8/7/2020.
Ενημέρωση: 23/3/2022.
Ενημέρωση: 23/3/2022.
ΕΡΙΚΙΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ
2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
3. ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
4. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
5. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ : ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
6. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
7. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
8. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
1. ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ
2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
3. ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
4. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
5. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ : ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
6. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
7. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
8. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το Ερίκιο το αγκαθωτό (Hericium erinaceus) έχει γίνει ένας καλά εδραιωμένος υποψήφιος παράγοντας για την προαγωγή θετικών επιδράσεων στην υγεία του εγκεφάλου και των νεύρων (1).
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με την σειρά.
1. ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι νευρολογικές και νευροεκφυλιστικές ασθένειες είναι εξαιρετικά εξουθενωτικές (2). Οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες αντιπροσωπεύουν μια κοινή νευρολογική παθολογία που καθορίζει μια προοδευτική επιδείνωση του εγκεφάλου ή του νευρικού συστήματος (3).
Η υγεία του εγκεφάλου γίνεται ολοένα και πιο σημαντική για τους περισσότερους ανθρώπους καθώς ο αριθμός των ατόμων με γνωστικές διαταραχές, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, αυξάνεται σημαντικά (4).
Η ανθρώπινη ζωή αναπτύσσεται και επεκτείνεται όχι μόνο στον χρόνο και στον χώρο, αλλά και στην ανάκτηση και στην συνένωση των αναμνήσεων. Επομένως, η ατομική ανθρώπινη ταυτότητα εξαρτάται πλήρως από την κατάλληλη πρόσβαση στην αυτοβιογραφική μνήμη (5).
Μια τέτοια πρόσβαση εμποδίζεται ή χάνεται κάτω από παθολογικές καταστάσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ (5).
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική, νευροεκφυλιστική νόσος που - εκτός από απώλεια μνήμης - χαρακτηρίζεται και από αλλαγές προσωπικότητας και μείωση της γνωστικής λειτουργίας (6).
Ενώ η ακριβής αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι ακόμα ασαφής, πρόσφατες μελέτες επισημαίνουν ως παράγοντες που συμβάλλουν στην εξέλιξη της νόσου τον τρόπο ζωής, την διατροφή, το περιβάλλον και γενετικούς παράγοντες (6).
2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Η πλειοψηφία των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών έχει καταβάλει τεράστια προσπάθεια στην αναζήτηση φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Ωστόσο, παρά τις επιτυχείς προκλινικές δοκιμές, οι κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα έχουν χαμηλό ιστορικό επιτυχίας (1).
Οι φαρμακευτικές προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα δεν αλλάζουν την εξέλιξη της νόσου. Περισσότερα από διακόσια πολλά υποσχόμενα υποψήφια φάρμακα απέτυχαν σε κλινικές δοκιμές την τελευταία δεκαετία (6).
Τα τρέχοντα εγκεκριμένα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων φαρμακοθεραπευτικά για την άνοια δεν θεραπεύουν ούτε σταματούν την γνωστική έκπτωση, απλώς καθυστερούν την επιδείνωση της γνωστικής εξασθένησης (4).
Με έναν σημαντικό αριθμό αποτυχημένων κλινικών δοκιμών και χωρίς σαφή κατανόηση του πιθανού μηχανισμού της ασθένειας (1), η εναλλακτική ιατρική έχει προσελκύσει την προσοχή επιστημονικών ερευνητών (3).
3. ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
Τα μανιτάρια χρησιμοποιούνται από καιρό όχι μόνο ως τροφή αλλά και για την αντιμετωπιση διαφόρων παθήσεων. Τα μανιτάρια μπορούν να θεωρηθούν ως χρήσιμοι θεραπευτικοί παράγοντες για την διαχείριση ή/και την αντιμετωπιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών (7).
Τα βρώσιμα μανιτάρια είναι απαραίτητα για την πρόληψη πολλών νευρωνικών δυσλειτουργιών, όπως η νόσος Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ (3)
4. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
Τα φαρμακευτικά μανιτάρια χρησιμοποιούνται για τις φυσικές ενώσεις που διαθέτουν, οι οποίες βοηθούν στην ρύθμιση των ανοσολογικών αποκρίσεων, και διαθέτουν αντικαρκινικές, αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες (3).
Τα φαρμακευτικά μανιτάρια είναι ανώτεροι μύκητες με θρεπτικές ιδιότητες και είναι χαμηλά σε θερμίδες και λιπαρά. Αποτελούν επίσης μια πλούσια πηγή θρεπτικών ουσιών και βιοενεργών ενώσεων όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και βιταμίνες.
Τα φαρμακευτικά μανιτάρια όπως το Ερίκιο το αγκαθωτό παράγονται παγκοσμίως, συνήθως για χρήση ως συμπληρώματα υγείας (2).
5. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ : ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Το Ερίκιο το αγκαθωτό, κοινώς γνωστό και ως χαίτη του λιονταριού (lion's mane), εντοπίζεται κυρίως στην Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη και στην Ασία (6).
Ανήκει στα φαρμακευτικά μανιτάρια, και από τη δεκαετία του 1980 τα οφέλη του έχουν τεκμηριωθεί σε επιστημονικές μελέτες (8). Εμφανίζει εδώδιμες αξίες και φαρμακευτικές ιδιότητες. Τόσο το μυκήλιο όσο και το καρποφόρο σώμα του περιέχουν πολλές βιοενεργές ενώσεις με φαρμακευτική αποτελεσματικότητα (5, 9).
Οι αναφερόμενες ιδιότητες αυτών των ενώσεων περιλαμβάνουν (5):
- αντικαρκινικές,
- αντιβιοτικές,
- αντιδιαβητικές,
- αντικαταθλιπτικές,
- αντιυπερτασικές,
- αντιυπερλιπιδαιμικές,
- αντιγηραντικές,
- καρδιοπροστατευτικές,
- νεφροπροστατευτικές,
- ηπατοπροστατευτικές, και
- νευροπροστατευτικές ιδιότητες.
6. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Χρησιμοποιείται ευρέως για τις νευροπροστατευτικές του ιδιότητες (6), και για να καταπραΰνει το μυαλό (10). Επίσης, το ερίκιο το αγκαθωτό έχει χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση της γνωστικής εξασθένησης (11), του Πάρκινσον (12), του Αλτσχάιμερ (13), ενώ είναι χρήσιμο ενάντια σε παθήσεις του νευρικού συστήματος (14).
Το Ερίκιο το αγκαθωτό, ένα ιδανικό βρώσιμο-φαρμακευτικό μανιτάρι (1), αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα μανιταριών που βελτιώνουν την γνωστική εξασθένηση (3).
Μεταξύ όλων των βρώσιμων μανιταριών, το Ερίκιο το αγκαθωτό έχει ευρέως αναφερθεί ότι διαθέτει θεραπευτικές δραστικότητες που σχετίζονται με την προαγωγή της υγείας του εγκεφάλου (1).
Στην Ιαπωνία, το Ερίκιο το αγκαθωτό θεωρείται ότι προάγει «ατσάλινα νεύρα», το οποίο σχετίζεται με τις ιδιότητες του να διεγείρει την αναγέννηση και την ανάπτυξη των νευρικών κυττάρων (3).
Η ικανότητα του να ενισχύει τον εγκέφαλο γίνεται μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως της νευρολογικής ανάπτυξης (4), ενώ περιέχει νευροτροφικές ενώσεις που μπορούν να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό (12).
Επιπρόσθετα, το Ερίκιο το αγκαθωτό προσφέρει νευροπροστασία (15) και διεγείρει τον αυξητικό παράγοντα νεύρων (nerve growth factor - NGF) (16),
Υπάρχουν και 3 σχετικές μελέτες σε ανθρώπους που δείχνουν ότι το Ερίκιο το αγκαθωτό εμφανίζει ευεργετικές επιδράσεις στην γνωστική λειτουργία.
7. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Α. Το 2019, διενεργήθηκε μία τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διάρκειας 12 εβδομάδων για να αξιολογήσει το Ερίκιο το αγκαθωτό και τις επιδράσεις του στην γνωστική λειτουργία.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι το ερίκιο :
- βελτίωσε σημαντικά τις γνωστικές λειτουργίες, και
- εμπόδισε την εξασθένιση τους.
Οι ερευνητές έκλεισαν την δημοσίευση αναφέροντας ότι το ερίκιο είναι ασφαλής μέθοδος πρόληψης της άνοιας (17).
Β. Τον επόμενο χρόνο, το 2020, μία διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διάρκειας 49 εβδομάδων διερεύνησε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια από το Ερίκιο το αγκαθωτό σε ασθενείς με ήπιο αλτσχάιμερ.
Τα αποτελέσματα έδειξαν :
- ότι στην ομάδα των ατόμων που χορηγήθηκε το εικονικό φάρμακο υπήρξε σημαντική μείωση στις γνωστικές ικανότητες, ενώ
- στην ομάδα των ατόμων που χορηγήθηκε το Ερίκιο το αγκαθωτό καταγράφηκαν βελτιώσεις σε αρκετούς διαφορετικούς δείκτες.
Με εξαίρεση 4 άτομα που εμφάνισαν κοιλιακή δυσφορία, ναυτία και δερματικό εξάνθημα, δεν αναφέρθηκαν άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι το ερίκιο το αγκαθωτό είναι :
- ασφαλές,
- καλά ανεκτό, και
- ίσως είναι σημαντικό για να επιτευχθούν νευρογνωστικά οφέλη (18).
Γ. Η παλαιότερη μελέτη του είδους διενεργήθηκε το 2009 (19), και ήταν μια διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή (διάρκειας 16 εβδομάδων).
Διενεργήθηκε σε 30 άτομα ηλικίας 50 έως 80 ετών με διάγνωση ήπιας γνωστικής εξασθένησης, τα οποία έλαβαν :
- είτε ερίκιο (τέσσερα δισκία 250 mg, τρεις φορές την ημέρα),
- είτε εικονικό φάρμακο.
Στις εβδομάδες 8, 12 και 16, η ομάδα των ατόμων που έλαβε το ερίκιο :
- παρουσίασε σημαντικά αυξημένη βελτίωση στην γνωστική λειτουργία, σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου, ενώ
- οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν έδειξαν ανεπιθύμητες αντιδράσεις από το ερίκιο (19).
8. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τα οφέλη από το Ερίκιο είναι πολλαπλά, και μπορεί να προσφέρει σημαντικές βελτιώσεις σε διάφορες πτυχές της γνωστικής λειτουργίας.
Τα άτομα που πάσχουν από μειωμένη γνωστική λειτουργία ή οι φροντιστές τους αξίζει να εξετάσουν πιο προσεκτικά τα προαναφερόμενα δεδομένα για το φαρμακευτικό μανιτάρι Ερίκιο το αγκαθωτό, και να μην αφήνουν τον χρόνο να κυλάει χωρίς να προβαίνουν σε διορθωτικές κινήσεις.
Επίσης, δείτε και την ανάρτηση "βότανα για αλτσχάιμερ".
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Li IC, Lee LY, Tzeng TT, Chen WP, Chen YP, Shiao YJ, Chen CC. Neurohealth Properties of Hericium erinaceus Mycelia Enriched with Erinacines. Behav Neurol. 2018 May 21;2018:5802634. doi: 10.1155/2018/5802634. PMID: 29951133; PMCID: PMC5987239.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29951133/
2. Yadav SK, Ir R, Jeewon R, Doble M, Hyde KD, Kaliappan I, Jeyaraman R, Reddi RN, Krishnan J, Li M, Durairajan SSK. A Mechanistic Review on Medicinal Mushrooms-Derived Bioactive Compounds: Potential Mycotherapy Candidates for Alleviating Neurological Disorders. Planta Med. 2020 Nov;86(16):1161-1175. doi: 10.1055/a-1177-4834. Epub 2020 Jul 14. PMID: 32663897.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32663897
3. Rai SN, Mishra D, Singh P, Vamanu E, Singh MP. Therapeutic applications of mushrooms and their biomolecules along with a glimpse of in silico approach in neurodegenerative diseases. Biomed Pharmacother. 2021 May;137:111377. doi: 10.1016/j.biopha.2021.111377. Epub 2021 Feb 15. PMID: 33601145.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33601145
4. Lewis JE, Poles J, Shaw DP, Karhu E, Khan SA, Lyons AE, Sacco SB, McDaniel HR. The effects of twenty-one nutrients and phytonutrients on cognitive function: A narrative review. J Clin Transl Res. 2021 Aug 4;7(4):575-620. PMID: 34541370; PMCID: PMC8445631.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34541370
5. Trovato Salinaro A, Pennisi M, Di Paola R, Scuto M, Crupi R, Cambria MT, Ontario ML, Tomasello M, Uva M, Maiolino L, Calabrese EJ, Cuzzocrea S, Calabrese V. Neuroinflammation and neurohormesis in the pathogenesis of Alzheimer's disease and Alzheimer-linked pathologies: modulation by nutritional mushrooms. Immun Ageing. 2018 Feb 14;15:8. doi: 10.1186/s12979-017-0108-1. PMID: 29456585; PMCID: PMC5813410.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29456585
6. Gregory J, Vengalasetti YV, Bredesen DE, Rao RV. Neuroprotective Herbs for the Management of Alzheimer's Disease. Biomolecules. 2021 Apr 8;11(4):543. doi: 10.3390/biom11040543. PMID: 33917843; PMCID: PMC8068256.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33917843
7. Phan CW, David P, Naidu M, Wong KH, Sabaratnam V. Therapeutic potential of culinary-medicinal mushrooms for the management of neurodegenerative diseases: diversity, metabolite, and mechanism. Crit Rev Biotechnol. 2015;35(3):355-68. doi: 10.3109/07388551.2014.887649. PMID: 24654802.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24654802/
8. Hetland G, Tangen JM, Mahmood F, Mirlashari MR, Nissen-Meyer LSH, Nentwich I, Therkelsen SP, Tjønnfjord GE, Johnson E. Antitumor, Anti-Inflammatory and Antiallergic Effects of Agaricus blazei Mushroom Extract and the Related Medicinal Basidiomycetes Mushrooms, Hericium erinaceus and Grifolafrondosa: A Review of Preclinical and Clinical Studies. Nutrients. 2020 May 8;12(5):1339. doi: 10.3390/nu12051339. PMID: 32397163; PMCID: PMC7285126.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32397163/
9. Jiang S, Wang S, Sun Y, Zhang Q. Medicinal properties of Hericium erinaceus and its potential to formulate novel mushroom-based pharmaceuticals. Appl Microbiol Biotechnol. 2014 Sep;98(18):7661-70. doi: 10.1007/s00253-014-5955-5. Epub 2014 Jul 29. PMID: 25070597.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25070597
10. He X, Wang X, Fang J, Chang Y, Ning N, Guo H, Huang L, Huang X, Zhao Z. Structures, biological activities, and industrial applications of the polysaccharides from Hericium erinaceus (Lion's Mane) mushroom: A review. Int J Biol Macromol. 2017 Apr;97:228-237. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2017.01.040. Epub 2017 Jan 10. PMID: 28087447.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28087447/
11. Friedman M. Chemistry, Nutrition, and Health-Promoting Properties of Hericium erinaceus (Lion's Mane) Mushroom Fruiting Bodies and Mycelia and Their Bioactive Compounds. J Agric Food Chem. 2015 Aug 19;63(32):7108-23. doi: 10.1021/acs.jafc.5b02914. Epub 2015 Aug 5. PMID: 26244378.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26244378/
12. Chong PS, Fung ML, Wong KH, Lim LW. Therapeutic Potential of Hericium erinaceus for Depressive Disorder. Int J Mol Sci. 2019 Dec 25;21(1):163. doi: 10.3390/ijms21010163. PMID: 31881712; PMCID: PMC6982118.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31881712/
13. Jiang S, Wang S, Sun Y, Zhang Q. Medicinal properties of Hericium erinaceus and its potential to formulate novel mushroom-based pharmaceuticals. Appl Microbiol Biotechnol. 2014 Sep;98(18):7661-70. doi: 10.1007/s00253-014-5955-5. Epub 2014 Jul 29. PMID: 25070597.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25070597/
14. Chen J, Zeng X, Yang YL, Xing YM, Zhang Q, Li JM, Ma K, Liu HW, Guo SX. Genomic and transcriptomic analyses reveal differential regulation of diverse terpenoid and polyketides secondary metabolites in Hericium erinaceus. Sci Rep. 2017 Aug 31;7(1):10151. doi: 10.1038/s41598-017-10376-0. PMID: 28860534; PMCID: PMC5579188.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28860534/
15. Khan MA, Tania M, Liu R, Rahman MM. Hericium erinaceus: an edible mushroom with medicinal values. J Complement Integr Med. 2013 May 24;10:/j/jcim.2013.10.issue-1/jcim-2013-0001/jcim-2013-0001.xml. doi: 10.1515/jcim-2013-0001. PMID: 23735479.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23735479/
16. Nagano M, Shimizu K, Kondo R, Hayashi C, Sato D, Kitagawa K, Ohnuki K. Reduction of depression and anxiety by 4 weeks Hericium erinaceus intake. Biomed Res. 2010 Aug;31(4):231-7. doi: 10.2220/biomedres.31.231. PMID: 20834180.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20834180/
17. Saitsu Y, Nishide A, Kikushima K, Shimizu K, Ohnuki K. Improvement of cognitive functions by oral intake of Hericium erinaceus. Biomed Res. 2019;40(4):125-131. doi: 10.2220/biomedres.40.125. PMID: 31413233.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31413233/
18. Li IC, Chang HH, Lin CH, Chen WP, Lu TH, Lee LY, Chen YW, Chen YP, Chen CC, Lin DP. Prevention of Early Alzheimer's Disease by Erinacine A-Enriched Hericium erinaceus Mycelia Pilot Double-Blind Placebo-Controlled Study. Front Aging Neurosci. 2020 Jun 3;12:155. doi: 10.3389/fnagi.2020.00155. PMID: 32581767; PMCID: PMC7283924.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32581767/
19. Mori K, Inatomi S, Ouchi K, Azumi Y, Tuchida T. Improving effects of the mushroom Yamabushitake (Hericium erinaceus) on mild cognitive impairment: a double-blind placebo-controlled clinical trial. Phytotherapy Research : PTR. 2009 Mar;23(3):367-372. DOI: 10.1002/ptr.2634. PMID: 18844328.
https://europepmc.org/article/MED/18844328
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με την σειρά.
1. ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι νευρολογικές και νευροεκφυλιστικές ασθένειες είναι εξαιρετικά εξουθενωτικές (2). Οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες αντιπροσωπεύουν μια κοινή νευρολογική παθολογία που καθορίζει μια προοδευτική επιδείνωση του εγκεφάλου ή του νευρικού συστήματος (3).
Η υγεία του εγκεφάλου γίνεται ολοένα και πιο σημαντική για τους περισσότερους ανθρώπους καθώς ο αριθμός των ατόμων με γνωστικές διαταραχές, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, αυξάνεται σημαντικά (4).
Η ανθρώπινη ζωή αναπτύσσεται και επεκτείνεται όχι μόνο στον χρόνο και στον χώρο, αλλά και στην ανάκτηση και στην συνένωση των αναμνήσεων. Επομένως, η ατομική ανθρώπινη ταυτότητα εξαρτάται πλήρως από την κατάλληλη πρόσβαση στην αυτοβιογραφική μνήμη (5).
Μια τέτοια πρόσβαση εμποδίζεται ή χάνεται κάτω από παθολογικές καταστάσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ (5).
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική, νευροεκφυλιστική νόσος που - εκτός από απώλεια μνήμης - χαρακτηρίζεται και από αλλαγές προσωπικότητας και μείωση της γνωστικής λειτουργίας (6).
Ενώ η ακριβής αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι ακόμα ασαφής, πρόσφατες μελέτες επισημαίνουν ως παράγοντες που συμβάλλουν στην εξέλιξη της νόσου τον τρόπο ζωής, την διατροφή, το περιβάλλον και γενετικούς παράγοντες (6).
2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Η πλειοψηφία των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών έχει καταβάλει τεράστια προσπάθεια στην αναζήτηση φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Ωστόσο, παρά τις επιτυχείς προκλινικές δοκιμές, οι κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα έχουν χαμηλό ιστορικό επιτυχίας (1).
Οι φαρμακευτικές προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα δεν αλλάζουν την εξέλιξη της νόσου. Περισσότερα από διακόσια πολλά υποσχόμενα υποψήφια φάρμακα απέτυχαν σε κλινικές δοκιμές την τελευταία δεκαετία (6).
Τα τρέχοντα εγκεκριμένα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων φαρμακοθεραπευτικά για την άνοια δεν θεραπεύουν ούτε σταματούν την γνωστική έκπτωση, απλώς καθυστερούν την επιδείνωση της γνωστικής εξασθένησης (4).
Με έναν σημαντικό αριθμό αποτυχημένων κλινικών δοκιμών και χωρίς σαφή κατανόηση του πιθανού μηχανισμού της ασθένειας (1), η εναλλακτική ιατρική έχει προσελκύσει την προσοχή επιστημονικών ερευνητών (3).
3. ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
Τα μανιτάρια χρησιμοποιούνται από καιρό όχι μόνο ως τροφή αλλά και για την αντιμετωπιση διαφόρων παθήσεων. Τα μανιτάρια μπορούν να θεωρηθούν ως χρήσιμοι θεραπευτικοί παράγοντες για την διαχείριση ή/και την αντιμετωπιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών (7).
Τα βρώσιμα μανιτάρια είναι απαραίτητα για την πρόληψη πολλών νευρωνικών δυσλειτουργιών, όπως η νόσος Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ (3)
4. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ
Τα φαρμακευτικά μανιτάρια χρησιμοποιούνται για τις φυσικές ενώσεις που διαθέτουν, οι οποίες βοηθούν στην ρύθμιση των ανοσολογικών αποκρίσεων, και διαθέτουν αντικαρκινικές, αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες (3).
Τα φαρμακευτικά μανιτάρια είναι ανώτεροι μύκητες με θρεπτικές ιδιότητες και είναι χαμηλά σε θερμίδες και λιπαρά. Αποτελούν επίσης μια πλούσια πηγή θρεπτικών ουσιών και βιοενεργών ενώσεων όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και βιταμίνες.
Τα φαρμακευτικά μανιτάρια όπως το Ερίκιο το αγκαθωτό παράγονται παγκοσμίως, συνήθως για χρήση ως συμπληρώματα υγείας (2).
5. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ : ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Το Ερίκιο το αγκαθωτό, κοινώς γνωστό και ως χαίτη του λιονταριού (lion's mane), εντοπίζεται κυρίως στην Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη και στην Ασία (6).
Ανήκει στα φαρμακευτικά μανιτάρια, και από τη δεκαετία του 1980 τα οφέλη του έχουν τεκμηριωθεί σε επιστημονικές μελέτες (8). Εμφανίζει εδώδιμες αξίες και φαρμακευτικές ιδιότητες. Τόσο το μυκήλιο όσο και το καρποφόρο σώμα του περιέχουν πολλές βιοενεργές ενώσεις με φαρμακευτική αποτελεσματικότητα (5, 9).
Οι αναφερόμενες ιδιότητες αυτών των ενώσεων περιλαμβάνουν (5):
- αντικαρκινικές,
- αντιβιοτικές,
- αντιδιαβητικές,
- αντικαταθλιπτικές,
- αντιυπερτασικές,
- αντιυπερλιπιδαιμικές,
- αντιγηραντικές,
- καρδιοπροστατευτικές,
- νεφροπροστατευτικές,
- ηπατοπροστατευτικές, και
- νευροπροστατευτικές ιδιότητες.
6. ΕΡΙΚΙΟ ΤΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Χρησιμοποιείται ευρέως για τις νευροπροστατευτικές του ιδιότητες (6), και για να καταπραΰνει το μυαλό (10). Επίσης, το ερίκιο το αγκαθωτό έχει χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση της γνωστικής εξασθένησης (11), του Πάρκινσον (12), του Αλτσχάιμερ (13), ενώ είναι χρήσιμο ενάντια σε παθήσεις του νευρικού συστήματος (14).
Το Ερίκιο το αγκαθωτό, ένα ιδανικό βρώσιμο-φαρμακευτικό μανιτάρι (1), αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα μανιταριών που βελτιώνουν την γνωστική εξασθένηση (3).
Μεταξύ όλων των βρώσιμων μανιταριών, το Ερίκιο το αγκαθωτό έχει ευρέως αναφερθεί ότι διαθέτει θεραπευτικές δραστικότητες που σχετίζονται με την προαγωγή της υγείας του εγκεφάλου (1).
Στην Ιαπωνία, το Ερίκιο το αγκαθωτό θεωρείται ότι προάγει «ατσάλινα νεύρα», το οποίο σχετίζεται με τις ιδιότητες του να διεγείρει την αναγέννηση και την ανάπτυξη των νευρικών κυττάρων (3).
Η ικανότητα του να ενισχύει τον εγκέφαλο γίνεται μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως της νευρολογικής ανάπτυξης (4), ενώ περιέχει νευροτροφικές ενώσεις που μπορούν να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό (12).
Επιπρόσθετα, το Ερίκιο το αγκαθωτό προσφέρει νευροπροστασία (15) και διεγείρει τον αυξητικό παράγοντα νεύρων (nerve growth factor - NGF) (16),
Υπάρχουν και 3 σχετικές μελέτες σε ανθρώπους που δείχνουν ότι το Ερίκιο το αγκαθωτό εμφανίζει ευεργετικές επιδράσεις στην γνωστική λειτουργία.
7. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Α. Το 2019, διενεργήθηκε μία τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διάρκειας 12 εβδομάδων για να αξιολογήσει το Ερίκιο το αγκαθωτό και τις επιδράσεις του στην γνωστική λειτουργία.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι το ερίκιο :
- βελτίωσε σημαντικά τις γνωστικές λειτουργίες, και
- εμπόδισε την εξασθένιση τους.
Οι ερευνητές έκλεισαν την δημοσίευση αναφέροντας ότι το ερίκιο είναι ασφαλής μέθοδος πρόληψης της άνοιας (17).
Β. Τον επόμενο χρόνο, το 2020, μία διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διάρκειας 49 εβδομάδων διερεύνησε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια από το Ερίκιο το αγκαθωτό σε ασθενείς με ήπιο αλτσχάιμερ.
Τα αποτελέσματα έδειξαν :
- ότι στην ομάδα των ατόμων που χορηγήθηκε το εικονικό φάρμακο υπήρξε σημαντική μείωση στις γνωστικές ικανότητες, ενώ
- στην ομάδα των ατόμων που χορηγήθηκε το Ερίκιο το αγκαθωτό καταγράφηκαν βελτιώσεις σε αρκετούς διαφορετικούς δείκτες.
Με εξαίρεση 4 άτομα που εμφάνισαν κοιλιακή δυσφορία, ναυτία και δερματικό εξάνθημα, δεν αναφέρθηκαν άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι το ερίκιο το αγκαθωτό είναι :
- ασφαλές,
- καλά ανεκτό, και
- ίσως είναι σημαντικό για να επιτευχθούν νευρογνωστικά οφέλη (18).
Γ. Η παλαιότερη μελέτη του είδους διενεργήθηκε το 2009 (19), και ήταν μια διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή (διάρκειας 16 εβδομάδων).
Διενεργήθηκε σε 30 άτομα ηλικίας 50 έως 80 ετών με διάγνωση ήπιας γνωστικής εξασθένησης, τα οποία έλαβαν :
- είτε ερίκιο (τέσσερα δισκία 250 mg, τρεις φορές την ημέρα),
- είτε εικονικό φάρμακο.
Στις εβδομάδες 8, 12 και 16, η ομάδα των ατόμων που έλαβε το ερίκιο :
- παρουσίασε σημαντικά αυξημένη βελτίωση στην γνωστική λειτουργία, σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου, ενώ
- οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν έδειξαν ανεπιθύμητες αντιδράσεις από το ερίκιο (19).
8. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τα οφέλη από το Ερίκιο είναι πολλαπλά, και μπορεί να προσφέρει σημαντικές βελτιώσεις σε διάφορες πτυχές της γνωστικής λειτουργίας.
Τα άτομα που πάσχουν από μειωμένη γνωστική λειτουργία ή οι φροντιστές τους αξίζει να εξετάσουν πιο προσεκτικά τα προαναφερόμενα δεδομένα για το φαρμακευτικό μανιτάρι Ερίκιο το αγκαθωτό, και να μην αφήνουν τον χρόνο να κυλάει χωρίς να προβαίνουν σε διορθωτικές κινήσεις.
Επίσης, δείτε και την ανάρτηση "βότανα για αλτσχάιμερ".
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Li IC, Lee LY, Tzeng TT, Chen WP, Chen YP, Shiao YJ, Chen CC. Neurohealth Properties of Hericium erinaceus Mycelia Enriched with Erinacines. Behav Neurol. 2018 May 21;2018:5802634. doi: 10.1155/2018/5802634. PMID: 29951133; PMCID: PMC5987239.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29951133/
2. Yadav SK, Ir R, Jeewon R, Doble M, Hyde KD, Kaliappan I, Jeyaraman R, Reddi RN, Krishnan J, Li M, Durairajan SSK. A Mechanistic Review on Medicinal Mushrooms-Derived Bioactive Compounds: Potential Mycotherapy Candidates for Alleviating Neurological Disorders. Planta Med. 2020 Nov;86(16):1161-1175. doi: 10.1055/a-1177-4834. Epub 2020 Jul 14. PMID: 32663897.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32663897
3. Rai SN, Mishra D, Singh P, Vamanu E, Singh MP. Therapeutic applications of mushrooms and their biomolecules along with a glimpse of in silico approach in neurodegenerative diseases. Biomed Pharmacother. 2021 May;137:111377. doi: 10.1016/j.biopha.2021.111377. Epub 2021 Feb 15. PMID: 33601145.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33601145
4. Lewis JE, Poles J, Shaw DP, Karhu E, Khan SA, Lyons AE, Sacco SB, McDaniel HR. The effects of twenty-one nutrients and phytonutrients on cognitive function: A narrative review. J Clin Transl Res. 2021 Aug 4;7(4):575-620. PMID: 34541370; PMCID: PMC8445631.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34541370
5. Trovato Salinaro A, Pennisi M, Di Paola R, Scuto M, Crupi R, Cambria MT, Ontario ML, Tomasello M, Uva M, Maiolino L, Calabrese EJ, Cuzzocrea S, Calabrese V. Neuroinflammation and neurohormesis in the pathogenesis of Alzheimer's disease and Alzheimer-linked pathologies: modulation by nutritional mushrooms. Immun Ageing. 2018 Feb 14;15:8. doi: 10.1186/s12979-017-0108-1. PMID: 29456585; PMCID: PMC5813410.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29456585
6. Gregory J, Vengalasetti YV, Bredesen DE, Rao RV. Neuroprotective Herbs for the Management of Alzheimer's Disease. Biomolecules. 2021 Apr 8;11(4):543. doi: 10.3390/biom11040543. PMID: 33917843; PMCID: PMC8068256.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33917843
7. Phan CW, David P, Naidu M, Wong KH, Sabaratnam V. Therapeutic potential of culinary-medicinal mushrooms for the management of neurodegenerative diseases: diversity, metabolite, and mechanism. Crit Rev Biotechnol. 2015;35(3):355-68. doi: 10.3109/07388551.2014.887649. PMID: 24654802.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24654802/
8. Hetland G, Tangen JM, Mahmood F, Mirlashari MR, Nissen-Meyer LSH, Nentwich I, Therkelsen SP, Tjønnfjord GE, Johnson E. Antitumor, Anti-Inflammatory and Antiallergic Effects of Agaricus blazei Mushroom Extract and the Related Medicinal Basidiomycetes Mushrooms, Hericium erinaceus and Grifolafrondosa: A Review of Preclinical and Clinical Studies. Nutrients. 2020 May 8;12(5):1339. doi: 10.3390/nu12051339. PMID: 32397163; PMCID: PMC7285126.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32397163/
9. Jiang S, Wang S, Sun Y, Zhang Q. Medicinal properties of Hericium erinaceus and its potential to formulate novel mushroom-based pharmaceuticals. Appl Microbiol Biotechnol. 2014 Sep;98(18):7661-70. doi: 10.1007/s00253-014-5955-5. Epub 2014 Jul 29. PMID: 25070597.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25070597
10. He X, Wang X, Fang J, Chang Y, Ning N, Guo H, Huang L, Huang X, Zhao Z. Structures, biological activities, and industrial applications of the polysaccharides from Hericium erinaceus (Lion's Mane) mushroom: A review. Int J Biol Macromol. 2017 Apr;97:228-237. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2017.01.040. Epub 2017 Jan 10. PMID: 28087447.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28087447/
11. Friedman M. Chemistry, Nutrition, and Health-Promoting Properties of Hericium erinaceus (Lion's Mane) Mushroom Fruiting Bodies and Mycelia and Their Bioactive Compounds. J Agric Food Chem. 2015 Aug 19;63(32):7108-23. doi: 10.1021/acs.jafc.5b02914. Epub 2015 Aug 5. PMID: 26244378.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26244378/
12. Chong PS, Fung ML, Wong KH, Lim LW. Therapeutic Potential of Hericium erinaceus for Depressive Disorder. Int J Mol Sci. 2019 Dec 25;21(1):163. doi: 10.3390/ijms21010163. PMID: 31881712; PMCID: PMC6982118.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31881712/
13. Jiang S, Wang S, Sun Y, Zhang Q. Medicinal properties of Hericium erinaceus and its potential to formulate novel mushroom-based pharmaceuticals. Appl Microbiol Biotechnol. 2014 Sep;98(18):7661-70. doi: 10.1007/s00253-014-5955-5. Epub 2014 Jul 29. PMID: 25070597.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25070597/
14. Chen J, Zeng X, Yang YL, Xing YM, Zhang Q, Li JM, Ma K, Liu HW, Guo SX. Genomic and transcriptomic analyses reveal differential regulation of diverse terpenoid and polyketides secondary metabolites in Hericium erinaceus. Sci Rep. 2017 Aug 31;7(1):10151. doi: 10.1038/s41598-017-10376-0. PMID: 28860534; PMCID: PMC5579188.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28860534/
15. Khan MA, Tania M, Liu R, Rahman MM. Hericium erinaceus: an edible mushroom with medicinal values. J Complement Integr Med. 2013 May 24;10:/j/jcim.2013.10.issue-1/jcim-2013-0001/jcim-2013-0001.xml. doi: 10.1515/jcim-2013-0001. PMID: 23735479.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23735479/
16. Nagano M, Shimizu K, Kondo R, Hayashi C, Sato D, Kitagawa K, Ohnuki K. Reduction of depression and anxiety by 4 weeks Hericium erinaceus intake. Biomed Res. 2010 Aug;31(4):231-7. doi: 10.2220/biomedres.31.231. PMID: 20834180.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20834180/
17. Saitsu Y, Nishide A, Kikushima K, Shimizu K, Ohnuki K. Improvement of cognitive functions by oral intake of Hericium erinaceus. Biomed Res. 2019;40(4):125-131. doi: 10.2220/biomedres.40.125. PMID: 31413233.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31413233/
18. Li IC, Chang HH, Lin CH, Chen WP, Lu TH, Lee LY, Chen YW, Chen YP, Chen CC, Lin DP. Prevention of Early Alzheimer's Disease by Erinacine A-Enriched Hericium erinaceus Mycelia Pilot Double-Blind Placebo-Controlled Study. Front Aging Neurosci. 2020 Jun 3;12:155. doi: 10.3389/fnagi.2020.00155. PMID: 32581767; PMCID: PMC7283924.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32581767/
19. Mori K, Inatomi S, Ouchi K, Azumi Y, Tuchida T. Improving effects of the mushroom Yamabushitake (Hericium erinaceus) on mild cognitive impairment: a double-blind placebo-controlled clinical trial. Phytotherapy Research : PTR. 2009 Mar;23(3):367-372. DOI: 10.1002/ptr.2634. PMID: 18844328.
https://europepmc.org/article/MED/18844328
