Φαρμακευτικά μανιτάρια: Οι αρχαίες θεραπείες συναντούν την σύγχρονη επιστήμη
Τα μανιτάρια αποτελούν σημαντικές δεξαμενές ισχυρών φαρμάκων Είναι φαρμακευτικά εργοστάσια της φύσης, πλούσια σε μια τεράστια γκάμα νέων συστατικών Διασυνδέουν και ενισχύουν την σύγχρονη ιατρική με απροσδόκητους τρόπους Πλέον, βρισκόμαστε πλήρως σε μια ταχέως αναδυόμενη επιστημονική επανάσταση στα φαρμακευτικά μανιτάρια |
Φαρμακευτικά μανιτάρια: Οι αρχαίες θεραπείες συναντούν την σύγχρονη επιστήμη
|
Οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν τα μανιτάρια ως φάρμακο επί χιλιάδες χρόνια.
- Ο Έλληνας ιατρός Ιπποκράτης, περίπου το 450 π.Χ., κατέταξε το μανιτάρι Fomes fomentarius ως ισχυρό αντιφλεγμονώδες και για την καυτηρίαση των πληγών.
- Ο αλχημιστής Tao Hongjing, από τον 5ο αιώνα, περιέγραψε πολλά φαρμακευτικά μανιτάρια, όπως το Γανόδερμα λούσιντουμ [Ganoderma lucidum] και το Dendropolyporus umbellatus, εκ των οποίων μερικά χρησιμοποιούνται από πολλούς αιώνες νωρίτερα.
- Ο Ότσι [Ötzi], επίσης ονομάζεται ως "Άνθρωπος των Πάγων", που έζησε σχεδόν πριν από 5.300 χρόνια, κουβαλούσε το Fomes fomentarius και έναν πολύπορο σημύδας μαζί του σε μια θήκη για να τον βοηθήσουν να επιβιώσει στις Άλπεις της βόρειας Ιταλίας.
- Οι πρώτοι λαοί της Βόρειας Αμερικής χρησιμοποίησαν τα μανιτάρια puffball (γένος Calvatia) ως επουλωτικά πληγών.
Αν και τα μανιτάρια χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό από διάφορους πολιτισμούς, μόλις πρόσφατα η σύγχρονη επιστήμη ανακάλυψε εκ νέου αυτό που γνώριζαν στην αρχαιότητα εδώ και πολύ καιρό:
ότι τα μανιτάρια μπορούν να αποτελούν σημαντικές δεξαμενές ισχυρών φαρμάκων.
Ωστόσο, τα μανιτάρια παραμένουν ένα αίνιγμα για πολλούς/ες στον ιατρικό τομέα, αλλά αυτή η άγνοια αλλάζει γρήγορα.
Η αύξηση του ενδιαφέροντος δεν σχετίζεται μόνο με την βαθιά πολιτιστική ιστορία της χρήσης τους, αλλά οφείλεται επίσης :
- και σε σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας, καθώς
- και σε νέες μεθόδους δοκιμής της δραστηριότητας μεμονωμένων συστατικών και των συνέργειών τους.
Γνωρίζουμε ότι το Γανόδερμα λούσιντουμ έχει τουλάχιστον 16.000 γονίδια που κωδικοποιούν περισσότερες από 200.000 ενώσεις, από τις οποίες οι 400 είναι «ενεργά συστατικά».
Περισσότερα από 150 νέα ένζυμα έχουν εντοπιστεί από διάφορα είδη μανιταριών μέχρι στιγμής.
Καθίσταται σαφές ότι τα μανιτάρια παράγουν πολλά νέα συστατικά, τα οποία είναι άξια για φαρμακευτικές έρευνες.
Τα μανιτάρια αποτελούν φαρμακευτικά εργοστάσια της φύσης, πλούσια σε μια τεράστια γκάμα νέων συστατικών και ανοιχτά για εξερεύνηση.
Η χρονική καθυστέρηση για την σύγχρονη επιστήμη να εξερευνήσει τα μανιτάρια για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες οφείλεται πιθανώς στη φύση τους.
Τα μανιτάρια είναι εφήμερα—μπορούμε να τα δούμε για λίγες μόνο ημέρες, σε αντίθεση με τα φυτά και τα ζώα όπου μπορούμε να τα παρατηρήσουμε για μήνες ή χρόνια.
Το ότι μερικά μανιτάρια μπορούν να μας προσφέρουν τροφή, μερικά μπορούν να μας θεραπεύσουν, άλλα μπορούν να μας σκοτώσουν. Συνεπώς, ήταν ασφαλέστερο να αποφεύγουμε αυτό που είναι ελάχιστα κατανοητό αλλά ταυτόχρονα και τόσο ισχυρό.
Ως εκ τούτου, τα φαρμακευτικά μανιτάρια έχουν παραμείνει μια εκλεκτική επιστήμη.
Ενώ τα περισσότερα σαρκώδη μανιτάρια αναδύονται από το μυκήλιο και αναπαράγονται σε λίγες μέρες, το μυκήλιο από το οποίο προέρχονται μπορεί να ζήσει από δεκαετίες έως και εκατοντάδες χρόνια. Ο μεγαλύτερος γνωστός οργανισμός στην Γη είναι ένα μυκηλιακό στρώμα από το μανιτάρι.
Αν και το μυκήλιο μπορεί να επιβιώσει επί αιώνες, τα σαρκώδη σώματα των καρπών διαρκούν μόνο λίγες μέρες. Αυτά τα λεπτά μυκηλιακά νήματα μπορούν να εμποτίσουν μια κυβική ίντσα χώματος με περισσότερα από 12,9 χιλιόμετρα από αυτά τα μυκητιασικά νήματα. Περιτριγυρισμένο από εκατοντάδες εκατομμύρια πεινασμένα μικρόβια που προσπαθούν να το καταναλώσουν, το μυκήλιο μπορεί να κρατήσει μακριά τους εχθρούς του.
Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό η σχέση των μανιταριών με τα μικρόβια να είναι ο λόγος που τα κάνει φαρμακευτικά για τον άνθρωπο. Σίγουρα, τα μανιτάρια δεν εξελίχθηκαν για να γίνουν φάρμακο για τους ανθρώπους, αλλά εξελίχθηκαν για να επιβιώσουν από τους δικούς τους θηρευτές.
Παρόμοια με τα φάρμακα που προέρχονται από βότανα, πολλές από τις χημικές ουσίες που παράγουν οι μύκητες για να ευδοκιμήσουν στην φύση είναι επίσης ενεργές στον άνθρωπο.
Αυτό μάλλον δεν είναι τυχαίο.
Αποτελεί ένα εξελικτικό πλεονέκτημα για τους ανθρώπους να συνεξελίσσομαστε με το περιβάλλον και τα φάρμακα μας. Πριν από την εποχή των φαρμάκων, οι άνθρωποι που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν φυτά και μύκητες ως φάρμακα ήταν σε θέση να επιβιώσουν από τις ασθένειες που μάστιζαν τον κόσμο μας και να αναπαραχθούν.
Καθώς εξελισσόμασταν, το σώμα μας αξιοποίησε το γεγονός ότι οι μύκητες, τα μικρόβια, τα έντομα και άλλοι οργανισμοί έχουν διαφορετικές διαδικασίες για την παραγωγή μορίων από ότι οι άνθρωποι. Ως εκ τούτου, αναπτύξαμε υποδοχείς, που ονομάζονται υποδοχείς αναγνώρισης προτύπων, που συνδέονται ειδικά με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα και γλυκάνες που δεν προέρχονται από τον άνθρωπο.
Όταν αυτοί οι υποδοχείς αναγνώρισης προτύπων συνδέονται με β-γλυκάνες που παράγονται από τα μανιτάρια, διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι αυτή η διέγερση του ανοσοποιητικού που περιγράφεται από άλλη ερευνητική ομάδα.
Όπως καταδεικνύεται στην ανασκόπηση τους, η σειρά των αποκρίσεων που έχουμε για τα μανιτάρια είναι εκπληκτική.
Η βιβλιογραφία για την ανθρώπινη απόκριση στα μανιτάρια καταδεικνύει ένα μέγεθος και μία ποικιλία επιδράσεων που φαίνονται πολύ μεγαλύτερες από τις αποκρίσεις που έχουμε στα φυτά.
Φυλογενετικά, το ζωικό βασίλειο σχετίζεται πιο στενά με τα μανιτάρια παρά με τα φυτά, και μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτή η σχέση είναι υπεύθυνη για τα ενισχυμένα φαρμακευτικά οφέλη που παρατηρούμε.
Από το μυκήλιο, βρίσκουμε ένα εντελώς νέο ρεπερτόριο ενεργών μορίων που διασυνδέουν και ενισχύουν την σύγχρονη ιατρική με απροσδόκητους τρόπους.
Καθώς έχουμε αρχίσει να αναγνωρίζουμε την αξία των μανιταριών, αρχίσαμε να τα καλλιεργούμε για να αξιοποιήσουμε περαιτέρω τους ιατρικούς σκοπούς τους. Νέες τεχνικές αποκαλύπτουν εντελώς καινούργια σετ ενεργών συστατικών που δεν ήταν διαθέσιμα στους προγόνους μας.
Η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει πλέον ότι είμαστε ένα οικοσύστημα, ότι ζούμε σε ένα οικοσύστημα, και ότι γεννιόμαστε από ένα οικοσύστημα.
Το μυκήλιο είναι ένα θεμέλιο των χερσαίων τροφικών ιστών της φύσης. Η κατανόηση του ρόλου των μανιταριών και των μυκηλίων τους στα οικοσυστήματα ενισχύει την χρήση τους στην φυσικοπαθητική ιατρική με τρόπους που ενισχύουν τις συμβατικές ιατρικές πρακτικές.
Έχουμε πλέον εμπλακεί πλήρως σε μια ταχέως αναδυόμενη επιστημονική επανάσταση στα φαρμακευτικά μανιτάρια.
Οι πρόγονοί μας θα ήταν περήφανοι.
Πηγή:
Stamets P, Zwickey H. Medicinal Mushrooms: Ancient Remedies Meet Modern Science. Integr Med (Encinitas). 2014 Feb;13(1):46-7. PMID: 26770081; PMCID: PMC4684114.
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4684114/
- Ο Έλληνας ιατρός Ιπποκράτης, περίπου το 450 π.Χ., κατέταξε το μανιτάρι Fomes fomentarius ως ισχυρό αντιφλεγμονώδες και για την καυτηρίαση των πληγών.
- Ο αλχημιστής Tao Hongjing, από τον 5ο αιώνα, περιέγραψε πολλά φαρμακευτικά μανιτάρια, όπως το Γανόδερμα λούσιντουμ [Ganoderma lucidum] και το Dendropolyporus umbellatus, εκ των οποίων μερικά χρησιμοποιούνται από πολλούς αιώνες νωρίτερα.
- Ο Ότσι [Ötzi], επίσης ονομάζεται ως "Άνθρωπος των Πάγων", που έζησε σχεδόν πριν από 5.300 χρόνια, κουβαλούσε το Fomes fomentarius και έναν πολύπορο σημύδας μαζί του σε μια θήκη για να τον βοηθήσουν να επιβιώσει στις Άλπεις της βόρειας Ιταλίας.
- Οι πρώτοι λαοί της Βόρειας Αμερικής χρησιμοποίησαν τα μανιτάρια puffball (γένος Calvatia) ως επουλωτικά πληγών.
Αν και τα μανιτάρια χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό από διάφορους πολιτισμούς, μόλις πρόσφατα η σύγχρονη επιστήμη ανακάλυψε εκ νέου αυτό που γνώριζαν στην αρχαιότητα εδώ και πολύ καιρό:
ότι τα μανιτάρια μπορούν να αποτελούν σημαντικές δεξαμενές ισχυρών φαρμάκων.
Ωστόσο, τα μανιτάρια παραμένουν ένα αίνιγμα για πολλούς/ες στον ιατρικό τομέα, αλλά αυτή η άγνοια αλλάζει γρήγορα.
Η αύξηση του ενδιαφέροντος δεν σχετίζεται μόνο με την βαθιά πολιτιστική ιστορία της χρήσης τους, αλλά οφείλεται επίσης :
- και σε σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας, καθώς
- και σε νέες μεθόδους δοκιμής της δραστηριότητας μεμονωμένων συστατικών και των συνέργειών τους.
Γνωρίζουμε ότι το Γανόδερμα λούσιντουμ έχει τουλάχιστον 16.000 γονίδια που κωδικοποιούν περισσότερες από 200.000 ενώσεις, από τις οποίες οι 400 είναι «ενεργά συστατικά».
Περισσότερα από 150 νέα ένζυμα έχουν εντοπιστεί από διάφορα είδη μανιταριών μέχρι στιγμής.
Καθίσταται σαφές ότι τα μανιτάρια παράγουν πολλά νέα συστατικά, τα οποία είναι άξια για φαρμακευτικές έρευνες.
Τα μανιτάρια αποτελούν φαρμακευτικά εργοστάσια της φύσης, πλούσια σε μια τεράστια γκάμα νέων συστατικών και ανοιχτά για εξερεύνηση.
Η χρονική καθυστέρηση για την σύγχρονη επιστήμη να εξερευνήσει τα μανιτάρια για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες οφείλεται πιθανώς στη φύση τους.
Τα μανιτάρια είναι εφήμερα—μπορούμε να τα δούμε για λίγες μόνο ημέρες, σε αντίθεση με τα φυτά και τα ζώα όπου μπορούμε να τα παρατηρήσουμε για μήνες ή χρόνια.
Το ότι μερικά μανιτάρια μπορούν να μας προσφέρουν τροφή, μερικά μπορούν να μας θεραπεύσουν, άλλα μπορούν να μας σκοτώσουν. Συνεπώς, ήταν ασφαλέστερο να αποφεύγουμε αυτό που είναι ελάχιστα κατανοητό αλλά ταυτόχρονα και τόσο ισχυρό.
Ως εκ τούτου, τα φαρμακευτικά μανιτάρια έχουν παραμείνει μια εκλεκτική επιστήμη.
Ενώ τα περισσότερα σαρκώδη μανιτάρια αναδύονται από το μυκήλιο και αναπαράγονται σε λίγες μέρες, το μυκήλιο από το οποίο προέρχονται μπορεί να ζήσει από δεκαετίες έως και εκατοντάδες χρόνια. Ο μεγαλύτερος γνωστός οργανισμός στην Γη είναι ένα μυκηλιακό στρώμα από το μανιτάρι.
Αν και το μυκήλιο μπορεί να επιβιώσει επί αιώνες, τα σαρκώδη σώματα των καρπών διαρκούν μόνο λίγες μέρες. Αυτά τα λεπτά μυκηλιακά νήματα μπορούν να εμποτίσουν μια κυβική ίντσα χώματος με περισσότερα από 12,9 χιλιόμετρα από αυτά τα μυκητιασικά νήματα. Περιτριγυρισμένο από εκατοντάδες εκατομμύρια πεινασμένα μικρόβια που προσπαθούν να το καταναλώσουν, το μυκήλιο μπορεί να κρατήσει μακριά τους εχθρούς του.
Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό η σχέση των μανιταριών με τα μικρόβια να είναι ο λόγος που τα κάνει φαρμακευτικά για τον άνθρωπο. Σίγουρα, τα μανιτάρια δεν εξελίχθηκαν για να γίνουν φάρμακο για τους ανθρώπους, αλλά εξελίχθηκαν για να επιβιώσουν από τους δικούς τους θηρευτές.
Παρόμοια με τα φάρμακα που προέρχονται από βότανα, πολλές από τις χημικές ουσίες που παράγουν οι μύκητες για να ευδοκιμήσουν στην φύση είναι επίσης ενεργές στον άνθρωπο.
Αυτό μάλλον δεν είναι τυχαίο.
Αποτελεί ένα εξελικτικό πλεονέκτημα για τους ανθρώπους να συνεξελίσσομαστε με το περιβάλλον και τα φάρμακα μας. Πριν από την εποχή των φαρμάκων, οι άνθρωποι που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν φυτά και μύκητες ως φάρμακα ήταν σε θέση να επιβιώσουν από τις ασθένειες που μάστιζαν τον κόσμο μας και να αναπαραχθούν.
Καθώς εξελισσόμασταν, το σώμα μας αξιοποίησε το γεγονός ότι οι μύκητες, τα μικρόβια, τα έντομα και άλλοι οργανισμοί έχουν διαφορετικές διαδικασίες για την παραγωγή μορίων από ότι οι άνθρωποι. Ως εκ τούτου, αναπτύξαμε υποδοχείς, που ονομάζονται υποδοχείς αναγνώρισης προτύπων, που συνδέονται ειδικά με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα και γλυκάνες που δεν προέρχονται από τον άνθρωπο.
Όταν αυτοί οι υποδοχείς αναγνώρισης προτύπων συνδέονται με β-γλυκάνες που παράγονται από τα μανιτάρια, διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι αυτή η διέγερση του ανοσοποιητικού που περιγράφεται από άλλη ερευνητική ομάδα.
Όπως καταδεικνύεται στην ανασκόπηση τους, η σειρά των αποκρίσεων που έχουμε για τα μανιτάρια είναι εκπληκτική.
Η βιβλιογραφία για την ανθρώπινη απόκριση στα μανιτάρια καταδεικνύει ένα μέγεθος και μία ποικιλία επιδράσεων που φαίνονται πολύ μεγαλύτερες από τις αποκρίσεις που έχουμε στα φυτά.
Φυλογενετικά, το ζωικό βασίλειο σχετίζεται πιο στενά με τα μανιτάρια παρά με τα φυτά, και μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτή η σχέση είναι υπεύθυνη για τα ενισχυμένα φαρμακευτικά οφέλη που παρατηρούμε.
Από το μυκήλιο, βρίσκουμε ένα εντελώς νέο ρεπερτόριο ενεργών μορίων που διασυνδέουν και ενισχύουν την σύγχρονη ιατρική με απροσδόκητους τρόπους.
Καθώς έχουμε αρχίσει να αναγνωρίζουμε την αξία των μανιταριών, αρχίσαμε να τα καλλιεργούμε για να αξιοποιήσουμε περαιτέρω τους ιατρικούς σκοπούς τους. Νέες τεχνικές αποκαλύπτουν εντελώς καινούργια σετ ενεργών συστατικών που δεν ήταν διαθέσιμα στους προγόνους μας.
Η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει πλέον ότι είμαστε ένα οικοσύστημα, ότι ζούμε σε ένα οικοσύστημα, και ότι γεννιόμαστε από ένα οικοσύστημα.
Το μυκήλιο είναι ένα θεμέλιο των χερσαίων τροφικών ιστών της φύσης. Η κατανόηση του ρόλου των μανιταριών και των μυκηλίων τους στα οικοσυστήματα ενισχύει την χρήση τους στην φυσικοπαθητική ιατρική με τρόπους που ενισχύουν τις συμβατικές ιατρικές πρακτικές.
Έχουμε πλέον εμπλακεί πλήρως σε μια ταχέως αναδυόμενη επιστημονική επανάσταση στα φαρμακευτικά μανιτάρια.
Οι πρόγονοί μας θα ήταν περήφανοι.
Πηγή:
Stamets P, Zwickey H. Medicinal Mushrooms: Ancient Remedies Meet Modern Science. Integr Med (Encinitas). 2014 Feb;13(1):46-7. PMID: 26770081; PMCID: PMC4684114.
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4684114/
