14/3/2022.
Ενημέρωση: 15/3/2022.
Ενημέρωση: 15/3/2022.
ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ ΚΑΙ ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ
2. ΜΗ-ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
3. ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ
4. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ και ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ: ΔΥΟ ΜΕΛΕΤΕΣ
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ
2. ΜΗ-ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
3. ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ
4. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ και ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ: ΔΥΟ ΜΕΛΕΤΕΣ
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια ιδιοπαθής χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή του παχέος εντέρου (1, 2), η οποία γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη (3).
Τα κύρια συμπτώματα στην ελκώδη κολίτιδα είναι το κοιλιακό άλγος και η αιμορραγική διάρροια (4).
Η ελκώδης κολίτιδα μειώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών και απαιτεί φαρμακολογικές και χειρουργικές θεραπείες (5). Συχνά, η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να λαμβάνεται δια βίου (6).
Οι άμεσες αιτίες για την ελκώδη κολίτιδα είναι άγνωστες (4), και δεδομένου ότι η αιτιολογία της δεν είναι πλήρως κατανοητή, έχουν αναπτυχθεί φάρμακα που δεν είναι πλήρως αποτελεσματικά, και όσα παρουσιάζουν αποτελεσματικότητα δεν στερούνται σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών που περιορίζουν την μακροχρόνια χρήση τους (5).
Η θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα συμπεριλαμβάνει φάρμακα που περιέχουν 5-αμινοσαλικυλικό οξύ, συμπεριλαμβανομένης της μεσαλαζίνης (μεσαλαμίνη), σουλφασαλαζίνης, βαλσαλαζίδης και ολσαλαζίνης. Περίπου το 50% των ασθενών καλύπτονται επαρκώς με αυτά τα φάρμακα (1).
Οι ασθενείς που αποτυγχάνουν στην θεραπεία πρώτης γραμμής λαμβάνουν στεροειδή, αζαθειοπρίνη και ινφλιξιμάμπη. Αυτές οι θεραπείες ενέχουν κινδύνους μόλυνσης και κακοήθειας (1), και ως εκ τούτου απαιτούνται νέες ιατρικές θεραπείες (1, 2).
2. ΜΗ-ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Η χρήση εναλλακτικών θεραπειών έχει αναδειχθεί ως κοινή προσέγγιση στις γαστρεντερικές παθήσεις. Για την ακρίβεια, έχει αναφερθεί ότι σχεδόν οι μισοί από τους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν ή χρησιμοποιούν επί του παρόντος συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες (3, 5), όπως βοτανικά προϊόντα, συμπληρώματα διατροφής κ.ά. (3).
Η χρήση της βοτανοθεραπείας στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου αυξάνεται παγκοσμίως (7), και τα φαρμακευτικά φυτά φαίνεται να αποτελούν μια σημαντική εναλλακτική αγωγή για αυτήν την πάθηση (8).
Αν και ο αριθμός των βοτάνων που έχουν αξιολογηθεί στην ελκώδη κολίτιδα είναι μεγάλος, λίγα βότανα έχουν διερευνηθεί σε κλινικές δοκιμές για την αποτελεσματικότητα τους στην ελκώδη κολίτιδα (8).
Ένα από τα βότανα που έχει δείξει αποτελεσματικότητα είναι το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (7, 8).
3. ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ
Το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σε ασιατικές χώρες, καθώς και στην Σουηδία και στην Χιλή για την αντιμετώπιση μιας πληθώρας φλεγμονωδών (1, 4, 5) και μολυσματικών ασθενειών (1), συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης φάσης Ι στην Κίνα για την ελκώδη κολίτιδα (1).
Επίσης, οι φυτοχημικές αναλύσεις των εκχυλισμάτων από αυτό το βότανο δείχνουν ότι εμφανίζει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες (5).
Ως εκ τούτου, ήταν αναμενόμενο να διενεργηθούν σχετικές κλινικές δοκιμές, και τα ευρήματα μίας μελέτης έδειξαν ότι εκχύλισμα από το βότανο ανδρογραφίς είχε παρόμοια αποτελεσματικότητα με την μεσαλαμίνη στην αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας (4).
Στην συνέχεια, φαίνονται περισσότερες πληροφορίες για δύο σχετικές μελέτες.
4. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ και ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ: ΔΥΟ ΜΕΛΕΤΕΣ
Α. Πρώτη μελέτη
Το 2011 δημοσιεύτηκε μια μελέτη (1), η οποία διερεύνησε τις επιδράσεις από το βότανο ανδρογραφίς σε 120 ασθενείς με ήπια έως μέτρια ελκώδη κολίτιδα.
Μεθοδολογία:
Μια τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, πολυκεντρική, παράλληλη ομαδική μελέτη 8 εβδομάδων πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας :
- είτε ένα εκχύλισμα αυτού του βοτάνου σε δοσολογία 1.200 mg ανά ημέρα σε 60 ασθενείς
- είτε 4.500 mg ανά ημέρα μεσαλαζίνης αργής απελευθέρωσης (μεσαλαμίνη) σε 60 ασθενείς.
Η δραστηριότητα της νόσου εκτιμήθηκε:
- κατά την έναρξη + κάθε 2 εβδομάδες για κλινική ανταπόκριση, και
- κατά την έναρξη + μετά από 8 εβδομάδες, με κολονοσκόπηση.
Η μελέτη διενεργήθηκε στην Κίνα.
Αποτελέσματα:
Η μείωση των κλινικών συμπτωμάτων και για τις δύο ομάδες θεραπείας ξεκίνησε ήδη από την 2η εβδομάδα.
Επίσης, δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων θεραπείας στην μείωση των βαθμολογιών των κλινικών συμπτωμάτων σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή της μελέτης.
ΥΦΕΣΗ
Την 8η εβδομάδα σε ύφεση ήταν :
- το 21% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς, και
- το 16% των ασθενών που έλαβαν μεσαλαζίνη
Σε μερική ύφεση ταξινομήθηκε ένα επιπρόσθετο 36% και στις δύο ομάδες.
Η συνολική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας σε όλους τους ασθενείς που είχαν μεγαλύτερη από 25% μείωση των συμπτωμάτων ήταν :
- στο 76% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς, και
- στο 82% των ασθενών που έλαβαν μεσαλαζίνη.
ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ
Η αξιολόγηση της κολονοσκόπησης την 8η εβδομάδα πραγματοποιήθηκε σε 49 ασθενείς στην ομάδα ανδρογραφίς και σε 44 ασθενείς στην ομάδα μεσαλαζίνης.
- στην ομάδα που έλαβε ανδρογραφίς, το 28% των ασθενών (15 από τους 53) ήταν σε ύφεση, το οποίο σημαίνει ότι δεν υπήρχε φλεγμονή (επούλωση του βλεννογόνου), και
- στην ομάδα που έλαβε μεσαλαζίνη, το 24% των ασθενών (13 από τους 55) ήταν σε ύφεση.
Μερική ύφεση, δηλαδή ο βλεννογόνος είχε βελτιωθεί κατά τουλάχιστον δύο βαθμίδες, παρατηρήθηκε:
- στο 19% των ασθενών που έλαβε ανδρογραφίς, και
- στο 18% των ασθενών που έλαβε μεσαλαζίνη,
Συνολικά, το ποσοστό αποτελεσματικότητας της ενδοσκόπησης (πλήρης ή μερική ύφεση ή βελτίωση) ήταν :
- στο 74% των ασθενών που έλαβε ανδρογραφίς, και
- στο 71% των ασθενών που έλαβε μεσαλαζίνη,
Κατά την 8η εβδομάδα, μείωση του βαθμού φλεγμονής κατά τουλάχιστον 25% (από τους ασθενείς με διαθέσιμες βιοψίες) υπήρξε :
- στο 53% στην ομάδα ανδρογραφίς, και
- στο 40% στην ομάδα μεσαλαζίνης
C-ΑΝΤΙΔΡΩΣΑ ΠΡΩΤΕΪΝΗ
Από τους ασθενείς που συμμετείχαν στην μελέτη με συγκεντρώσεις CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη) μεγαλύτερες από το ανώτατο όριο του φυσιολογικού εύρους:
- το 80% (οι 12 από τους 15 ασθενείς) στην ομάδα ανδρογραφίς, και
- το 66% (οι 4 από τους 6 ασθενείς) στην ομάδα μεσαλαζίνης
παρουσίασαν ομαλοποίηση στις συγκεντρώσεις CRP τους κατά την 8η εβδομάδα.
- στην ομάδα ανδρογραφίς, η μέση συγκέντρωση CRP κατά την έναρξη της μελέτης ήταν 22 mg/dL, και κατά την 8η εβδομάδα μειώθηκε σε 7 mg/dL, και
- στην ομάδα μεσαλαζίνης, η μέση συγκέντρωση CRP κατά την έναρξη της μελέτης ήταν 25 mg/dL, και κατά την 8η εβδομάδα μειώθηκε σε 7 mg/dL.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Στην ομάδα ανδρογραφίς ήταν σπάνιες και περιορίστηκαν σε αλλεργικές αντιδράσεις όπως η κνίδωση. Σημειώθηκε εξάνθημα σε έναν ασθενή.
Η παρούσα μελέτη επανέλαβε το προφίλ ασφάλειας που παρατηρήθηκε σε άλλες μελέτες, με τις περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες να σχετίζονται με την υποκείμενη νόσο.
Το 13% των ασθενών στην ομάδα ανδρογραφίς και το 27% των ασθενών στην ομάδα μεσαλαζίνης είχαν τουλάχιστον μία ανεπιθύμητη ενέργεια.
Η πλειονότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών αξιολογήθηκε ως ήπιας ή μέτριας βαρύτητας, και αμφίβολα σχετιζόμενη με την φαρμακευτική αγωγή της μελέτης.
Επτά ασθενείς αποσύρθηκαν από την μελέτη λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών: 2 ασθενείς (4%) στην ομάδα ανδρογραφίς και πέντε ασθενείς (9%) στην ομάδα μεσαλαζίνη.
Δύο ασθενείς είχαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (4%) στην ομάδα ανδρογραφίς, και κανένας στην ομάδα μεσαλαζίνη.
Τα δύο σοβαρά ανεπιθύμητα ήταν η επιδείνωση της ελκώδους κολίτιδας που απαιτούσε νοσηλεία για αιματοχεσία σε έναν ασθενή, και εγκυμοσύνη σε μία άλλη ασθενή όπου στην συνέχεια υπήρξε φυσιολογικός τοκετός.
Συμπέρασμα:
Το εκχύλισμα ανδρογραφίδας ίσως είναι μια αποτελεσματική εναλλακτική λύση έναντι της μεσαλαζίνης στην ελκώδη κολίτιδα.
- - - - -
Β. Δεύτερη μελέτη
Το 2013 δημοσιεύθηκε μια πιλοτική μελέτη (τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή), η οποία αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα του εκχυλίσματος ανδρογραφίς η ακιδωτή σε 224 ενήλικες με ήπια έως μέτρια ελκώδη κολίτιδα (2).
Διεξήχθη σε 52 κέντρα, σε 5 χώρες (ΗΠΑ, Καναδάς, Γερμανία, Ρουμανία, Ουκρανία), και είχε διάρκεια 8 εβδομάδες.
Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε τρεις ομάδες λαμβάνοντας ημερησίως τα εξής:
- ανδρογραφίς η ακιδωτή 1.200mg ή
- ανδρογραφίς η ακιδωτή 1.800 mg ή
- εικονικό φάρμακο
Η από του στόματος μεσαλαμίνη συνεχίστηκε σε σταθερή δοσολογία.
Αποτελέσματα:
Κατά την 8η εβδομάδα, κλινική ανταπόκριση υπήρξε :
- στο 60% των ασθενών (44 από τους 74) που έλαβαν ανδρογραφίς η ακιδωτή σε ημερήσια δοσολογία 1.800 mg (στατιστικά σημαντική σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο),
- στο 45% των ασθενών (33 από τους 74) που έλαβαν ανδρογραφίς η ακιδωτή σε ημερήσια δοσολογία 1.200 mg (όμως δεν ήταν στατιστικά σημαντική σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο), και
- στο 40% των ασθενών (30 από τους 75) που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Κατά την 8η εβδομάδα, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, ο ρυθμός επούλωσης του βλεννογόνου ήταν :
- στατιστικά σημαντικός μόνο για την δοσολογία των 1.800 mg, ενώ
- δεν ήταν στατιστικά σημαντικός για την δοσολογία των 1.200 mg.
Κατά την 8η εβδομάδα, κλινική ύφεση υπήρξε :
- στο 36% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς (53 από 148), σε σύγκριση με
- το 25% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο (19 από 75).
Ωστόσο, τα ποσοστά κλινικής ύφεσης για τις δοσολογίες των 1.800 mg και 1.200 mg δεν ήταν σημαντικά μεγαλύτερα από το εικονικό φάρμακο, αν και στην δοσολογία των 1.800 mg υπήρχε μια τάση προς μία στατιστικά σημαντική κλινική ύφεση.
Η συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν γενικά παρόμοια μεταξύ των ομάδων.
Ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν στο 60% και στο 53% των ασθενών στις ομάδες που έλαβαν το βότανο σε δοσολογία 1.200 mg και 1.800 ημερησίως, αντίστοιχα, και 60% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Εξαίρεση αποτέλεσε το εξάνθημα, το οποίο παρουσιάστηκε στο 8% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς και στο 1% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Τα εξανθήματα ήταν ως επί το πλείστον ήπια (με τα υπόλοιπα μέτρια), αναστρέψιμα και δεν προκάλεσαν διακοπή της θεραπείας.
Συμπέρασμα:
Το εκχύλισμα από το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (HMPL-004) ήταν πιο αποτελεσματικό από το εικονικό φάρμακο για κλινική απόκριση και επούλωση του βλεννογόνου σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια ενεργό ελκώδη κολίτιδα, όπου οι περισσότεροι ασθενείς απέτυχαν στην θεραπεία πρώτης γραμμής με μεσαλαμίνη.
Το εκχύλισμα Ανδρογραφίς η ακιδωτή θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς που δεν έχουν αποτελέσματα με την αγωγή μεσαλαμίνης.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Tang T, Targan SR, Li ZS, Xu C, Byers VS, Sandborn WJ. Randomised clinical trial: herbal extract HMPL-004 in active ulcerative colitis - a double-blind comparison with sustained release mesalazine. Aliment Pharmacol Ther. 2011 Jan;33(2):194-202. doi: 10.1111/j.1365-2036.2010.04515.x. Epub 2010 Nov 30. PMID: 21114791.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21114791/
2. Sandborn WJ, Targan SR, Byers VS, Rutty DA, Mu H, Zhang X, Tang T. Andrographis paniculata extract (HMPL-004) for active ulcerative colitis. Am J Gastroenterol. 2013 Jan;108(1):90-8. doi: 10.1038/ajg.2012.340. Epub 2012 Oct 9. PMID: 23044768; PMCID: PMC3538174.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23044768/
3. Rahman H, Kim M, Leung G, Green JA, Katz S. Drug-Herb Interactions in the Elderly Patient with IBD: a Growing Concern. Curr Treat Options Gastroenterol. 2017 Dec;15(4):618-636. doi: 10.1007/s11938-017-0154-y. PMID: 28918484.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28918484
4. Zhu Q, Zheng P, Zhou J, Chen X, Feng Y, Wang W, Zhou F, He Q. Andrographolide affects Th1/Th2/Th17 responses of peripheral blood mononuclear cells from ulcerative colitis patients. Mol Med Rep. 2018 Jul;18(1):622-626. doi: 10.3892/mmr.2018.8992. Epub 2018 May 8. PMID: 29749556.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29749556/
5. Algieri F, Rodriguez-Nogales A, Rodriguez-Cabezas ME, Risco S, Ocete MA, Galvez J. Botanical Drugs as an Emerging Strategy in Inflammatory Bowel Disease: A Review. Mediators Inflamm. 2015;2015:179616. doi: 10.1155/2015/179616. Epub 2015 Oct 20. PMID: 26576073; PMCID: PMC4630406.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26576073
6. Ng SC, Lam YT, Tsoi KK, Chan FK, Sung JJ, Wu JC. Systematic review: the efficacy of herbal therapy in inflammatory bowel disease. Aliment Pharmacol Ther. 2013 Oct;38(8):854-63. doi: 10.1111/apt.12464. Epub 2013 Aug 25. PMID: 23981095.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23981095
7. Triantafyllidi A, Xanthos T, Papalois A, Triantafillidis JK. Herbal and plant therapy in patients with inflammatory bowel disease. Ann Gastroenterol. 2015 Apr-Jun;28(2):210-220. PMID: 25830661; PMCID: PMC4367210.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25830661
8. Santana MT, Cercato LM, Oliveira JP, Camargo EA. Medicinal Plants in the Treatment of Colitis: Evidence from Preclinical Studies. Planta Med. 2017 May;83(7):588-614. doi: 10.1055/s-0043-104933. Epub 2017 Mar 14. PMID: 28291990.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28291990
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια ιδιοπαθής χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή του παχέος εντέρου (1, 2), η οποία γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη (3).
Τα κύρια συμπτώματα στην ελκώδη κολίτιδα είναι το κοιλιακό άλγος και η αιμορραγική διάρροια (4).
Η ελκώδης κολίτιδα μειώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών και απαιτεί φαρμακολογικές και χειρουργικές θεραπείες (5). Συχνά, η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να λαμβάνεται δια βίου (6).
Οι άμεσες αιτίες για την ελκώδη κολίτιδα είναι άγνωστες (4), και δεδομένου ότι η αιτιολογία της δεν είναι πλήρως κατανοητή, έχουν αναπτυχθεί φάρμακα που δεν είναι πλήρως αποτελεσματικά, και όσα παρουσιάζουν αποτελεσματικότητα δεν στερούνται σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών που περιορίζουν την μακροχρόνια χρήση τους (5).
Η θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα συμπεριλαμβάνει φάρμακα που περιέχουν 5-αμινοσαλικυλικό οξύ, συμπεριλαμβανομένης της μεσαλαζίνης (μεσαλαμίνη), σουλφασαλαζίνης, βαλσαλαζίδης και ολσαλαζίνης. Περίπου το 50% των ασθενών καλύπτονται επαρκώς με αυτά τα φάρμακα (1).
Οι ασθενείς που αποτυγχάνουν στην θεραπεία πρώτης γραμμής λαμβάνουν στεροειδή, αζαθειοπρίνη και ινφλιξιμάμπη. Αυτές οι θεραπείες ενέχουν κινδύνους μόλυνσης και κακοήθειας (1), και ως εκ τούτου απαιτούνται νέες ιατρικές θεραπείες (1, 2).
2. ΜΗ-ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Η χρήση εναλλακτικών θεραπειών έχει αναδειχθεί ως κοινή προσέγγιση στις γαστρεντερικές παθήσεις. Για την ακρίβεια, έχει αναφερθεί ότι σχεδόν οι μισοί από τους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν ή χρησιμοποιούν επί του παρόντος συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες (3, 5), όπως βοτανικά προϊόντα, συμπληρώματα διατροφής κ.ά. (3).
Η χρήση της βοτανοθεραπείας στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου αυξάνεται παγκοσμίως (7), και τα φαρμακευτικά φυτά φαίνεται να αποτελούν μια σημαντική εναλλακτική αγωγή για αυτήν την πάθηση (8).
Αν και ο αριθμός των βοτάνων που έχουν αξιολογηθεί στην ελκώδη κολίτιδα είναι μεγάλος, λίγα βότανα έχουν διερευνηθεί σε κλινικές δοκιμές για την αποτελεσματικότητα τους στην ελκώδη κολίτιδα (8).
Ένα από τα βότανα που έχει δείξει αποτελεσματικότητα είναι το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (7, 8).
3. ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ
Το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σε ασιατικές χώρες, καθώς και στην Σουηδία και στην Χιλή για την αντιμετώπιση μιας πληθώρας φλεγμονωδών (1, 4, 5) και μολυσματικών ασθενειών (1), συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης φάσης Ι στην Κίνα για την ελκώδη κολίτιδα (1).
Επίσης, οι φυτοχημικές αναλύσεις των εκχυλισμάτων από αυτό το βότανο δείχνουν ότι εμφανίζει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες (5).
Ως εκ τούτου, ήταν αναμενόμενο να διενεργηθούν σχετικές κλινικές δοκιμές, και τα ευρήματα μίας μελέτης έδειξαν ότι εκχύλισμα από το βότανο ανδρογραφίς είχε παρόμοια αποτελεσματικότητα με την μεσαλαμίνη στην αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας (4).
Στην συνέχεια, φαίνονται περισσότερες πληροφορίες για δύο σχετικές μελέτες.
4. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ και ΒΟΤΑΝΟ ΑΝΔΡΟΓΡΑΦΙΣ Η ΑΚΙΔΩΤΗ: ΔΥΟ ΜΕΛΕΤΕΣ
Α. Πρώτη μελέτη
Το 2011 δημοσιεύτηκε μια μελέτη (1), η οποία διερεύνησε τις επιδράσεις από το βότανο ανδρογραφίς σε 120 ασθενείς με ήπια έως μέτρια ελκώδη κολίτιδα.
Μεθοδολογία:
Μια τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, πολυκεντρική, παράλληλη ομαδική μελέτη 8 εβδομάδων πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας :
- είτε ένα εκχύλισμα αυτού του βοτάνου σε δοσολογία 1.200 mg ανά ημέρα σε 60 ασθενείς
- είτε 4.500 mg ανά ημέρα μεσαλαζίνης αργής απελευθέρωσης (μεσαλαμίνη) σε 60 ασθενείς.
Η δραστηριότητα της νόσου εκτιμήθηκε:
- κατά την έναρξη + κάθε 2 εβδομάδες για κλινική ανταπόκριση, και
- κατά την έναρξη + μετά από 8 εβδομάδες, με κολονοσκόπηση.
Η μελέτη διενεργήθηκε στην Κίνα.
Αποτελέσματα:
Η μείωση των κλινικών συμπτωμάτων και για τις δύο ομάδες θεραπείας ξεκίνησε ήδη από την 2η εβδομάδα.
Επίσης, δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων θεραπείας στην μείωση των βαθμολογιών των κλινικών συμπτωμάτων σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή της μελέτης.
ΥΦΕΣΗ
Την 8η εβδομάδα σε ύφεση ήταν :
- το 21% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς, και
- το 16% των ασθενών που έλαβαν μεσαλαζίνη
Σε μερική ύφεση ταξινομήθηκε ένα επιπρόσθετο 36% και στις δύο ομάδες.
Η συνολική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας σε όλους τους ασθενείς που είχαν μεγαλύτερη από 25% μείωση των συμπτωμάτων ήταν :
- στο 76% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς, και
- στο 82% των ασθενών που έλαβαν μεσαλαζίνη.
ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ
Η αξιολόγηση της κολονοσκόπησης την 8η εβδομάδα πραγματοποιήθηκε σε 49 ασθενείς στην ομάδα ανδρογραφίς και σε 44 ασθενείς στην ομάδα μεσαλαζίνης.
- στην ομάδα που έλαβε ανδρογραφίς, το 28% των ασθενών (15 από τους 53) ήταν σε ύφεση, το οποίο σημαίνει ότι δεν υπήρχε φλεγμονή (επούλωση του βλεννογόνου), και
- στην ομάδα που έλαβε μεσαλαζίνη, το 24% των ασθενών (13 από τους 55) ήταν σε ύφεση.
Μερική ύφεση, δηλαδή ο βλεννογόνος είχε βελτιωθεί κατά τουλάχιστον δύο βαθμίδες, παρατηρήθηκε:
- στο 19% των ασθενών που έλαβε ανδρογραφίς, και
- στο 18% των ασθενών που έλαβε μεσαλαζίνη,
Συνολικά, το ποσοστό αποτελεσματικότητας της ενδοσκόπησης (πλήρης ή μερική ύφεση ή βελτίωση) ήταν :
- στο 74% των ασθενών που έλαβε ανδρογραφίς, και
- στο 71% των ασθενών που έλαβε μεσαλαζίνη,
Κατά την 8η εβδομάδα, μείωση του βαθμού φλεγμονής κατά τουλάχιστον 25% (από τους ασθενείς με διαθέσιμες βιοψίες) υπήρξε :
- στο 53% στην ομάδα ανδρογραφίς, και
- στο 40% στην ομάδα μεσαλαζίνης
C-ΑΝΤΙΔΡΩΣΑ ΠΡΩΤΕΪΝΗ
Από τους ασθενείς που συμμετείχαν στην μελέτη με συγκεντρώσεις CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη) μεγαλύτερες από το ανώτατο όριο του φυσιολογικού εύρους:
- το 80% (οι 12 από τους 15 ασθενείς) στην ομάδα ανδρογραφίς, και
- το 66% (οι 4 από τους 6 ασθενείς) στην ομάδα μεσαλαζίνης
παρουσίασαν ομαλοποίηση στις συγκεντρώσεις CRP τους κατά την 8η εβδομάδα.
- στην ομάδα ανδρογραφίς, η μέση συγκέντρωση CRP κατά την έναρξη της μελέτης ήταν 22 mg/dL, και κατά την 8η εβδομάδα μειώθηκε σε 7 mg/dL, και
- στην ομάδα μεσαλαζίνης, η μέση συγκέντρωση CRP κατά την έναρξη της μελέτης ήταν 25 mg/dL, και κατά την 8η εβδομάδα μειώθηκε σε 7 mg/dL.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Στην ομάδα ανδρογραφίς ήταν σπάνιες και περιορίστηκαν σε αλλεργικές αντιδράσεις όπως η κνίδωση. Σημειώθηκε εξάνθημα σε έναν ασθενή.
Η παρούσα μελέτη επανέλαβε το προφίλ ασφάλειας που παρατηρήθηκε σε άλλες μελέτες, με τις περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες να σχετίζονται με την υποκείμενη νόσο.
Το 13% των ασθενών στην ομάδα ανδρογραφίς και το 27% των ασθενών στην ομάδα μεσαλαζίνης είχαν τουλάχιστον μία ανεπιθύμητη ενέργεια.
Η πλειονότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών αξιολογήθηκε ως ήπιας ή μέτριας βαρύτητας, και αμφίβολα σχετιζόμενη με την φαρμακευτική αγωγή της μελέτης.
Επτά ασθενείς αποσύρθηκαν από την μελέτη λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών: 2 ασθενείς (4%) στην ομάδα ανδρογραφίς και πέντε ασθενείς (9%) στην ομάδα μεσαλαζίνη.
Δύο ασθενείς είχαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (4%) στην ομάδα ανδρογραφίς, και κανένας στην ομάδα μεσαλαζίνη.
Τα δύο σοβαρά ανεπιθύμητα ήταν η επιδείνωση της ελκώδους κολίτιδας που απαιτούσε νοσηλεία για αιματοχεσία σε έναν ασθενή, και εγκυμοσύνη σε μία άλλη ασθενή όπου στην συνέχεια υπήρξε φυσιολογικός τοκετός.
Συμπέρασμα:
Το εκχύλισμα ανδρογραφίδας ίσως είναι μια αποτελεσματική εναλλακτική λύση έναντι της μεσαλαζίνης στην ελκώδη κολίτιδα.
- - - - -
Β. Δεύτερη μελέτη
Το 2013 δημοσιεύθηκε μια πιλοτική μελέτη (τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή), η οποία αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα του εκχυλίσματος ανδρογραφίς η ακιδωτή σε 224 ενήλικες με ήπια έως μέτρια ελκώδη κολίτιδα (2).
Διεξήχθη σε 52 κέντρα, σε 5 χώρες (ΗΠΑ, Καναδάς, Γερμανία, Ρουμανία, Ουκρανία), και είχε διάρκεια 8 εβδομάδες.
Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε τρεις ομάδες λαμβάνοντας ημερησίως τα εξής:
- ανδρογραφίς η ακιδωτή 1.200mg ή
- ανδρογραφίς η ακιδωτή 1.800 mg ή
- εικονικό φάρμακο
Η από του στόματος μεσαλαμίνη συνεχίστηκε σε σταθερή δοσολογία.
Αποτελέσματα:
Κατά την 8η εβδομάδα, κλινική ανταπόκριση υπήρξε :
- στο 60% των ασθενών (44 από τους 74) που έλαβαν ανδρογραφίς η ακιδωτή σε ημερήσια δοσολογία 1.800 mg (στατιστικά σημαντική σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο),
- στο 45% των ασθενών (33 από τους 74) που έλαβαν ανδρογραφίς η ακιδωτή σε ημερήσια δοσολογία 1.200 mg (όμως δεν ήταν στατιστικά σημαντική σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο), και
- στο 40% των ασθενών (30 από τους 75) που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Κατά την 8η εβδομάδα, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, ο ρυθμός επούλωσης του βλεννογόνου ήταν :
- στατιστικά σημαντικός μόνο για την δοσολογία των 1.800 mg, ενώ
- δεν ήταν στατιστικά σημαντικός για την δοσολογία των 1.200 mg.
Κατά την 8η εβδομάδα, κλινική ύφεση υπήρξε :
- στο 36% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς (53 από 148), σε σύγκριση με
- το 25% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο (19 από 75).
Ωστόσο, τα ποσοστά κλινικής ύφεσης για τις δοσολογίες των 1.800 mg και 1.200 mg δεν ήταν σημαντικά μεγαλύτερα από το εικονικό φάρμακο, αν και στην δοσολογία των 1.800 mg υπήρχε μια τάση προς μία στατιστικά σημαντική κλινική ύφεση.
Η συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν γενικά παρόμοια μεταξύ των ομάδων.
Ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν στο 60% και στο 53% των ασθενών στις ομάδες που έλαβαν το βότανο σε δοσολογία 1.200 mg και 1.800 ημερησίως, αντίστοιχα, και 60% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Εξαίρεση αποτέλεσε το εξάνθημα, το οποίο παρουσιάστηκε στο 8% των ασθενών που έλαβαν ανδρογραφίς και στο 1% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Τα εξανθήματα ήταν ως επί το πλείστον ήπια (με τα υπόλοιπα μέτρια), αναστρέψιμα και δεν προκάλεσαν διακοπή της θεραπείας.
Συμπέρασμα:
Το εκχύλισμα από το βότανο Ανδρογραφίς η ακιδωτή (HMPL-004) ήταν πιο αποτελεσματικό από το εικονικό φάρμακο για κλινική απόκριση και επούλωση του βλεννογόνου σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια ενεργό ελκώδη κολίτιδα, όπου οι περισσότεροι ασθενείς απέτυχαν στην θεραπεία πρώτης γραμμής με μεσαλαμίνη.
Το εκχύλισμα Ανδρογραφίς η ακιδωτή θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς που δεν έχουν αποτελέσματα με την αγωγή μεσαλαμίνης.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Tang T, Targan SR, Li ZS, Xu C, Byers VS, Sandborn WJ. Randomised clinical trial: herbal extract HMPL-004 in active ulcerative colitis - a double-blind comparison with sustained release mesalazine. Aliment Pharmacol Ther. 2011 Jan;33(2):194-202. doi: 10.1111/j.1365-2036.2010.04515.x. Epub 2010 Nov 30. PMID: 21114791.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21114791/
2. Sandborn WJ, Targan SR, Byers VS, Rutty DA, Mu H, Zhang X, Tang T. Andrographis paniculata extract (HMPL-004) for active ulcerative colitis. Am J Gastroenterol. 2013 Jan;108(1):90-8. doi: 10.1038/ajg.2012.340. Epub 2012 Oct 9. PMID: 23044768; PMCID: PMC3538174.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23044768/
3. Rahman H, Kim M, Leung G, Green JA, Katz S. Drug-Herb Interactions in the Elderly Patient with IBD: a Growing Concern. Curr Treat Options Gastroenterol. 2017 Dec;15(4):618-636. doi: 10.1007/s11938-017-0154-y. PMID: 28918484.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28918484
4. Zhu Q, Zheng P, Zhou J, Chen X, Feng Y, Wang W, Zhou F, He Q. Andrographolide affects Th1/Th2/Th17 responses of peripheral blood mononuclear cells from ulcerative colitis patients. Mol Med Rep. 2018 Jul;18(1):622-626. doi: 10.3892/mmr.2018.8992. Epub 2018 May 8. PMID: 29749556.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29749556/
5. Algieri F, Rodriguez-Nogales A, Rodriguez-Cabezas ME, Risco S, Ocete MA, Galvez J. Botanical Drugs as an Emerging Strategy in Inflammatory Bowel Disease: A Review. Mediators Inflamm. 2015;2015:179616. doi: 10.1155/2015/179616. Epub 2015 Oct 20. PMID: 26576073; PMCID: PMC4630406.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26576073
6. Ng SC, Lam YT, Tsoi KK, Chan FK, Sung JJ, Wu JC. Systematic review: the efficacy of herbal therapy in inflammatory bowel disease. Aliment Pharmacol Ther. 2013 Oct;38(8):854-63. doi: 10.1111/apt.12464. Epub 2013 Aug 25. PMID: 23981095.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23981095
7. Triantafyllidi A, Xanthos T, Papalois A, Triantafillidis JK. Herbal and plant therapy in patients with inflammatory bowel disease. Ann Gastroenterol. 2015 Apr-Jun;28(2):210-220. PMID: 25830661; PMCID: PMC4367210.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25830661
8. Santana MT, Cercato LM, Oliveira JP, Camargo EA. Medicinal Plants in the Treatment of Colitis: Evidence from Preclinical Studies. Planta Med. 2017 May;83(7):588-614. doi: 10.1055/s-0043-104933. Epub 2017 Mar 14. PMID: 28291990.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28291990
