μελέτες (42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50).
Μάλιστα, μία μελέτη έδειξε ότι μία ένωση από το γανόδερμα συνδέεται με την πρωτεάση HIV-1, σε καλύτερο βαθμό από ότι η νελφιναβίρη (50). Η νελφιναβίρη είναι αντιρετροϊκό φάρμακο.

Γανόδερμα λούσιντουμ: Δραστικότητα Ενάντια στον HIV

ανασταλτική δράση έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV:
Επιπρόσθετα, όπως και με το κόρντισεπς (19), μελέτες έχουν δείξει ότι ενώσεις από το γανόδερμα έχουν ισχυρή ανασταλτική δράση έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV (51, 52).
Ένα από τα βασικά ένζυμα του HIV, η αντίστροφη μεταγραφάση, αποτελεί στόχο για την αντιμετώπιση και αναστολή του HIV (53).
O ιός HIV πλησιάζει το CD4+ λεμφοκύτταρο και εισβάλει στο κυτταρόπλασμα του. Ένα συμπληρωματικό αντίγραφο του DNA του RNA ιού δημιουργείται χρησιμοποιώντας ανάστροφη μεταγραφάση, και ξεκινάει η διαδικασία αύξησης των μολυσμένων κυττάρων. Στην συνέχεια, ο ιός πολλαπλασιάζεται και αποκολλάται από το CD4+ λεμφοκύτταρο, το οποίο τελικά καταστρέφεται.
Στους ανθρώπους με την νόσο του HIV, υπάρχει συνεχής παραγωγή ιών και μολύνσεων νέων κυττάρων, ακόμα και στα οροθετικά άτομα χωρίς συμπτώματα της νόσου (54).
Για αυτόν τον λόγο, το ότι το κόρντισεπς και το γανόδερμα δρουν ανασταλτικά έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV, είναι ένα σημαντικό δεδομένο.

HIV-1 πρωτεάση:
Συνεχίζοντας, το ότι το γανόδερμα έχει δραστικότητα ενάντια στον HIV καταγράφεται ήδη από το 1998 (47, 48), ενώ το 2011 ενώσεις που απομονώθηκαν από το γανόδερμα προσέλκυσαν την προσοχή των χημικών και των φαρμακοποιών. Ένας από τους λόγους ήταν ότι αυτές οι ενώσεις έδειξαν σημαντικά δράση έναντι της HIV-1 πρωτεάσης (55). Επιπλέον, για άλλες ενώσεις από το γανόδερμα έχει αναφερθεί σημαντική δραστικότητα ενάντια στην HIV πρωτεάση (IC50 : 20-90 μM) (48, 67), αν και στο βιβλίο των 920 σελίδων με επταμελή συγγραφική ομάδα επιστημόνων αναφέρεται ότι η δραστικότητα ενάντια στην HIV πρωτεάση κυμαίνεται ακόμα υψηλότερα (IC50 : 140-430 μM) (68).
Αυτό το στοιχείο είναι σημαντικό διότι η HIV-1 πρωτεάση έχει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή του ιού (56). Πιο συγκεκριμένα, οι αναστολείς πρωτεάσης στοχεύουν τον κύκλο της ζωής του HIV σε ένα μεταγενέστερο στάδιο από ότι οι αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης. Στοχεύουν την πρωτεάση, που είναι ένα ένζυμο απαραίτητο για την ωρίμανση των νεοσύστατων ανώριμων σωματιδίων του ιού σε λοιμώδη σωματίδια. Συνδέονται με το ενεργό κέντρο της πρωτεάσης του ιού εμποδίζοντας την διάσπαση των πρωτεϊνών του σε λειτουργικά τμήματα. Συνεπώς, τα πρόσφατα συναρμολογημένα ιικά σωματίδια παραμένουν ανώριμα και μη μολυσματικά (69).
Το ότι το γανόδερμα επιδρά στην πρωτεάση HIV-1, υποδηλώνει μια τεράστια δυνατότητα για ανακάλυψη φαρμάκου για τον HIV με βάση ενώσεις από το γανόδερμα (57).

βιβλία:
 - η Dr Leah Hechtman, στο βιβλίο της "Κλινική Φυσικοπαθητική Ιατρική", αναφέρει ότι το γανόδερμα έχει δραστικότητα ενάντια στον HIV και κατονομάζει συγκεκριμένες ενώσεις, όπως η γανοδεριόλη (58).

 - στο βιβλίο "Γανόδερμα Καλλιέργεια, Χημεία και Φαρμακευτικές Εφαρμογές", από τον καθηγητή Krishnendu Acharya, αναφέρονται τα ευρήματα μελετών που έδειξαν ότι το γανόδερμα διαθέτει δραστικότητα ενάντια στον HIV (59).

Γανόδερμα Καλλιέργεια, Χημεία και Φαρμακευτικές Εφαρμογές

δεδομένα και παρατηρήσεις από ανθρώπους:
Θα αναφερθούν 2 πηγές:

ΠΡΩΤΗ ΠΗΓΗ:
Ο καθηγητής Lin Zhanxi αναφέρει σε μία παρουσίαση του (60), από την σελίδα 85 και έπειτα, τα εξής:
 - Η πιλοτική φάση ενός προγράμματος χορήγησης φαρμακευτικων μανιταριών υποστηρίζεται από τους φορείς UNDP/UNAIDS/UNOPS και έχει διεξαχθεί σε Σουαζιλάνδη, Τανζανία και Ζάμπια με σκοπό τον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας του γανοδέρματος σε ανθρώπους με HIV/AIDS
 - Το φυσιολογικό εύρος των κυττάρων CD4 ενός υγιούς ανθρώπου είναι μεταξύ 500-2000 κύτταρα/ml αίματος.
 - Όταν αυτά τα κύτταρα μειώνονται στα 200 κύτταρα/ml, αρχίζει η εξέλιξη του AIDS, οπότε το σώμα δεν είναι σε θέση να αμυνθεί έναντι διαφόρων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων τύπων καρκίνου (60).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δεν υπάρχει ένα κοινά αποδεκτό εύρος τιμών αναφοράς (φυσιολογικές τιμές) διότι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (π.χ. ηλικία, φύλο, μέθοδος προσδιορισμού κ.ά.). Αποτελεί ισχυρή σύσταση να συζητάτε τα αποτελεσματα της εκάστοτε εξέτασης με την/τον ιατρό σας (61).

Παρουσίαση από τον καθηγητή Lin Zhanxi

Κατόπιν, παρουσιάζεται η περίπτωση ενός ανθρώπου (60) που κατά την έναρξη είχε:
 - σωματικό βάρος : 57 κιλά
 - CD4 κύτταρα : 367 κύτταρα
 - Αιμοσφαιρίνης : 13,8 γρ.
Μετά από 1 μήνα χορήγησης γανοδέρματος:
 - σωματικό βάρος : 59 κιλά
 - CD4 κύτταρα : 440 κύτταρα (αύξηση 19,9%)
 - Αιμοσφαιρίνης : 14,2 γρ. (αύξηση 2,8%).

Σημείωση: "Lingzhi" είναι η κινέζικη ονομασία για το γανόδερμα

Γανόδερμα: μετά από 1 μήνα Οδηγεί σε Βελτίωση Βάρους, Αριθμού CD4 κυττάρων, Αιμοσφαιρίνης

Στην συνέχεια παρουσιάζονται ευρήματα μετά από 3 μήνες:
1. μόνο αντιρετροϊκή αγωγή (25 άτομα) =>
 - αύξηση σωματικού βάρους : 0,8 κιλά
 - αύξηση CD4 κυττάρων : 62
 - αύξηση αιμοσφαιρίνης : 0,50 γρ.
2. αντιρετροϊκή αγωγή + γανόδερμα (18 άτομα) =>
 - αύξηση σωματικού βάρους : 3,4 κιλά
 - αύξηση CD4 κυττάρων : 125
 - αύξηση αιμοσφαιρίνης : 0,47 γρ.
3. μόνο γανόδερμα (10 άτομα) =>
 - αύξηση σωματικού βάρους : 2,6 κιλά
 - αύξηση CD4 κυττάρων : 36
 - αύξηση αιμοσφαιρίνης : 0,80 γρ.
Η επιδερμίδα βελτιώθηκε, τα κονδυλώματα εξαφανίστηκαν και οι ασθενείς ανέφεραν σημαντική βελτίωση της υγείας τους.
Επουλώθηκε η καντιντίαση στόματος/μυκητώδης στοματίτιδα [oral thrush], η οποία είναι μια από τις πιο συχνές ευκαιριακές λοιμώξεις σε ανθρώπους με AIDS στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, σε πάνω από 80% των περιπτώσεων. Η επούλωση των πληγών του στόματος επιτρέπει στους ανθρώπους να τρώνε φαγητό και να ενισχύεται η φυσική αντίσταση του σώματος.

To Γανόδερμα - Μόνο του ή σε Συνδυασμό με την αντιρετροϊκή αγωγή - Προσφέρει Σημαντικά Οφέλη

Ο καθηγητής Lin Zhanxi κλείνει την παρουσίαση του ως εξής :
Σε ανθρώπους με HIV/AIDS, η επένδυση του εντέρου καταστρέφεται, καθιστώντας δύσκολη την απορρόφηση της τροφής από τον οργανισμό, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι με HIV/AIDS να πεθαίνουν από ασιτία.
Σε ανθρώπους με HIV/AIDS, στους οποίους χορηγήθηκε γανόδερμα, διαπιστώθηκε ότι έχουν επιδιορθώσει την κατεστραμμένη επένδυση του εντέρου, βελτιώνοντας την απορρόφηση της τροφής και κατά συνέπεια να βελτιώνεται η υγεία τους.
Στην συνέχεια, παρουσιάζει 2 φωτογραφίες μίας γυναίκας, η οποία  π ρ ι ν  απο την έναρξη γανοδερματος ήταν 29 κιλά και  μ ε τ ά  από 3 μήνες με γανόδερμα το βάρος της αυξήθηκε τα 49 κιλά.
Κατόπιν, παρουσιάζει έναν συνοπτικό πίνακα με δεδομένα από 8 ανθρώπους, όπου - με εξαίρεση μία περίπτωση - το βάρος αυξήθηκε 1 έως 3 κιλά μετά από μόλις 1 μήνα λήψης γανοδερματος (60).

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΗΓΗ:
To 2005, στο Διεθνές Επιστημονικό Περιοδικό για τα Φαρμακευτικά Μανιτάρια δημοσιεύθηκε μία μελέτη με τίτλο "Μια μελέτη για την επίδραση από το Γανόδερμα λούσιντουμ σε φορείς HIV στην Ινδία" (62). Στην αρχή αναφέρεται "είναι απαραίτητος ο εντοπισμός και η ανάπτυξη νέων παραγόντων με δράση ενάντια στον HIV, οι οποίοι δεν θα έχουν δυσμενείς παρενέργειες καθώς και ιική αντοχή".
Στην μελέτη συμμετείχαν 25 άνθρωποι με HIV-1 και έλαβαν Γανόδερμα λούσιντουμ επί 90 ημέρες. Μετρήθηκαν διάφοροι δείκτες όπως το επίπεδο του ιικού φορτίου του HIV, τα λεμφοκύτταρα (ποσοστό CD3, CD4, CD8 + απόλυτες μετρήσεις CD4, CD8), συνολικός αριθμός λευκοκυττάρων + WBC, καθώς και IgA, IgG, IgM και δείκτες για την ηπατική λειτουργία.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι το ιικό φορτίο δεν αυξήθηκε στους ανθρώπους με HIV, γεγονός που υποδηλώνει ότι η αναπαραγωγή του HIV αναστέλλεται.
Επίσης, για το ποσοστό των CD4 υπήρξε στατιστικά σημαντική αύξηση από 18,77 σε 23,89. Αυτή η αύξηση είναι της τάξης του 27%.
Όσον αφορά τον διάμεσο απόλυτο αριθμό των CD4, η αύξηση ήταν επίσης στατιστικά σημαντική: από 211,60 (κύτταρα/mL) σε 355,60 (κύτταρα/mL). Αυτή η αύξηση είναι της τάξης του 68%.
Τα αποτελέσματα της ηπατικής λειτουργίας έδειξαν επίσης ότι το Γανόδερμα λούσιντουμ ήταν ακίνδυνη επειδή δεν παρουσίασε τοξικές επιδράσεις (62).

Μελέτη σε ανθρώπους με HIV: το Γανόδερμα λούσιντουμ Αύξησε κατά 68% τον αριθμό των CD4 κυττάρων.

2.γ. Ο ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ HIV
Συνεχίζοντας την αναζήτηση για πληροφορίες για τα οφέλη από τα φαρμακευτικά μανιτάρια στην οριστική θεραπεία από τον HIV, υπέπεσαν στην αντίληψη μου δύο μελέτες για το Ερίκιο το αγκαθωτό [Hericium erinaceus], το οποίο είναι ένα από τα πιο γνωστά φαρμακευτικά μανιτάρια.
 - η πρώτη μελέτη αναφέρει "ένωση από το Ερίκιο το αγκαθωτό [Hericium erinaceus] έδειξε δράση κατά του HIV και του HIV-1" (63).
 - η δεύτερη μελέτη αναφέρει "το ερίκιο αναστέλλει την ανάστροφη μεταγραφάση του HIV-1 με τιμή IC50 31,7 μM" (64). (εδώ να σημειωθεί ότι η αναζήτηση αναστολέων της ανάστροφης μεταγραφάσης του HIV αποτελεί μια στρατηγική για την αναζήτηση φαρμάκων κατά του HIV (65).

Μάλιστα, η δράση του ερίκιου, σε σύγκριση με άλλα μανιτάρια, είναι ιδιαίτερα ισχυρή.
Για παράδειγμα, μία μελέτη παραθέτει ένα συγκριτικό 7 μανιταριών όπου φαίνεται με σαφήνεια η υπεροχή από το ερίκιο (IC50: 31,7 μM), όταν στα άλλα μανιτάρια κυμαίνεται από 0,93 έως 14,3 μΜ (66).

Το Ερίκιο Διαθέτει την Ισχυρότερη Δράση Ενάντια στην Αντίστροφη Μεταγραφάση του HIV-1

2.δ. Ο ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΑΓΑΡΙΚΟ ΜΠΛΕΙΖ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ HIV
Στην Βραζιλία, το Αγαρικό μπλέιζ [Agaricus blazei] χρησιμοποιείται ως παραδοσιακό φάρμακο σε ασθενείς με HIV (72). Επίσης, 3 προκαταρκτικές μελέτες έχουν δείξει ότι το Αγαρικό μπλέιζ είναι χρήσιμο στην συμπληρωματική αντιμετώπιση του HIV (53, 72, 73).
Πιο συγκεκριμένα:
 - το 2007, με βάση ανάλυση από υπολογιστή αποδείχθηκε ότι η αγαριτίνη αναστέλλει την δραστηριότητα της HIV πρωτεάσης (72).
 - λίγα χρόνια μετά, μία άλλη μελέτη έδειξε ότι το Αγαρικό μπλέιζ έχει ισχυρή δράση έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV (53).
 - τέλος, μία ακόμα μελέτη έδειξε ότι επεξεργασμένες ενώσεις από το Αγαρικό μπλέιζ έχουν αυξημένη φαρμακολογική δράση κατά του HIV, ένα αποτέλεσμα που υπόσχεται μια μελλοντική βιοϊατρική αντιμετώπιση του HIV/AID (73).

Το ευχάριστο είναι ότι υπάρχει και μία ανθρώπινη μελέτη που επιβεβαιώνει τα προαναφερόμενα προκαταρκτικά ευρήματα (74). Η μελέτη διενεργήθηκε σε ασυμπτωματικούς ανθρώπους με HIV-1 που δεν λάμβαναν αντιρετροϊκή αγωγή. Η μελέτη έλαβε χώρα στην Ζάμπια και έχει αναρτηθεί στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Υγείας της Αφρικής.
Κατά την έναρξη, σε όλους τους ανθρώπους που συμμετείχαν, τα επίπεδα των CD4 ήταν περισσότερα από >200 κύτταρα/mol και χωρίστηκαν τυχαία σε 2 ομάδες:
 - η 1η ομάδα έλαβε Αγαρικό μπλέιζ, και
 - η 1η ομάδα έλαβε εικονικό φάρμακο.
Η δοσολογία ήταν 2 γραμμάρια και η πρόσληψη έγινε 2 φορές την ημέρα.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι μετά από 12 μήνες :
 - στην ομάδα με το εικονικού φαρμάκου ο αριθμός των CD4 είχε μειωθεί σημαντικά, ενώ
 - στην ομάδα με το Αγαρικό μπλέιζ ο αριθμός των CD4 διατηρήθηκε.
Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι το Αγαρικό μπλέιζ είναι ευεργετικό για την διατήρηση του αριθμού των CD4 σε ανθρώπους με HIV, καθυστερώντας με αυτόν τον τρόπο την εμφάνιση του AIDS .
Παρόλο που τονίζουν ότι υπάρχει ανάγκη για επανάληψη της μελέτης με μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων, η ερευνητική ομάδα τονίζει ότι θα άξιζε επίσης να διερευνηθεί η πιθανή χρήση αυτού του φαρμακευτικού μανιταριού ώστε να επιτραπεί σε ανθρώπους με HIV να κάνουν ένα διάλειμμα από την αντιρετροϊκή αγωγή που λαμβάνουν (74).

Ανθρώπινη μελέτη : το Αγαρικό μπλέιζ Ευεργετικό για την Διατήρηση του Αριθμού των CD4

2.ε. ΛΟΙΠΑ ΟΦΕΛΗ
Εκτός από τα προαναφερόμενα οφέλη, αυτά τα 4 φαρμακευτικά μανιτάρια μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους με HIV και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, ηπατίτιδα Β, κίρρωση, διαβήτης τύπου 2, ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, αϋπνία, κατάθλιψη.

ηπατίτιδα Β:
Η λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας Β είναι συνηθισμένη στους ανθρώπους με HIV.
Σε σύγκριση με ανθρώπους που έχουν μόνο ηπατίτιδα Β, οι άνθρωποι με ταυτόχρονη λοίμωξη HIV και ηπατίτιδα Β παρουσιάζουν επιταχυνόμενη εξέλιξη της ηπατικής νόσου, η οποία συμπεριλαμβάνει :
 - αυξημένο κίνδυνο για ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα,
 - θνησιμότητα που σχετίζεται με το ήπαρ, καθώς και
 - θνησιμότητα από κάθε αιτία (75).
=> Το κόρντισεπς (76), το γανόδερμα (77) και το Αγαρικό μπλέιζ (78) προσφέρουν σημαντική προστασία από τον αντίκτυπο που έχει στην υγεία η ηπατίτιδα Β.

κίρρωση:
Επίσης, ο HIV όχι μόνο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ήπαρ, αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις να εξελιχθεί ακόμα και σε κίρρωση (79). Οι άνθρωποι που ζουν με HIV έχουν υψηλότερο κίνδυνος κίρρωσης (80).
=> Το κόρντισεπς έχει δείξει ότι δρα προστατευτικά και στην κίρρωση (76).

διαβήτης τύπου 2:
Οι άνθρωποι με HIV έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν διαβήτη τύπου 2 (81) και ο HIV αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 (82), ενώ η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα αναδυόμενο ζήτημα στους ανθρώπους με HIV (83).
=> Το κόρντισεπς (84), το γανόδερμα (85) και το Αγαρικό μπλέιζ (86) έχουν δείξει ότι προσφέρουν σημαντικά οφέλη σε ανθρώπους με διαβήτη τύπου 2.

ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού:
Με την πάροδο του χρόνου έχει αυξηθεί η συχνότητα της ταυτόχρονης λοίμωξης HIV και ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (87) και ξεπερνάει το 20% (88, 89).
=> Το ερίκιο έχει δείξει ότι είναι σε θέση σκοτώνει το ελικοβακτηρίδιο σε σημαντικά υψηλο ρυθμό (90).

αϋπνία:
Η χρόνια αϋπνία συχνά επηρεάζει τους ανθρώπους με HIV. Αυτό ίσως οφείλεται στο άγχος ή ακόμα και σε αλλαγές στα στάδια του ύπνου που προκαλούνται από τον ίδιο τον HIV (91). Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι έως και το 70% των ανθρώπων που ζουν με HIV έχουν προβλήματα ύπνου (92), ενώ σύμφωνα με μία άλλη μελέτη έχει αναφερθεί ότι έως και το 100% των οροθετικών ανθρώπων υποφέρουν από διαφόρου βαθμού προβλήματα ύπνου (93).
=> Το ερίκιο έχει δείξει ότι αποτελεί μία φυσική αντιμετώπιση για την αϋπνία (94).

κατάθλιψη:
Οι άνθρωποι με HIV έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαταραχές διάθεσης, άγχους και γνωστικών διαταραχών. Για παράδειγμα, η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο κοινές καταστάσεις ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν (95). Μάλιστα, η κατάθλιψη σε ανθρώπους που ζουν με HIV έχει γίνει επείγον ζήτημα και έχει προσελκύσει την προσοχή των ιατρών. Το 39% των ανθρώπων με HIV αναφέρεται ότι πάσχει από κατάθλιψη (96). Λόγω των συσχετισμών μεταξύ της κατάθλιψης και της φλεγμονής και δεδομένου ότι η λοίμωξη από τον HIV στον εγκέφαλο προκαλεί μια νευροφλεγμονώδη απόκριση, είναι πιθανό η νευροφλεγμονή να συμβάλλει στην υψηλή συχνότητα κατάθλιψης σε ανθρώπους που ζουν με HIV (97).
=> Το ερίκιο έχει δείξει ότι βοηθάει στην κατάθλιψη, στο άγχος και στις διαταραχές διάθεσης (98, 99).

Τα οφέλη από τα φαρμακευτικά μανιτάρια δεν σταματούν εδώ δεδομένου ότι προσφέρουν οφέλη σε τουλάχιστον 57 (!) παθήσεις.

2. ΣΥΝΟΨΗ (χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά)
Εισαγωγή:
Πριν αρκετούς μήνες, θεραπεύτρια της Κινέζικης Ιατρικής με ρώτησε ποια φαρμακευτικά μανιτάρια θα πρότεινα για έναν κύριο με HIV. Λόγω του ότι πριν από μία δεκαετία είχα δει θετικές αναφορές από ανθρώπους με HIV για το κόρντισεπς καθώς και κάποια προκαταρκτικά δεδομένα για το γανόδερμα, της τα πρότεινα.
Δεν είχα νέα, όμως, και θεώρησα ότι δεν υπήρξε βελτίωση. Ωστόσο, σε πρόσφατη επικοινωνία έμαθα ότι υπήρξαν οφέλη. Για αυτόν τον λόγο αποφάσισα να κοιτάξω πιο προσεκτικά την επιστημονική βιβλιογραφία.
Δεν περίμενα να βρω κάτι ιδιαίτερο αλλά, προς έκπληξη μου, τα ευρήματα ήταν κάτι περισσότερο από απλώς ενθαρρυντικά. Αυτό, όμως, καλύτερα να το κρίνετε εσείς.

Ο συμπληρωματικός ρόλος των φαρμακευτικών μανιταριών στην οριστική θεραπεία HIV:

ΚΟΡΝΤΙΣΕΠΣ

Ενίσχυση ανοσοποιητικού (1, 100, 102)

Βελτίωση των CD4 κυττάρων (103-106)

Δράση ενάντια στον HIV άμεσα (2-6, 8-14) + έμμεσα (7, 117)

Αναστολή αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV (19)

Συμπεριλαμβάνεται σε πρωτόκολλο ιατρού για τον HIV (20)

κόρντισεπς για ανοσοποιητικό:
Το 2020 δημοσιεύθηκε μία ανασκόπηση "HIV/AIDS αντιμετώπιση, ανακαλύψεις στην θεραπευτική στρατηγική", η οποία στην ενότητα "Βοτανική Ιατρική" ανέφερε μ ό ν ο  το κόρντισεπς, καμμία άλλη φυσική επιλογή: "Το κόρντισεπς έχει ισχυρή ανοσοδιεγερτική δραστικότητα" (1).
Τα οφέλη του κόρντισεπς στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού αναφέρονται και σε άλλες επιστημονικές δημοσιεύσεις. Ενδεικτικά, μία ογκωδέστατη μελέτη από 17 επιστήμονες σε 3 ηπείρους αναφέρει "το κόρντισεπς περιέχει ενώσεις που ενισχύουν το ανοσοποιητικό" (100), ενώ τα οφέλη του στο ανοσοποιητικό έχουν επιβεβαιωθεί ακόμα και σε ανθρώπινη μελέτη με ημερήσια δοσολογία μόλις 1,68 γραμμάρια (102).

κόρντισεπς για βελτίωση των CD4:
Όχι μία, όχι δύο, αλλά τέσσερις ανθρώπινες μελέτες έδειξαν ότι το κόρντισεπς βελτιώνει σημαντικά τα CD4 (έναν σημαντικό δείκτη για τον HIV). Μάλιστα, αυτό επετεύχθη τόσο σε διαφορετικές παθήσεις, όπως καρκίνος (103), χρόνια ηπατίτιδα Β (104), κίρρωση (105) όσο και σε ανθρώπους χωρίς κάποια πάθηση (106).

κόρντισεπς ενάντια στον HIV:
Μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό "Τρέχουσα Έρευνα για τον HIV" αναφέρει ότι το κόρντισεπς έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά με ιδιότητες κατά του HIV (15), ενώ αρκετές μελέτες αναφέρουν ότι το κόρντισεπς δρα ενάντια στον HIV:
 - τόσο άμεσα (2-6, 8-14),
 - όσο και έμμεσα π.χ. αντιμετώπιση της κόπωσης (7). Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την Ακαδημία Αθλητικής Διατροφής Καναδά το Κόρντισεπς βοηθάει στα εξής: κόπωση, εξάντληση, αντοχή και σθένος (117).

Παρόλο που δεν υπάρχουν ανθρώπινες μελέτες αποκλειστικά και μόνο για το κόρντισεπς, ενδιαφέρον έχουν δύο εξ'αυτών (16, 18).

 - η πρώτη αναφέρεται σε 8 ανθρώπους με HIV/AIDS, οι οποίοι έλαβαν σκεύασμα, του οποίου τα κύρια συστατικά ήταν, μεταξύ άλλων, το κόρντισεπς. Η λειτουργία του ανοσοποιητικού ξεκίνησε να βελτιώνεται συνεχώς, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν, και στην συνέχεια υπήρξε μετατροπή σε οροαρνητικότητα (seronegative conversion) (16).

 - η δεύτερη εντοπίστηκε αρχικά από μία άλλη μελέτη που αξιολογούσε τα οφέλη του κόρντισεπς στην χοληστερόλη (17). Για τον HIV αναφέρθηκε λακωνικά "Το κόρντισεπς σίνενσις έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του HIV στην δυτική Αφρική". Ελέγχοντας την παραπομπή διαπίστωσα ότι αφορούσε σκεύασμα με 6 μανιτάρια αλλά το κόρντισεπς αποτελούσε το 50% (18).
Τα ευρήματα έδειξαν ότι αυξήθηκαν σημαντικά τα CD4 κύτταρα, ενώ όσοι άνθρωποι ήταν σε προχωρημένο κλινικό στάδιο (CD4 λιγότερα από 100), είχαν την μεγαλύτερη (βελτίωση από 400% έως 4.000%).

Θα κλείσω την ενότητα για το κόρντισεπς με 2 βιβλία:
1. το "Εγχειρίδιο Φυσικής Ιατρικής" αναφέρει για το κόρντισεπς ότι έχει χρησιμοποιηθεί για την αναστολή της δράσης αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV" (19).
2. το βιβλίο του ιατρό Walter Ardigò παραθέτει "αντιιικό" πρωτόκολλο, το οποίο συμπεριλαμβάνει το κόρντισεπς με την αιτιολογία ότι εμποδίζει τον HIV να εισέλθει στο ήπαρ (το όργανο που κινδυνεύει περισσότερο) και στα CD4 κύτταρα (20).

ΓΑΝΟΔΕΡΜΑ

Χρησιμοποιείται ως ανοσοενισχυτικό από ανθρώπους με AIDS (108) + Βελτίωση σωματικού βάρους/αιμοσφαιρίνης (60)

Έχει κρίσιμο ρόλο στην ανοσολογική απόκριση (109) + Δρα ευεργετικά στα CD4 κύτταρα (62, 110, 112-116)

Δράση έναντι του HIV (4, 12, 15, 24-50, 58, 59) + Αναστολή δράσης αντίστροφης μεταγραφάσης HIV (51, 52).

Δράση ενάντια στην HIV πρωτεάση (48, 55, 67, 68) σε καλύτερο βαθμό από την νελφιναβίρη (50)

γανόδερμα για ανοσοποιητικό:
Το Memorial Sloan Kettering Cancer Center (το 2ο καλύτερο νοσοκομείο για τον καρκίνο στις ΗΠΑ) αναφέρει για το γανόδερμα "Χρησιμοποιείται ως ανοσοενισχυτικό από ανθρώπους με AIDS" (108), γεγονός για το οποίο υπάρχει και αντικειμενική επιστημονική επικύρωση:
Σύμφωνα με ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε πέρυσι "το γανόδερμα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού" (109), ενώ αρκετές ανθρώπινες μελέτες δείχνουν ότι το γανόδερμα βελτιώνει το ανοσοποιητικό, σε υγιείς αλλά ακόμα και σε ανθρώπους με καρκίνο (110-115).

γανόδερμα για βελτίωση των CD4:
Προκαταρκτικές (116) αλλά και ανθρώπινες μελέτες (110, 112-115) έχουν δείξει ότι το γανόδερμα επιδρά ευεργετικά στα CD4 κύτταρα.

γανόδερμα ενάντια στον HIV:
Το ότι το γανόδερμα έχει δραστικότητα ενάντια στον HIV καταγράφεται ήδη από το 1998 (47, 48). Επίσης, επιστήμονας από την Ζιμπάμπουε που εργάζεται με ορφανά με AIDS ανακάλυψε ότι μια κοινότητα χρησιμοποιούσε γανόδερμα για να ενισχύσει το ανοσοποιητικό (23), ενώ αρκετές μελέτες αναφέρονται στο ότι το γανόδερμα έχει δραστικότητα ενάντια στον HIV (4, 12, 15, 24-41), μεταξύ αυτών και αρκετές προκαταρκτικές μελέτες (42-50).

δράση έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV:
O HIV εισβάλει στο CD4 κύτταρο και χρησιμοποιώντας ανάστροφη μεταγραφάση, ξεκινάει η διαδικασία αύξησης των μολυσμένων κυττάρων (54).
Όπως και με το κόρντισεπς (19), μελέτες έχουν δείξει ότι το γανόδερμα έχει ανασταλτική δράση έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV (51, 52).

HIV-1 πρωτεάση:
Η HIV-1 πρωτεάση έχει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή του ιού (56) διότι είναι απαραίτητη για την ωρίμανση του ιού σε λοιμώδη σωματίδια (69).
Το γανόδερμα συνδέεται με την HIV-1 πρωτεάση (55) σε καλύτερο βαθμό από ένα αντιρετροϊκό φάρμακο, την νελφιναβίρη (50). Η δραστικότητα ενάντια στην HIV πρωτεάση είναι IC50 : 20-90 μM (48, 67) ή ακόμα υψηλότερα: 140-430 μM (68), το οποίο υποδηλώνει μια τεράστια δυνατότητα για ανακάλυψη φαρμάκου για τον HIV με βάση το γανόδερμα (57).

βιβλία:
Στο "Κλινική Φυσικοπαθητική Ιατρική", η Dr Leah Hechtman αναφέρει ότι το γανόδερμα έχει δραστικότητα ενάντια στον HIV και κατονομάζει συγκεκριμένες ενώσεις (58), ενώ ευρήματα για την δραστικότητα του ενάντια στον HIV αναφέρονται και στο βιβλίο του καθηγητή Krishnendu Acharya (59).

δεδομένα και παρατηρήσεις από ανθρώπους:
 - Ο καθηγητής Lin Zhanxi στην παρουσίαση του (60) αναφέρει τα ευρήματα από ένα πρόγραμμα χορήγησης φαρμακευτικων μανιταριών (53 άνθρωποι).
Καταγράφηκε βελτίωση στο σωματικό βάρος, στα CD4 κύτταρα και στην αιμοσφαιρίνη. Επίσης, το δέρμα βελτιώθηκε, τα κονδυλώματα εξαφανίστηκαν, ενώ επουλώθηκε η καντιντίαση στόματος [oral thrush], η οποία είναι μία από τις πιο συχνές ευκαιριακές λοιμώξεις σε ανθρώπους με AIDS.
 - Μελέτη σε 25 ανθρώπους με HIV έδειξε ότι το Γανόδερμα λούσιντουμ αύξησε κατά 68% τον αριθμό των CD4 κυττάρων (62).

ΑΓΑΡΙΚΟ ΜΠΛΕΪΖ

Στην Βραζιλία χρησιμοποιείται ως παραδοσιακό φάρμακο σε ανθρώπους με HIV (72)

Αναστέλλει την δράση της HIV πρωτεάσης (72) + ισχυρή δράση έναντι αντίστροφης μεταγραφάσης HIV (53).

Σε ασυμπτωματικούς ανθρώπους με HIV-1 που δεν λάμβαναν αντιρετροϊκή αγωγή, το Αγαρικό μπλέιζ έδρασε ευεργετικά στα CD4 κύτταρα (74)

Στην Βραζιλία χρησιμοποιείται ως παραδοσιακό φάρμακο σε ανθρώπους με HIV (72), ενώ 3 προκαταρκτικές μελέτες έχουν δείξει ότι το Αγαρικό μπλέιζ είναι χρήσιμο στην συμπληρωματική αντιμετώπιση του HIV (73) δεδομένου ότι αναστέλλει την δραστηριότητα της HIV πρωτεάσης (72) και έχει ισχυρή δράση έναντι της αντίστροφης μεταγραφάσης του HIV (53).
Το ευχάριστο είναι ότι υπάρχει και μία ανθρώπινη μελέτη (74), η οποία διενεργήθηκε σε ασυμπτωματικούς ανθρώπους με HIV-1 που δεν λάμβαναν αντιρετροϊκή αγωγή.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι το Αγαρικό μπλέιζ είναι ευεργετικό στα CD4 κύτταρα. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα που διενέργησε την εν λόγω μελέτη αξίζει να διερευνηθεί εάν το Αγαρικό μπλέιζ είναι σε θέση να επιτρέψει σε ανθρώπους με HIV να κάνουν διάλειμμα από την αντιρετροϊκή αγωγή.

ΛΟΙΠΑ ΟΦΕΛΗ από Κόρντισεπς, Γανόδερμα, Αγαρικό μπλέιζ :
 - ηπατίτιδα Β: Η λοίμωξη από την ηπατίτιδα Β είναι συνηθισμένη στους ανθρώπους με HIV(75).
=> Κόρντισεπς (76), γανόδερμα (77) και Αγαρικό μπλέιζ (78) προσφέρουν σημαντική προστασία από την ηπατίτιδα Β.
 
 - κίρρωση: Οι άνθρωποι με HIV έχουν υψηλότερο κίνδυνος κίρρωσης (80).
=> Το κόρντισεπς δρα προστατευτικά και στην κίρρωση (76).

 - διαβήτης τύπου 2: Ο HIV αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 (81-83).
=> Κόρντισεπς (84), γανόδερμα (85) και Αγαρικό μπλέιζ (86) προσφέρουν σημαντικά οφέλη στον διαβήτη τύπου 2.

ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ

Δράση κατά του HIV (63) + αναστέλλει ανάστροφη μεταγραφάση του HIV-1 με υψηλή τιμή (IC50: 31,7 μM) (64, 66)

Σημαντικά οφέλη σε κατάθλιψη, άγχος, διαταραχές διάθεσης (98, 99), αϋπνία (94), ελικοβακτηρίδιο πυλωρού (90)

ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ
Αποφάσισα να προσθέσω το Ερίκιο το αγκαθωτό στο παρόν σχήμα φαρμακευτικών μανιταριών για δύο βασικούς λόγους:
1. εκτός από το ότι έχει δείξει δράση κατά του HIV και του HIV-1 (63), αναστέλλει την ανάστροφη μεταγραφάση του HIV-1 με τιμή IC50 31,7 μM (64), η οποία, σε σύγκριση με άλλα 6 μανιτάρια, ήταν σημαντικά ισχυρότερη, άνω του 121% (66).
2. λοιπά οφέλη από το Ερίκιο το αγκαθωτό
 - ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού:
έχει αυξηθεί η συχνότητα της ταυτόχρονης λοίμωξης HIV και ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (87-89).
=> Το Ερίκιο το αγκαθωτό έχει δείξει ότι είναι σε θέση σκοτώνει το ελικοβακτηρίδιο σε σημαντικά υψηλο ρυθμό (90).
 - αϋπνία:
Έως και το 70% των ανθρώπων με HIV έχουν προβλήματα ύπνου (92), ενώ έχει αναφερθεί ότι έως και το 100% των οροθετικών ανθρώπων υποφέρουν από προβλήματα ύπνου (93). Αυτό ίσως οφείλεται στο άγχος ή ακόμα και σε αλλαγές του ύπνου που προκαλούνται από τον ίδιο τον HIV (91).
=> Το Ερίκιο το αγκαθωτό έχει δείξει ότι αποτελεί μία φυσική αντιμετώπιση για την αϋπνία (94).
 - κατάθλιψη:
Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο κοινές καταστάσεις ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με HIV (95, 96).
=> Το Ερίκιο το αγκαθωτό έχει δείξει ότι βοηθάει στην κατάθλιψη, στο άγχος και στις διαταραχές διάθεσης (98, 99).

Τα οφέλη από τα φαρμακευτικά μανιτάρια δεν σταματούν εδώ δεδομένου ότι προσφέρουν οφέλη σε τουλάχιστον 57 παθήσεις.

3. HIV ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ με Φαρμακευτικά Μανιτάρια: η 1η αναφορά στην Ελλάδα
Για λεπτομέρειες κάντε κλικ εδώ.

3. HIV ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ με Φαρμακευτικά Μανιτάρια: η 1η αναφορά στην Ελλάδα

4. ΕΝΑΡΞΗ
Πριν από λίγα χρόνια, μία μελέτη αξιολόγησε το Αγαρικό μπλέιζ και στην εισαγωγή της αναφέρει : "Το AIDS είναι μια από τις πιο επικίνδυνες ασθένειες. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν νέα φάρμακα με πιο ισχυρές βιοδραστικότητες, λιγότερη τοξικότητα και υψηλότερη ανεκτικότητα" (71). Πάνω σε αυτήν την βάση, προτείνω ένα σχήμα που συνδυάζει τα 4 προαναφερόμενα φαρμακευτικά μανιτάρια (κόρντισεπς + γανόδερμα + ερίκιο + αγαρικό).

Τώρα, όσον αφορά το πλαίσιο χρήσης:
α. αρχικά, ξεκινάμε και με τα 4 μανιτάρια αλλά σε μικρή δοσολογία.
β. Μετά από 30 ημέρες, κάνουμε μία αιμοληψία και - ανάλογα με τα ευρήματα μας - είτε διατηρούμε την ίδια δοσολογία είτε κάνουμε μία μικρή αύξηση.
Οι 30 ημέρες αφορούν την περίπτωση, στην οποία υπάρχει πίεση για γρήγορα αποτελέσματα. Διαφορετικά, η αιμοληψία μπορεί να γίνει και μετά από 2, 3 ή 6 μήνες.

Σε περίπτωση που - λόγω της αντιρετροϊκής αγωγής - ο HIV ήδη δεν είναι ανιχνεύσιμος, η αποτελεσματικότητα των φαρμακευτικών μανιταριών μπορεί να μετρηθεί με την βελτίωση των CD4 κυττάρων, καθώς και όποιων άλλων δεικτών συστήσει ο/η ιατρός που σας παρακολουθεί.
Εάν η/ο ιατρός σας δέχεται να εξετάσει το ενδεχόμενο για μείωση ή διακοπή της αντιρετροϊκής αγωγής - που σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό είναι ισχυρό - θέστε τις εξής 2 ερωτήσεις:
1. από ποιο επίπεδο και άνω χρειάζεται να είναι ο αριθμός των CD4 κυττάρων ώστε να εξετάσουμε την πιθανότητα (μικρής ή μεγάλης) μείωσης της αγωγής ;
2. από ποιο επίπεδο και άνω χρειάζεται να είναι ο αριθμός των CD4 κυττάρων ώστε να εξετάσουμε την πιθανότητα διακοπής ;
Αυτές οι 2 πληροφορίες είναι αρκετές για να χτίσουμε την δοσολογία των φαρμακευτικών μανιταριών (Σημείωση: αναφέρομαι ειδικά στον αριθμό των CD4 γιατί αποτελεί βασικότατο δείκτη. Για όποιον άλλο δείκτη ο/η ιατρός σας θεωρεί σημαντικό να παρακολουθούμε, επαναλάβετε αυτές τις 2 ερωτήσεις).

Στόχος μας είναι :
 - είτε να επιτύχουμε οροαρνητικότητα, αυτό δηλαδή που έδειξε και η μελέτη του 1995 (16),
 - είτε να μειωθεί σημαντικά η αντιρετροϊκή αγωγή.

Όπως αναφέρει μία μεγάλη ομάδα επιστημόνων :
"Τα φυσικά προϊόντα αυξάνουν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων για την αντιμετώπιση και την διαχείριση αρκετών ασθενειών" (100).

Για οποιαδήποτε διευκρίνιση συμπληρώστε την φόρμα επικοινωνίας.

Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας.
Χρησιμοποιώ τα φαρμακευτικά μανιτάρια από το 2012 σε δεκάδες νόσους.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ (117):
1. Lu, Da & wu, Hong & Lu, Ting-Ren. (2020). HIV/AIDS treatment, therapeutic strategy break throughs. Hospice & Palliative Medicine International Journal. 4. 10.15406/hpmij.2020.04.00182.
https://www.researchgate.net/publication/339998514_HIVAIDS_Treatment_Therapeutic_Strategy_Breakthrough

2. Olatunji OJ, Tang J, Tola A, Auberon F, Oluwaniyi O, Ouyang Z. The genus Cordyceps: An extensive review of its traditional uses, phytochemistry and pharmacology. Fitoterapia. 2018 Sep;129:293-316. doi: 10.1016/j.fitote.2018.05.010. Epub 2018 May 24. PMID: 29775778.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29775778/

3. Das SK, Masuda M, Sakurai A, Sakakibara M. Medicinal uses of the mushroom Cordyceps militaris: current state and prospects. Fitoterapia. 2010 Dec;81(8):961-8. doi: 10.1016/j.fitote.2010.07.010. Epub 2010 Jul 19. PMID: 20650308.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20650308/

4. Bhambri A, Srivastava M, Mahale VG, Mahale S, Karn SK. Mushrooms as Potential Sources of Active Metabolites and Medicines. Front Microbiol. 2022 Apr 26;13:837266. doi: 10.3389/fmicb.2022.837266. PMID: 35558110; PMCID: PMC9090473.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35558110/

5. Harvanová J, Maľučká LU, Uhrinová A, Vilková M, Vavra M, Pavlík M, Rajtar M, Furmaníková A. NMR and IR analysis of natural substances isolated from Cordyceps medicinal mushrooms. Ceska Slov Farm. 2018 Dec 18;67(5-6):200-204. English. PMID: 30871325.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30871325/

6. Ryu E, Son M, Lee M, Lee K, Cho JY, Cho S, Lee SK, Lee YM, Cho H, Sung GH, Kang H. Cordycepin is a novel chemical suppressor of Epstein-Barr virus replication. Oncoscience. 2014 Dec 18;1(12):866-881. doi: 10.18632/oncoscience.110. PMID: 25621301; PMCID: PMC4303894.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25621301/

7. Luo C, Xu X, Wei X, Feng W, Huang H, Liu H, Xu R, Lin J, Han L, Zhang D. Natural medicines for the treatment of fatigue: Bioactive components, pharmacology, and mechanisms. Pharmacol Res. 2019 Oct;148:104409. doi: 10.1016/j.phrs.2019.104409. Epub 2019 Aug 22. PMID: 31446039.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31446039/

8. Zhu Y, Ma L, Hu Q, Li J, Chen Y, Jia R, Shen S, Zeng Y. [In Vitro Anti-HIV-1 Activity of Cordyceps sinensis Extracts]. Bing Du Xue Bao. 2016 Jul;32(4):417-22. Chinese. PMID: 29979545.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29979545/

9. Wang SX, Liu Y, Zhang GQ, Zhao S, Xu F, Geng XL, Wang HX. Cordysobin, a novel alkaline serine protease with HIV-1 reverse transcriptase inhibitory activity from the medicinal mushroom Cordyceps sobolifera. J Biosci Bioeng. 2012 Jan;113(1):42-7. doi: 10.1016/j.jbiosc.2011.09.005. Epub 2011 Oct 20. PMID: 22014786.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22014786/

10. Jiang, Y.; Wong, J.H.; Fu, M.; Ng, T.B.; Liu, Z.K.; Wang, C.R.; Li, N.; Qiao, W.T.; Wen, T.Y.; Liu, F. Isolation of Adenosine, Iso-Sinensetin and Dimethylguanosine with Antioxidant and HIV-1 Protease Inhibiting Activities from Fruiting Bodies of Cordyceps militaris. Phytomedicine 2011, 18, 189–193
https://www.mdpi.com/2673-6918/2/4/32

11. Fu M, Qiao WT, Hou J (2007). Compounds from Cordyceps militaris with anti-HIV activities. Acta Scientiarum Naturalium Universitatis Nankaiensis 40:91-95.
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0022034511399912

12. Zhang, Yu, Guoying Zhang, and Jianya Ling. 2022. "Medicinal Fungi with Antiviral Effect" Molecules 27, no. 14: 4457. https://doi.org/10.3390/molecules27144457
https://www.mdpi.com/1420-3049/27/14/4457

13. Wong JH, Ng TB, Wang H, Sze SC, Zhang KY, Li Q, Lu X. Cordymin, an antifungal peptide from the medicinal fungus Cordyceps militaris. Phytomedicine. 2011 Mar 15;18(5):387-92. doi: 10.1016/j.phymed.2010.07.010. Epub 2010 Aug 23. PMID: 20739167.
http://higiene.unex.es/bibliogr/Antifung/Wong10P.pdf

14. Wong JH, Wang H, Ng TB. A haemagglutinin from the medicinal fungus Cordyceps militaris. Biosci Rep. 2009 Jun 25;29(5):321-7. doi: 10.1042/BSR20080153. PMID: 19093913.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19093913/

15. Shahrajabian MH, Sun W. The Importance of Traditional Chinese Medicine in the Intervention and Treatment of HIV while Considering its Safety and Efficacy. Curr HIV Res. 2023;21(6):331-346. doi: 10.2174/011570162X271199231128092621. PMID: 38047360.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38047360/

16. Lu WB, Wen RX, Guan CF. [A report on 8 seronegative converted HIV/AIDS patients with traditional Chinese medicine]. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi. 1997 May;17(5):271-3. Chinese. PMID: 9863108.
https://mednexus.org/doi/pdf/10.5555/cmj.0366-6999.108.08.p634.01
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9863108/

17. Samarasinghe K, Y. Waisundara V. Therapeutic Properties and Anti-Lipidemic Activity of Cordyceps sinensis [Internet]. Apolipoproteins, Triglycerides and Cholesterol. IntechOpen; 2020. Available from: http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.92616
https://www.intechopen.com/chapters/72232

18. Adotey G, Quarcoo A, Holliday JC, Fofie S, Saaka B. Effect of immunomodulating and antiviral agent of medicinal mushrooms (immune assist 24/7) on CD4+ T-lymphocyte counts of HIV-infected patients. Int J Med Mushrooms. 2011;13(2):109-13. doi: 10.1615/intjmedmushr.v13.i2.20. PMID: 22135886.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22135886/
https://www.researchgate.net/figure/Results-of-60-Day-Immune-Assist-24-7-Trial-with-8-HIV-Patients-Without-Antiretroviral_tbl1_51848140

19. Textbook of Natural Medicine, 4th Edition Authors : Joseph E. Pizzorno & Michael T. Murray Date of Publication: 12/2012
https://www.eu.elsevierhealth.com/textbook-of-natural-medicine-9781437723335.html?
https://books.google.gr/books?id=e_xEF3gwmmoC&pg=PA846&lpg=PA846&dq=hiv+cordyceps&source=bl&ots=J3Px7lOOxV&sig=ACfU3U0iWteLF8uaQ1xPu-Hyk8cQctC0Qg&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjtn-H8_u2EAxWISfEDHZISAbY4MhDoAXoECAIQAw#v=onepage&q=hiv%20cordyceps&f=false

20. Walter Ardigò,
α. Βιογραφικό:
https://dottorardigo.it/chi-sono/curriculum/
β. Βιβλίο:
- https://www.amazon.com/Healing-Medicinal-Mushrooms-practical-handbook-ebook/dp/B07B3LL7H5
-https://books.google.gr/books?id=3hMgDgAAQBAJ&pg=PT85&lpg=PT85&dq=hiv+cordyceps&source=bl&ots=CDF4up02do&sig=ACfU3U18GrDEFEujU5IVBraAm6W3xESqqg&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjtn-H8_u2EAxWISfEDHZISAbY4MhDoAXoECAQQAw#v=onepage&q=hiv%20cordyceps&f=false

21. Seetaha S, Ratanabunyong S, Tabtimmai L, Choowongkomon K, Rattanasrisomporn J, Choengpanya K. Anti-feline immunodeficiency virus reverse transcriptase properties of some medicinal and edible mushrooms. Vet World. 2020 Sep;13(9):1798-1806. doi: 10.14202/vetworld.2020.1798-1806. Epub 2020 Sep 5. PMID: 33132590; PMCID: PMC7566271.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33132590/

22. Forzan M, Pacini MI, Bonaccini P, Mazzei M. Antiviral effect of a commercially phytotherapeutic compound against feline immunodeficiency virus. Nat Prod Res. 2022 Aug;36(16):4159-4164. doi: 10.1080/14786419.2021.1960329. Epub 2021 Sep 29. PMID: 34586005.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34586005/

23. Sukati NA, Mndebele SC, Makoa ET, Ramukumba TS, Makoae LN, Seboni NM, Human S, Holzemer WL. HIV/AIDS symptom management in Southern Africa. J Pain Symptom Manage. 2005 Feb;29(2):185-92. doi: 10.1016/j.jpainsymman.2004.05.007. PMID: 15733810.
https://www.jpsmjournal.com/article/S0885-3924(04)00542-1/fulltext

24. Zhang FF, Liu RM. [Pharmacokinetics of ganoderic acids]. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi. 2019 Mar;44(5):905-911. Chinese. doi: 10.19540/j.cnki.cjcmm.20181213.002. PMID: 30989848.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30989848/

25. Wu S, Zhang S, Peng B, et al. Ganoderma lucidum: a comprehensive review of phytochemistry, efficacy, safety and clinical study. Food Science and Human Wellness, 2024, 13(2): 568-596. https://doi.org/10.26599/FSHW.2022.9250051
https://www.sciopen.com/article/10.26599/FSHW.2022.9250051

26. Ahmad MF, Ahmad FA, Khan MI, Alsayegh AA, Wahab S, Alam MI, Ahmed F. Ganoderma lucidum: A potential source to surmount viral infections through β-glucans immunomodulatory and triterpenoids antiviral properties. Int J Biol Macromol. 2021 Sep 30;187:769-779. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2021.06.122. Epub 2021 Jun 29. PMID: 34197853.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34197853/

27. Sanodiya BS, Thakur GS, Baghel RK, Prasad GB, Bisen PS. Ganoderma lucidum: a potent pharmacological macrofungus. Curr Pharm Biotechnol. 2009 Dec;10(8):717-42. doi: 10.2174/138920109789978757. PMID: 19939212.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19939212/

28. Hsu CL, Yen GC. Ganoderic Acid and Lucidenic Acid (Triterpenoid). Enzymes. 2014;36:33-56. doi: 10.1016/B978-0-12-802215-3.00003-3. PMID: 27102698.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27102698/

29. Tan Z, Zhao JL, Liu JM, Zhang M, Chen RD, Xie KB, Chen DW, Dai JG. Lanostane triterpenoids and ergostane-type steroids from the cultured mycelia of Ganoderma capense. J Asian Nat Prod Res. 2018 Sep;20(9):844-851. doi: 10.1080/10286020.2017.1399879. Epub 2017 Nov 9. PMID: 29119831.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29119831/

30. Cör Andrejč D, Knez Ž and Knez Marevci M (2022) Antioxidant, antibacterial, antitumor, antifungal, antiviral, anti-inflammatory, and nevro-protective activity of Ganoderma lucidum: An overview. Front. Pharmacol. 13:934982. doi: 10.3389/fphar.2022.934982
https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2022.934982/full

31. Pharm Sci Asia ; 40(3),   Research and Development of Ganoderma lucidum Cultivated in Thailand P. Poomsing, K. Pattanapanyasat, P. Wongsinkongman, and N. Soonthornchareonnon*
https://pharmacy.mahidol.ac.th/journal/_files/2013-40-3_01-07.pdf

32. Meng L, Bai X, Zhang S, Zhang M, Zhou S, Mukhtar I, Wang L, Li Z, Wang W. Enhanced Ganoderic Acids Accumulation and Transcriptional Responses of Biosynthetic Genes in Ganoderma lucidum Fruiting Bodies by Elicitation Supplementation. Int J Mol Sci. 2019 Jun 10;20(11):2830. doi: 10.3390/ijms20112830. PMID: 31185659; PMCID: PMC6600565.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31185659/

33. Tan Z, Zhao J, Liu J, Zhang M, Chen R, Xie K, Dai J. Data on eleven sesquiterpenoids from the cultured mycelia of Ganoderma capense. Data Brief. 2017 Apr 19;12:361-363. doi: 10.1016/j.dib.2017.04.012. PMID: 28491940; PMCID: PMC5413196.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28491940/

34. Maria S. Serna-Arbeláez, Laura Florez-Sampedro, Lina P. Orozco, Katherin Ramírez, Elkin Galeano, Wildeman Zapata, "Natural Products with Inhibitory Activity against Human Immunodeficiency Virus Type 1", Advances in Virology, vol. 2021, Article ID 5552088, 22 pages, 2021. https://doi.org/10.1155/2021/5552088
https://www.hindawi.com/journals/av/2021/5552088/

35. F. Hümeyra ZENGİNa, Nevin ŞANLIERb, .: REVIEW Connection of Ganoderma Lucidum with Health, J Tradit Complem Med. 2020;3(1):84-98 doi: 10.5336/jtracom.2019-71988
https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-connection-of-ganoderma-lucidum-with-health-87626.html

36. Cancemi, G.; Caserta, S.; Gangemi, S.; Pioggia, G.; Allegra, A. Exploring the Therapeutic Potential of Ganoderma lucidum in Cancer. J. Clin. Med. 2024, 13, 1153. https://doi.org/10.3390/jcm13041153
https://www.mdpi.com/2077-0383/13/4/1153

37. Luo Q, Li N and Xu J-W (2022) A methyltransferase LaeA regulates ganoderic acid biosynthesis in Ganoderma lingzhi. Front. Microbiol. 13:1025983. doi: 10.3389/fmicb.2022.1025983
https://www.frontiersin.org/journals/microbiology/articles/10.3389/fmicb.2022.1025983/full

38. Sanodiya S. Bhagwan, Thakur S. Gulab, Baghel K. Rakesh, Prasad B.K.S. G. and Bisen S. P., Ganoderma lucidum: A Potent Pharmacological Macrofungus, Current Pharmaceutical Biotechnology 2009; 10 (8) . https://dx.doi.org/10.2174/138920109789978757
https://www.eurekaselect.com/article/15593

39. Bharadwaj, S., Lee, K.E., Dwivedi, V.D. et al. Discovery of Ganoderma lucidum triterpenoids as potential inhibitors against Dengue virus NS2B-NS3 protease. Sci Rep 9, 19059 (2019). https://doi.org/10.1038/s41598-019-55723-5
https://www.nature.com/articles/s41598-019-55723-5

40. Herbal carbohydrates in healthcare  Barbara Sawicka, ... Bernadetta Bienia, in Herbal Biomolecules in Healthcare Applications, 2022
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/lingzhi-mushroom

41. Chen, S. (2020) The Pharmacological Effects of Triterpenoids from Ganoderma lucidum and the Regulation of Its Biosynthesis. Advances in Biological Chemistry, 10, 55-65. doi: 10.4236/abc.2020.102005.
https://www.scirp.org/journal/paperinformation?paperid=99724

42. Cheng PG, Teoh TC, Rizman-Idid M. Chemical Compounds and Computational Prediction of Their Inhibitory Effects on the HIV-1 gp120 Receptor by Lingzhi or Reishi Medicinal Mushroom, Ganoderma lucidum (Agaricomycetes), with Antler-Like Morphology of Fruiting Bodies. Int J Med Mushrooms. 2021;23(7):63-77. doi: 10.1615/IntJMedMushrooms.2021038682. PMID: 34375519.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34375519/

43. Wang L, Li JQ, Zhang J, Li ZM, Liu HG, Wang YZ. Traditional uses, chemical components and pharmacological activities of the genus Ganoderma P. Karst.: a review. RSC Adv. 2020 Nov 18;10(69):42084-42097. doi: 10.1039/d0ra07219b. PMID: 35516772; PMCID: PMC9057998.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9057998/

44. El Dine RS, El Halawany AM, Ma CM, Hattori M. Inhibition of the dimerization and active site of HIV-1 protease by secondary metabolites from the Vietnamese mushroom Ganoderma colossum. J Nat Prod. 2009 Nov;72(11):2019-23. doi: 10.1021/np900279u. PMID: 19813754.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19813754/

45. El Dine RS, El Halawany AM, Ma CM, Hattori M. Anti-HIV-1 protease activity of lanostane triterpenes from the vietnamese mushroom Ganoderma colossum. J Nat Prod. 2008 Jun;71(6):1022-6. doi: 10.1021/np8001139. Epub 2008 Jun 12. PMID: 18547117.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18547117/

46. Sato N, Zhang Q, Ma CM, Hattori M. Anti-human immunodeficiency virus-1 protease activity of new lanostane-type triterpenoids from Ganoderma sinense. Chem Pharm Bull (Tokyo). 2009 Oct;57(10):1076-80. doi: 10.1248/cpb.57.1076. PMID: 19801861.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19801861/

47. el-Mekkawy S, Meselhy MR, Nakamura N, et al. Anti-HIV-1 and anti-HIV-1-protease substances from Ganoderma lucidum. Phytochemistry. Nov 1998;49(6):1651-1657.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9862140/

48. Min BS, Nakamura N, Miyashiro H, et al. Triterpenes from the spores of Ganoderma lucidum and their inhibitory activity against HIV-1 protease. Chemical & pharmaceutical bulletin. Oct 1998;46(10):1607-1612.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9810695/

49. Kim, H.W., Shim, M.J., Choi, E.C. et al. Inhibition of cytopathic effect of human immunodeficiency virus-1 by water-soluble extract ofGanoderma lucidum . Arch. Pharm. Res. 20, 425–431 (1997). https://doi.org/10.1007/BF02973934
https://link.springer.com/article/10.1007/BF02973934

50. Kang, Devinna & Mutakin, Mutakin & Levita, Jutti. (2015). Computational Study of Triterpenoids of Ganoderma lucidum with Aspartic Protease Enzymes for Discovering HIV-1 and Plasmepsin Inhibitors. International Journal of Chemistry. 7. 62-68. 10.5539/ijc.v7n1p62.
https://pustaka.unpad.ac.id/archives/144063

51. Wang HX, Ng TB. A laccase from the medicinal mushroom Ganoderma lucidum. Appl Microbiol Biotechnol. 2006 Sep;72(3):508-13. doi: 10.1007/s00253-006-0314-9. Epub 2006 Apr 25. PMID: 16636832.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16636832/

52. FLÓREZ-SAMPEDRO, L., ZAPATA, W., Zapata, L. P., MEJÍA, A. I., ARBOLEDA, C., & RUGELES, M. T. (2016). In vitro anti-HIV-1 activity of the enzymatic extract enriched with laccase produced by the fungi Ganoderma sp. and Lentinus sp. Vitae, 23(2), 109–118. https://doi.org/10.17533/udea.vitae.v23n2a03
https://revistas.udea.edu.co/index.php/vitae/article/view/23524

53. Choengpanya K, Ratanabunyong S, Seetaha S, Tabtimmai L, Choowongkomon K. Anti-HIV-1 reverse transcriptase property of some edible mushrooms in Asia. Saudi J Biol Sci. 2021 May;28(5):2807-2815. doi: 10.1016/j.sjbs.2021.02.012. Epub 2021 Feb 16. PMID: 34012322; PMCID: PMC8116966.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8116966/

54. Λοίμωξη με HIV Γραφική αναπαράσταση του κύκλου ζωής και αναπαραγωγής του ιού HIV
http://www.hivaids.gr/i/pliroforisi/kyklos

55. Ma B, Ren W, Zhou Y, Ma J, Ruan Y, Wen CN. Triterpenoids from the spores of Ganoderma lucidum. N Am J Med Sci. 2011 Nov;3(11):495-8. doi: 10.4297/najms.2011.3495. PMID: 22361494; PMCID: PMC3271404.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22361494/

56. Τζούπης Χαράλαμπος, Design of novel inhibitors for renin and HIV-1 protease, 10.12681/eadd/42598, 2014
https://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/42598

57. Akbar R, Yam WK. Interaction of ganoderic acid on HIV related target: molecular docking studies. Bioinformation. 2011;7(8):413-7. doi: 10.6026/97320630007413. Epub 2011 Dec 21. PMID: 22347784; PMCID: PMC3280442.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22347784/

58. Clinical Naturopathic Medicine by Hechtman, 2nd Edition, Leah Hechtman, 2019, 9780729542425
https://www.vasiliadis-books.gr/shop/clinical-naturopathic-medicine-by-hechtman-2nd-edition/
https://books.google.gr/books?id=Z9cMOSbgozIC&pg=PA382&lpg=PA382&dq=hiv+Ganoderma&source=bl&ots=OvRicdzIlT&sig=ACfU3U2WoAvOMh-ZvCVoU0T1rb-H6cf1rA&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwit0YWinfGEAxUsBNsEHRiiDyY4HhDoAXoECAMQAw#v=onepage&q=hiv%20Ganoderma&f=false

59. Ganoderma Cultivation, Chemistry and Medicinal Applications, Volume 1 Edited By Krishnendu Acharya, Somanjana Khatua Copyright 2024
https://www.routledge.com/Ganoderma-Cultivation-Chemistry-and-Medicinal-Applications-Volume--1/Acharya-Khatua/p/book/9781032397610
https://books.google.gr/books?id=BbrxEAAAQBAJ&pg=PT187&lpg=PT187&dq=hiv+Ganoderma&source=bl&ots=rDecAQUmnO&sig=ACfU3U0hjGRFTkj0HuVn97DPRnuNd1pa_A&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiMw_WunfGEAxWCefEDHQ8fB604KBDoAXoECAMQAw#v=onepage&q=hiv%20Ganoderma&f=false

60. Prof. Lin Zhanxi & Mdm Lin D.M. Fujian Agriculture and Forestry University (FAFU) Fujian Province JUNCAO Bio-Engineering Center, 2009
http://ls.china-embassy.gov.cn/eng/sgdt/200904/P020210828154351689068.pdf

61. Αριθμός CD4 κυττάρων, Lab Tests Online, Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Χημείας-Κλινικής Βιοχημείας
http://www.labtestsonline.gr/tests/CD4.html?tab=6

62. Mohan, S. & Chinnaswamy, P. & S., Krishnamoorthy. (2005). A Study on the Effect of Ganoderma lucidum (W.Curt.: Fr.) Lloyd in Indian HIV Carriers. International Journal of Medicinal Mushrooms. 7. 431-432. 10.1615/IntJMedMushr.v7.i3.750.
https://www.dl.begellhouse.com/journals/708ae68d64b17c52,0d0f121956dd501b,23171b8261ba4b96.html

63. Gonkhom, Didsanutda & Luangharn, Thatsanee & Raghoonundon, Bhavesh & Hyde, Kevin & Stadler, Marc & Thongklang, Naritsada. (2021). Hericium: A review of the cultivation, health-enhancing applications, economic importance, industrial, and pharmaceutical applications. Fungal Biotec. 1. 115-127. 10.5943/FunBiotec/1/2/8.
https://www.researchgate.net/publication/357340574_Hericium_A_review_of_the_cultivation_health-enhancing_applications_economic_importance_industrial_and_pharmaceutical_applications

64. Guo-Qing Zhang, Qing-Jun Chen, Jing Hua, Zi-Lu Liu, Yue Sun, Xin Xu, Peng Han, He-Xiang Wang, "An Inulin-Specific Lectin with Anti-HIV-1 Reverse Transcriptase, Antiproliferative, and Mitogenic Activities from the Edible Mushroom Agaricus bitorquis", BioMed Research International, vol. 2019, Article ID 1341370, 9 pages, 2019. https://doi.org/10.1155/2019/1341370
https://www.hindawi.com/journals/bmri/2019/1341370/

65. Li Y, Zhang G, Ng TB, Wang H. A novel lectin with antiproliferative and HIV-1 reverse transcriptase inhibitory activities from dried fruiting bodies of the monkey head mushroom Hericium erinaceum. J Biomed Biotechnol. 2010;2010:716515. doi: 10.1155/2010/716515. Epub 2010 Jun 13. PMID: 20625408; PMCID: PMC2896861.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2896861/

66. Hassan, Mohamed & Rouf, Razina & Tiralongo, Evelin & May, Tom & Tiralongo, Joe. (2015). Mushroom Lectins: Specificity, Structure and Bioactivity Relevant to Human Disease. International Journal of Molecular Sciences. 16. 7802-7838. 10.3390/ijms16047802.
https://www.researchgate.net/figure/Anti-HIV-1-reverse-transcriptase-activity-of-mushroom-lectins_tbl10_275240899
https://www.researchgate.net/publication/275240899_Mushroom_Lectins_Specificity_Structure_and_Bioactivity_Relevant_to_Human_Disease

67. Oke MA, Afolabi FJ, Oyeleke OO, Kilani TA, Adeosun AR, Olanbiwoninu AA and Adebayo EA (2022) Ganoderma lucidum: Unutilized natural medicine and promising future solution to emerging diseases in Africa. Front. Pharmacol. 13:952027. doi: 10.3389/fphar.2022.952027
https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2022.952027/full

68. 2nd Edition Encyclopedia of Dietary Supplements Edited By Paul M. Coates, Joseph M. Betz, Marc R. Blackman, Gordon M. Cragg, Mark Levine, Joel Moss, Jeffrey D. White
https://www.routledge.com/Encyclopedia-of-Dietary-Supplements/Coates-Betz-Blackman-Cragg-Levine-Moss-White/p/book/9781439819289
https://books.google.gr/books?id=WoW1DwAAQBAJ&pg=PA686&lpg=PA686&dq=reishi+reverse+transcriptase+ic50&source=bl&ots=oul3X8NRfw&sig=ACfU3U3P0QW3DhQ5smtG_EAxzd0RZLQNyQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjg1tTupviEAxVQQPEDHch4DTE4FBDoAXoECAIQAw#v=onepage&q=reishi%20reverse%20transcriptase%20ic50&f=false

69. Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS 01/12/2014, Υπουργείο Υγείας
https://www.moh.gov.gr/articles/news/2075-pagkosmia-hmera-kata-toy-aids

71. Zhao Y, Tian N, Wang H, Yan H. Chemically Sulfated Polysaccharides from Agaricus blazei Murill: Synthesis, Characterization and Anti-HIV Activity. Chem Biodivers. 2021 Sep;18(9):e2100338. doi: 10.1002/cbdv.202100338. Epub 2021 Aug 9. PMID: 34296822.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/cbdv.202100338

72. Sorimachi K, Nakamoto T. Alternative medicine safety: Agaricus blazei and propolis. Comb Chem High Throughput Screen. 2011 Aug;14(7):616-21. doi: 10.2174/138620711796367238. PMID: 21599627.
https://www.ingentaconnect.com/content/ben/cchts/2011/00000014/00000007/art00006?crawler=true

73. Huang K, El-Seedi HR, Xu B. Critical review on chemical compositions and health-promoting effects of mushroom <i>Agaricus blazei</i> Murill. Current Research in Food Science. 2022 ;5:2190-2203. DOI: 10.1016/j.crfs.2022.10.029. PMID: 36387602; PMCID: PMC9661389.
https://europepmc.org/article/med/36387602

74. Handema, R., Terunuma, H. and Kasolo, F. (2007). A prospective study of agaricus blazei mycelia compound administration in asymptomatic HIV-1 infected patients in Lusaka, Zambia. Medical Journal of Zambia. 34, (1)
https://library.adhl.africa/handle/123456789/11256

75. Corcorran MA, Kim N. Chronic hepatitis B and HIV coinfection. Top Antivir Med. 2023 Mar 31;31(1):14-22. PMID: 37018732; PMCID: PMC10089291.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10089291/

76. Κόρντισεπς Ήπαρ, Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας, 13/4/2022
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/cordyceps-ipatika-ofeli.html

77. Γανόδερμα Ηπατίτιδα Β, Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας, 24/10/2022
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/ganoderma-ipatitida-b.html

78. Hsu CH, Hwang KC, Chiang YH, Chou P. The mushroom Agaricus blazei Murill extract normalizes liver function in patients with chronic hepatitis B. J Altern Complement Med. 2008 Apr;14(3):299-301. doi: 10.1089/acm.2006.6344. PMID: 18370584.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18370584/

79. The Impact of HIV/AIDS on the Liver  December 9, 2022 | By Haley Wilson, arizona liver health
https://azliver.com/blog/the-impact-of-hiv-aids-on-the-liver/

80. Sherman KE, Thomas DL. HIV and liver disease: a comprehensive update. Top Antivir Med. 2022 Oct;30(4):547-558. PMID: 36375129; PMCID: PMC9681142.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9681142/

81. HIV and Diabetes Last Reviewed: August 10, 2021, NIH Office of AIDS Research
https://hivinfo.nih.gov/understanding-hiv/fact-sheets/hiv-and-diabetes

82. Kibirige, D., Sekitoleko, I., Owarwo, N. et al. HIV infection in adult Ugandans with new-onset type 2 diabetes: exploring its influence on the anthropometric and metabolic profile. AIDS Res Ther 20, 56 (2023). https://doi.org/10.1186/s12981-023-00553-9
https://aidsrestherapy.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12981-023-00553-9

83. Bratt G, Brännström J, Missalidis C, Nyström T (2021) Development of type 2 diabetes and insulin resistance in people with HIV infection: Prevalence, incidence and associated factors. PLoS ONE 16(6): e0254079. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0254079
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0254079

84. Διαβήτης και κόρντισεπς,
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/diabetes-korntiseps.html

85. Γανόδερμα Διαβήτης, Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας 28/1/2024
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/ganoderma-diavhths.html

86. Hsu CH, Liao YL, Lin SC, Hwang KC, Chou P. The mushroom Agaricus Blazei Murill in combination with metformin and gliclazide improves insulin resistance in type 2 diabetes: a randomized, double-blinded, and placebo-controlled clinical trial. J Altern Complement Med. 2007 Jan-Feb;13(1):97-102. doi: 10.1089/acm.2006.6054. PMID: 17309383.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17309383/

87. Radovanović Spurnić A, Brmbolić B, Stojšić Z, Pekmezović T, Bukumirić Z, Korać M, Salemović D, Pešić-Pavlović I, Stevanović G, Milošević I, Jevtović D. The increasing prevalence of HIV/Helicobacter pylori co-infection over time, along with the evolution of antiretroviral therapy (ART). PeerJ. 2017 May 30;5:e3392. doi: 10.7717/peerj.3392. PMID: 28584718; PMCID: PMC5452935.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5452935/

88. Nkuize M, De Wit S. Issues Related to the Treatment of H. pylori Infection in People Living with HIV and Receiving Antiretrovirals. Microorganisms. 2022 Jul 29;10(8):1541. doi: 10.3390/microorganisms10081541. PMID: 36013959; PMCID: PMC9413132.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9413132/

89. Panos GZ, Xirouchakis E, Tzias V, Charatsis G, Bliziotis IA, Doulgeroglou V, Margetis N, Falagas ME. Helicobacter pylori infection in symptomatic HIV-seropositive and -seronegative patients: a case-control study. AIDS Res Hum Retroviruses. 2007 May;23(5):709-12. doi: 10.1089/aid.2006.0174. PMID: 17530997.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17530997/

90. Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας, 7/3/2024, τι σκοτώνει το ελικοβακτηρίδιο
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/ti-skotonei-to-elikovaktiridio.html

91. Sleep Disorders and HIV, fact sheet by John-Manuel Andriote, American Psychiatric Association, HIV Psychiatry, www.psychiatry.org/AIDS.
https://www.psychiatry.org/File%20Library/Psychiatrists/Practice/Professional-Topics/HIV-Psychiatry/FactSheet-Insomnia-2012.pdf

92. Tsai YT, Chuang TJ, Mudiyanselage SPK, Ku HC, Wu YL, Li CY, Ko NY. The impact of sleep disturbances on suicide risk among people living HIV: An eleven-year national cohort. J Affect Disord. 2024 Feb 1;346:122-132. doi: 10.1016/j.jad.2023.10.045. Epub 2023 Oct 25. PMID: 37890538.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37890538/

93. Dabaghzadeh F, Khalili H, Ghaeli P, Alimadadi A. Sleep Quality and Its Correlates in HIV Positive Patients Who Are Candidates for Initiation of Antiretroviral Therapy. Iran J Psychiatry. 2013 Oct;8(4):160-4. PMID: 25628708; PMCID: PMC4281649.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4281649/

94. Αϋπνια Φυσική Αντιμετώπιση, Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας 31/12/2023
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/aypnia-fysiki-antimetopisi.html

95. HIV and AIDS and Mental Health, National Institute of Mental Health, November 2023
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/hiv-aids

96. Tran BX, Ho RCM, Ho CSH, Latkin CA, Phan HT, Ha GH, Vu GT, Ying J, Zhang MWB. Depression among Patients with HIV/AIDS: Research Development and Effective Interventions (GAPRESEARCH). Int J Environ Res Public Health. 2019 May 19;16(10):1772. doi: 10.3390/ijerph16101772. PMID: 31109139; PMCID: PMC6571985.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6571985/

97. Mudra Rakshasa-Loots, A., Whalley, H.C., Vera, J.H. et al. Neuroinflammation in HIV-associated depression: evidence and future perspectives. Mol Psychiatry 27, 3619–3632 (2022). https://doi.org/10.1038/s41380-022-01619-2
https://www.nature.com/articles/s41380-022-01619-2

98.  Evid Based Complement Alternat Med, 2019, 7861297 2019 Apr 18 eCollection 2019 Hericium erinaceus Improves Mood and Sleep Disorders in Patients Affected by Overweight or Obesity: Could Circulating Pro-BDNF and BDNF Be Potential Biomarkers? Luisella Vigna, Federica Morelli, Gianna M Agnelli, Filomena Napolitano, Daniela Ratto, Alessandra Occhinegro, Carmine Di Iorio, Elena Savino, Carolina Girometta, Federico Brandalise, Paola Rossi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31118969

99.  Biomed Res, 31 (4), 231-7 Aug 2010 Reduction of Depression and Anxiety by 4 Weeks Hericium Erinaceus Intake Mayumi Nagano, Kuniyoshi Shimizu, Ryuichiro Kondo, Chickako Hayashi, Daigo Sato, Katsuyuki Kitagawa, Koichiro Ohnuki
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20834180

100. Das G, Shin HS, Leyva-Gómez G, Prado-Audelo MLD, Cortes H, Singh YD, Panda MK, Mishra AP, Nigam M, Saklani S, Chaturi PK, Martorell M, Cruz-Martins N, Sharma V, Garg N, Sharma R, Patra JK. Cordyceps spp.: A Review on Its Immune-Stimulatory and Other Biological Potentials. Front Pharmacol. 2021 Feb 8;11:602364. doi: 10.3389/fphar.2020.602364. PMID: 33628175; PMCID: PMC7898063.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7898063/

101. Yadav, Ramniwas. “Entomopathogenic Mushroom (Cordyceps sp.) as Immunity Booster.” (2020).
https://www.semanticscholar.org/paper/Entomopathogenic-Mushroom-%28Cordyceps-sp.%29-as-Yadav/76fee5978329a900848ac706a02887b36650109e

102. Jung, SJ., Jung, ES., Choi, EK. et al. Immunomodulatory effects of a mycelium extract of Cordyceps (Paecilomyces hepiali; CBG-CS-2): a randomized and double-blind clinical trial. BMC Complement Altern Med 19, 77 (2019). https://doi.org/10.1186/s12906-019-2483-y
https://bmccomplementmedtherapies.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12906-019-2483-y

103. Wang C, Wang J, Qi Y. Adjuvant treatment with Cordyceps sinensis for lung cancer: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Ethnopharmacol. 2024 Mar 12;327:118044. doi: 10.1016/j.jep.2024.118044. Epub ahead of print. PMID: 3848495
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38484953/

104. Gong HY, Wang KQ, Tang SG. [Effects of cordyceps sinensis on T lymphocyte subsets and hepatofibrosis in patients with chronic hepatitis B]. Hunan Yi Ke Da Xue Xue Bao. 2000 Jun 28;25(3):248-50. Chinese. PMID: 12212155.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12212155/

105. Zhu JL, Liu C. [Modulating effects of extractum semen Persicae and cultivated Cordyceps hyphae on immuno-dysfunction of inpatients with posthepatitic cirrhosis]. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi. 1992 Apr;12(4):207-9, 195. Chinese. PMID: 1498539.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1498539/

106. 徐佳吟、陳俊良、楊賢鴻（2011）。Effect of Cultured Mycelia Cordyceps Sinensis on Neutrophil and T- Cell- Mediated Immune Response in Humans。中醫藥雜誌，22(3&4)，161-172 https://doi.org/10.6940/JCM.201112_22(3_4).04
https://www.airitilibrary.com/Article/Detail/10176446-201112-201201050032-201201050032-38-49

107.Wachtel-Galor S, Tomlinson B, Benzie IF. Ganoderma lucidum ("Lingzhi"), a Chinese medicinal mushroom: biomarker responses in a controlled human supplementation study. Br J Nutr. 2004 Feb;91(2):263-9. doi: 10.1079/BJN20041039. PMID: 14756912.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14756912/

108. Reishi Mushroom Purported Benefits, Side Effects & More, Memorial Sloan Kettering Cancer Center, February 9, 2023
https://www.mskcc.org/cancer-care/integrative-medicine/herbs/reishi-mushroom

109. Ekiz, Elif, Emel Oz, A. M. Abd El-Aty, Charalampos Proestos, Charles Brennan, Maomao Zeng, Igor Tomasevic, Tahra Elobeid, Kenan Çadırcı, Muharrem Bayrak, and et al. 2023. "Exploring the Potential Medicinal Benefits of Ganoderma lucidum: From Metabolic Disorders to Coronavirus Infections" Foods 12, no. 7: 1512. https://doi.org/10.3390/foods12071512
https://www.mdpi.com/2304-8158/12/7/1512

110. Gao Y, Zhou S, Jiang W, Huang M, Dai X. Effects of ganopoly (a Ganoderma lucidum polysaccharide extract) on the immune functions in advanced-stage cancer patients. Immunol Invest. 2003 Aug;32(3):201-15. doi: 10.1081/imm-120022979. PMID: 12916709.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12916709/

111. Sun LX, Li WD, Lin ZB, Duan XS, Li XF, Yang N, Lan TF, Li M, Sun Y, Yu M, Lu J. Protection against lung cancer patient plasma-induced lymphocyte suppression by Ganoderma lucidum polysaccharides. Cell Physiol Biochem. 2014;33(2):289-99. doi: 10.1159/000356669. Epub 2014 Jan 31. PMID: 24525691.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24525691/

112. Jin X, Ruiz Beguerie J, Sze DM, Chan GC. Ganoderma lucidum (Reishi mushroom) for cancer treatment. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Apr 5;4(4):CD007731. doi: 10.1002/14651858.CD007731.pub3. PMID: 27045603; PMCID: PMC6353236.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27045603/

113. Duque Henao, Sandra & Urrego, Sergio & Cano, Andrea & Higuita, Edwin. (2018). Randomized Clinical Trial for the Evaluation of Immune Modulation by Yogurt Enriched with β-Glucans from Lingzhi or Reishi Medicinal Mushroom, Ganoderma lucidum (Agaricomycetes), in Children from Medellin, Colombia. International Journal of Medicinal Mushrooms. 20. 705.
https://www.researchgate.net/publication/328676151_Randomized_Clinical_Trial_for_the_Evaluation_of_Immune_Modulation_by_Yogurt_Enriched_with_b-Glucans_from_Lingzhi_or_Reishi_Medicinal_Mushroom_Ganoderma_lucidum_Agaricomycetes_in_Children_from_Medellin

114.  Chen, Shiu-Nan, Fan-Hua Nan, Ming-Wei Liu, Min-Feng Yang, Ya-Chih Chang, and Sherwin Chen. 2023. "Evaluation of Immune Modulation by β-1,3; 1,6 D-Glucan Derived from Ganoderma lucidum in Healthy Adult Volunteers, A Randomized Controlled Trial" Foods 12, no. 3: 659. https://doi.org/10.3390/foods12030659
https://www.mdpi.com/2304-8158/12/3/659

115. Zhong L, Yan P, Lam WC, Yao L, Bian Z. Coriolus Versicolor and Ganoderma Lucidum Related Natural Products as an Adjunct Therapy for Cancers: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Front Pharmacol. 2019 Jul 3;10:703. doi: 10.3389/fphar.2019.00703. PMID: 31333449; PMCID: PMC6616310.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31333449/

116. Zhang S, Pang G, Chen C, Qin J, Yu H, Liu Y, Zhang X, Song Z, Zhao J, Wang F, Wang Y, Zhang LW. Effective cancer immunotherapy by Ganoderma lucidum polysaccharide-gold nanocomposites through dendritic cell activation and memory T cell response. Carbohydr Polym. 2019 Feb 1;205:192-202. doi: 10.1016/j.carbpol.2018.10.028. Epub 2018 Oct 13. PMID: 30446095.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30446095/

117. Κόρντισεπς για Αθλητική Απόδοση, Αντοχή και Διάρκεια Ιωάννης Κιούσης, Στέλεχος Διατροφής και Διαιτολογίας. Τελευταία ενημέρωση: 10/1/2024
https://www.farmakeftikamanitaria.gr/cordyceps-athlitikes-epidoseis.html